มะดะหลวง (Garcinia xanthochymus Hook. f.) เป็นพืชสมุนไพรที่พบได้ทางแถบประเทศจีน ซึ่งนิยมนำมาใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ และใช้กำจัดสารพิษออกจากร่างกาย พืชในสกุล Garcinia จัดอยู่ในวงศ์ Clusiaceae มีองค์ประกอบทางเคมีส่วนใหญ่เป็นสารจำพวก Oxygenated xanthone จากการศึกษาองค์ประกอบทางเคมีจากเปลือกต้นมะดะหลวงที่เก็บมาจากทางภาคเหนือของประเทศไทย สามารถแยกสารประกอบแซนโทนได้ 5 ชนิด คือ 2,5-dihydroxy-1-methoxyxanthone (1), 2,6-dihydroxy-1,5-dimethoxyxanthone (2), 6-deoxyisojacareubin (3), 1,6-dihydroxy-4,5-dimethoxyxanthone (4) และ 12b-hydroxy-des-D-garcigerrin A (5) โดยที่สารประกอบ 1 และ 2 เป็นสารประกอบแซนโทนที่ยังไม่เคยมีผู้รายงานการพบในพืชชนิดนี้ การพิสูจน์โครงสร้างของสารบริสุทธิ์ใช้เทคนิคทางสเปกโทรสโคปี และใช้วิธีเปรียบเทียบข้อมูลทางสเปกโทรสโคปีของสารกับข้อมูลที่มีผู้รายงานไว้แล้วคำสำคัญ: มะดะหลวง Clusiaceae สารประกอบแซนโทนGarcinia xanthochymus Hook. f. is a medicinal plant native to P. R. China and has been used as a traditional medicine for dispelling worms and removing food toxin. Phytochemicals investigation of the G. xanthochymus stem bark, collected from the northern part of Thailand, led to the isolation of five xanthones, 2,5-dihydroxy-1-methoxyxanthone (1), 2,6-dihydroxy-1,5-dimethoxyxanthone (2), 6-deoxyiso jacareubin (3), 1,6-dihydroxy-4,5-dimethoxyxanthone (4) and 12b-hydroxy-des-D-garcigerrin A (5). Their structures were elucidated by spectroscopic method, especially 1D and 2D NMR techniques, and by comparison of the data with the reported value. This is the first report of compounds 1 and 2 obtained from this plant species.Keywords: Garcinia xanthochymus, Clusiaceae, Xanthone compoun
