Wijnker, J.P.M.

Dutch

NARCIS 

Toepassing van Mulch in de teelt van boomkwekerijgewassen : demonstratieproject

Wageningen Yield 

A 
P R A K T I J  K D  N  D  E  R Z D  E  K  "Eß 
P L A N T  S c  O M G E V I N G  ^012.5" 
loot» W A G  E N I N G E N  
Toepassing van Mulch in de teelt van 
boomkwekerijgewassen 
Demonstratieproject 
Auteur(s): J.P.M. Wijnker 
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 
Bornen PPO nr. 340125 
januari 2006 
Toepassing van Mulch in de teelt van 
boomkwekerijgewassen 
Demonstratieproject 
Auteur(s): J.P.M. Wijnker 
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 
Bomen PPO nr. 340125 
januari 2006 
^.7 8 ^ 3^ 
© 2006 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd 
gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door 
fotokopieën, opnamen of enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Praktijkonderzoek 
Plant & Omgeving. 
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. is niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die kunnen ontstaan 
bij gebruik van gegevens uit deze uitgave. 
PPO Publicatienr ; € ....... 
Projectnummer: 340125 
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 
Bomen 
Adres Prof. Van Slogterenweg, Wageningen 
Postbus 85, 2160 AB Lisse 
Tel. 0252-46 21 21 
Fax 0252-46 21 00 
E-mail infobomen.ppo@wur.nl 
Internet www.ppo.wur.nl 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 2 
Inhoudsopgave 
pagina 
1 INLEIDING 5 
2 OPZET 7 
2.1 Bedrijven 7 
3 ERVARINGEN MULCH 9 
3.1 Kwekerij Hanno Hardijzer 9 
3.2 WJ. Ravenstein en Zn 10 
3.3 Rijnbeek en Zn 10 
3.4 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving 11 
3.5 Samenvattend 11 
4 COMMUNICATIE 13 
4.1 Boomteelttechniekdagen 13 
4.2 Plantarium 13 
4.3 Publicaties, inleidingen en rondleidingen 13 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 3 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 4 
1 Inleiding 
In de containerteelt van boomkwekerijgewassen is begroeiing van de potten met levermos en onkruiden een 
groot probleem. Het leidt niet alleen tot een verminderde groei van de cultuurplanten maar ook tot 
afzetproblemen. Mos- en onkruidgroei op de pot worden door de handel niet geaccepteerd bij aflevering. 
Het handmatig verwijderen van het levermos en onkruid is een grote kostenpost. 
Tot voor kort kon de levermosgroei niet worden bestreden omdat geen middelen voor deze toepassing 
waren toegelaten. De enige mogelijkheid om levermos en onkruid te voorkomen was door afdekking van de 
potten. Het bedrijf Timmerman Consultancy heeft een organisch afdekmateriaal ontwikkeld op basis van 
afvalstoffen en restproducten. Een oriënterende toepassing van het materiaal op potten was veelbelovend. 
In het kader van het project "Demonstratie en kennisoverdracht Mulch ten behoeve van onkruidbestrijding in 
de bloembollenteelt, vollegronds groenteteelt en overige kwekerij" is het materiaal op bredere schaal in de 
boomteelt gedemonstreerd. 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 5 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 
2 Opzet 
De demonstratieobjecten van Mulch zijn neergelegd op drie bedrijven in Boskoop. Het betrof hierbij twee 
bedrijven met containerteelt en één bedrijf met een teelt in de vollegrond. 
2.1 Bedrijven 
De deelnemende bedrijven met de gewassen waarin Mulch is neergelegd zijn onderstaand weergegeven. 
Kwekerij Hanno Hardijzer 
Piet van Leiden 
Laag Boskoop 112 
2771 HA Boskoop 
0172-215705 
Dit bedrijf kweekt plantgoed in vierkante P9-potjes. Het bedrijf gebruikt standaard Bark als afdekmateriaal. Bark is 
schors van de Pinus maritima. Dit schors is in verschillende fracties leverbaar. Op deze kwekerij wordt de fijne 
fractie gebruikt. De planten worden buiten op een zgn. containerveld geteeld. 
De Mulch is opgebracht in de volgende gewassen: 
• Berberis candidula 
• Berberis X frikartii 'Telstar' 
