Overdaad schaadt

Abstract

“Overdaad schaadt”, “té is nooit goed”, “doe maar gewoon dan doe je gek genoeg” met deze gezegden zijn vele Nederlanders, waaronder ikzelf, in goede Calvinistische traditie opgegroeid. Ook nu zien we het nog in de reclames langskomen: “Het mooiste gewicht is evenwicht!” en lijkt leven in balans een niet aflatend streven. Onlangs schreef Rob Wijnberg in zijn filosofie column in NRC Handelsblad over de oorsprong van onze eeuwige zoektocht naar evenwicht( 1). De term ‘gulden middenweg’ hebben we te danken aan de Chinese wijsgeer Confucius (551 - 479 v. Chr.) die stelde dat de mens goed kon zijn door in alles gematigdheid te betrachten. Die visie vinden we rond het begin van onze jaartelling terug in de Metamorfosen van de Griek Ovidius (43 v. Chr. - 18 n. Chr.) waarin Icarus met zijn vleugels van was en veren het eiland Kreta probeert te ontvluchten waar hij met zijn vader Daedalus in ballingschap zit. Te dicht bij zee vliegen, zal de veren wegspoelen en te dicht bij de zon zal de was smelten. “Vlieg de middelste koers”, zegt Daedalus, maar Icarus is een hoogvlieger; zijn vleugels smelten en hij stort in zee. Volgens Wijnberg raakt zo de gulden middenweg diepgeworteld in ons denken