Book Review: "La figura di Athena dall’età antica al tardoantico"

ΒιβλιοκρισίαG. Germanà και A. Giudice (a.c.d.). 2019. La figura di Athena dall’età antica al tardoanticoLa figura di Athena dall’età antica al tardoantico. Studia Iconographica et Archaeologica 1. Acireale / Roma: Bonanno Editore. ISBN: 978-88-6318-227-9, σσ.188.Book ReviewG. Germanà και A. Giudice (a.c.d.). 2019. La figura di Athena dall’età antica al tardoanticoLa figura di Athena dall’età antica al tardoantico. Studia Iconographica et Archaeologica 1. Acireale / Roma: Bonanno Editore. ISBN: 978-88-6318-227-9, σσ.188

Εκπαίδευση και εθνική ιδεολογία στις ελληνορθόδοξες κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην καμπή του 20ού αιώνα

Στην καμπή του 20ού αιώνα, η εκπαίδευση στις ελληνορθόδοξες κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αναπτύχθηκε μέσα σε ένα σύνθετο πλαίσιο αλληλεπίδρασης μεταξύ εθνικών, αυτοκρατορικών και τοπικών ταυτοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό, δίκτυα που περιλάμβαναν οθωμανικές κοινότητες, οθωμανικές αρχές και ελληνικούς συλλόγους διαμόρφωσαν ένα πολυσύνθετο πεδίο, μέσα από το οποίο προωθήθηκε η εθνική ιδεολογία.Η παρούσα εργασία εξετάζει πώς αυτές οι διασυνδέσεις επηρέασαν την εκπαιδευτική πολιτική και συνέβαλαν στην καλλιέργεια εθνικών ταυτοτήτων, εστιάζοντας στις σχέσεις μεταξύ τοπικών και εθνικών παραγόντων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο ρόλο της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης στη διαμόρφωση αυτών των εξελίξεων, καθώς και στις ευρύτερες μεταρρυθμιστικές τάσεις εντός της Αυτοκρατορίας. Η μελέτη αναδεικνύει την εκπαίδευση ως κεντρικό μηχανισμό στη συγκρότηση εθνικών ταυτοτήτων, σε μια εποχή μετάβασης από μια πολυεθνοτική αυτοκρατορία σε έναν κόσμο εθνών-κρατών.

Η θέση της αφήγησης στη διδασκαλία της λογοτεχνίας στην προσχολική εκπαίδευση

Στο παρόν άρθρο επιχειρείται μια συνοπτική ανάλυση σχετικά με τη θέση της αφήγησης στη διδασκαλία της λογοτεχνίας στην προσχολική εκπαίδευση. Ειδικότερα, εξετάζεται κατά πόσο η αφήγηση, ως μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, θα μπορούσε να αποτελέσει πεδίο αμφισβήτησης και διαπραγμάτευσης των αντιλήψεων που βρίσκονται σε κυκλοφορία (μέσα και γύρω από το σχολείο) και των ευρύτερων κοινωνικών δομών συσχέτισης παιδιού-ενηλίκου, όπως αυτές τείνουν να δεσμεύονται στις νόρμες και τους ρόλους εκπαιδευτικού-μαθητή, αλλά και αφηγητή-ακροατή. Στην κατεύθυνση αυτή, αφού πλαισιωθεί θεωρητικά η έννοια της αφήγησης, ως διαλεκτική και ταυτοτική διαδικασία κατανόησης και παραγωγής του κόσμου, θα προσεγγιστεί κριτικά η διαδικασία με την οποία λαμβάνει χώρα η αφήγηση εντός της σχολικής τάξης. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στα σημεία εκείνα της αφηγηματικής διαδικασίας τα οποία μπορούν να απειλήσουν τις κανονιστικές αντιλήψεις αλληλεπίδρασης εκπαιδευτικού-μαθητή, να δώσουν φωνή στις εξάρσεις δημιουργικότητας του δεύτερου και να μετασχηματίσουν τις συμβατικές νόρμες αφήγησης και, κατ’ επέκταση, τις κυρίαρχες εξουσιαστικές δομές μέσα στις οποίες το παιδί επιτρέπεται –και εκπαιδεύεται– να λειτουργεί μόνο παθητικά. Στο πλαίσιο αυτό, θίγεται το ζήτημα της απόδοσης αισθητικής διάστασης στην αφήγηση. Συγκεκριμένα, προτείνεται ότι μια ριζοσπαστικοποίηση της αισθητικής εκμετάλλευσης κάθε σημείου του κόσμου, με τρόπο που (και σκοπό να) μην παρακωλύεται η πολλαπλότητα των δράσεων των μαθητών και των τοποθετήσεων τους στον κόσμο, μέσω αφηγηματικών διαδικασιών, θα μπορούσε να συμβάλλει σε μια πολυδιάστατη και ποικιλόμορφη –και όσο γίνεται πιο ανεξάρτητη από τις κυρίαρχες κοινωνικές δομές– αισθητική και κριτική καλλιέργειά τους.

