DIGITAL VIOLENCE: PERCEPTION OF ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS WITH AND WITHOUT DISABILITIES FROM THE TERRITORY OF AP VOJVODINA

The goal of this research is to deepen the knowledge about the phenomenon of digital violence against children with and without developmental disabilities and to raise environmental awareness of the presence of digital violence in the population of children and youth with and without developmental disabilities in order to guide society in the direction of the possibility of protection from it. In the research participated 5227 elementary school age students with and without disabilities.The data was collected in elementary schools and schools for students with developmental disabilities in the territory of AP Vojvodina within the project of the Provincial Secretariat for Education, Regulations, Administration and National Minorities - National Communities "Violence on the Internet: How to prevent and fight against violence on the Internet?". The results of the research showed that digital violence among children and young people with and without disabilities in the territory of AP Vojvodina is represented in a significant percentage.  Research data shows that the largest number of children and young people access the Internet through their mobile phones, which supports the fact that the risk of children and young people experiencing this type of violence is significant.  Likewise, the data analysis showed that the largest percentage of children and young people believe that they, their parents and teachers are responsible for protecting children and young people from digital violence.  From this arises a clear need for the education of children and young people, better communication between schools and teachers, students and parents and clearer procedures related to the prevention and protection of children and young people from violence on the Internet or procedures when violence occurs, all for the purpose of preventing  numerous negative outcomes that digital violence can lead to

SENSORY CHARACTERISTICS OF COLD PRESSED SUNFLOWER OIL WITH THE ADDITION OF AROMATIC HERBS

Cold pressed sunflower oil is an unrefined oil with great biological value and good sensory properties. Due to its chemical composition, this oil easily oxidizes, creating harmful products for human health. Various artificial and natural stabilizers are added to prevent oxidation. Essential oils or aromatic herbs are used as natural stabilizers, which also change the sensory properties of the oils.The oil analysed in this paper is cold pressed sunflower oil to which fresh aromatic herbs have been added, such as rosemary, garlic, parsley and mint. One aromatic herb is added to each bottle of oil, and one bottle of oil is without additives (control). The oils are stored for 6 weeks in the dark, and then the sensory characteristics of these oils are assessed through validated questionnaires and sensory tests. The following characteristics of the oils were determined through a series of hedonistic and visual tests: aroma, colour, clarity, taste, crunchiness, and chewiness.The aromatic herbs that are added do not affect the crispness and chewiness, but they do affect the smell, taste, colour, and clarity. The oil without additive and the oil with the addition of rosemary have the most acceptable smell and taste and the highest grades for colour and clarity. Apart from these two oils (without additive and with the addition of rosemary), there is also the oil with the addition of garlic

IMPACT OF INSECTICIDES ON BENEFICIAL ORGANISMS

In the process of increasing crop production, the use of insecticides is much greater than in the past. These chemicals have largely emerged since the introduction of synthetic insecticides in 1940, when organochlorine insecticides were the first used to control pests. Insecticides are now an integral part of our modern life and are used to protect agricultural production, storage products, as well as to destroy pests that transmit dangerous infectious diseases. It would be ideal if the applied insecticides are toxic only to the target organisms, biodegradable and environmentally friendly to some extent. But, the most of them are non-specific and, in addition to pests, destroy organisms that are harmless or beneficial to the ecosystem (predators, pollinators) or affect their proper growth and development

