Wstęp. Typowym zjawiskiem w niedokrwieniu i reperfuzji tkanek
jest "wybuch tlenowy" związany z aktywacją płytek krwi i neutrofilów, produkcją
wolnych rodników i wywołane nimi uszkodzenie komórek śródbłonka naczyń oraz dalsze
upośledzenie tkanek.
Cel pracy. Badanie przeprowadzono w celu porównania wpływu dwóch rodzajów
terapii: chirurgicznej rewaskularyzacji i terapii zachowawczej (zaprogramowany
trening i pentoksyfilina p.o.) na wybrane parametry powysiłkowego stresu oksydacyjnego
u pacjentów z miażdżycą naczyń obwodowych.
Materiał i metody. Do badań zakwalifikowano pacjentów z przewlekłym niedokrwieniem
kończyn dolnych leczonych zachowawczo (n = 24, II stopień wg klasyfikacji Fontaine'a,
grupa C) lub leczonych chirurgicznie (n = 14, III stopień wg klasyfikacji Fontaine'a,
grupa O). Pacjentów leczonych zachowawczo poddawano przez 12 tygodni regularnym
treningom na bieżni ruchomej i podawano im pentoksyfilinę p.o. w dawce 3 × 400
mg/d. Leczenie chirurgiczne polegało na wszczepianiu zespoleń omijających aortalno-udowych
bądź udowo-podkolanowych. Próbki krwi do badań biochemicznych pobierano przed
rozpoczęciem terapii, po 6 i 12 tygodniu od rozpoczęcia leczenia, przed testem
wysiłkowym i po jego wykonywaniu. Oznaczano parametry stresu oksydacyjnego (osoczowe
stężenia nadtlenków lipidowych wyrażone stężeniem TBARS i podatność LDL na oksydację
ex vivo) oraz parametry charakterystyczne dla mechanizmów antyoksydacyjnych osocza
(całkowita osoczowa zdolność redukcyjna: FRAP oraz stosunek stężeń grup tiolowych
do albuminy: SH/A).
Wyniki. Leczenie chirurgiczne spowodowało znaczną poprawę parametrów klinicznych
wyrażoną zmniejszeniem dolegliwości subiektywnych oraz statystycznie znamiennym
wzrostem indeksu kostka/ramię (ABI, ankle-brachial index), zmniejszeniem pola niedokrwienia
i wydłużeniem dystansu chromania. U chorych leczonych zachowawczo również nastąpiła
poprawa wyrażona wydłużeniem dystansu chromania i zmniejszeniem pola niedokrwienia,
ale bez istotnej poprawy ABI. Leczenie chirurgiczne nie chroniło jednak chorych
przed wzmożonym stresem oksydacyjnym wyrażonym wzrostem TBARS i wzmożoną podatnością
LDL na oksydację.
Natomiast u chorych leczonych zachowawczo obserwowano istotny wzrost wartości
FRAP i SH/A, co świadczy o poprawie potencjału antyoksydacyjnego.
Wniosek. W przeciwieństwie do leczenia zachowawczego leczenie chirurgiczne
u pacjentów z zaawansowaną miażdżycą nie chroni naczyń obwodowych przed stresem
oksydacyjnym. Wyniki badań wskazują na korzystny wpływ wykonywania regularnych
ćwiczeń i stosowania farmakoterapii (antyoksydanty) u chorych z miażdżycą naczyń
obwodowych po zabiegach rewaskularyzacyjnych.Introduction. Reperfusion of ischemic tissue is associated with oxidative
burst. Systemic response e.g. neutrophil and platelet activation, metabolic changes,
free radical and cytokine production resulting in endothelial injury are the typical
features of ischemia/reperfusion.
Materials and methods. Twenty four patients (group C) with chronic leg
ischemia (Fontaine grade II) undergoing conservative (12 weeks of controlled treadmill
training and pentoxifylline administration (400 mg p.o; t.i.d.) and 14 patients
(group O) (Fontaine grade III), who underwent surgical revascularization were
included in the present study. Revascularization included aorto-femoral or femoro-popliteal
bypass implantation. Blood samples for evaluation of oxidative stress: plasma
lipid peroxide level (TBARS) and the ex vivo LDL suscepti bility for oxidation,
as well as for measurement of the plasma antioxidant status (total plasma antioxidative
power - FRAP), and total plasma thiol/albumin ratio were collected before and
after the treadmill exercise workload at the entry, after 6 and after 12 weeks
from initiation of the treatment. The changes in clinical status were expressed
by the treadmill pain-free walking distance and ankle/arm index values.
Results. The surgical revascularization resulted in the significant improvement
of clinical parameters demonstrated by reduction of patient complaints as well
as by increased ankle/arm index values, smaller ischemic field and prolongation
of pain-free and maximal walking time. An increase of the pain-free walking distance
and the decrease of ischaemic field, but any improvement of the ankle/arm index
was observed in the conservative therapy group. However, surgical revascularisation
did not protect patients from increased oxidative stress expressed by the TBARS
concentration and LDL susceptibility to oxidation ex vivo. On the contrary, the
conservative therapy resulted in the increased plasma antioxidant status measured
by the FRAP assay and the increased plasma thiol/albumin ratio.
Conclusion. The surgical revascularization did not protect patients with
advanced peripheral arterial disease from ischemia/reperfusion oxidative stress
what argue for the complementary supplementation of antioxidants during therapy
