An Introduction to the Topic ‘Copernicus and Astrology’. A Commentary on the Theses of Robert S. Westman

This article is an introduction to the subject of Copernicus and astrology. It presents an overview of a set of facts and positions of researchers exploring the relevant ideas of Copernicus, as well as the author’s own perspective. A key role is played by a critique of R.S. Westman’s theses.Artykuł stanowi wprowadzenie do tematyki ‘Kopernik a astrologia’. Przedstawiono przegląd zbioru faktów i stanowisk badaczy myśli Kopernika, które łączą się z tą tematyką, a także stanowisko autora. Kluczową rolę pełni krytyka tez R.S. Westmana

Zwicky jako pluralista

Fritz Zwicky is best known to the general public for his scientific work. His methodological views are less known and some of his philosophical ideas did not receive favorable reviews. In other reading, however, Zwicky’s principle of flexibility of scientific truth, which asserts that no scientific statement can be absolute but rather subject to refinements or expansions, shows it as a contribution to epistemic pluralism.Fritz Zwicky jest najbardziej znany opinii publicznej ze swojej pracy naukowej. Jego poglądy metodologiczne są mniej znane, a niektóre jego idee filozoficzne nie spotkały się z przychylnymi recenzjami. Jednak z innej perspektywy zasada elastyczności prawdy naukowej Zwicky’ego ukazuje ją jako wkład w pluralizm epistemiczny

Krakowski ośrodek badań nad historią kultury na przełomie XIX i XX wieku

The formation of cultural history as an independent scientific discipline in Kraków took place around 1900. Cracovian scholars remained closely connected with the achievements of European thought, but due to the fact that Poland had been stripped of its statehood, they had to define their own goals. In the circles of historians and historians of literature, the focus was on documenting the achievements of civilization in terms of the most important issues of the time, which were considered to be the recognition of the close connection of Polish culture with European culture, a reminder of the most important achievements in the field of literature and the history of educational institutions, especially universities. Thus, the focus was on the achievements of the Renaissance and Enlightenment periods. There were also original concepts of the history of civilization by Feliks Koneczny. As a result of research and interdisciplinary cooperation between the Polish Academy of Arts and Sciences and the Jagiellonian University, it was possible to establish the first university chair of cultural history in the Polish lands.Kształtowanie historii kultury jako samodzielnej dyscypliny naukowej w Krakowie odbywało się na przełomie XIX i XX wieku. Naukowcy ośrodka krakowskiego pozostawali w ścisłym związku z dorobkiem myśli europejskiej, lecz ze względu na specyficzną sytuację społeczeństwa polskiego pozbawionego własnej państwowości musieli określić własne cele. W środowiskach historyków i historyków literatury skupiono się na dokumentowaniu dorobku cywilizacyjnego w zakresie najistotniejszych wówczas kwestii, za jakie uznano potwierdzenie ścisłego związku kultury polskiej z kulturą europejską, przypomnienie najważniejszych osiągnięć w zakresie literatury oraz dziejów instytucji oświatowych, a zwłaszcza uniwersytetów. Koncentrowano się więc na dorobku okresu odrodzenia oraz oświecenia. Pojawiły się również oryginalne koncepcje dziejów cywilizacji autorstwa Feliksa Konecznego. W efekcie badań i interdyscyplinarnej współpracy Akademii Umiejętności oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego udało się powołać na tej uczelni pierwszą na ziemiach polskich katedrę historii kultury

Sprawozdanie z działalności Komisji Historii Nauki PAU w roku 2023/2024

The activity of the PAU Commission on the History of Science in the academic year 2023/2024 was discussed. Lists of scientific meetings, conferences, scientific sessions and seminars as well as new publications were presented.Omówiona została działalność Komisji Historii Nauki PAU w roku akademickim 2023/2024. Przedstawiono spisy: posiedzeń naukowych, konferencji, sesji i seminariów naukowych oraz nowych publikacji

