Socialist film co-productions. The case of the Polish-Czechoslovak film co-production What Will My Wife Say to This? (1958) by Jaroslav Mach

This article offers an analysis of the Polish-Czechoslovak co-production What Will My Wife Say to This? (Co řekne žena, 1958, directed by Jaroslav Mach) as seen from the perspective of production-related and cultural factors. It provides a methodological background useful for the study of co-productions made in communist countries and presents the general circumstances of Polish-Czechoslovak co-operation in 1948–1958. The analysis of the film – the first Polish-Czechoslovak post-war co-production – shows the process of production as a field of conflicting goals and interests.This book was financially supported by the National Programme for the Development of Humanities: project “Cinema: Intercultural Perspective. Western-European Cinema in Poland, Polish Cinema in Western Europe. Mutual Perception of Film Cultures (1918–1939)”

The Se-Ma-For Film Studio from 1990 to 1999

The Se-Ma-For Film Studio from 1990 to 1999One of the key roles in the cinematic image of Łódź (the centre of Polish film production in the 1950s and 1960s) was played by “Se-Ma-For” Film Studio. The political and economic changes that Poland underwent at the beginning of the 1990s resulted in the liquidation of most state-owned companies. Se-Ma-For studio managed to operate until 1999, when it was closed. Th is text elaborates on the circumstances that resulted in the liquidation of the studio in 1999

Folklor w służbie komunizmu. Żart Milana Kundery w adaptacji Jaromila Jireša

Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Filmowiec nie może działać wyłącznie lokalnie. Z Krzysztofem Zanussim o współpracy z kinematografią niemiecką rozmawia Ewa Ciszewska

The paper presents an interview with Krzysztof Zanussi (born 17 June 1939), one of the most renowned award-winning Polish film directors. Some of his numerous films for television and cinema have been made in co-operation with German producers, including Manfred Durniok. His film Roads in the Night (Wege in der Nacht, 1979) was presented in 1980 in Cannes as part of the section “Un certain regard”. In Germany, Zanussi filmed not only some of his own screenplays, such as Imperative (Imperativ, 1982 – Special Jury Prize at the Venice International Film Festival in 1982), but also adaptations of Polish and German literature, for example House of Women (Haus der Frauen, 1977) based on a play by Zofia Nałkowska and Bluebeard (Blaubart, 1983) based on a novel by Max Frisch. In addition to those productions, he concurrently made films in Poland. Director of the TOR Film Studio since 1979. He produced films by such directors as Krzysztof Kieślowski and Agnieszka Holland. He currently works on a feature film entitled Ether.The paper presents an interview with Krzysztof Zanussi (born 17 June 1939), one of the most renowned award-winning Polish film directors. Some of his numerous films for television and cinema have been made in co-operation with German producers, including Manfred Durniok. His film Roads in the Night (Wege in der Nacht, 1979) was presented in 1980 in Cannes as part of the section “Un certain regard”. In Germany, Zanussi filmed not only some of his own screenplays, such as Imperative (Imperativ, 1982 – Special Jury Prize at the Venice International Film Festival in 1982), but also adaptations of Polish and German literature, for example House of Women (Haus der Frauen, 1977) based on a play by Zofia Nałkowska and Bluebeard (Blaubart, 1983) based on a novel by Max Frisch. In addition to those productions, he concurrently made films in Poland. Director of the TOR Film Studio since 1979. He produced films by such directors as Krzysztof Kieślowski and Agnieszka Holland. He currently works on a feature film entitled Ether

Wstęp

Z przyjemnością wracasz do książek Bohumila Hrabala? Poruszają cię powieści Milana Kundery? Lubisz się pośmiać przy opowiadaniach Petra Šabacha? Sprawdź, jak twórczość twoich ulubionych pisarzy prezentuje się na dużym ekranie. W książce zostały zamieszczone analizy filmowych adaptacji najsłynniejszych czeskich utworów literackich. Wśród reżyserów znajdziemy takie nazwiska, jak Jiří Menzel, Jan Hřebejk czy Jan Švankmajer. Autorzy poszczególnych tekstów odkrywają, w jaki sposób książki zostają „przepisane” na język filmu oraz oceniają trafność zastosowanych zabiegów.Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Quelques remarques sur l'aspect du verbe

Przedmiotem artykułu jest własny punkt widzenia na aspekt czasownika. Autorka przedstawia teorie dotyczące aspektu w językach słowiańskich, a zwłaszcza zwraca uwagę na fakt, że niektórzy slawiści podważają przydatność klasycznego podziału na aspekt leksykalny (sposób czynności) i aspekt gramatyczny. W artykule poddano krytyce istniejące klasyfikacje czasowników francuskich (Vendiera, Co Vet’a, Garey’a i Chafe’a); w to miejsce zaproponowano podział czasowników na dwie klasy, z których jedna nazywana „dziać się” („se passer”) grupuje czasowniki opisujące to, co dzieje się w danym momencie; druga klasa „stać się” („devenir”) zawiera czasowniki opisujące to, co się stało w danym momencie. Czasownikom „dziać się” zawsze odpowiada aspekt niedokonany; natomiast czasownikom „stać się” aspekt dokonany, w związku z czym podział na aspekt leksykalny i gramatyczny okazuje się niepotrzebny. Autorka stwierdza, że nie ma różnicy między aspektem czasownika w językach słowiańskich i w językach romańskich, a także, że w obu grupach języków jest on kategorią semantyczną

