Fenomen sapiencjalnego wymiaru mistyki chrześcijańskiej w myśli Brunona Barnharta: Sapiencjalne rozumienie rzeczywistości. Usprawiedliwienie filozoficznego namysłu nad mistyką w ogóle

The primary objective of this article is to give an overview and to philosophically explore the main ideas of an emerging, relatively new mystical dimension within Christianity which is called the sapiential Christianity. This paper is based mainly on the work of Bruno Barnhart (1931-2015), Camaldoli monk, mystic and theologian who spent most of his monastic life developing and systematising ideas of sapiential Christianity. This specific approach to the whole Christian tradition focuses on the Unitive Reality and its expression in the world, especially in the incarnational Christ-event, aiming towards divinisation of the whole reality. It also places a great emphasis on the position and role of human being in this process of divinisation. In the article, the philosophical analysis concentrates on the three aspects of this mystical movement: (1) epistemology, where wisdom as the way of knowing has its unique place in the whole process of gaining knowledge about Unitive Reality; (2) anthropology, where we look at the source of dignity of human person in the sapiential perspective: (3) metaphysics, where we explore the notion of the Unitive Reality and its characteristics. Overall, the purpose of this article is to show the significance and relevance of sapiential Christianity in our modern world; to encourage philosophers that are interested in religion and mysticism to explore and enter into a dialogue with this unique way of seeing the Christian tradition.Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i filozoficzne zbadanie głównych idei wyłaniającego się, stosunkowo nowego mistycznego wymiaru chrześcijaństwa, który nazywany jest chrześcijaństwem sapiencjalnym. Artykuł ten opiera się głównie na pracy Bruno Barnharta (1931-2015), kamedulskiego mnicha, mistyka i teologa, który spędził większość swojego życia monastycznego na rozwijaniu i systematyzowaniu idei chrześcijaństwa sapiencjalnego. To specyficzne podejście do całej tradycji chrześcijańskiej koncentruje się na Rzeczywistości Jednoczącej i jej ekspresji w świecie, zwłaszcza w inkarnacyjnym wydarzeniu Chrystusa, dążąc do przebóstwienia całej rzeczywistości. Kładzie również duży nacisk na pozycję i rolę człowieka w tym procesie przebóstwienia. W artykule analiza filozoficzna koncentruje się na trzech aspektach tego mistycznego ruchu: (1) epistemologii, w której mądrość jako sposób poznania ma swoje wyjątkowe miejsce w całym procesie zdobywania wiedzy o Rzeczywistości Jednoczącej; (2) antropologii, w której przyglądamy się źródłu godności osoby ludzkiej w perspektywie sapiencjalnej: (3) metafizyce, w której badamy pojęcie Rzeczywistości Jednoczącej i jej cechy. Ogólnie rzecz biorąc, celem tego artykułu jest pokazanie wagi i znaczenia chrześcijaństwa sapiencjalnego w naszym współczesnym świecie; zachęcenie filozofów zainteresowanych religią i mistycyzmem do zbadania i nawiązania dialogu z tym wyjątkowym sposobem postrzegania tradycji chrześcijańskiej

Kilka pytań o niektóre drogi francuskiej fenomenologii zainspirowanych lekturą książki Przemysława Zgóreckiego pt. "Czasowość eschatologiczna. Fenomenologia Jean-Yves Lacoste’a" (WT UAM, Poznań 2022)

Book review: A few questions about certain paths of French phenomenology inspired by reading Przemysław Zgórecki's book entitled "Czasowość eschatologiczna. Fenomenologia Jean-Yves Lacoste’a" (WT UAM, Poznań 2022)Recenzja książki: Kilka pytań o niektóre drogi francuskiej fenomenologii zainspirowanych lekturą książki Przemysława Zgóreckiego pt. "Czasowość eschatologiczna. Fenomenologia Jean-Yves Lacoste’a" (WT UAM, Poznań 2022

Moralność zwierząt - wokół Dzikiej sprawiedliwości Marca Bekoffa i Jessiki Pierce. Analizy wstępne

The article analyzes the concept of morality proposed by Bekoff and Pierce in the context of animal morality in the book Wild Justice. Differences are shown in comparison to the understanding of morality in the human context. On this basis, it is suggested to use the name (proto)morality for animal behavior similar to the moral behavior of humans. Part of the article analyzes the concept of empathy used in the context of animals. The article also argues to use the third type of moral status of moral (proto)subjectivity.W artykule analizuje się pojęcie moralności zaproponowanego przez Bekoffa i Pierce w kontekście moralności zwierząt w książce Dzika sprawiedliwość. Wykazuje się różnice w porównaniu do rozumienia moralności w kontekście ludzkim. Na tej podstawie sugeruje się używanie nazwy (proto)moralność na zwierzęce zachowania zbliżone do zachowań moralnych ludzi. Część artykułu analizuje pojęcie empatii używane w kontekście zwierząt. W artykule argumentuje się też, aby używać trzeciego rodzaju moralnego statusu (proto)podmiotowości moralnej