• Berberis thunbergii 'Atropurpurea Nana' 
• Berberis thunbergii 'Erecta' 
• Berberis thunbergii 'Kobold' (volle pot) 
• Clethra alnifolia (volle pot) 
W.J Ravestein en Zn. B.V. 
Reijerskoop 341 
2771 BN Boskoop 
0172-236023 
Dit bedrijf kweekt verscheidene boomkwekerijgewassen, zowel in de vollegrond als in containers. De Mulch is 
aangelegd in Magnolia's die eerst een aantal jaar in de vollegrond zijn geteeld en vervolgens nog een jaar in 
potten worden geteeld. In deze teelt is de onkruiddruk hoog, vanwege de grond die wordt meegenomen vanuit de 
vollegrond in de pot. Het bedrijf gebruikt kokosmatjes standaard als afdekmateriaal. 
Rijnbeek en Zn. B.V 
Reijerskoop 303 
2771 BL Boskoop 
0172-212549 
Dit bedrijf teelt vaste planten zowel in de vollegrond als in pot. 
Mulch neergelegd in diverse vaste planten in de vollegrond 
Cimicifuga racemosa 
Salvia 
Miscanthus zibrinus 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 7 
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, sector Bomen 
Rijneveld 183 
2771 XV Boskoop 
0172-236700 
(inmiddels verhuisd naar Lisse, Prof. Van Slogterenweg 2) 
Bij deze onderzoeksinstelling is de Mulch neergelegd in een demo-object van een afdekmaterialenproef. De 
proef werd uitgevoerd in de gewassen Cytisus en Careoptheris. 
De Mulch is opgebracht op 27 mei 2005, onder zomerse omstandigheden. De dag erna waren de 
omstandigheden ook nog zomers. Op 29 mei vielen er fikse buien. 
In juli is er bij kwekerij Hanno Hardijzer nog een tweede keer een mulchlaag opgebracht, in verband met 
afbraak/uitspoeling van de eerst opgebrachte laag. 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 8 
3 Ervaringen Mulch 
3.1 Kwekerij Hanno Hardijzer 
Bij kwekerij Hanno Hardijzer bleek dat de zware regen twee dagen na opbrengen van de laag toch voor 
afspoeling van de Mulch had gezorgd. Dit ondanks de gunstige weersomstandigheden tijdens en na het 
opbrengen van de Mulch om de afdeklaag goed te laten uitharden. Vermoedelijk is de oorzaak hiervan dat 
de Mulch-laag bij dit bedrijf wat meer op de pot lag dan in de pot. Er wordt namelijk gebruikt gemaakt van 
een potgrond die in de loop van het seizoen inklinkt. Hierdoor worden de potten hoog gevuld met potgrond. 
Voor het toepassen van de Mulch was er wel rekening meegehouden bij het potten maar was de pot nog tot 
de rand toe gevuld. Hierdoor kwam de Mulch-laag boven de potrand te liggen waardoor hij gevoeliger was 
voor afspoeling. Begin juli is de Mulch voor de tweede keer opgebracht. 
De Mulch is voor wat betreft de werking op dit bedrijf vergeleken met Bark. Dit is schors van de Pinus 
maritima. Dit materiaal wordt standaard gebruikt op deze kwekerij. Na het aanbrengen van de tweede laag 
bleef deze goed liggen en was ook de werking van de laag tegen onkruid goed. De onkruiddruk was lager 
dan bij de Bark. Eind september begon de Mulch-laag alweer behoorlijk te verteren, waardoor op de potten 
levermos begon te groeien. Bij de Bark was ook enige levermosgroei waarneembaar, maar dit was duidelijk 
minder dan bij de met Mulch afgedekte potten. 
Wat op dit bedrijf ook opviel was dat er paddestoelvorming optrad in de met Mulch afgedekte potten (zie 
Aan het eind van het groeiseizoen werden ook groeiverschillen zichtbaar. Bij een aantal gewassen bleven de 
planten waarvan de potten afgedekt waren met Mulch kleiner. Bij een pH-bepaling van de potgrond door de 
toeleverancier bleek dat de pH-waarde van de potgrond onder de Mulch (pH=6) hoger was dan onder de 
Bark (pH=4, normale waarde). Naar aanleiding van de groeiremming is het wortelgestel bekeken. Hierbij leek de 
wortelontwikkeling van de planten onder de Mulch-laag minder te zijn dan de planten die met Bark waren 
afgedekt. Ook in gewassen waarin geen groeiverschillen waarneembaar waren. 
Vermoedelijk is hier ook een samenhang met de potgrond want bij de met Mulch afgedekte potten op het 