Uwagi na temat starożytnych źródeł i przesłanek teorii Mikołaja Kopernika

De revolutionibus [orbium coelestium] by Nicolaus Copernicus was a groundbreaking work for 16th-century Europe. Copernicus’s cosmological thesis was in some opposition to Ptolemy’s thesis and therefore opinio communis, not without some error, called it the heliocentric theory. It seems that the cosmological thesis should not be understood only as a simple negation of the earlier theory and Copernicus’s good knowledge of Greek metaphysics and cosmology also played its part. So, what were the grounds upon which Copernicus’s philosophy was founded? Can these premises be found in the analyses of the Pythagoreans and Greek mathematicians Aristarchus and Eudoxus? Are such premises provided only by Plato and Aristotle? Is it possible to indicate other Greek sources of Copernicus’s theory? If so, do they really support the claim that the Copernican theory is in fact a forgotten ancient theory? An attempt to answer these questions is as follows: after a brief presentation of the historical background of the appearance of Copernicus’s theory and its main early theses (Commentariolus), geocentric positions and views in the Middle Ages and their Greek sources will be presented. Next, going back in history, views and positions which underlie the non-geocentric cosmology will be presented, also those that were recalled and recorded by Copernicus in his treatises. Finally, there will be presented and analyzed — though probably unknown to Copernicus — philosophical and cosmological positions and views, which in Greek thinking, even at its beginnings, may constitute loci philosophici, the premises and sources of non-geocentric cosmology.De revolutionibus [orbium coelestium] Mikołaja Kopernika było dla XVI-wiecznej Europy dziełem przełomowym. Postawiona w nim teza kosmologiczna stała w pewnej opozycji do tezy Ptolemeusza, stąd też opinio communis nie bez błędu określa ją mianem teorii heliocentrycznej. Wydaje się jednak, że kosmologicznej tezy Kopernika nie należy rozumieć jedynie jako prostej negacji dotychczasowej teorii, a do jej powstania przyczyniło się także to, że Kopernik znał dobrze grecką metafizykę i kosmologię. Na jakich zatem przesłankach mógł on się opierać? Czy przesłanek tych można dopatrywać się jedynie w analizach pitagorejczyków i greckich matematyków: Arystarcha i Eudoksosa? Czy dostarczają ich tylko Platon i Arystoteles? Czy można wskazać jeszcze inne greckie źródła teorii Mikołaja Kopernika? Jeśli tak, to czy rzeczywiście dają one podstawę do twierdzenia, że teoria Kopernika jest de facto zapomnianą teorią starożytną? Próba odpowiedzi na te pytania przebiega następująco: po krótkim omówieniu historycznego tła pojawienia się teorii Kopernika i prezentacji jej głównych wczesnych tez (Commentariolus) przedstawione zostaną stanowiska i poglądy geocentryczne w średniowieczu i ich greckie źródła, a także – historycznie idąc wstecz – kosmologiczne koncepcje niegeocentryczne, również te, które zostały przywołane i zapisane przez Kopernika w jego traktatach. Następnie wskazane i przeanalizowane zostaną te filozoficzne i kosmologiczne stanowiska i poglądy, które – chociaż może Kopernikowi nieznane – w greckim myśleniu, i to już u jego początków, mogą stanowić loci philosophici, przesłanki i źródła kosmologii niegeocentrycznej

Akademik Wołodymyr Hryhorowycz Serheiev – projektant systemów sterowania, założyciel szkoły naukowo-projektowej, honorowy obywatel Charkowa (w 110. rocznicę urodzin)