ВЛИЈАНИЕТО НА КОВИД 19 ПАНДЕМИЈАТА ВРЗ ПАЗАРОТ НА ТРУД И ИМПЛИКАЦИИТЕ ВРЗ ФИНАНСИСКИОТ ПАЗАР

Последиците од Ковид-19 пандемијата имаа бројни социјални, политички и економски последици. Сепак, многу студии сугерираат дека пазарот на труд е најпогодената област во споредба со другите. Тоа е затоа што некои од работниците беа принудени да дадат отказ поради присуството на Ковид-19 пандемијата на нивните работни места. Овој труд се фокусира на спроведување на сеопфатно истражување за ефектите на КОВИД-19 пандемијата на пазарите на трудот и импликациите врз финансиските пазари. Добро е познато дека Ковид-19 пандемијата доведе до широко распространето губење на работни места и намалување на учеството на работната сила. КОВИД-19 пандемијата целосно го промени начинот на кој живееме и драстично го промени економскиот пејзаж, зголемувајќи ја невработеноста и менувајќи го начинот на кој се бара од луѓето да работат, имплементирајќи нови технологии за одржување на безбедна работна средина.Стапката на невработеност значително се зголеми, а бројот на луѓе без работа се зголеми за милиони. Пазарот на трудот исто така беше погоден од намалените работни часови и зголемените привремени отпуштања

DEALING WITH PEER VIOLENCE IN ELEMENTARY SCHOOL, A CASE STUDY IN PRIMARY SCHOOL HINKO SMREKAR

Peer violence has developed to a large extent in today's society. It starts at early age and continues in primary and secondary school. Professional workers is education meet with diffrent forms of violence.  We perceive the most peer violence in elementary school, because pupils start to explore society in a different way. We can say that we start talking about it in the second triad. Some professional workers deal with violence almost every day. In this text, we present a qualitative research with a case study at Primary School Hinko Smrekar. In the theoretical part, we show what peer violence means and the forms and types of peer violence. In the case study, we present a protocol for dealing with the perception of peer violence at Primary School Hinko Smrekar. Given that society has changed a lot, and us, educators detect inappropriate behavior in individuals every day, which then turns into various forms of peer violence, we must be prepared to act in the event that we perceive this type of behavior. For this reason, it is necessary to be prepared and also to know how to act corectly

АНАЛИЗА НА БЕРЗАНСКИОТ И ДЕВИЗНИОТ ПАЗАР ВО МАКЕДОНИЈА

Девизниот систем е збир на законски прописи со кои се регулира, ограничува или забранува прометот на стоки и услуги со странство, стекнувањето и располагањето со девизи, како и на сите плаќања и наплатувања со странство. Станува збор за прописи, инструменти и мерки со чија помош државата ги регулира меѓународните плаќања, со намера да избегне ситуации на несолвентност на земјата, а притоа да обезбеди рационално вклучување на националното стопанство во меѓународната поделба на трудот, како основа за остварување на задоволителен одржлив развој. Не е проблем со примена на некои од споменатите мерки да се обезбеди уредно плаќање на обврските спрема странство. Меѓутоа, проблем е ако таквата цел се остварува само со ограничувања и забрани на увозот на стоки и услуги, со ограничувања и забрани за задолжување од странство, како и со ограничувања на определени плаќања спрема странство. На тој начин целта ќе се оствари, меѓутоа, нема сомнение дека ќе се ограничат развојните потенцијали на националното стопанство што зависат од увозот, од можноста за задолжување спрема странство и од можноста за извршување на определени плаќања во странство. Девизните системи се разликуваат според степенот на ограничувањата и забраните што ги прави секоја земја во зависност од потребите. Поради тоа може да се каже дека нема два идентични девизни системи. Сепак, разликите меѓу нив се многу поголеми во помалку развиените економии отколку во развиените земји. Разликите се намалуваат со зголемувањето на степенот на либерализацијата на економските односи со странство. Во суштина, можат да се разликуваат строги и либерални девизни системи. Преку строгите девизни системи недоволно развиените земји настојуваат, покрај определени жртви поради ограничувањата и забраните, да обезбедат побрз развој на некои стопански гранки од стопанството или побрзо да достигнат определено ниво на развој на вкупното стопанство. Како предмет на тргување на берзите може да бидат: производи, услуги, валути, хартии од вредност. На стоковите берзи се продаваат производи што задоволуваат одредени стандарди пропишани од берзата и во точно утврдена количина. Како најчести производи што се наоѓаат на продажба на берза во светот се: шеќер, житарки, памук, обоени метали и слично. На девизните берзи предмет на тргување се девизи и валути. За разлика од стоковите, кај овие берзи понудата и побарувачката не е просторно сконцентрирана. Купувачи и продавачи на девизните берзи се големи банки од целиот свет коишто одржуваат постојана врска со берзата. Најзначајните девизни берзи се сместени во Њујорк, Франкфурт, Париз и Лондон