PPO werden geen verschillen in pH en wortelontwikkeling waargenomen. 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 9 
3.2 W.J. Ravenstein en Zn. 
De Mulch is op dit bedrijf toegepast op potten met Magnolia's. Deze planten zijn eerst in de vollegrond 
geteeld. Vervolgens zijn ze opgepot om nog een jaar, voor aflevering, in pot geteeld te worden. Door deze 
teeltwijze is de onkruiddruk in deze potten vrij hoog. Het bedrijf gebruikt nu kokosdisks om onkruidgroei te 
verhinderen. 
De Mulch bleef goed liggen op dit bedrijf. Enerzijds omdat de potgrond iets onder de potrand lag bij 
toepassing van de Mulch, anderzijds was het gewas ook groter waardoor de regen minder een direkte 
impact op de afdeklaag had. Wat opviel was dat de Mulch-laag op de potten die aan de schaduwzijde 
stonden de laag snel verteerde. Terwijl de laag op potten die aan de zonzijde stonden veel langer goed 
bleef. Voor de levensduur van de laag is het dus van belang dat de laag goed kan opdrogen nadat hij nat is 
geworden. 
Een probleem dat alle afdekmaterialen hebben die een vaste laag vormen op de potten is het kieren. Door 
het indrogen van het materiaal en door het uitzetten van de plastic potten door de warmte en de zon 
ontstaat er ruimte tussen de afdeklaag en de potrand. De Mulch had hier ook last van met name de potten 
die aan de zonzijde stonden (zie foto). Deze "kieren" bieden de mogelijkheid van onkruidgroei. Op dit bedrijf 
werd geen gewasreactie waargenomen 
Ook hier werd paddestoelvorming op de potten waargenomen. 
3.3 Rijnbeek en Zn. 
De Mulch is hier opgebracht in vaste planten die in de vollegrond werden geteeld. De omstandigheden 
tijdens het opbrengen van de laag waren niet goed. De grond was te droog waardoor geen goede hechting 
leek te ontstaan van de afdeklaag aan de grond. Tot het eind van het groeiseizoen bleef de laag echter 
goed liggen. De oorzaak hiervan is de teelt in de vollegrond. Hierdoor hoeft er tijdens de teelt niet te 
worden beregend waardoor de teeltomstandigheden veel droger waren dan bij de andere bedrijven. Hier en 
daar kwamen er wel wat gaten in de laag. Vermoedelijk doordat de laag op die plekken wat dunner was, 
omdat er kluiten onder lagen. 
Tijdens de beoordelingen is er weinig onkruidgroei waar genomen. 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 10 
Bij het opbrengen waren de vaste planten nog niet opgekomen. Alle drie de soorten (zie Hoofdstuk 2) 
groeiden goed door de laag heen. Er was geen sprake van uitval van planten. Ook werd er geen 
groeiremming waargenomen. 
3.4 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving 
Bij deze onderzoeksinstelling waren meerdere afdekmaterialen neergelegd in twee gewassen. Deze twee 
gewassen verschilden nogal in groei. De Cytisus blijft gedurende het groeiseizoen redelijk open. De 
Careoptheris groeit in de loop van het groeiseizoen helemaal dicht. Aan de gewassen zijn een aantal 
metingen verricht en teven is de levermosbezetting aan het eind van de teelt beoordeeld. 
Tijdens de teelt had de Mulch een goede onkruidonderdrukking. De levermosbezetting aan het eind van de 
teelt verschilde nogal per gewas. Bij de Careoptheris groeide er weinig levermos op de Mulch. In de Cytisus 
was de werking tegen levermos matig tot slecht. Dit verschil heeft weer met de vertering van de Mulch-laag 
te maken. De Cytisus heeft een open gewas waardoor de levermos kans kreeg om te groeien toen de 
Mulch-laag begon te verteren. Bij Careoptheris was het gewas al dichtgegroeid voordat er levermosgroei 
optreedt. De meeste problemen met levermos ontstaan meestal eind augustus en september. 
Bij de beoordeling van de groei aan het eind van het seizoen waren de planten in de potten die niet afgedekt 
waren iets groter dan in de afgedekte potten. In vergelijking met het standaardafdekmiddel Bark was er 
geen verschil tussen de Mulch en de Bark. De drooggewichten van de Careoptheris-planten waren echter 