March 5, 2024 marks the 110th birthday of Volodymyr Hryhorovych Serheiev, an outstanding scientist, chief designer of control systems for strategic combat missiles, launch vehicles, spacecraft and transport modules of orbital complexes, Academician of the National Academy of Sciences of  Ukraine and an Honored Citizen of Kharkiv. Despite his significant scientific achievements in the field of rocket and space engineering, the silhouette of V. H. Serheiev is hardly reflected in the modern history of science. Based on representative sources, the article highlights the main achievements of the scientist in the field of dynamics of automatic control systems and the design of rocket and space engineering control systems. The summary of the most prominent space projects is based on the memories of witnesses and direct participants. The personal qualities of V. H. Serheiev as the head of the Special Design Office No. 692 are noted. The historical retrospective describes technical developments and inventions meant to improve the control systems of intercontinental ballistic missiles R-16, R-16У, R-36, R-36П, R-36 orbital, R-36М, R-36М UTTH, UR-100N, UR-100HU, and R-36М2. At the initiative of V. H. Serheiev, complex stands were developed, which worked non-stop in all modes of operation of the necessary equipment and solved complex scientific and technical problems of creating an on-board digital computer. V. H. Serheiev was the chief control system designer of space launch vehicles Kosmos, Kosmos-2, Cyclone-2, and Cyclone-3 and Tselina series spacecraft. The article features innovative solutions implemented under Serheiev’s leadership during the creation of the Energia launch vehicle, supply vehicles of the Almaz space rocket system and target orbital modules of the Saliut and Myr space stations, and international launch vehicles Dnipro, Rokit and Strila. The article considers the issues of V. H. Serheiev’s direct participation in the organization of the training system for scientific personnel in the relevant specialties at Ukraine’s higher education institutions, as well as the development of international cooperation. It is substantiated that the scientist created one of the leading science and construction schools for the development of control systems for rocket and space technology, which is internationally recognized. The authors emphasize that V. H. Serheiev devoted a lot of attention to people. At his initiative and with his support, a district named after the founder of aerodynamics, M. Y. Zhukovskyi, was created in Kharkiv for the employees of “Hartron” enterprise. The district was not far from the enterprise and had a well-developed infrastructure, such as kindergartens, schools, shops, a swimming pool and a complex of residential buildings.5 marca 2024 r. przypadała 110. rocznica urodzin Wołodymyra Hryhorowycza Serheieva, wybitnego naukowca, głównego projektanta systemów sterowania strategicznych rakiet bojowych, rakiet nośnych, statków kosmicznych i modułów transportowych kompleksów orbitalnych, akademika Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, honorowego obywatela Charkowa. Znaczące osiągnięcia naukowe V.H. Serheieva nie znajdują jednak odpowiedniego miejsca we współczesnej historii nauki, a jego biografia nie została szeroko  opracowana.  Artykuł, oparty na wykorzystaniu reprezentatywnej bazy źródłowej, podkreśla główne osiągnięcia naukowca. Informacje o najważniejszych projektach kosmicznych zostały podsumowane na podstawie wspomnień obserwatorów i bezpośrednich uczestników tych wydarzeń. Zwrócono uwagę na osobiste cechy V.H. Serheieva jako szefa Specjalnego Biura Projektowego-692. W retrospekcji historycznej opisano rozwój techniczny i wynalazki mające na celu ulepszenie systemów sterowania międzykontynentalnych rakiet balistycznych R-16, R-16У, R-36, R-36П, R-36 orbitalnych, R-36М, R-36М UTTH, UR-100N, UR-100HU, R-36М2. Z inicjatywy V.H. Serheieva opracowano kompleksowe stanowiska, które pracowały non-stop we wszystkich trybach pracy niezbędnego sprzętu i rozwiązywały złożone problemy naukowo-techniczne stworzenia pokładowego komputera cyfrowego. Naukowiec był głównym projektantem kosmicznych rakiet nośnych „Kosmos”, „Kosmos-2”, „Cyklon-2”, „Cyklon-3” i statków kosmicznych serii „Tselina”. Opisano cechy innowacyjnych rozwiązań, które zostały wdrożone pod kierownictwem naukowca podczas tworzenia rakiety nośnej „Energia”, pojazdów dostawczych systemu rakiet kosmicznych „Almaz” i docelowych modułów orbitalnych stacji kosmicznych „Saliut” i „Myr”, międzynarodowych rakiet nośnych „Dnipro”, „Rokit” i „Strila”. W artykule rozważono kwestie bezpośredniego udziału V.H. Serheieva w organizacji systemu szkolenia personelu naukowego w odpowiednich specjalnościach w instytucjach szkolnictwa wyższego Ukrainy, a także rozwoju współpracy międzynarodowej. Uzasadniono, że naukowiec stworzył jedną z wiodących szkół naukowo-budowlanych w zakresie rozwoju systemów sterowania dla technologii rakietowej i kosmicznej, która jest uznawana na arenie międzynarodowej. Autorzy podkreślają, że V.H. Serheiev poświęcił wiele uwagi ludziom. Z jego inicjatywy i przy jego wsparciu dla pracowników przedsiębiorstwa „Hartron”w Charkowie powstała dzielnica imienia założyciela aerodynamiki M.Ye. Żukowskiego. Znajdowała się w pobliżu przedsiębiorstwa iposiadała rozwiniętą infrastrukturę: przedszkola, szkoły, sklepy, basen i kompleks budynków mieszkalnych

Czy Kopernik był astrologiem?

