Miasto według socjologii. Wybrane tematy

Książka jest zbiorem socjologicznych esejów, w których zaprezentowano dwa sposoby postrzegania miast – ewolucję materialnej przestrzeni od pierwszych osad do współczesnych metropolii oraz zmiany w przestrzeni społecznej, stanowiącej pole aktywności wielu pokoleń ludzi. Połączenie tych perspektyw pozwala na pełniejszy opis czynników kształtujących w przeszłości i wciąż rozwijających miasta. Rozważania autora dotyczą sposobów analizowania miast, ich historii od najstarszych osad do współczesnych metropolii, odmian urbanizacji, głównych cech nowoczesnych miast, społeczności i ich współczesnych form, odzwierciedlenia miast w społecznej świadomości oraz ich dynamiki i ducha. W publikacji pojawiają się nawiązania do historii budowy miast i demografii, antropologii kulturowej czy teorii ekonomicznych. Jako główną perspektywę przyjęto socjologiczny punkt widzenia miast, od wieków odciskających piętno na mentalności ludzi, modyfikujących ich style życia i dyktujących różne formy działalności. Zakłada ona, że nie budynki, ale ludzie, ich życie społeczne oraz kultura są najważniejszymi aspektami funkcjonowania miast. Monografia jest rezultatem studiów polskiej i obcej, niemal wyłącznie anglojęzycznej, literatury przedmiotu, a także wieloletniego doświadczenia uniwersyteckiej dydaktyki socjologii miasta. Autor jest przekonany, że niemal wszystkie przypisywane miastom destrukcyjne zjawiska mogą być naprawione lub usunięte pod warunkiem wdrożenia odpowiednich strategii odnowy. Książka może zainteresować studentów i wykładowców kierunków związanych z tematyką miast oraz praktyków zajmujących się na co dzień rozwiązywaniem miejskich problemów

Marginalizacja a rozwój społeczny – między teraźniejszością i przeszłością

Prezentowana publikacja powstała jako odpowiedź na dyskusje podjęte podczas spotkań środowiska naukowego zajmującego się problemem marginalizacji i wykluczenia społecznego, i stanowi spójną całość złożoną z dwudziestu trzech opracowań. Zaproponowano w niej rozważania nad szerokim tematycznie spektrum marginalizacji społecznej – od perspektywy poznawczej, poprzez historyczną, na wyzwaniach praktycznych kończąc. Stanowi ona próbę całościowego spojrzenia na wzajemne uwarunkowania i konsekwencje marginalizacji oraz rozwoju społecznego, ze szczególnym uwzględnieniem doświadczeń polskich w kontekście współczesnym i historycznym. Celem, którym redaktorzy wraz z autorami sobie postawili, było podjęcie dyskusji nad poznawczym i praktycznym znaczeniem marginalizacji w rozwoju współczesnych społeczeństw. Zróżnicowany charakter publikacji wynika z interdyscyplinarnego charakteru badań, łączącego pracowników naukowych związanych z ekonomią, polityką społeczną, socjologią, pracą socjalną, czy też historią i pedagogiką, które łączy tematyka wykluczenia lub/i marginalizacji. Potrzeba ciągłej dyskusji wynika z istoty poruszanej problematyki, która łączy dwie perspektywy podejścia naukowego – opisujący, pokazujący świat takim jaki jest, oraz poznawczy z aspiracją do zmian rzeczywistości i prób stawiania odpowiedzi na nurtujące pytania. W przedstawianej książce Czytelnik znajdzie szerokie spektrum tematów, potraktowanych z różnych perspektyw oraz wykorzystujących różne konteksty podejścia naukowego, co stanowi siłę tej publikacji

Sztuka społeczna. Koncepcje - dyskursy - praktyki [T.1]

