Stalmeier, M. (2012, 8 mei). Schrijven van studiemateriaal. Workshop BKO A-0351B, Heerlen, Nederland: Open Universiteit, Instellingsbreed Programma Onderwijs (IPO).Als onderdeel van een BKO cursus ‘Schrijven van studiemateriaal’ wordt een workshop gevolgd. Hierin worden de volgende onderwerpen behandeld:
-	het formuleren en structureren van leerteksten 
-	het formuleren en structureren van instructieteksten
-	stijl en formulering van teksten afstemmen op het gebruikte medium (papier of web)

Stalmeier, Marjo

DSpace at Open Universiteit Nederland

Schrijven van studiemateriaal
BKO workshop 8 mei 2012
Door Marjo Stalmeier 
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 2
Programma van vandaag
• Kennismaking
• Focus van deze workshop
• Formuleren van teksten: theorie en oefenen
• Lunchpauze
• Structureren van teksten: theorie en oefenen
• Bespreking van de eindopdracht
• Evaluatie en afsluiting
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 3
Kennismaking
• Stel jezelf kort voor 
• Vertel iets over je ervaringen met het schrijven van 
studiemateriaal
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 4
Focus van deze workshop
Wel:
• Geschreven teksten 
- voor papier 
- voor het web
• Didactische functies van deze teksten 
• Stijl en structuur
Niet:
• Organisatie (aansturen cursusteam)
• Mediumkeuze
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 5
Schrijven
Vraag je af
• Voor wie schrijf ik? 
- Doelgroep
• Met welk doel schrijf ik? 
- Didactische functie
• Hoe kan ik mijn boodschap het beste overbrengen? 
- Formuleren 
- Structureren
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 6
Studieteksten en instructieteksten
Studieteksten
• Didactische functie: (vooral) kennisoverdracht, door middel van 
inleiden, informeren, beschrijven, verklaren, motiveren, …
• Eisen vakinhoud staan centraal: formelere schrijfstijl, vaktermen
Instructieteksten: 
• Didactische functie: aansturen van de studie
• Behoefte student staat centraal: persoonlijker schrijfstijl die de 
student direct aanspreekt
Schrijven van studiemateriaal 8 
mei 2012
7
mededelingen
Cursusinformatie
-introductie
e-werkboek
bronnen
discussie
begeleiding
tentamen
Beschrijving op cursusniveau
•Catalogusgegevens
• Cursusmateriaal
• Inleiding tot de cursus
• Cursusopbouw
• Leerdoelen 
• Studeeraanwijzingen
• Voorkennis
• Studielast
• Opdrachten
• Cursusmateriaal
• Aanvullende bronnen
Elektronische leeromgeving (Studienet)
E-CursusOmgeving
bijv. S11131
ECO
bijv. N05312
ECO 
x……
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 8
Instructieteksten 1
Didactische functies: 
- studie structureren en organiseren 
- leerstof toegankelijk maken 
- helpen leerstof verwerken en studenten activeren 
- studenten motiveren 
- toetsen 
- feedback geven
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 9
Instructieteksten 2
ECO:
Didactische functies: - studie structureren en organiseren
- leerstof toegankelijk maken
- studenten motiveren
Te vinden in: inleiding, opbouw, studeeraanwijzingen, leerdoelen
EWB:
Didactische functies: - helpen leerstof verwerken en studenten activeren
- studenten motiveren
- toetsen
- feedback geven
Te vinden in: opdrachten, feedback
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 10
Formuleren van teksten
• Helder taalgebruik 
- geen ingewikkelde zinsconstructies 
- geen overbodig ingewikkeld woordgebruik 
- leg indien nodig vaktermen uit
• Stimulerend en motiverend taalgebruik
• Geef voorbeelden
• Varieer in schrijfstijl: niet steeds dezelfde grammaticale 
constructies, verschillende zinslengtes
• Maak de structuur duidelijk: 
- tekstueel: terugblikken, vooruitblikken, overgangen markeren 
- grafisch (voorbeeld Leereenhedenmodel)
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 11
Formuleren van webteksten 
• Zet de kern van de boodschap bovenaan de pagina en bovenaan 
elk tekstblok (piramidestructuur)
• Geef de structuur aan door woorden als enerzijds – anderzijds, 
ten eerste – ten tweede
• Duidelijke koppen
• Korte teksten
• Korte zinnen
• Actief taalgebruik
• Opsommingen
• Spaarzaam met vette tekst, schuine tekst, kleur
• Spaarzaam met hyperlinks
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 12
Oefeningen in formuleren van 
(web)teksten
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 13
Formuleren van instructieteksten: inleiding 
• Motiveren van de studenten 
