Biblioteka a grywalizacja. Rozważania teoretyczne (zarys tematyki)

The subject of the text is the analysis of theoretical   considerations (an outline of the issue) on the  “gamification” of activities in the virtual space of the library. The revolution in this aspect is primarily a change in the form of communicating and obtaining information, e.g. on the segmentation of readers in the virtual library space. The aim is to show the educational value of the synergy of various sciences: the humanities, economics and new  media in innovative approaches to thinking about the library of the 21st century. “Gamification” is one example. The preliminary hypothesis assumes that gamification may favour the construction of communication relations in the virtual space of the library, and thus contribute to the adaptation of the offer to the needs of new generations of readers. The key, however, is to know about their  segmentation as users of on-line culture.Niniejszy artykuł zawiera analizę rozważań teoretycznych dotyczących grywalizacji działań w wirtualnej przestrzeni biblioteki. Rewolucją w tym zakresie jest przede wszystkim zmiana formy komunikowania i pozyskiwania informacji, m.in. na temat segmentacji czytelników w przestrzeni wirtualnej biblioteki. Celem tekstu jest wskazanie waloru edukacyjnego synergii różnych nauk: humanistycznych, ekonomicznych i nowych mediów w innowacyjnych podejściach do myślenia o bibliotece XXI wieku. Przykładem takiej synergii jest grywalizacja. Wstępna hipoteza zakłada, że może ona sprzyjać konstruowaniu relacji komunikacyjnych w przestrzeni wirtualnej biblioteki, a tym samym umożliwia dostosowanie oferty do potrzeb nowych pokoleń czytelników. Kluczowa okazuje się wiedza na temat ich segmentacji jako użytkowników kultury online

„Odporność bibliotek” – analiza SWOT w kontekście doświadczenia pandemii

This article provides a SWOT analysis insights on Polish public libraries in the wake of the experience of the pandemic and in the light of complexity of the challenges in the efforts to consolidate the institutional resilience of libraries and their involvement in the development of this resilience within the local communities in which they operate. The phenomenon of the library resilience is discussed on the basis of currently available literature. The results of the SWOT analysis are presented, followed by the conclusions on the assessment of the resilience of the institutions under scrutiny in this study. The conclusions focus on the strengths of libraries, but also reveal the lack of any crisis management provisions and procedures and thus indicate the need for their imminent implementation.Celem artykułu jest przedstawienie wyników analizy SWOT dotyczącej polskich bibliotek publicznych po doświadczeniu pandemii, w kontekście budowania przez nie odporności instytucjonalnej oraz udziału w rozwijaniu odporności społeczności lokalnych, w których funkcjonują. W tekście omówiono zjawisko odporności bibliotek na podstawie dostępnej literatury przedmiotu, zaprezentowano wyniki analizy SWOT i wnioski dotyczące oceny odporności placówek będących przedmiotem badania. Zwrócono uwagę na mocne strony bibliotek, na brak zarządzania kryzysowego i potrzebę jego wdrożenia

Rozważania nad problemem nakładu Statutu Jana Łaskiego

This article discusses the volume of parchment and paper copies of the Statute by Jan Łaski. The problem is approached by the author within two aspects. The one aims at presenting and systemising various opinions, still functioning in the literature, on the number of printed copies. The earliest mention of the printed volume of the Statute, given by Tadeusz Czacki towards the end of the eighteenth century, is challenged and confronted with the present state of knowledge on Jan Haller’s printing office. The tendency to support the view on the low volume of the edition of the Statute in successive publications is discussed and explained. The other aspect of the issue in question is the considerations on the decidedly separate functions that the parchment and paper copies were to perform, their intended use and potentially different financial support for the editions in either writings. In addition, the author gives his own estimations on the probable number of printed copies, using the available sources and the copies of the Statute that have been preserved until our times.Artykuł porusza zagadnienie nakładu egzemplarzy pergaminowych oraz papierowych Statutu Jana Łaskiego. Problem ten rozpatrywany jest w dwóch aspektach. Po pierwsze, przybliżono i usystematyzowano funkcjonujące w literaturze przedmiotu poglądy na temat liczby wydrukowanych egzemplarzy. Krytyce poddany został najwcześniejszy, pochodzący z końca XVIII wieku, przekaz autorstwa Tadeusza Czackiego traktujący o nakładzie Statutu. Został on skonfrontowany z obecnym stanem wiedzy o oficynie Jana Hallera. W dalszej części ukazane zostało to, w jaki sposób pogląd o skromnym nakładzie Statutu był powielany w kolejnych publikacjach. Po drugie, przedstawiono rozważania na temat funkcji egzemplarzy pergaminowych oraz papierowych, ich przeznaczenia oraz potencjalnie różnego finansowania nakładu na poszczególnych tworzywach. Całość uzupełniają uwagi na temat prawdopodobnej liczby wydrukowanych egzemplarzy poczynione na podstawie dostępnych źródeł oraz zachowanych do dzisiaj egzemplarzy Statutu