minder zwaar indien met Mulch was afgedekt ten opzichte van de planten van de potten met Bark. 
3.5 Samenvattend 
Voor de teelt van boomkwekerijgewassen op containers verteerde de Mulch te snel om gedurende het 
gehele groeiseizoen een goede onkruid- en levermosonderdrukking te geven. In de vollegrond, waar de 
teeltomstandigheden minder vochtig zijn, voldeed de Mulch wel goed. 
De invloed van de afdeklaag op de zuurgraad en de vochthuishouding van de potgrond zal onderzocht 
moeten worden. 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 11 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 
4 Communicatie 
Mulch is op diverse plekken en diverse malen onder de aandacht gebracht bij boomkwekers en 
toeleveranciers. 
4.1 Boomteelttechniekdagen 
De boomteelttechniekdagen zijn gehouden op 22 en 23 juni 2005 in Haren, Noord-Brabant. Op deze 
grootst opgezette praktijkdagen kwamen allerlei aspecten rondom de moderne boomteelt aan bod. Er 
werden ook nieuwe afdekmaterialen getoond. Deze werden tijdens rondleidingen aan het publiek 
voorgesteld. Hierbij zijn ook potten met het afdekmateriaal Mulch getoond. 
Het aantal bezoekers op deze dagen was ongeveer 3900. 
4.2 Plantarium 
Het Plantarium in Boskoop is een jaarlijkse internationale vakbeurs in Boskoop. De beurs is voornamelijk een 
handelsbeurs maar ook allerlei teelttechnische noviteiten worden getoond. De stand van PPO op het 
Plantarium had als thema Afdekmaterialen. Hierbij zijn potten Cytisus en Careoptheris afgedekt met Mulch 
getoond aan het publiek. 
In 2005 trok het Plantarium 16.500 bezoekers waarvan 86% vakbezoek was. 
4.3 Publicaties, inleidingen en rondleidingen 
In het vakblad "De Boomkwekerij" is op 5 augustus een artikel over afdekmaterialen gepubliceerd waarin 
ook Mulch als recente nieuwkomer is gepresenteerd. "De Boomkwekerij" heeft een oplage van ongeveer 
5000 exemplaren. De doelgroep van "De Boomkwekerij" bestaat uit bedrijfshoofden en medewerkers van 
bedrijven met boomkwekerijgewassen en handelaren in boomkwekerijproducten. Het blad beoogt informatie 
te verstrekken over ontwikkelingen die van belang zijn voor de doelgroep. Hierbij wordt aandacht besteed 
aan teelt, mechanisatie, markt sortiment en bedrijfsvoering. 
Voor de praktijkgroep Sierheesters en -coniferen Boskoop van het project "Telen met Toekomst" is op 8 
december 2005 een inleiding gegeven over het gebruik van afdekmaterialen. Hierbij zijn ook de resultaten 
en ervaringen met Mulch besproken. Eén van de bedrijven waar de Mulch gedemonstreerd is, is ook 
deelnemer aan het project "Telen met Toekomst". 
Het project Praktijknetwerk Telen met Toekomst is gericht op verbreding van kennis over de duurzame 
landbouw. Het praktijknetwerk Telen met toekomst organiseert groepen met praktijkbedrijven met hun 
relaties rond de ontwikkeling van meer duurzame productiesystemen (milieutechnisch, ecologisch en 
economisch) in de plantaardige sectoren. Het netwerk richt zich zowel op de open als gesloten teelten. 
De praktijkgroep Sierheesters en -coniferen Boskoop heeft 15 deelnemende kwekers en de 2 belangrijkste 
toeleveranciers van de regio als deelnemer. De leden van de groep hebben meestal een containerteelt 
van sierheesters en -coniferen. Enkele bedrijven zijn erg gespecialiseerd in enkele gewassen; andere 
bedrijven hebben een breder sortiment. Alle deelnemers zijn gevestigd in of rond het sierteeltgebied 
Boskoop. 
Bij het bedrijf Hanno Hardijzer zijn door het seizoen heen diverse toeleveranciers, o.a. Windhorst van Veen 
en G.J. Houtman, op bezoek geweest om het materiaal te bekijken. 
© Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 13 



http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/508489

Toepassing van Mulch in de teelt van boomkwekerijgewassen : demonstratieproject

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Wageningen Yield