Publikacja powstała w oparciu o rozprawę doktorską pt. "Sztuka społeczna. Obywatelski wymiar działań społeczno-artystycznych", przygotowaną pod kierunkiem prof. dr hab. Piotra Glińskiego. Recenzenci rozprawy: prof. dr hab. Anna Matuchniak-Krasuska, dr hab. Wojciech Pawlik, prof. UW.Tom I dyptyku, zatytułowany „Sztuka społeczna. Koncepcje – dyskursy – praktyki”, stanowi przygotowanie do wprowadzenia autorskiej koncepcji sztuki społecznej i wyników zrealizowanych w oparciu o nią badań terenowych w tomie II – „Sztuka społeczna. Model i badania”. Przedstawia inspiracje i założenia, stanowiące punkt wyjścia dla poszukiwań teoretycznych i badawczych autorki. Prezentuje także wybrane, najbliższe podjętej przez nią problematyce związku sztuki i obywatelstwa, wątki socjologii sztuki i socjologii kultury oraz bezpośrednie historyczne tło sztuki społecznej w Polsce. Autorka analizuje w nim współczesne zjawiska artystyczne wykraczające poza „tradycyjne” ramy sztuki, takie jak: sztuka zaangażowana, sztuka publiczna czy sztuka społecznościowa, posiłkując się w dużej mierze doświadczeniami artystów i praktyków kultury z Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, które po 1989 r. silnie oddziałują na aktywność podejmowaną w wymienionych obszarach w Polsce albo mogą stanowić dla niej krytyczny punkt odniesienia. Stara się więc rozpoznać tyleż stan obecny (typowe praktyki, warunki, w jakich są realizowane), co możliwe kierunki rozwoju obserwowanych zjawisk w Polsce.Z recenzji dr hab. Wojciecha Pawlika, prof. UW: Autorka przeprowadza nas przez meandry ewolucji podejścia do sztuki w ostatnich kilkudziesięciu latach, w których artyści coraz bardziej angażowali się aksjologicznie i społecznie, oddalając od zadań czysto estetycznych, i od tego, co nazywane jest instytucjonalnym „polem sztuki”. Jej wnikliwa analiza pojęć: „sztuka zaangażowana”, „sztuka publiczna” i „sztuka społecznościowa” oraz opis działań artystycznych definiowanych w tych kategoriach pozwalają Czytelnikowi zrozumieć, dlaczego potrzebne jest wprowadzenie jeszcze jednego, odrębnego pojęcia – „sztuka społeczna”[email protected] Niziołek – doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Socjologii i Kognitywistyki Uniwersytetu w Białymstoku, autorka licznych artykułów poświęconych zagadnieniom społeczeństwa obywatelskiego, socjologii kultury i sztuki oraz wielokulturowości. Działa w sektorze pozarządowym, animuje projekty edukacyjne, kulturalne i artystyczne, współpracuje z licznymi instytucjami i organizacjami kulturalnymi. Inicjatorka i koordynatorka Pracowni Sztuki Społecznej.Wydział Historyczno-Socjologiczny, Uniwersytet w Białymstok

Transgraniczność w perspektywie socjologicznej: Pogranicza Polskie w integrującej się Europie

seria: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej

Młoda socjologia – nowe wyzwania

Przygotowanie publikacji zostało sfinansowane przez fundację Instytut Inicjatyw Pozarządowych oraz Polskie Towarzystwo SocjologiczneKsiążka zawiera teksty młodych socjologów, powstałe na podstawie referatów wygłoszonych podczas 2. Forum Młodych Socjologów – ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej 8 grudnia 2023 r. w Warszawie przez Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Socjologiczneg

Wartości – Edukacja – Przemiany. Inspiracje dla teorii i praktyki społecznej

Publikacja dofinansowana przez Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w BiałymstokuWydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstok

Granice europejskiego uniwersalizmu w perspektywie poststrukturalistycznej filozofii politycznej

