Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü’nde Saf Hatlarla Yapılan Islah Çalışmaları

Bu makale Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü’nde son 20 yıldır yapılan ıslah çalışmalarının durumunu ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Yumurta üreticilerinin ihtiyacı olan yerli hibrit materyallerin geliştirilmesi amacıyla 1995 yılında başlatılan ıslah projesi ile azımsanmayacak ilerlemeler sağlanmıştır. Pedigri kaydı mevcut tavukların yumurta verim özellikleri kayıt altına alınmakta ve bir sonraki generasyonun ana ve baba adayları animal model kullanılarak belirlenmektedir. İlk aşamada ıslah çalışmalarının temelini oluşturan saf hatlar üzerinde, yumurta verim özelliklerinin hat içi seleksiyonla daha iyi seviyelere çıkarabilmesi amacıyla çalışmalar yapılmaktadır. İkinci aşamada saf hatlardan büyük ebeveynler, büyük ebeveynlerden de ebeveynler elde edilmektedir. Son aşamada baba ve ana ebeveyn hatlarının melezlenmesi sonucu hibrit materyaller üretilmektedir. Seleksiyon çalışmaları ile cinsel olgunluk yaşı, cinsel olgunluk ağırlığı ve yumurta ağırlığında azalma, yumurta sayısında artma olmuştur. Yumurta veriminde belirleyici olan özelliklerden yumurta kütlesinin de artma yönünde etkilendiği belirlenmiştir. Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü’nde yürütülen ıslah çalışmalarının kesintisiz devam ettirilmesi, yeni hedeflerin belirlenerek ıslah çalışmalarının belirli aralıklarla gözden geçirilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir

Saf Hat Horoz Spermalarında in vitro ve in vivo Dölveriminin Değerlendirilmesi

Öz: Bu çalışmanın amacı, Kahverengi yumurtacı saf hat horozlarda in vitro spermatolojik paremetreleri ve in vivo dölverimini değerlendirmekti.             Araştırmada her saf hattan 7 olmak üzere 6 saf hattan, 35 haftalık toplam 42 adet kahverengi yumurtacı horoz kullanıldı. Araştırma süresince horozlardan haftada iki olmak üzere üç hafta boyunca toplam altı kez abdominal masaj yöntemi ile sperma alındı ve spermalar spermatolojik özellikler yönüyle muayene edildi.  Spermatolojik özelliklerin saptandıktan sonra her horozun ejakülatı fizyolojik tuzlu su ile (FTS) 1:1 oranında sulandırıldı.  Tavukların tohumlanması amacıyla, bir tohumlama dozunda en az 250X106 spermatozoa bulunduracak biçimde 0,1 ml dozunda sulandırılmış sperma kullanıldı.  Aynı işlem tüm horoz ve tavuklar için gün aşırı bir kez daha tekrarlandı ve her hat için en az 250 tavuk tohumlandı. İkinci tohumlamadan sonraki günden itibaren yumurtalar toplandı. Yedi gün sonra tüm tavuklar sulandırılmış sperma ile tekrar tohumlandı. Her hat için en az 250 yumurta, 6 hat için toplamda en az 1500 yumurta fertilite (döllenme) ve civciv verimi (kuluçka çıkışı) yönüyle değerlendirildi.       Hatlar arasında ejakülat miktarı, spermatozoa yoğunluğu ve anormal spermatozoa oranı yönüyle farklılıklar istatistiki açıdan önemli (P<0.001, P<0.01, P<0.01) olurken, spermatozoa motilitesi, ölü spermatozoa oranı ve sperma pH’sı yönüyle farklılıklar önemsiz (P>0.05) bulundu.  Döllü yumurta sayısı ve oranı (fertilite) ve kuluçka çıkışı ve oranı yönüyle gruplar arasında gözlenen farklılıklar önemli kaydedildi (P<0.001).             Sonuç olarak, bu çalışma ile 6 kahverengi yumurtacı saf hat horozlarında sperma kalitelerinin iyi ve bu spermalarla elde edilen dölverimlerinin normal sınırlar içerisinde olduğu sonucuna varıldı. Anahtar Kelimeler: Dölverimi, kuluçka çıkışı, kümes hayvanı, saf hat horoz, sperma kalitesi