Gezondheidseffecten van radiofrequente straling (De zendmast te Jirnsum)

Abstract

Dankzij de enorme hoeveelheid kennis van ektromagnetische straling, waarvan radio- en tv-straling deel uitmaken, kan het aardoppervlak worden afgezocht door satellieten, worden vliegtuigen zichtbaar gemaakt met (en weer ‘onzichtbaar’ voor) radar, kan men over de hele wereld bellen met een telefoontje waar niet eens een draad aan zit, en worden tumoren effectiever verwijderd. Juist op basis van die enorme hoeveelheid kennis is het nauwelijks voorstelbaar dat deze straling, in geringe sterkte, schade aan de gezondheid kan toebrengen in de vorm van kanker. Wel kan deze straling, bij voldoende sterkte, schadelijk zijn doordat het opwarming veroorzaakt, en dat kan weer andere nadelige effecten veroorzaken. Maar kanker ? Omgekeerd kan de vraag of het uitgesloten is dat je er kanker van kunt krijgen, niet definitief worden beantwoord: misschien is er iets nieuws aan de hand dat nu nog niet bekend is, misschien komt het maar bij één op de miljoen mensen voor en moeten er (veel) meer mensen onderzocht worden ? Er is weliswaar geen over-tuigende reden om dit te denken, en er is ook niet bekend hoe die kanker dan zou kunnen ontstaan, maar de ware wetenschapper zal niet beweren dat het onmogelijk is. Er is immers zoveel niet met volstrekte zekerheid bekend: zou het kwaad kunnen om elke dag een kilo bloemkool te eten, of om nooit meer in de zon te komen ? Soms is er naar dat soort dingen wel onderzoek gedaan en blijkt er, bijvoorbeeld, een samenhang tussen het eten van één koekje per dag en hartziekten, of tussen het drinken van een glas volle melk per dag en longkanker. Toch neemt men daarbij niet meteen aan dat het een dan ook het gevolg is van het ander, als niet duidelijk is hoe het een dan met het ander te maken kan hebben. Behalve het constateren van een samenhang is er ook een verklaring nodig om die samenhang te kunnen begrijpen. Zo’n verklaring ontbreekt bij het verband tussen kanker en radiofrequente straling: radiofrequente straling kàn naar de huidige inzichten helemaal geen kanker veroorzaken. Maar ook een duidelijke samenhang tussen de nabijheid van een zender en het optreden van gezondheidsrisico’s ontbreekt: weliswaar is er in het ene onderzoek een verband geconstateerd, maar in een ander onderzoek wordt dat juist niet gevonden of wordt er iets anders gevonden. Welk onderzoek moeten we dan geloven ? Deze vragen moeten aan de orde komen als er serieus op de mogelijke effecten van straling wordt ingegaan.