Vol. 13 (2025). “In Second Use”. An archaeological and anthropological survey of recycling and reuse in the Greek world

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια διαρκής προτροπή για «πράσινους τρόπους σκέψης» (Think Green) που περιλαμβάνουν την ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, μείωση απορριμμάτων και επαναπροσδιορισμού της ιδιότητας μιας ποικιλίας αντικειμένων, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «δευτερογενής χρήση» τους. Επιπλέον, οι μεταβαλλόμενες μορφές διαχείρισης του τοπίου (φυσικού και ανθρωπογενούς) και των τοπικά διαθέσιμων φυσικών πόρων αποτυπώνουν τους τρόπους με τους οποίους διάφορες πολιτισμικές ομάδες έδρασαν διαχρονικά. Όλες αυτές οι πρακτικές που χρησιμοποιούνται για να επαναπροσδιορίσουν και να επεκτείνουν τη διάρκεια ζωής και χρήσης αντικειμένων και τόπων, είναι φορείς ποικίλλων νοημάτων που αντανακλούν την ψυχοσύνθεση, την ατομική και συλλογική ταυτότητα, τη μνήμη, τη λατρεία και την ιδεολογία. Η διεθνής επιστημονική συνάντηση με τίτλο «Σε Δεύτερη Χρήση»: μια αρχαιολογική και ανθρωπολογική επισκόπηση της ανακύκλωσης και επανάχρησης στον ελληνικό κόσμο» απευθύνθηκε σε νέους ερευνητές (υποψήφιους διδάκτορες, νέους διδάκτορες, μεταδιδάκτορες) διαφόρων πεδίων των Ανθρωπιστικών Επιστημών (αρχαιολόγους ιστορικούς, λαογράφους, εθνοαρχαιολόγους, κ.ά.) που μελετούν οποιαδήποτε έκφανση της δευτερογενούς χρήσης στον ελληνικό κόσμο, υπό την ευρεία του έννοια, από την προϊστορική εποχή έως τα νεότερα χρόνια. Αναζητήθηκαν θεματικοί ή/και διεπιστημονικοί τρόποι ανάλυσης (π.χ. διαχρονικοί, τοπικοί ή υπερτοπικοί) διαφόρων εκφάνσεων «δευτερογενούς χρήσης», όπως αυτές εντοπίζονται στον υλικό πολιτισμό, το φυσικό τοπίο ή τους φυσικούς πόρους, και παρέχουν πληροφορίες σχετικές με ανθρώπους, κοινωνικές ομάδες ή κοινότητες.Vol. 13 (2025). “In Second Use”. An archaeological and anthropological survey of recycling and reuse in the Greek world. In the last decades we have a continuous encouragement to ‘think Green’ and to recycle, upcycle, reuse, reduce waste and repurpose a variety of objects, which could be called a ‘secondary use’ of materials. Moreover, the changing patterns of landscape (natural and human-induced) exploitation and of the locally available natural resources can provide a footprint of how distinct cultural groups acted through time. All these practices are employed to redefine and extend the lifespan of objects and loci, and convey multiple meanings related to mentality, personal and collective identity, memory, cult and ideology. The international meeting “In Second Use”: an archaeological and anthropological survey of recycling and reuse in the Greek world” aimed to bring together early career scholars (PhD Students, recent PhDs, Postdocs) from various fields of the Humanities (archaeology, history, ethnoarchaeology, folklore, etc.) working on any aspect of secondary use in the Greek world, broadly defined, from prehistory to modern times. They presented thematic and/or interdisciplinary ways of analysis (e.g. temporal, regional, intra- or inter-regional) in which evidence of ‘secondary use’ as attested in material or non-material culture, the landscape or natural resources, provides insights on individuals, social groups or communities.