Publikowanie otwarte społeczności akademickiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Open Access as a publishing model for scholarly communication has become a staple of modern publication, dissemination and discovery of academic research. This article is an attempt to use all available tools to analyse the publishing output of the researchers of the Adam Mickiewicz University in Poznań as regards its full-text availability and the determination of the status of open publications. The methods: The initial stage of the study involved downloading 9,488 DOI identification numbers from the AMU Knowledge Database, which comprised 70.46 per cent of all the articles within the chronological bracket under examination (2017–2020). The second stage involved downloading data from the Web of Science and Scopus data bases, whereas the third stage involved the use of the Unpaywall’s Simple Query tool (https://unpaywall.org/), i.e. the tool that provides data on whether an open version of an article exists based on the article’s DOI , to establish the Open Access Status for the sample under investigation. All data were retrieved on March25, 2021. The results: 63% of the study samples included open articles, available in full-text in legitimate sources for academic literature. Closed articles included 29.7% of the research output under investigation. The open articles were categorised into the following four types: gold, green, brown and hybrid. In the sample under scrutiny, the most common type of open access model was that of the gold open accessmodel, while its proportion increased from 51% in 2017 to 61% in 2020. The Adam Mickiewicz University in Poznan emerged as the most popular publisher that produced open articles (more than 22% of articles). The largest number of closed articles has been published by Elsevier (37%). The basic limitation was the impossibility of analyzing all published articles, but only those articles that were provided with theirDOI identification numbers.Publikowanie w trybie otwartego dostępu (OD) wpisało się już na stałe w proces komunikacji naukowej. W niniejszej pracy podjęto próbę wykorzystania dostępnych narzędzi w celu analizy dorobku publikacyjnego naukowców Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pod kątem jego pełnotekstowej dostępności oraz określenia statusu publikacji otwartych. Pierwszy etap badania polegał na pobraniu z Bazy Wiedzy UAM 9488 numerów DOI , co stanowiło 70,4% wszystkich artykułów z objętego badaniem okresu, czyli od roku 2017 do 2020. Drugi etap obejmował wykorzystanie narzędzia Simple Query Tool udostępnianego przez Unpaywall (https://unpaywall.org/) w celu określenia statusu OD dla badanej próby. Wszystkie dane były pobrane 25 marca 2021 roku. 63% przebadanej próby stanowiły artykuły otwarte, dostępne pełnotekstowo w legalnych źródłach. Artykuły zamknięte objęły 29,7% badanego dorobku. Artykuły otwarte zostały sklasyfikowane w czterech kategoriach: złotej, zielonej, brązowej oraz hybrydowej. W badanej próbie najpowszechniejszym typem otwartego dostępu był złoty OD, którego odsetek wzrósł z 51,2% w 2017 do 61,3% w 2020 roku. Najbardziej popularnym wśród pracowników UAM wydawcą publikującym artykuły otwarte okazał się Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (ponad 22% artykułów). Najwięcej artykułów zamkniętych opublikowano w wydawnictwie Elsevier (37%). Podstawowym ograniczeniem była możliwość analizowania tylko tych artykułów naukowych, które zawierały DOI

„Biblioteka” – kilka refleksji z okazji 25-lecia nowej edycji czasopisma

This article presents the academic research journal published by the University Library in Poznań titled “Biblioteka” and outlines its history and present achievements. Since 1997, the edition of this annual publication in its present form has been published as a continuation of the journal with the same title published between 1960 and 1970. On the occasion of the 25th anniversary of the new edition of “Biblioteka”, the article summarises the achievementsW artykule zostały przedstawione historia i teraźniejszość „Biblioteki” – czasopisma naukowego wydawanego przez Bibliotekę Uniwersytecką w Poznaniu. Obecna edycja rocznika, publikowana od 1997 roku, jest kontynuacją czasopisma ukazującego się w latach 1960–1970. Z okazji 25-lecia nowej edycji „Biblioteki” podsumowano dotychczasowy dorobek czasopisma oraz wskazano współczesne wyzwania związane z jego dalszym rozwojem

Realizacja polityki otwartego dostępu na przykładzie Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

The underlying goal of the present study is to investigate  the experience gained by the Jagiellonian Library staff in the implementation process of the new open knowledge policy at the Jagiellonian University. The discussed tasks and decisions pertaining to the process focus on both the historical aspects of the implementation of the policy and the relevant activities that are either being carried out now or became effective following the introduction of relevant legal acts and a series of legal instruments pertaining to the comprehensive realisation of the project. Applicable methods of literature analysis and review were used to collect data, just as a case study, which altogether allowed the concerns of open access to knowledge to be properly distinguished and discussed in detail from the perspective of its implementation at the Jagiellonian University. Our experience thus far indicates that the main issues in the implementation of open knowledge at the University include insubstantial awareness among staff, as well as insufficient funding. The main advantages of open  knowledge, however, include: limitless access to literature and a better promulgation of research results, scholarly output and publications.Celem badań opisanych w artykule było przedstawienie doświadczeń pracowników Biblioteki Jagiellońskiej związanych z wdrażaniem polityki otwartego dostępu na Uniwersytecie Jagiellońskim. Opisane działania skupiają się zarówno na historycznym aspekcie wdrażania polityki, jak i na działaniach kontynuowanych lub podjętych po ogłoszeniu związanych z tym aktów prawnych. Do zbierania danych zostały wykorzystane metody analizy i krytyki piśmiennictwa oraz studium przypadku, których zastosowanie pozwoliło  szczegółowo opisać temat otwartego dostępu do nauki z perspektywy wdrożenia takiej polityki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na kanwie zgromadzonych doświadczeń można stwierdzić, że główne problemy we wdrażaniu otwartej nauki na uczelni to słaba znajomość tematu przez pracowników i brak dostatecznego finansowania. Do głównych zalet natomiast należą: nieograniczony dostęp oraz szersze rozpowszechnienie wyników badań i publikacji naukowych