Montanizm Tertuliana wobec montanizmu w ujęciu Euzebiusza z Cezarei, Cyryla Jerozolimskiego oraz Epifaniusza z Salaminy - studium rozbieżności

Tertullian is an author widely recognized as a Montanist. However, Montanism is a religious movement that has been strongly condemned by Christian thinkers. The main purpose of the article is to explain why it is incorrect to consider Tertullian as a representative of the such form of Montanism that was transmitted to us by Eusebius of Caesarea, Cyril of Jerusalem and Epiphanius of Salamis.Tertulian jest autorem powszechnie uznawanym za montanistę. Natomiast montanizm jest ruchem religijnym mocno potępianym przez wczesnochrześcijańskich myślicieli. Głównym celem  artykułu jest wyjaśnienie, dlaczego uważanie Tertuliana za reprezentanta takiej postaci montanizmu, która została nam przekazana przez Euzebiusza z Cezarei, Cyryla Jerozolimskiego i Epifaniusza z Salaminy, jest nieprawidłowe

Wokół Istnienia Poszczególnego, niezależności i konieczności : Kilka uwag w perspektywie monadyzmu biologicznego Stanisława Ignacego Witkiewicza

The aim of this article is to present the issue of independence and necessity in the philosophical refl ection of Stanisław Ignacy Witkiewicz, which is a constant component of the system created by this thinker. Accordingly, an analysis of selected representative writings of Witkiewicz has been undertaken. The result of the considerations contained in the article is the postulation of a discussion on the subject of the (excluded) Necessary Being and the Mystery of Existence.Celem niniejszego artykułu jest prezentacja zagadnienia niezależności i konieczności w filozoficznej refleksji Stanisława Ignacego Witkiewicza, które jest stałym komponentem systemu tworzonego przez tego myśliciela. W związku z tym podjęto analizę wybranych reprezentatywnych pism Witkiewicza. Wynikiem rozważań zawartych w artykule jest postulat dyskusji na temat (wykluczonego) Bytu Koniecznego i Tajemnicy Istnienia

Pieśń nad Pieśniami w Zoharze

The Book of Radiance or Zohar is a book created in medieval Spain. And although it is said that its author was the great rabbi of the beginning of the centuries, Shimon bar Yochai, a deeper analysis, especially linguistic (the work is written in artificial Aramaic, in which Arabic, Greek and romance words are woven) showed that it was actually written by the Castilian Kabbalist Moses of Leon, claiming to be the person who only found the manuscript and copied it in several copies. The Zohar, iconoclastic for ones, is for others the third – after the Torah and Talmud – the most important text of the Jewish religion. It is a kind of summary of the centuries-old wisdom of the Sephardim – both representatives of ecstatic-prophetic Kabbalah and theurgical-theoretical – given in the form of a story about the adventures of Simon bar Yochai, who together with his son and adepts travels through Palestine, meditating on the Hebrew Bible, in particular the Pentateuch. Wanderers in their meditations resort to the authority of the most eminent rabbis, and from the exegesis created from them emerges a specific theory of God's Names constituting the basis for future Jewish mysticism, which, based on the Book of Radiance, will be created in the lands of Safed thanks to, among others, Moses Cordovero and Isaac Luria. This article presents this theory in detail, using explanations of its most important experts, such as D. Matt, Ch. Mopsik, M.A. Ouaknin, G. Scholem and G. Vajda, for a better understanding of the intricacies of the Zohar.Księga Blasku czyli Zohar to księga powstała w średniowiecznej Hiszpanii. I choć podaje się, że jej autorem był wielki rabbi początku wieków, Szymon bar Jochaj, głębsza analiza, szczególnie lingwistyczna (dzieło napisane jest sztucznym aramejskim, w który wpleciono słowa arabskie, greckie i romance) wykazała, że tak naprawdę napisał ją kastylijski kabalista Mojżesz z Leonu podający się za osobę, która tylko odnalazła manuskrypt i przepisała go w kilku kopiach. Zohar, obrazoburczy dla jednych, stanowi dla drugich trzeci – po Torze i Talmudzie – najważniejszy tekst religii żydowskiej. Jest on swoistym podsumowaniem wielowiekowej mądrości Sefardyjczyków – zarówno reprezentantów kabały ekstatyczno-profetycznej, jak i teurgiczno-teoretycznej – przekazanym w formie opowieści o przygodach Szymona bar Jochaja, który wraz z synem oraz adeptami przemierza Palestynę, rozważając hebrajską Biblię, a w szczególności Pięcioksiąg. Wędrowcy w swoich rozmyślaniach uciekają się do autorytetu najwybitniejszych rabinów, a z tworzonej rzez nich egzegezy wyłania się swoista teoria Bożych Imion stanowiąca podstawę dla przyszłej mistyki żydowskiej, która w oparciu o Księgę Blasku powstanie na ziemiach Safedu za sprawą m. in. Mojżesza Cordovero i Izaaka Lurii. Niniejszy artykuł przedstawia tą teorię szczegółowo, posiłkując się dla lepszego zrozumienia zawiłości Zoharu objaśnieniami najważniejszych jego znawców, takich jak D. Matt, Ch. Mopsik, M.A. Ouaknin, G. Scholem i G. Vajda

