The inventory, valorization, and geoconservation of caves in the Babia Góra and Przedbabiogórze Ranges

Abstract

Artykuł przedstawia wyniki inwentaryzacji oraz waloryzacji jaskiń położonych w Paśmie Babiogórskim i Paśmie Przedbabiogórskim. Inwentaryzacja jaskiń prowadzona była przez różnych autorów w latach 1976-2015. W jej rezultacie zinwentaryzowano 104 jaskinie o łącznej długości 1270 m, w tym największą na obszarze badań Jaskinię Oblicę. Obiekty te poddane zostały waloryzacji w celu wytypowania obiektów wartych objęcia ochroną przyrody. Wyniki waloryzacji wykazały, iż najcenniejsze jaskinie znajdują się głównie w Paśmie Babiogórskim (17), podczas gdy w Paśmie Przedbabiogórskim występują jedynie dwie takie jaskinie. Spośród obiektów, które zdobyły największą ilość punktów, większość objęta jest ochroną przyrody w ramach Babiogórskiego Parku Narodowego. Niemniej kilka cennych przyrodniczo jaskiń, położonych w Paśmie Polic oraz Paśmie Jałowieckim, nie została objęta żadną formą ochrony. Zgrupowania jaskiń położonych na Okrąglicy oraz Łysinie powinny zostać w przyszłości objęte ochroną jako stanowiska dokumentacyjne, a najcenniejsze przyrodniczo: Jaskinia Oblica oraz Zbójska Dziura, powinny zostać uznane za pomniki przyrody.This paper refers to the results of taking an inventory and valorization of pseudokarst caves in two mountain areas: the Babia Góra Massif and the Przedbabiogórskie Range. The inventory of the caves was taken by various authors in 1976-2015. Consequently, 104 caves with a total length of 1,270 m were recorded, including the largest one - Oblica Cave. The valorization of the caves was made to determine the most valuable structures, and to select some of them for legal protection. The majority of the most of valuable caves are located in the Babia Góra Massif (17), and only two of them in the other study area (the Przedbabiogórskie Range). However, some of most valuable caves in the Babia Góra Massif (the Polica Range) and the Przedbabiogórskie Range (the Jałowiecki Range) are not legally protected. The groups of caves located in Okrąglica and Łysina landslides should be protected as documentation sites, and the most valuable caves, e.g. Oblica and Zbójska Dziura, should be protected as natural monuments