КОНСОЛИДАЦИЈА НА ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ

Остварувањето на основните финансиски функции во една компанија, како што се алокација на средствата за одделни намени, остварување на оптимална комбинација на изворите за финансирање на одделните активности и остварување на ефикасна распределба на финансискиот резултат во согласност со поставените цели на работењето, се базираат врз податоците од нејзините финансиски извештаи. Финансиските извештаи на една компанија можат да бидат многу сложени, факт кој дополнително го истакнува значењето на финансиската анализа, преку која сложените податоци од финансиските извештаи се сведуваат на разбирливи показатели за нивните корисници – стејкхолдери. Извештајот за финансиска состојба претставува дел од задолжителниот сет на финансиски извештаи кои се изготвуваат од страна на секој деловен субјект, на крајот на секој пресметковен период. Значењето на овој финансиски извештај е големо во ефикасното менаџирање со компаниите

CONSTRUCTIVE ALIGNMENT BETWEEN OBJECTIVES, TEACHING AND LEARNING ACTIVITIES, STUDENT COMPETENCIES AND ASSESSMENT METHODS IN HIGHER EDUCATION

A high-quality learning process in higher education properly and constructively aligns essential elements: study programs and course objectives, learning outcomes, content, student workload, teaching and learning activities, assessment methods and acquisition of student competencies, which is known in the literature as constructive alignment (CA). In essence, CA is bringing into alignment the predetermined competencies, the learning and teaching activities, and the assessment types. Furthermore, CA is an outcomes-based approach to teaching in which the learning outcomes that students are intended to achieve are defined before teaching takes place. The success of students at all levels of study primarily depends on constructive alignment as one of the most significant and influential principles in higher education. Detailed knowledge of this principle and consistent application is the basic obligation of teaching staff in higher education. To develop a "constructively aligned" course unit, a teacher should start from the intended course-specific competencies, after which they should choose the most appropriate learning, instructive and teaching activities, and assessment methods for these specific competencies. The paper explains in more detail the essence of CA between student workload expressed through ECTS, study programs, course and unit objectives, learning outcomes, theoretical and practical contents, teaching and learning methodology, formative and summative assessment methods and effective acquisition of student generic and course-specific competencies. Keywords: constructive alignment, student workload, objectives, learning outcomes, learning and teaching activities, assessment, competencie

МЕТОДИ ЗА ПРЕСМЕТКА НА ТРОШОЦИТЕ

Предмет на обработка во овој труд претставуваат методите за пресметка на трошоците, со посебен осврт на современите методи, преку анализа на начинот на кој истите ги опфаќаат и пресметуваат сметководствените трошоци, со цел за што е можно попрецизно одредување на цената на чинење на учиноците. Современите методи за пресметка на трошоците имаат значајна улога во современите пазарни економии, заради сѐ поизразената потреба за хармонизација на производствените процеси и ефикасно управување со финансиите, односно зголемување на профитот на компаниите. Традиционалните системи за пресметка на трошоците се недоволно ефикасни во управувањето со производството, затоа што во услови на развиени и високо конкурентни пазари, се јавува потреба во исто време да се произведува поефтино, со повисок квалитет и побрзо во однос на конкуренцијата. Ова може да се постигне со воведување и примена на современите методи за пресметка на трошоците, кои имаат различни цели и со самото тоа, не се универзални за сите типови на индустрии. Врз основа на различните потреби на компаниите и поставените цели на работењето, менаџментот избира еден од методите за пресметка на трошоците, кој најдобро ги задоволува потребите на сметководството и стратешкиот менаџмент на компанијата