bijv. anekdote, casus, voorbeeld, stelling, of illustratie (foto)
• Activeren van de voorkennis 
bijv. opsomming, terugkijken, vragen, schema
• Opbouw van de leerinhoud aangeven 
bijv. puntsgewijze opsomming, inhoudsopgave, structuurschema, 
illustratie
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 14
Formuleren van instructieteksten: leerdoelen
• Benoem concreet gedrag
• Omschrijf de te leveren prestatie
• Geef aan op welke leerinhoud de student de activiteit moet toepassen
• Geef de condities aan waaronder de student het gedrag moet vertonen 
• Gebruik geen vaktermen die de student nog niet kent 
• Formuleer de leerdoelen vanuit de student 
bijv. Na het bestuderen van deze studietaak kunt u …
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 15
Formuleren van instructieteksten: opdrachten
• Scheid het informerende en het vragende deel van de opdracht 
• Gebruik werkwoorden die zichtbaar gedrag aangeven
• Informeer de student over het verwachte antwoord of de 
verwachte handeling, bijv. omvang van het antwoord, tijdsduur 
• Vermeld welk materiaal de student mag/moet gebruiken
• Geef aan waarop de opdracht wordt beoordeeld
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 17
Oefeningen in formuleren van 
instructieteksten
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 18
Lunchpauze
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 19
Structureren van teksten
• Eerst denken, dan schrijven!
• Bepaal het centrale thema
• Stel de subthema’s vast: vragen stellen, schema maken 
(hiërarchie, mindmap)
• Toets dit aan de leerdoelen en de beginsituatie 
(doelgroep, voorkennis)
• Werk het schema om naar een inhoudsopgave: hoofdstukken, 
paragrafen, alinea’s (formele structuur)
• Orden de leerstof (inhoudelijke structuur)
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 20
Ordenen van de leerstof (vakgebonden?)
• Thematisch
• Chronologisch
• Geografisch
• Van eenvoudig naar complex
• Van algemeen naar specifiek
• Van bekend naar onbekend
• Eerst theorie dan praktijk
• Eerst praktijk (voorbeeld, casus) dan theorie
• …
structuur
1. Tekst  2. grafische opmaak 3. functioneel zonder 
naar functie grafische opmaak.
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 22
Structureren van teksten voor het web
1. Ontwerp indien nodig een macrostructuur (boomstructuur van de website)
2. Ontwerp een scenario (de verschillende schermen met de 
navigatiemogelijkheden, relatie tussen de schermen)
3. Zorg voor zo min mogelijk doorklikken
4. Bepaal de structuur van de pagina http://www.useit.com/eyetracking/ 
- kern bovenaan in kop en samenvatting 
- korte tekstblokken met koppen 
- witregels tussen de tekstblokken
5. Inhoudsopgave (hyperlinks) bovenaan bij langere pagina’s 
Schrijven van studiemateriaal 8 
mei 2012
23
Platte Structuur
homepage
Schrijven van studiemateriaal 8 
mei 2012
24
Diepere structuur
inhoudspagina's
rubriekpagina's
homepage
Schrijven van studiemateriaal 8 
mei 2012
25
Klikstroom:
homepage
Schrijven van studiemateriaal 8 
mei 2012
26
Klik...
doelgroep
homepage
Schrijven van studiemateriaal 8 
mei 2012
27
...Klik...
rubriek
doelgroep
homepage
Schrijven van studiemateriaal 8 
mei 2012
28
...Klik ... klik
type
product
rubriek
doelgroep
homepage
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 29
Gebruik de mogelijkheden van internet:
• Andere media dan tekst: afbeeldingen, animaties, multimediale 
FAQ, video/audio 
• Interactiviteit: vragenlijsten, toetsen, quizzen 
• Grafieken, casus, excelbestanden, etc.
• Actueel, authentiek materiaal uit verschillende bronnen (bieden 
van meer perspectieven)
• Navigatie
• Zoekmogelijkheden 
• Hyperlinks
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 31
• Oefening in structureren van teksten
• Integratieoefening
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 32
Eindopdracht
• Al onderwerp bedacht?
• Eventueel combineren met de opdracht voor de cursus 
Ontwikkelen van OU-onderwijs
• Inleveren vóór 22 mei of 1 juli
Schrijven van studiemateriaal 8 mei 2012
Pagina 33
Evaluatie en afsluiting
• Invullen evaluatieformulier
Bedankt en wel thuis!


Schrijven van studiemateriaal

http://dspace.ou.nl/bitstream/1820/4690/1/Presentatie%20workshop%20Schrijven%20van%20studiemateriaal%20080512.pdf

Schrijven van studiemateriaal

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

DSpace at Open Universiteit Nederland