A tale of two Homers: The discovery and significance of dedications to Homer in Farsala (ancient Pharsalos), Thessaly

Governmental reports of the late 19th century, kept in the National Archive of Monuments in Athens, contain information regarding the discovery and protection of antiquities in the region of Thessaly. Among these documents are the records detailing the fate of two inscribed statue bases, with dedications to Homer, found in the town of Farsala (ancient Pharsalos) in 1882 and 1886. Due to infrastructural challenges and episodes of military instability, the two bases were mistakenly published as a single object and have until now been treated as such. The historical sources, the two inscribed bases, and the implications of Homeric monuments in ancient Pharsalos, are presented here, together with the text of the key source documents. In an appendix, a base for a bust of Homer found 1909 in Larissa is also presented.Κυβερνητικές αναφορές από τον 19ο αιώνα, που φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχείο Μνημείων στην Αθήνα, περιέχουν πληροφορίες σχετικές με την ανακάλυψη και την προστασία αρχαιοτήτων στη Θεσσαλία. Μεταξύ αυτών των αναφορών υπάρχουν έγγραφα που περιγράφουν λεπτομερώς την τύχη δύο ενεπίγραφων βάσεων αγαλμάτων, με αφιέρωμα στον Όμηρο, που βρέθηκαν στα Φάρσαλα (αρχαία Φάρσαλος) τα έτη 1882 και 1886. Λόγω της έλλειψης υποδομής αλλά και της κατά καιρούς στρατιωτικής αστάθειας, οι δύο αυτές βάσεις περιγράφηκαν και ορίστηκαν κατά λάθος ως ένα αντικείμενο – ένα λάθος που δεν έχει διορθωθεί μέχρι σήμερα. Οι ιστορικές πηγές, η απόδειξη των δυο βάσεων, και η σημασία των ομηρικών μνημείων στην αρχαία Φάρσαλο, παρουσιάζονται εδώ μαζί με τα κείμενα μερικών βασικών εγγράφων της μελέτης, καθώς επίσης και μια βάση προτομής του Ομήρου που βρέθηκε το 1909 στη Λάρισα

Vol. 12 (2025). Nemeonikai I: A Catalogue of Nemeonikai: ca. 573 – ca. 300 BC

Το παρόν έργο αποτελεί σχολιασμένο κατάλογο (‘catalogue raisonné’) όσων Νεμεονικῶν πιθανώς χρονολογούνται από περίπου το 573 π.Χ. μέχρι περίπου το 300 π.Χ., του οποίου προτάσσεται μια εισαγωγή που εστιάζει στενά στη φύση των τεκμηρίων τόσο φιλολογικών όσο και επιγραφικών και αρχαιολογικών που αφορούν τους Νεμεονίκες και στα προβλήματα που ανακύπτουν από τέτοιες πληροφορίες όταν προσπαθεί κανείς να χρονολογήσει τους Νεμεονίκες και τις νίκες τους.Ο κατάλογος, του οποίου το πρώτο μέρος ερευνά άτομα που ήταν αναμφίβολα Νεμεονίκες, και το δεύτερο παρουσιάζει αθλητές για τους οποίους δεν είναι βέβαιο πως υπήρξαν νικητές στη Νεμέα, αποτελείται από λήμματα με επτά πεδία (1. Όνομα και πατρώνυμο του αθλητή, 2. Χρονολογία νικής / νικών στα Νέμεα, 3. Τόπος εύρεσης σχετικής/-ών επιγραφής/-ών, 4. Πόλις/-εις του αθλητή, 5. Άθλημα, 6. Αρχαίες πηγές, 7. Αναφορά σε εμφάνιση του σχετικού αθλητή σε συγχρόνους καταλόγους αρχαίων αθλητών.). Η παρουσίαση που ακολουθεί αυτά τα πεδία πρώτα συνήθως εξετάζει και αποσαφηνίζει τις τυχόν νίκες του αθλητή και στη συνέχεια προσπαθεί με έλεγχο των τεκμηρίων να προσφέρει μια χρονολογία της νίκης / των νικών στα Νέμεα.  Στο δεύτερο μέρος του καταλόγου εξετάζεται η ταυτότητα δήθεν Νεμεονικών και παρουσιάζονται οι λόγοι για τους οποίους αυτοί δεν θεωρούνται γνήσιοι Νεμεονίκες. Στο παράρτημα, γίνεται προσπάθεια να υπολογισθεί ποιο ποσοστό του συνόλου αποτελεί ο αριθμός γνωστών σε μας νικών (μάλλον από 7.5% έως και 10%). *The work is a catalogue raisonné of victors in the Nemean games, from ca. 573 to ca. 300 BC, prefaced by an introduction that focusses upon the nature of the evidence and the problems that arise in efforts to date Nemean victors and their victories.The catalogue, whose first part deals with definite Nemeonikai and whose second part with doubtful Nemeonikai, consists of lemmata of seven fields (1. Competitor name, patronymic; 2. Date of victory/victories at Nemea; ca. 575 – ca. 551 BC 3. Inscription find spot; 4. Citizenship(s); 5. Discipline(s); 6. Ancient sources; 7. Catalogue entries), followed by a discussion.  In the first part, the discussion usually clarifies the athletic record of the individual and in the second discusses the evidence with a view to arriving at a date for the Nemean victory or victories in question.  In the second part of the catalogue, the discussion usually examines the identity of the supposed Nemeonikes and the reasons why he is unlikely to have been such.An appendix attempts to calculate what percentage of the possible total number of victories is represented by the probable number of known victories (between ca. 7.5 % and 10%).

