Wstęp: Zmienność rytmu serca (HRV) jest uwarunkowana przez chwilowe zmiany czasu
trwania kolejnych odstępów RR rytmu zatokowego. Parametry określające HRV odzwierciedlają
wpływ obu składowych autonomicznego układu nerwowego na węzeł zatokowy i pozwalają
na jego ilościową ocenę. Oznaczenie HRV może uwidocznić zaburzenia autonomicznej
regulacji pracy serca. Celem pracy była ocena zmian wartości parametrów analizy częstotliwościowej
zmienności rytmu zatokowego po pomostowaniu aortalno-wieńcowym (CABG).
Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 19 pacjentów (średni wiek 63,3 ± 9,8 roku),
zakwalifikowanych po raz pierwszy do operacji CABG w trybie planowym. Z badania wykluczono
osoby ze świeżym epizodem wieńcowym, schorzeniami organicznymi serca oraz zaburzeniami
rytmu, pacjentów po ablacji i z rozrusznikiem. Każdego badanego poddano 3-krotnemu
pomiarowi HRV metodą short time measurement (ok. 5 min) aparatem typu Holter. Pierwszy
pomiar wykonywano w dobie przedoperacyjnej, a kolejne w 1. i 7. dobie po operacji. Po
manualnym usunięciu z zapisu artefaktów i pobudzeń dodatkowych dokonano analizy HRV.
Uwzględniono parametry analizy częstotliwościowej: moc widma w zakresie bardzo niskich częstotliwości
(VLF), niskich częstotliwości (LF), wysokich częstotliwości (HF) oraz iloraz LF/HF.
Wyniki: U wszystkich chorych wykazano znaczne zmniejszenie wartości parametrów VLF,
LF, HF po operacji (dla wszystkich parametrów p < 0,001), które utrzymywało się do 7. doby
(odpowiednio p < 0,02), choć obserwowano tendencję wzrostową od doby pooperacyjnej 1. do
7. Stwierdzono również tendencję do wzrostu LF/HF po operacji oraz wyższe wartości LF/HF
w 7. dobie pooperacyjnej u mężczyzn niż u kobiet (p < 0,01). Obniżenie VLF w 7. dobie
w stosunku do doby 1. zależało od wartości wskaźnika masy ciała (r = –0,47, p = 0,043).
U chorych z dyslipidemią obserwowano istotnie niższe wartości HF przed zabiegiem (p < 0,05),
podobnie przedoperacyjne wartości HF zależały od wieku (r = –0,58, p < 0,05).
Wnioski: Zmienność rytmu serca zmniejsza się po pomostowaniu aortalno-wieńcowym. Obniżenie
wartości parametrów częstotliwościowych utrzymuje się do co najmniej 7. doby pooperacyjnej.
Pacjenci z dyslipidemią i starsi mają wyjściowo mniejszą zmienność rytmu zatokowego
w zakresie częstotliwości odpowiadających czynności nerwu błędnego. Po operacji występuje
tendencja do przesunięcia równowagi autonomicznej na korzyść układu współczulnego.
(Folia Cardiologica Excerpta 2011; 6, 1: 76–81