The dissertation tries to find a philosophy for Europe that could help to re-think European identity outside unsatisfactory alternative of political universalism and particularism. In the times of the so-called “postmodern condition”, when every kind of political universalism is criticized for its hidden particularity, incompatibility for difference and arbitrary normativity, universalist politics is in retreat. It is especially clear in case of European universalism because of its latent eurocentrism and its responsibility for historical crimes and social injustices which have been done in the name of Europe and its universalizing missions. But some kind of universalism is necessary if we want to keep a promise of political emancipation alive. Such universalism is urgently needed in times of Europe’s disintegration into hostile particularities of nation, religion or race and in the context of Europe’s inhospitality towards its outside (refugees, immigrants, post-colonial world). To find a new kind of universalism which could be more inclusive towards difference, more fluid or nomadic – and a stable and convincing at the same time– it is crucial to reconcile unity with alterity. The dissertation brings poststructuralist political philosophy to fulfill this difficult theoretical task. Poststructuralist political philosophers are critical of universalist authors’ inability to get rid of crypto-particularism and of particularist rejection of any kind of universalism and naïve affirmation of differences and micro-identities to the same extent. Poststructuralism which originated in the 1960s and 1970s, mostly in France, as a reaction to the crisis of structuralism (its essentialism), and which is associated with thinkers like Jacques Lacan, Jacques Derrida, Gilles Deleuze, Michel Foucault, Louis Althusser or Roland Barthes, was developed and integrated into political philosophy thanks to many notable contemporary authors like Ernesto Laclau, Chantal Mouffe, Judith Butler, Slavoj Žižek, Giorgio Agamben, Alain Badiou, Antonio Negri, Michael Hardt, Étienne Balibar or Jacques Rancière. Their programmatic anti-essentialism or anti-foundationalism makes them important critics of any kind of particularism – open or hidden in the form of universalism. The dissertation presents their theories and uses them in re-conceptualization of European identity which – instead of being universalist or particularist – is thought here as pluriversal. Thus if the political role of universalism is to transcendent any narrow horizon of particular, then poststructuralism tries to go one step further and transcendent universalism’s particularity. The dissertation is divided into three parts. In part I – called “Border” – it proposes poststructuralist theoretization of the notion of border and transgression. It is motivated, first, by the need to re-think European universalism (or pluriversalism) as the idea of transgression of transgression. Secondly, it can help to understand why it is so hard for Europe to act as an non-identity open for nomadic subjects (like refugees or immigrants) and how Europe could re-invent itself to be more hospitable and inclusive political entity. Bringing together authors working in the area of migration and border studies, who are inspired by poststructuralist thinkers (Derrida, Foucault, Deleuze, Guattari, Agamben, Balibar, Rancière, Negri and Hardt), part I presents new theories of borders and transgression: biopolitics of migration (Nick Vaughan-Williams), kinopolitics (Thomas Nail) or autonomy of migration (Sandro Mezzadra and Brett Neilson). All of them try to theorize Europe beyond universalism and particularism, inside and outside or identity and difference. Part II – named “Europe’ – exercises studies of idea of Europe to show that European identity has always been thought as universalist and transgressing ideal. But even if Europe – according to its main thinkers and ideologues, mythologies and etymologies, spatial and visual manifestations – was predestined to overthrow its internal and external borders, it was re-constituting it in a new form. Trying to overcome the dialectics of universality and particularity, the dissertation brings two poststructuralist strategies to do so. The first one – presented in the chapter I, called “To transgress transgression. From sedentary to nomadic geophilosophy of Europe” – is an attempt to treat Europe as a nomadic identity, which wanders from between non-identities and blurs its borders. Inspired mostly by Deleuze’s and Guattari’s nomadology, the chapter refers to contemporary philosophers like Rosi Braidotti, Denis Guénoun, Massimo Cacciari, Franco Cassano or Roberto M. Dainotto, who try to re-think European identity in order to travel beyond the inside/outside hierarchical division. The second chapter – called “From Europe of functionaries to Europe of specters and afterimages. Hospitable universalism” – concentrates on phenomenological and post-phenomenological tradition of thinking on European universalism, starting with Edmund Husserl, Martin Heidegger and Jan Patočka. In the conclusion, chapter two shows that all ideas, with which European universalism could become pluriversal and which had already been present in these thinkers’ works, are successfully used by Derrida and his follower, Jean-Luc Nancy. Their proposal to treat Europe as non-difference with itself, which is always dependent on its alterity, shows that universal, while impossible for realization, is necessary for Europe’s survival. Part III – called “Universalism” – is devoted to four most important debates on political universalism that have been conducted in contemporary poststructuralist political philosophy. Heirs of Lacan, Derrida, Deleuze or Foucault tried to retain universalism in the face of particularist critique, popularity of identity politics or the so-called “end of great narratives” (modernity, progress, socialism, humanity), on which universalism was heavily dependent. Part III discusses four debates – first one on contingency, hegemony and universality (among Butler, Laclau and Žižek), second one on Christian universalism of Saint Paul (Badiou, Žižek, Agamben), third one on relations between capitalism and universalism (Immanuel Wallerstein and Balibar), and fourth – and the final one – on European universalization in post-colonial world (the dispute between Vivek Chibber and Subaltern Studies group). Every debate delivers important conclusions on the possibilities for European universalism to come. In Conclusion of the dissertation all parts are summarized and poststructuralist political philosophy is presented as a useful theoretical perspective to transgress alternative between European universalism and particularism. But it is argued that poststructuralists – contrary to common view – shouldn’t be seen as agents of affirmative, one-sided philosophy of difference, hybridity, alterity or non-identity. Although they clearly sympathize with such a perspective, at the same time they are well aware that it is far from reality and its realization brings many obstacles and countertendencies. So their philosophy is not eschatological in any way. Thanks to latest developments in poststructuralism, which are clearly political and concentrated on the social injustices and inequalities, critiques of capitalist globalization or prospects for new anti-systemic social movements, poststructuralist theories could help us to generate pluriversal Europe from the bottom up