From global trends to national specificities in Vocational Education and Training: empirical and methodological contributions from a Latin-American case study

Secondary Vocational and Technical Education has undergone significant transformation in recent decades. Though de-specialisation and differentiation are the main global trends underlying educational reforms, it has been identified that they have had limited impact in Latin American countries. This is the case of Argentina. In recent decades, secondary VET experienced two rounds of reforms. The first one, since the early 1990s, changed academic structure, curricular design and educational planning and management in line with global trends. After the mid-2000s, a second wave of reforms emerged, seemingly reversing the earlier changes and supporting the idea of two opposite phases in educational policy direction. How thoroughly was the first cycle of reforms implemented? Did the second cycle overturn the first one? Why did this second group of policies appear to contradict global trends? Which were the driving forces behind these transformations? The article has a twofold objective. First, to answer these questions and bring insights into VET characteristics of a country with a shared specificity in the Latin American region. Second, it seeks to contribute to educational policy studies based on the critique of political economy analytical approach and methodology. This perspective understands educational changes as a product of material transformations in national fragments of the global capital accumulation process and class conflict and state regulation as necessary political forms for its realisation

Ιστορία, ιστοριογραφία, χαρτογραφία και δικαστική αρχαιολογία: τα εργαλεία, οι ενέργειες κι οι «συνέργειες» μέσα από τα προγράμματα ταυτοποίησης των θυμάτων του 1974

Η ανακήρυξη της Κύπρου σε επίσημο κράτος το 1960 αποτελεί ορόσημο στη σύγχρονη ιστορία του νησιού. Το δοτό όμως σύνταγμα περιείχε διατάξεις με διχοτομικό χαρακτήρα που προκαλούσαν τόσο προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία του κράτους, όσο και στην ειρηνική συνύπαρξη Ελληνοκυπρίων-Τουρκοκυπρίων. Οι προσπάθειες για συνταγματικές αλλαγές πυροδότησαν μια σειρά αλυσιδωτών γεγονότων που οδήγησαν στις διακοινοτικές συγκρούσεις του 1963-64, ενώ η πολιτική, κοινωνική και στρατιωτική αστάθεια της επόμενης δεκαετίας κορυφώθηκε με την τουρκική εισβολή του 1974.Η παρούσα μελέτη παρουσιάζει τις μεθόδους και τα εργαλεία της ιστορίας, ιστοριογραφίας, και χαρτογραφίας, αναδεικνύοντας τη θετική τους συμβολή στη δικαστική αρχαιολογία. Συγκεκριμένα, αναλύονται οι πτυχές, τα μεθοδολογικά εργαλεία κι η συμβολή της ιστορικής, ιστοριογραφικής, και χαρτογραφικής έρευνας, στον εντοπισμό πιθανών χώρων ταφής και στην ταυτοποίηση των θυμάτων. Αυτά, παρουσιάζονται μέσα από περιπτώσεις-μελέτης που εμπίπτουν στη δικαστική αρχαιολογία, κι αντιπαραβάλλονται τόσο στο πλαίσιο του προγράμματος ταυτοποιήσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και σε αυτό του ανθρωπιστικού προγράμματος δικανικών ταυτοποιήσεων της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων. Σημείο αναφοράς αποτελεί η ανάδειξη αυτών των εργαλείων από τις διεθνείς ομάδες εμπειρογνωμόνων που βοήθησαν στην οργάνωση κι εδραίωση των εν λόγω προγραμμάτων, κι οι τρόποι συνεχούς ενίσχυσης αυτών των πτυχών από την έναρξη των πρώτων εκταφών το 1999 μέχρι σήμερα. Παράλληλα αναδεικνύεται ότι η λειτουργία αυτών των προγραμμάτων δε βοηθά μόνο στην επιστημονική κατοχύρωση της ταυτοποίησης των λειψάνων, αλλά μέσα από το ιστορικό υπόβαθρο της λειτουργίας τους φτάνοντας ως σήμερα, μαζί με τις προφορικές μαρτυρίες, μπορούν να λειτουργήσουν ως σημείο αναφοράς για καλές πρακτικές (τεχνικές-επιστημονικές μέθοδοι εργασίας) που ακολουθούνται για άλλα αντίστοιχα προγράμματα στο εξωτερικό