Kranenburg, Hans van

Dutch

Research Papers in Economics

Page 1
2 of 2 DOCUMENTS
© 2004 PCM Uitgevers B.V.
NRC Handelsblad
October 4, 2004
SECTION: Opinie; Pg. 9
LENGTH: 831 words
HEADLINE: Heel Nederland moet per spoor kunnen reizen ; Hoe meer locaties
bereikbaar zijn, des te waardevoller is het de auto thuis te laten
BYLINE: HANS VAN KRANENBURG
BODY:
Deze week debatteert de Tweede Kamer over de toekomst van de spoorwegen:
wordt de Randstad doelgebied en worden verbindingen in andere regio's
ontmanteld, of blijven overal spoorlijnen bestaan? De laatste optie is veruit de
beste, vindt Hans van Kranenburg.
Na een aantal jaren van lichte verwaarlozing van de treinreizigers kan nu
een positieve ontwikkeling worden gemeld. Volgens de nota Mobiliteit zal
vergroten van de betrouwbaarheid en voorspelbaarheid van de reistijd via het
spoor de komende vijftien jaar een speerpunt van de Nederlandse overheid worden.
Het treinverkeer moet een grotere punctualiteit halen en met name in de Randstad
moeten meer treinen worden ingezet.
Te veel optimisme over deze investeringen zou de wind uit de zeilen kunnen
halen van een stevige publieke discussie over het te voeren verkeers- en
vervoersbeleid voor het spoor. De vraag is of dit wel het meest optimale beleid
voor de langere termijn is.
De NS zal juichen bij deze investeringsplannen. In het huidige beleid is de
Randstad al tot doelgebied gemaakt en de andere regio's hebben minder of geen
prioriteit meer. De NS heeft de afgelopen jaren al een aantal trajecten
opgeheven en is continu via de media aan het polsen of het niet mogelijk is nog
meer lijnen op te doeken.
Kijkend naar het rendement op korte termijn, is dit een verstandige zet
aangezien dit minder rendabele trajecten zijn. Op lange termijn is het echter
een heilloze weg.
De huidige missie van de NS kan worden omschreven als 'het genereren van
vervoerwaarde voor klanten per spoor in de Randstad'. Deze strategisch keuze is
verkeerd, met mogelijk grote gevolgen voor het bedrijf, de reizigers en de
Nederlandse economie. Er wordt nauwelijks aandacht geschonken aan het belang van
een goed en uitgebreid spoornetwerk. Het besef van de invloed van positieve
gevolgen van het bestaande netwerk is naar de achtergrond verdwenen.
Hoe meer plaatsen bereikbaar zijn via het spoornetwerk, zowel in frequentie
als in tijd, des te waardevoller is het om gebruik te maken van het spoor. HetPage 2
NRC Handelsblad October 4, 2004
ontvlechten van het spoornetwerk door de NS en de overheid zal de bereikbaarheid
en daarmee de economische ontwikkeling van regio's waarschijnlijk niet ten goede
komen. Met name de verder weg gelegen regio's zullen van een ontvlechting de
dupe worden.
Verder geldt dat de legitimiteit van de NS en het spoorbeleid gerelateerd
zijn aan sociale en economische acceptatie. Op dit moment is de NS een
organisatie die beschikbaar is voor iedereen. Door het opheffen van bepaalde
trajecten en het isoleren van specifieke regio's zal de goed opgebouwde
legitimiteit afbrokkelen. Daar is niemand bij gebaat - niet de NS, niet de
overheid.
Het spoor is redelijk uniek. Het gaat niet alleen om de financiele
prestaties van een bedrijf, maar ook om de bereikbaarheid van Nederland en de
hieraan gerelateerde sociaal-economische ontwikkeling van regio's.
Het beleid van de overheid moet er op gericht zijn om voor iedere burger in
Nederland eerlijke kansen te scheppen en Nederland als geheel aantrekkelijk en
bereikbaar te houden.
De overheid staat dus voor een keuze: een spoorinfrastructuur voor alleen de
Randstad of voor geheel Nederland. Indien geen keuze gemaakt wordt zal dit
altijd leiden tot een inefficient, onoverzichtelijk en duur systeem.
Kiest de overheid voor alleen een spoornetwerk in de Randstad, dan zal ze
fors moeten investeren in andere soorten infrastructuur, zoals wegen en
luchtvaart, om de regio's buiten de Randstad goed bereikbaar te houden.
Als de overheid daarentegen vindt dat een landelijk dekkende
spoorinfrastructuur essentieel is, heeft zij twee opties.
Zij kan deze bereikbaarheid samen met de NS vormgeven.
Indien de NS zich echter wil omvormen tot een soort metro van de Randstad
dan is dat prima, maar dan moet de overheid onmiddellijk nieuwe aanbieders
toelaten tot de spoorinfrastructuur.
In de tweede situatie zal dan een orgaan moet komen dat toezicht houdt over
het spoor - met als gevolg fragmentatie. Het is zeer aannemelijk dat deze
fragmentatie nadeliger en duurder zal uitvallen voor de overheid, de
spoorbedrijven en de reizigers. Tevens valt te verwachten dat op termijn weer
consolidatie van organisaties zal plaatsvinden om de nodige schaalvoordelen te
behalen.
De optimale situatie is daarom een kwalitatief hoogwaardige
spoorinfrastructuur door heel Nederland. Het is dan wel aan te raden dat de NS
en de overheid samen werken aan een grotere legitimiteit van het spoor en het
spoorbedrijf.
De NS moet in dit scenario investeren in betrouwbaarheid, voorspelbaarheid
en nationale zichtbaarheid en zou moeten stoppen met geld te pompen in
verkwistende acties zoals het sponsoren van de boekenweek.
De NS moet terug naar haar kernactiviteit: mensen en goederen binnen enPage 3
NRC Handelsblad October 4, 2004
buiten de randstad vervoeren over het spoor.
Hans van Kranenburg is universitair hoofddocent strategie en externe
organisatie aan de Universiteit Maastricht.
LANGUAGE: DUTCH
LOAD-DATE: October 4, 2004

Heel Nederland moet per spoor kunnen reizen.

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Research Papers in Economics