Opisy podróży na Bliski Wschód i do Afryki Północnej z lat 1801–1919 w zbiorach Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

The paper deals with nineteenth century travelogues to the Arabic part of the Middle East and North Africa, being part of the collection of the Adam Mickiewicz University in Poznań. They are housed mostly in the University Library, the rest in faculty libraries. This collection, though it did not originate as a purposeful collection, consists of 250 separate titles in eight languages, two third of them being in German. The provenance varies, but the majority of the books come from the Kaiser Wilhelm Bibliothek in Poznań. The collection also reflects how travelogues as a literary genre developed in Europe in the 19th century and shows the diversity of the genre.Artykuł dotyczy XIX-wiecznych opisów podróży na arabski Bliski Wschód i do Afryki Północnej, przechowywanych w zbiorach  Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W większości znajdują się one w Bibliotece Uniwersyteckiej, część w bibliotekach wydziałowych. Kolekcja ta, choć nie powstała w sposób celowy, składa się z 250 tytułów w ośmiu językach, z czego dwie trzecie to pozycje niemieckojęzyczne. Najwięcej książek pochodzi z Kaiser Wilhelm Bibliothek w Poznaniu. Kolekcja odzwierciedla rozwój tego gatunku piśmiennictwa w Europie w XIX wieku i pokazuje jego różnorodność.

Migawki z życia miasta. Murowana Goślina na fotografiach z lat 20. i 30. XX wieku

In 2021, the iconographic collection of the University Library was enriched with a sumptuous 144-page photographic album that included over 650 photographs depicting the town and local events. The photographs, mainly from the 1920s and 1930s, present the visual history of Murowana goślina in general views of the town, its architecture, monuments and the like, and document the activity of a number of various societies and associations (e.g. the Marksmen’s Society – the Brotherhood of the Rooster, Industrial Association, Association of War Invalids, Catholic Association of Polish Workers, “Concordia” Sports Club, Catholic Women Association, Associa-tion of Young Polish Women, Church Choir Association, “Harmonia” Musical Asso-ciation) and the town’s institutions (e.g. the municipal office, elementary school, and the post office) as well as the local events, such as celebrations of civic and public ceremonies and a variety of religious ceremonies.The present article discusses the content of this photo album, and presents a se-lected number of photographs that document and show the life of the communities of the town during the inter-war period. The time frame of the article is the 1920s and 1930s, while the discussion focuses on the Polish inhabitants of the town (the same time frame and the same community is presented in the photographs). In addition, the article discusses a dozen or so picture postcards from the turn of the 19th and 20th centuries, and a small number of photographs, also included in the photo album, depicting the german and Jewish population of the town.Zbiory ikonograficzne Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu w 2021 roku wzbogaciły się o okazały album fotograficzny zawierający na 144 stronach ponad 650 fotografii dotyczących Murowanej Gośliny. Fotografie, głównie z lat 20. i 30. XX wieku, przedstawiają m.in. widoki ogólne miasta, architekturę, pomniki, dokumentują działalność różnych towarzystw (np. Bractwa Strzelców Kurkowych, Towarzystwa Przemysłowego, Związku Inwalidów Wojennych, Katolickiego Towarzystwa Robotników Polskich, Klubu Sportowego „Concordia”, Katolickiego Stowarzyszenia Kobiet, Stowarzyszenia Młodych Polek, Towarzystwa Chóru Kościelnego, Stowarzyszenia Muzycznego „Harmonia”) i instytucji (np. magistratu, szkoły powszechnej, urzędu pocztowego) oraz wydarzenia z życia miasta (np. obchody świąt państwowych i religijnych). Celem artykułu jest omówienie albumu, prezentacja wybranych fotografii i ukazanie na ich podstawie życia społeczności Murowanej Gośliny w dwudziestoleciu międzywojennym. Artykuł skupia się na latach 20. i 30. XX wieku i mieszkańcach narodowości polskiej (przede wszystkim tego okresu i tej społeczności dotyczą fotografie). Omówionych zostało również kilkanaście pocztówek z przełomu XIX i XX wieku oraz kilka fotografii związanych z ludnością niemiecką i żydowską.