Powrócić do życia z Martinem Heideggerem

The purpose of this article is to trace the essential foundations of the reduction carried out by young Heidegger, whereby the most primordial experience of life emerges from religious experience. The considerations presented below consistently follow the path described above leading back to the thing itself, that is, precisely back to life itself. Hence, we will not be interested here simply in the religious thinking of the young Heidegger, nor in his relation to the problem of God. Instead, we will try to reconstruct his path back towards life itself. This article admittedly focuses on Heidegger’s early philosophical explorations. It seems, however, that Heidegger remains faithful to the very end to the ambitious goals set by the inconspicuous schema for the Kriegsnotsemester lecture of 1919, outlined with youthful enthusiasm for the search for real life. It is hard to resist the impression that the whole long path of his thinking is just such a constant return to life.Celem tego artykułu jest prześledzenie zasadniczych zrębów redukcji przeprowadzonej przez Heideggera, w wyniku której z doświadczenia religijnego wyłania się najbardziej pierwotne doświadczenie życia. Przedstawione niżej rozważania konsekwentnie podążają opisaną wyżej ścieżką wiodącą z powrotem do rzeczy samej, czyli właśnie z powrotem do życia samego. Stąd nie będzie nas tutaj interesować po prostu myślenie religijne młodego Heideggera ani też jego odniesienie do problemu Boga. Zamiast tego spróbujemy odtworzyć jego ścieżkę z powrotem ku życiu samemu. Ten artykuł skupia się wprawdzie na wczesnych poszukiwaniach filozoficznych Heideggera. Wydaje się jednak, że Heidegger do samego końca pozostaje wierny ambitnym celom wyznaczonym przez nakreślony z młodzieńczym zapałem poszukiwania prawdziwego życia niepozorny schemat do wykładu Kriegsnotsemester z 1919 roku. Trudno oprzeć się wrażeniu, że cała długa droga jego myślenia jest takim właśnie nieustannym powracaniem do życia

Filozof na szlakach refleksji nad kulturą

Wojciech Daszkiewicz "Byt, człowiek, kultura. Studium z filozofii kultury" (Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Katedra Metafizyki KUL, Lublin 2019)Wojciech Daszkiewicz "Byt, człowiek, kultura. Studium z filozofii kultury"  (Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Katedra Metafizyki KUL, Lublin 2019

Człowiek a samotność

Piotr Domeracki "Horyzonty i perspektywy monoseologii.Filozoficzne studium samotności" (Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018)Piotr Domeracki "Horyzonty i perspektywy monoseologii.Filozoficzne studium samotności" (Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018

Dyskusja komplikacji generowanych przez koncepcję monadyzmu biologicznego Stanisława Ignacego Witkiewicza

The article focuses on Stanisław Ignacy Witkiewicz’s metaphysical concept, namely biological monadism. According to Witkacy, the Whole of Existence constitutes a multiplicity of monads – Particular Existences. It is them – occurring in various configurations – that constitute the substantive foundation of reality. The essential characteristic of these monads is their corporeal character, which means that Witkiewicz’s Particular Existence constitutes an original unity of the temporal (duration) and spatial (expanse) component; a unity finding expression in the statement that the monad is a corporeal consciousness and in the Whole of Existence there is no place for the objective existence of inanimate matter. The article exposes an important limitation of Witkiewicz’s metaphysics. It seems that the permanent presence of the Infinite in Witkacy’s General Ontology results in the indelible Mystery of Existence, which neutralizes the ultimate status of the why question. Being in Witkiewicz’s perspective becomes mysterious, enigmatic and senseless but, at the same time, it is deprived of any trace of randomness. In this way the structure of Being included in Witkiewicz’s monadic categorial network excludes the sense of the why question related to the Whole of Existence.The article focuses on Stanisław Ignacy Witkiewicz’s metaphysical concept, namely biological monadism. According to Witkacy, the Whole of Existence constitutes a multiplicity of monads – Particular Existences. It is them – occurring in various configurations – that constitute the substantive foundation of reality. The essential characteristic of these monads is their corporeal character, which means that Witkiewicz’s Particular Existence constitutes an original unity of the temporal (duration) and spatial (expanse) component; a unity finding expression in the statement that the monad is a corporeal consciousness and in the Whole of Existence there is no place for the objective existence of inanimate matter. The article exposes an important limitation of Witkiewicz’s metaphysics. It seems that the permanent presence of the Infinite in Witkacy’s General Ontology results in the indelible Mystery of Existence, which neutralizes the ultimate status of the why question. Being in Witkiewicz’s perspective becomes mysterious, enigmatic and senseless but, at the same time, it is deprived of any trace of randomness. In this way the structure of Being included in Witkiewicz’s monadic categorial network excludes the sense of the why question related to the Whole of Existence