Jews of Eastern Poland, Series VI: Jews in Białystok: From The Beginning To 1939

The conferences held in Białystok which make the series "Jews of Eastern Poland" have permanently become a part of the landscape of activities of the scientific community in Białystok. We were, by the way, celebrating their 5th anniversary. Five years is a lot when it comes to cyclical organization of a scientific event of such a specialized nature: devoted to the Jewish community from the Eastern territories of the Republic of Poland. Session VI began a research cycle in the common formula "Jews of Eastern Poland. Part II: Jews of Central and Eastern Europe." The organizers, giving in to requests, decided on the one hand to expand the research field to the whole Eastern Europe, while on the other hand, they suggested what seems to be an inconsistency, that the theme of the meeting in 2017 would be "Jews in Białystok: From the beginning to 1939. Central European context." After some time, in the intention of the organizers, this research cycle should be closed by a session dedicated to Jews from Białystok, their fate during the Holocaust and after the Second World War. For the conference in 2017 (12-13.06), Felicja Raszkin-Nowak (1924-2015) was chosen as a patron. She was an eminent journalist and poet, whose biography combines the pre-1939 era and the times of the Holocaust, with the history of the 2nd half of the 20th and the beginning of the 21st century. The daughter of the writer, Mrs. Beata Ruben (Copenhagen, Denmark) was a special guest of the conference. In her extensive speech (12/06, 9:30 am) she presented the Life and Works of Felicja Raszkin-Nowak – an example of a Polish-Jewish symbiosis. Also on Monday, June 12, in Łukasz Górnicki's Library, at 9.00 a.m., an exhibition devoted to the life and fate of Felicja Raszkin-Nowak was opened. It was preceded by the words of Beata Ruben, Lucy Lisowska and Barbara Olech. The conference, as in previous years, was accompanied by the events of the 10th Jewish Culture Festival „Zachor – Kolor i Dźwięk” ("Zachor – Colour and Sound") organized by Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael (Centre for Civic Education: Poland – Israel) and the City of Białystok. Let us first present the issues taken up during the session: − The life, history, and culture of Jews from Białystok. − Jews from Podlasie and the Grand Duchy of Lithuania. − Migrations of the Jewish population from Białystok. − Jews from Podlasie in Western and Eastern Europe. − Jewish literature, language, art, and press. − Relations between the Jewish population and the national and religious minorities. − The memory of the Jewish community in Białystok and Podlasie in the modern world. − The life and work of Felicja Raszkin-Nowak. The conference was organised by the following institutions: the Department of Philological Studies "East – West" at the University of Białystok, Centre for Civic Education: Poland – Israel, Łukasz Górnicki's Library in Podlasie, and personally: Prof. Jarosław Ławski (UofB, Chairman of the Organizing Committee), Ms. Lucy Lisowska (CEO Poland – Israel, Vice-President), Dr. Łukasz Zabielski (Łukasz Górnicki's Library, Secretary), Dr. Michał Siedlecki (Łukasz Górnicki's Library) and a team of PhD students from the Faculty of Philology UofB, among whom we should mention: Ewelina Feldman-Kołodziejuk, MA; Anna Wildowicz, MA; Bożena Bolesta, MA; Kamil K. Pilichiewicz, MA; and Monika Sobolewska, MA. The Scientific Committee was the patron of the conference, which started the next research