Enerji ve Güvenlik Ekseninde Türkiye-Irak İlişkileri (1990-2018)

Bu çalışmada Türkiye-Irak ilişkilerinde enerji ve güvenlik unsurlarının rolü tarihsel ve karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. İki ülke arasında son dönemde güçlenen enerji merkezli karşılıklı bağımlılık olgusundan hareketle enerjide ortaklaşan çıkarların siyasi ilişkiler üzerindeki etkisi sorgulanmıştır. Bu bağlamda, enerjinin siyasal etkisinin çözümlenmesinde aktörlerin iç politika dinamiklerinin, karşılıklı tehdit algılarının ve bölgesel jeopolitik değişkenlerin rolü incelenmiştir. Çalışmanın temel savı, Türkiye-Irak ilişkilerinde enerji unsurunun artan görünürlüğüne rağmen, enerji işbirliğinin ve projelerinin esasen siyasal ve jeopolitik gerekliliklerce şekillenen güvenlik politikalarının yürütülmesinde bir araç ve kolaylaştırıcı rolü gördüğüdür

2003-2011 yılları arasında Türkiye'nin ortadoğuda yumuşak güç uygulaması ve sonuçları

Yumuşak güç uluslararası ilişkiler disiplini içinde son yıllarda oldukça popüler ve bir o kadar da tartışmalı bir kavramdır. Gücün farklı bir boyutuna dikkat çeken bu kavram özellikle Soğuk Savaş Dönemi sonrasında önem kazanmış ve akademik tartışmalarda önemli bir gündeme sahip olmuştur. Bir devletin kendine has özellikleri sayesinde başka devletlerce dikkate alınması ve onlarında nazarında bir cazibe merkezi olmasını ifade eden bu kavram bir bakıma pahalı ve sonuç alması daha zor olan sert güce göre oldukça avantajlı bir güç çeşididir. Başta ABD, AB, Japonya ve İngiltere olmak üzere dünyada birçok devletin kullandığı bu güç türü Türkiye tarafından da özellikle 2002 sonrası dönemde başta Ortadoğu olmak üzere Türkiye’nin yakın çevresinde yer alan Balkanlar ve Kafkasya coğrafyasında kullanmaya başlanılmıştır. Bu durumun oluşmasında elbette Türkiye’nin 2002 sonrası dönemde yakaladığı ekonomik ve siyasi başarıların büyük rolü olmuştur. Ortadoğu coğrafyasında yer alan devletlerin içinde bulundukları olumsuz koşullar düşünüldüğünde Türkiye bu bölgedeki başta Arap devletleri olmak üzere diğer devletler nazarında 2011 yılında başlayan Suriye İç Savaşı’na kadar adeta bir çekim ve cazibe merkezi olmuştur. Türkiye bu dönemde Ortadoğu coğrafyasında özellikle halklar üzerinde demokratik yönetimi Müslüman bir devlet oluşu vb. gibi sebeplerle örnek alınan ve takip edilen bir bölgesel güç haline gelmiştir. Türkiye’nin Ortadoğu bölgesinde yumuşak güç unsurlarını kullanabilmesine imkan veren unsurlara bakıldığında sahip olduğu kültür ve tarih, jeopolitik konum ve coğrafya ve diğer siyasal faktörlerin büyük önemi olduğu bilinen bir gerçektir. Bu durum zaten yumuşak gücün temel bileşenlerini kapsamaktadır. Bu çalışmada çoğunlukla Türkiye’nin dış politika uygulamalarında Ortadoğu bölgesindeki yumuşak güç uygulamaları 2003-2011 yılları arası dönem analiz edilerek anlatılmaktadır