The question ‘Was Copernicus an astrologer’ is prima facie very clear, while in fact being quite ambiguous. This question should rather be regarded as a vast topic covering lots of more concise questions such as ‘Was Copernicus thoroughly educated in astrology?’, ‘Did Copernicus believe in astrology?’ or ‘Did a mature Copernicus practice astrology?’ Unfortunately, thus far, consensus has not been achieved among historians on any of them. Accordingly, the topic has been for some time, and still is, a battlefield of the most acrimonious debates in Copernicology, nay, perhaps in the whole history of science. Carefully made distinctions and subsequent analysis of the common pro et contra arguments enabled this paper to arbitrate the different perspectives. None of the arguments has been found to have a decisive force. In general, while the pro lines of reasoning are normally based upon insecure or even faulty inductive logic, their contra counterparts often suffer from ex silentio inferences or even ad ignorantiam fallacy. Two new, subtle arguments have been introduced instead. They can be considered as genuine new evidence allowing for the resolution of some lingering doubts. First, the natal charts of Copernicus that were cast in the middle of the 16th century have been studied. The excessively exact birth hour of Copernicus at 4:48 PM has quite naturally been expected to be a result of a preliminary astrological rectification. However, apparently it was not rectified by the algorithms most popular at the time. The findings suggest the number-symbolic rather than astrological inclinations of Copernicus. Further, a careful analysis of Copernicus’s annotations in the Alfonsine Tables revealed a link between the misprints corrected by him and the ancient observations he included in De Revolutionibus. Consequently, an extensive astrological use of the tables by him can be excluded with a high probability. Moreover, Copernicus likely never used Regiomontanus Tables on a regular basis either. The conclusion integrates all the available arguments pertinent to the relationship of Copernicus with astrology.Pytanie „Czy Kopernik był astrologiem?” jest na pierwszy rzut oka bardzo jasne, choć w rzeczywistości jest dość dwuznaczne. Należy je raczej traktować jako obszerny temat obejmujący wiele bardziej szczegółowych pytań, takich jak: „Czy posiadał gruntowne wykształcenie w zakresie astrologii?”, „Czy wierzył w astrologię?” lub „Czy dojrzały Kopernik zajmował się astrologią?”. Niestety wśród historyków jak dotąd nie udało się osiągnąć konsensusu co do żadnej odpowiedzi. W związku z tym temat ten był i nadal jest polem najzacieklejszych debat w kopernikologii, a nawet w całej historii nauki. Starannie dokonane rozróżnienia i późniejsza analiza powszechnych argumentów za i przeciw umożliwiły w tym artykule rozstrzygnięcie różnych perspektyw. Żaden z argumentów nie okazał się decydujący. Ogólnie rzecz biorąc, chociaż rozumowania „za” zwykle opierają się na niepewnej lub nawet błędnej logice indukcyjnej, ich przeciwne odpowiedniki często cierpią z powodu wnioskowania ex silentio lub nawet błędu ad ignorantiam. Zamiast tego wprowadzono dwa nowe, subtelne argumenty. Można je uznać za rzeczywiście nowy materiał dowodowy, pozwalający na rozwianie niektórych utrzymujących się wątpliwości. Najpierw zbadano horoskopy urodzeniowe Kopernika, sporządzone w połowie XVI wieku. Naturalnie spodziewano się, że zbyt dokładna godzina narodzin Kopernika, czyli 16:48, będzie wynikiem wstępnej korekty astrologicznej. Jednak najwyraźniej nie zostało to naprawione przez najpopularniejsze wówczas algorytmy. Odkrycia sugerują raczej liczbowe niż astrologiczne skłonności Kopernika. Co więcej, wnikliwa analiza adnotacji Kopernika w Tablicach Alfonsyńskich ujawniła związek pomiędzy poprawionymi przez niego błędami drukarskimi a starożytnymi obserwacjami, które zamieścił w De Revolutionibus. W związku z tym z dużym prawdopodobieństwem można wykluczyć szerokie astrologiczne wykorzystanie przez niego tablic. Kopernik ponadto prawdopodobnie nigdy też nie korzystał regularnie z Tablic Regiomontana. Konkluzja integruje wszystkie dostępne argumenty dotyczące związku Kopernika z astrologią

