Determination of heterotic effects in breeding of Multi Adversity Resistance in Cotton (Gossypium hirsutum L.)

Abstract

Bu çalışma, pamukta Çok Yönlü Dayanıklılık (MAR= Multi Adversity Resistance) Islahından yararlanılarak oluşturulan ve materyal olarak kullanılan $F_1,$ melezlerinin heterosis ve heterobeltiosis değerlerini saptayabilmek; ümitvar olan melez kombinasyonları erken generasyonda belirleyebilmek; anaçların heterosis ve heterobeltiosise olan katkılarını saptayarak ümitvar bulunan anaçları diğer ıslah çalışmalarında kullanabilmek amaçları ile yapılmıştır. Çalışmada, Çok Yönlü Dayanıklılık Islahı ile geliştirilen 4 pamuk çeşidi (Tamcot CD 3H, Tamcot HQ 95, Tamcot Sphinx, Tamcot Luxor), 3 ticari pamuk çeşidi (Maras 92, Sayar 314, Stoneville 453) ve bu çeşitlerinin 7x7 yarım diallel melezlenmesi sonucunda oluşturulan 21 adet $F_1,$, materyal olarak kullanılmıştır. Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü deneme alanında yürütülen bu çalışmada, heterotik etkilerin önemli olduğu; incelenen özelliklerin tümü yönünden $F_1,$ melez ortalama değerlerinin anaçların ortalama değerlerinden daha yüksek bulunduğu belirlenmiştir. En yüksek heterosis ve heterobeltiosis değerleri, kütlü pamuk verimi özelliğinde oluşmuştur. Çalışma sonucunda, 3x6 (Stoneville 453 x Tamcot Sphinx), 3x4 (Stoneville 453 x Tamcot CD 3H) ve 2x7 (Sayar 314 x Tamcot Luxor) melez kombinasyonlarının, incelenen özelliklerin tümü yönünden, en ümitvar melez kombinasyonlar olabileceği tahmin edilmiştir. Anaçların incelenen özellikler yönünden heterosise ve heterobeltiosise katkı payları belirlenmiş, kütlü pamuk veriminde en yüksek katkıyı yapan anaçların, sırasıyla, Stoneville 453, Tamcot Luxor ve Tamcot Sphinx anaçları oldukları saptanmıştır.This study was carried out to determine heterosis and heterobeltiosis values of $F_1,$ hybrid combinations obtained from Multi Adversity Resistance breeding program and selection of promising hybrids in early generations, and to find out contributions of parents to the heterosis and heterobeltiosis values and ensuring usage of these promising parents in the next cotton breeding programs. In this study, 4 cotton varieties (Tamcot CD 3H, Tamcot HQ 95, Tamcot Sphinx and Tamcot Luxor), developed by Multi Adversity Resistance breeding program, 3 commercial cotton varieties (Maras 92, Stoneville 453 and Sayar 314) and 21 $F_1,$ hybrids obtained by 7 x 7 half diallel quantitative analysis method. Investigation was conducted in the South East Anatolia Agricultural Research Institute's experimental area. The results of the study indicated that there were significant heterotic effects for most of investigated characteristics. $F_1,$ hybrids had higher values than parents in terms of investigated characteristics. The seed cotton yield had the highest heterosis and heterobeltiosis values. From the study; 3x6 (Stoneville 453 x Tamcot Sphinx ), 3x4 (Stoneville 453 x Tamcot CD 3H) and 2x7 (Sayar 314 x Tamcot Luxor) hybrid combinations were determined as the most promising hybrids in terms of all of investigated characteristics. Contributions of parents to the heterosis and heterobeltiosis values for all investigated characters were detected. The results showed that Stoneville 453, Tamcot Luxor and Tamcot Sphinx had the most contribution to the seed cotton yield, respectively