Palaeontological and facies analysis of the Middle Miocene deposits of Sandomierz area

Abstract

W rejonie Sandomierza rozpoznano piaski, żwiry, piaskowce i mułowce oraz fragmenty wapieni mikrobialno- serpulowych, reprezentujących dolny sarmat detrytyczny, wchodzący w skład „formacji” z Chmielnika. W badanych utworach obecne są połamane fragmenty glonów koralinowych, mszywiołów, kolce jeżowców oraz otwornice bentoniczne wieku badeńskiego, wskazujące na redepozycję w osadach sarmackich, w wyniku długiego transportu lub przerabiania materiału. Obserwowane są też dobrze zachowane ślimaki, zinterpretowane jako równowiekowe z otaczającym osadem, świadczące o szybkiej depozycji. Ślimaki są małych rozmiarów, co świadczy o niekorzystnych dla nich warunkach środowiskowych. Obecne są też obtoczone małże wskazujące na redepozycję lub długi transport. W występujących w Podgórzu, w obrębie piaskowca detrytycznego mułowcach, występują mieszane badeńsko- sarmackie zespoły otwornic, niemające istotnego znaczenia stratygraficznego ze względu na zły stan zachowania i prawdopodobną redepozycję. Z powodu złego stanu zachowania oznaczenia części z nich są niepewne. Zmienne wielkości i kierunki warstwowań w badanych utworach sugerują dużą dynamikę warunków panujących w trakcie depozycji, następującą w płytkim morzu przy intensywnych prądach. Zaobserwowano również warstwowania równoległe, wskazujące na spokojną depozycję wewnątrz zatoki. Brak otwornic planktonicznych oraz występowanie form bentonicznych, badeńsko-sarmackich, preferujących warunki mezohalinowe wskazuje na niskie zasolenie. Mułowce przeławicające się z piaskowcami w Podgórzu sugerują dynamiczne zmiany energii środowiska, co wiązało się z wahaniami poziomu wód Paratetydy centralnej. Materiał klastyczny wieku jurajskiego, kredowego, kambryjskiego, dewońskiego i oligoceńskiego dostarczany był z północnego zachodu. Na północ od Sandomierza znajdowała się bariera zatrzymująca materiał klastyczny niesiony z północnego zachodu, co spowodowało niewielką ilość osadów sarmatu na badanym obszarze.Sands, gravels, sandstones, mudstones and fragments of microbial-serpulid limestones of the Lower Sarmatian of the Chmielnik Formation from the Sandomierz area have been analysed. The deposits studied contain Badenian, crushed red algae, bryozoans, echinoid spines and benthic foraminifera that point redeposition during the Sarmatian or long transport of deposited material. Well preserved, small gastropods are intereted as in situ fossils which indicate rapid deposition. Small sizes of the gastropods suggest unfavourable conditions of depositional environment. Abraded bivalves also suggest redeposition or long transport. The mudstones in Podgórze are intercalated with sandstones and contain mixed Badenian and Sarmatian foraminiferas. These foraminiferas are not significant for the stratigrafic interpretation because of the bad preservation which was probably coused by redeposition. Marking of the foraminiferas are not sure because of poorly preservation. Changing of sizes and directions of stratifications suggests large dynamism of the conditions during deposition which occurred in shallow sea with intensive currents. The deposits show also parallel stratifications which point to calm deposition inside the bay. The lack of the planctonic foraminiferas and occurring of the benthic, Badenian and Sarmatian foraminiferas which prefers mezzo saline conditions indicate low salinity. Mudstones intercalated with sandstones suggest dynamic changes of the environmental energy which was connected with fluctuations of the sea level of the central Parathetys. During the deposition of the detrital Sarmatian, Jurrasic, Cretaceous, Cambrian, Devonian and Oligocen clastic components were delivered from the north- west. To the north from Sandomierz was located a barrier which was retaining clastic material delivered from the north- west. Probably it was the cause of small thickness of the Sarmatian deposits in Sandomierz area