Recepcja odkrycia Neptuna w brytyjskiej i amerykańskiej teologii protestanckiej

The discovery of the planet Neptune in 1846, first theoretically and then observationally, was a 19th-century event that went beyond the interests of the narrow group of astronomers of the time. Indeed, the significance of this event is still a subject of interest among historians and philosophers of science. During the period discussed, natural theology played a special cognitive and social role, forming the basis for arguments based on the new knowledge of nature. This article discusses how the discovery of Neptune was received among the community of 19th-century British and American Protestant theologians, who were always open to scientific research and discoveries.Odkrycie planety Neptun w 1846 roku, najpierw teoretycznie, a potem obserwacyjnie, było wydarzeniem XIX wieku, które wykraczało poza zainteresowania wąskiego grona ówczesnych astronomów. Rzeczywiście jego znaczenie jest nadal przedmiotem zainteresowania historyków i filozofów nauki. W omawianym okresie szczególną rolę poznawczą i społeczną odegrała teologia naturalna, stanowiąc podstawę argumentacji opartej na nowej wiedzy o przyrodzie. W artykule przedstawiono jak odkrycie Neptuna zostało przyjęte wśród społeczności XIX-wiecznych brytyjskich i amerykańskich teologów protestanckich, zawsze otwartych na badania i odkrycia naukowe

Geohistoryczne strukturalne tabele projektowe kamieni budowlanych Archipelagu Maltańskiego

The engineering properties of building materials are essential knowledge when it comes to structural design. In 1885, the Crown Agents for the Colonies published a study on the resistance of Malta stone to cracking and crushing, in an attempt to develop stress design tables for local masonry. This article addresses the evolution of geological maps in the nineteenth century and, then, introduces the content of this publication. The geological formations described in the latest map are still used to this day. Finally, it discusses the usefulness of these tables in establishing the mechanical properties that Maltese stone can withstand. To identify the quality of the stone discussed in this publication, a geological map available at the time, namely that published by Andrew Leith Adams in 1870, which proved to be moderately accurate, was used. The testing procedures applied followed the accepted laboratory practice at the time. A retrospective analysis of the contents of this publication reveals that the results contained some mathematical errors.Właściwości inżynieryjne materiałów budowlanych są niezbędną wiedzą przy projektowaniu konstrukcji. W 1885 roku agenci koronni ds. kolonii opublikowali badanie dotyczące odporności kamienia maltańskiego na pękanie i kruszenie, próbując opracować tabele obliczeniowe naprężeń dla lokalnego kamieniarstwa. W artykule omówiono ewolucję map geologicznych w XIX wieku, a następnie przedstawiono treść niniejszej publikacji. Formacje geologiczne opisane na najnowszej mapie są wykorzystywane do dziś. Na koniec omówiono przydatność tych tabel w ustaleniu właściwości mechanicznych, jakie może wytrzymać kamień maltański. Do określenia jakości omawianego w tej publikacji kamienia wykorzystano dostępną wówczas mapę geologiczną, a mianowicie opublikowaną przez Andrew Leitha Adamsa w 1870 r., która okazała się umiarkowanie dokładna. Zastosowane procedury badawcze były zgodne z przyjętą wówczas praktyką laboratoryjną. Retrospektywna analiza zawartości tej publikacji pokazuje, że wyniki zawierały pewne błędy matematyczne

Czy Kopernik był astrologiem? Z perspektywy historyka astrologii

Nicolaus Copernicus’s achievements in the field of astronomy are widely known and undisputed, but few people know that he also studied astrology – in his time recognised as a science and a subject of academic lectures. Evidence of this activity, though scarce, is preserved in the margins of one of the popular astrological treatises of the 15th and 16th centuries, which was owned by Nicolaus Copernicus. Thanks to these marginal notes it is possible to undertake a consideration of the scale and reasons for the involvement of the astronomer in the exploration of astrology.Osiągnięcia Mikołaja Kopernika na polu astronomii są powszechnie znane i niepodważalne, niewielu   jednak wie, iż uczony zgłębiał również astrologię – w czasach, w których żył, uznawaną na naukę i będącą przedmiotem wykładów akademickich. Świadectwa tej aktywności, choć nieliczne, zachowały się na marginesach jednego z popularnych w stuleciach XV i XVI traktatów astrologicznych, który był własnością Mikołaja Kopernika. Dzięki tym notom marginalnym można podjąć rozważania na temat skali i powodów zaangażowania astronoma w eksplorację astrologii