Language Contact and Language Change

Abstract

Powody zmiany językowej należą do podstawowych problemów badawczych językoznawstwa. Zmianę wyjaśnia się czynnikami wewnątrz- i pozajęzykowymi. Powyższa praca próbuje wyjaśnić ich role i wzajemny stosunek. Teoria oznaczoności czy teoria ekonomii języka opisują procesy zmian z perspektywy systemu, co prowadzi do dalszego pytania o cel zmiany językowej. Kontakt językowy i interferencja biorą pod uwagę również socjologiczne i kulturowe otoczenie języka. Efekt działania kontaktu językowego zależy m. in. od czynników kulturowych, politycznych lub ekonomicznych i może wpływać na różne obszary języka. Silny wpływ obcego języka (bądź języków) może prowadzić do powstania języków mieszanych. Puryzm językowy można traktować jako zjawisko przeciwne kontaktowi językowemu. Puryzm językowy towarzyszył językowi niemieckiemu w silnym stopniu w XVII – XIX w. i jest częścią szerszego trendu zmian językowych – norm preskryptywnych. Powyższa praca prócz opisu języka tzw. wysokiego opisuje również zjawiska marginalne, takie jak np. zmiany w wyspach językowych. Zmiana językowa i kontakt językowy były dotychczas w dużej mierze rozpatrywane osobno. Praca „Zmiana językowa a kontakt językowy” stara się powiększyć rozumienie wpływu kontaktu językowego na zmiany językowe na nowo definiując perspektywę badawczą.The causes of language change are one of the fundamental questions of linguistics. The change is explained by intra- and extralinguistic factors. This paper tries to explain their role and mutual relationship. The markedness theory or the principle of language economics describe the transformation processes from the perspective of the system, which leads to a further question of aim of the change. The language contact and interference also consider the socio-cultural environment of the language. The effect of language contact depends e.g. on cultural, political and economic factors and may influence different areas of language. A particularly strong influence of the foreign language (s) may lead to creation of mixed languages. Linguistic purism may be considered as a counter-phenomenon of language contact. The purism accompanied the German in a very high degree from the 17th to 19th centuries and is a part of the more general trend in the language change - the prescriptive norms. The present work describes besides the high language also the marginal phenomena of language contact such as developments in language islands. The language change and language contact have been currently researched mostly separately. The paper "Language Contact and Language Change" presents an attempt to contribute to understanding the impact of language contact on the language change by redefining the research perspective.Die Ursachen des Sprachwandels sind eine der grundlegenden Fragen der Sprachwissenschaft. Der Wandel wird durch Sprachinterne und –externe Faktoren erklärt. Die vorliegende Arbeit versucht ihre Rolle und gegenseitige Beziehung zu erläutern. Die Markiertheitstheorie oder der sprachökonomische Prinzip beschreiben die Wandelprozesse nur aus der Perspektive des Systems, was zu einer weiteren Frage nach Ziel des Wandels führt. Der Sprachkontakt und Interferenz ziehen auch die soziokulturelle Umgebung der Sprache in Betracht. Die Auswirkung des Sprachkontaktes hängt u.a. von kulturellen, politischen und wirtschaftlichen Faktoren ab und kann verschiedene Bereiche der Sprache betreffen. Bei besonders starken Einfluss der Fremdsprache(n) können Mischsprachen entstehen. Als Gegenerscheinung des Sprachkontaktes ist der Sprachpurismus zu betrachten. Der Purismus begleitete das Deutsche am stärksten ab 17. bis 19. Jh. begleitete und ist ein Teil der allgemeineren Tendenz bei der Sprachwechsel – der präskriptiven Normierungen. Die vorliegende Arbeit beschreibt neben der Hochsprache auch die Randerscheinungen des Sprachkontaktes wie z.B. die Entwicklungen in Sprachinseln. Die Themen Sprachwandel und Sprachkontakt wurden bisher in der Regel getrennt geforscht. Die Arbeit „Sprachkontakt und Sprachwandel“ stellt einen Versuch dar, durch neue Fragestellung zum Verständnis der Auswirkung des Sprachkontaktes auf den Sprachwandel beizutragen