Edukacja filmowa w Polsce – zarys historyczny i stan badań

W artykule przedstawiono zarys historyczny edukacji filmowej w Polsce oraz stan badań na temat ewolucji edukacji filmowej oraz form kształcenia i doskonalenia nauczycieli pracujących z filmem. Edukacja filmowa w Polsce jako przedmiot zainteresowania przeżywała swoje „złote lata” w latach 60. i 70.: wówczas pojawiło się najwięcej opracowań (a także tłumaczeń) dotyczących edukacji i kultury filmowej. Ten wysyp publikacji związany był z ogólnoświatową tendencją włączania treści filmowych do programów szkolnych, czy to w postaci odrębnego przedmiotu nauczania, czy też w obszarach kilku przedmiotów czemu towarzyszyły – znane i cytowane także w polskich opracowaniach – raporty UNESCO9 i materiały z konferencji przez nią organizowanych.Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Expression de la perfectivite en francais contemporain

Celem niniejszej pracy jest opis sposobów wyrażania perfektywności we współczesnym języku francuskim. Przedstawioną koncepcję opieram na teorii prof. dr. hab. Stanisława Karolaka dotyczącej aspektu. W pierwszej części pracy ustosunkowałam się do głównych nurtów kategorii aspektu w języku francuskim oraz — w mniejszym stopniu — w językach słowiańskich. Odrzuciłam tradycyjny podział na aspekt leksykalny i aspekt gramatyczny, uznając, że aspekt to kategoria o charakterze homogenicznym, odnosząca się do pojęć, a nie form czasownikowych pojawiających się na powierzchni. Udowodniłam, że opozycja aspektowa nie może opierać się ani na pojęciu zmiany, ani na pojęciu granicy, jak to proponowało wielu językoznawców (m.in. L. Gebert, F. Antinucci, H. Garey, C. Vet, B. Comrie, J. Holt). Za punkt wyjścia przyjęłam koncepcję czasu wewnętrznego (temps impliqué) przedstawioną przez G. Guillaume’a, który określił tym terminem najmniejszą cząstkę czasu niezbędnego do realizacji danego zdarzenia. Ustaliłam, że opozycja aspektowa opiera się na pojęciach momentanéité I continuité (chwilowość / trwanie). Te dwa elementy podstawowe w drugiej części pracy posłużyły do opisu struktur derywowanych (złożonych), które nazwałam konfiguracjami. Zostały one wyodrębnione ze względu na liczbę, rodzaj i hierarchię pojęć prostych (aspektów), które je tworzą. Jeden z tych elementów prostych (aspektów) jest dominujący i decyduje o wartości aspektowej całej struktury. W wyniku derywacji struktura zostaje wzbogacona o kolejny element aspektowy, przy czym aspekt pozostałych składników w żadnym stopniu nie ulega zmianie. Wyodrębniłam 9 pojęć perfektywnych, w których elementem dominującym jest element perfektywny (momentané), oraz 5 pojęć imperfektywnych (pojęcie continuité i struktury zawierające przynajmniej jeden element perfektywny). Każde z tych pojęć zostało opisane za pomocą parafrazy, która dokładnie wyjaśnia jego sens. Następnie wymieniłam wszystkie środki, za pomocą których można wyrazić dany sens we współczesnym języku francuskim. Są to przede wszystkim rdzenie czasownikowe, a także: rzeczowniki, rodzajniki, określenia czasu i sposobu oraz końcówki czasów gramatycznych. Analizując wartość aspektową poszczególnych morfemów, ustaliłam, że morfem czasu passé simple służy do wyrażania perfektywności, a morfemy czasów présent i imparfait do wyrażania imperfektywności. Wyjątek stanowi szczególne użycie czasu imparfait zwane pittoresque, charakterystyczne dla tekstów w prasie i literaturze pięknej, zamiast passé simple, w celu zwrócenia uwagi czytelnika na dane zdarzenie. Efekt ten osiągnięty jest przez umieszczenie końcówki niedokonanej w kontekście wskazującym na aspekt dokonany. W końcowej części pracy przedstawiłam podział rdzeni czasownikowych na klasy, w zależności od tego, jakie pojęcia wyrażają one jako formy niederywowane. Wyróżniłam 3 klasy rdzeni dokonanych i 2 klasy (oraz 1 podklasę) rdzeni niedokonanych