cycle. There were also foreign guests: Prof. Heidi M. Szpek from the Central Washington University (USA) and Dr Olga Tsivkach from Ivano Frankivsk (Ukraine). Among the listeners of the sessions there were, among others, Prof. Jerzy Nikitorowicz (UofB) and a representative of the Catholic Association "Civitas Christiana". On the first and second day of the conference, 23 papers were presented. This volume gathers the vast majority of the papers presented at the session, as well as a record of the panel, entitled "The Memory of the Jewish Community in the Regional Space: Social Awareness – Science – Culture – School", conducted jointly by Dr habil. Anna Janicka (UofB) and Dr Magdalena Tarnowska (UKSW, Warsaw). The conference was accompanied by performances of the participants of the "Zachor – Kolor i Dźwięk" Festival, including Gerard Edery from the USA performing a Sephardic song recital and Yaron Gershorsky, also from the USA, performing for the second time in Białystok. Contrary to initial fears, the Białystok theme of the session aroused great interest among the speakers, PhD students and the public. The session was held on the 6th floor of the Łukasz Górnicki's library (at ul. Skłodowskiej-Curie 14A, and the room was full all the time), and with the participation of students from Białystok schools and the interest of the Polish Radio Białystok. On the occasion of the session, Dr. Barbara Olech and Lucy Lisowska from the Centre for Civic Education: Poland – Israel prepared a special brochure entitled Felicja Raszkin-Nowak (1924–2015). The heroine of the 10th Festival of Jewish Culture "Zachor – Kolor i Dźwięk" (Białystok, June 9-13, 2017), Białystok 2017. The next, seventh conference from the series "Żydzi wschodniej Polski" ("Jews of Eastern Poland") will be held in May 2018. It will focus on the theme: "Between Odessa, Kiev and Vilnius. Zionist ideas in Central and Eastern Europe. Creators – literary echoes – language", and a writer and a promoter of Zionism, Zeev Zhabotinsky (1880–1940) will be its patron.Publikacja sfinansowana ze środków Książnicy Podlaskiej im. Ł. Górnickiego w Białymstoku oraz Katedry Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” Uniwersytetu w Białymstoku.JAROSŁAW ŁAWSKI – prof. zw. dr hab., dziekan Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku; badacz wyobraźni poetyckiej, twórca i kierownik Katedry Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” w Instytucie Filologii Polskiej UwB. Zainteresowania badawcze: faustyzm i bizantynizm w literaturze Romantyzmu, Młoda Polska oraz Czesław Miłosz, polsko-wschodniosłowiańskie związki literackie. Redaktor naczelny Naukowych Serii Wydawniczych „Czarny Romantyzm”, „Przełomy/Pogranicza” oraz „Colloquia Orientalia Bialostocensia”. Autor wielu książek, w tym: Wyobraźnia lucyferyczna. Szkice o poemacie Tadeusza Micińskiego „Niedokonany. Kuszenie Chrystusa Pana na pustyni” (Białystok 1995) oraz Mickiewicz – Mit – Historia. Studia (Białystok 2010). Ostatnio wydał monografię: Miłosz: „Kroniki” istnienia. Sylwy interpretacyjne (Białystok 2014). Członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności.3

Badania nad światem islamu. Dzieje, dzień dzisiejszy, perspektywy

Książka zawiera 32 artykuły naukowe traktujące o tematyce arabsko-muzułmańskiej i pokrewnej. Dla przejrzystości podzielono je na siedem bloków tematycznych: 1. Badania nad światem islamu i językiem arabskim, 2. Pamięć, wiara i tożsamość, 3. Na kartach historii, 4. Między Wschodem a Zachodem, 5. Islam w Europie, 6. Polska a świat islamu, 7. Wyzwania współczesności