Seys, J.

Wittoeck, J.

Open Marine Archive

       
  
2 VLIZ • DE GROTE REDE • 2015 • 42
I NHOUD
echnologie en innovatie zijn zelden uit het nieuws. 
Een meerderheid van de bedrijven geeft aan dat 
technologische vooruitgang een belangrijke pijler 
is voor hun activiteiten en voor verdere groei. 
Intussen kampt het technisch onderwijs met een 
negatief imago en kiezen te weinig leerlingen voor een 
technisch beroep. En de overheid, die doet verwoede 
pogingen om een innovatiebeleid gestalte te geven.  
Dat alles in een maatschappij die met de dag meer en 
meer op techniek gestoeld is. 
Ook de zee ontsnapt niet aan de zoveelste 
technologische revolutie en heeft nood aan 
heel wat jong bloed om alle uitdagingen de 
baas te blijven. De maritieme sector weet 
immers als geen ander dat, mits de nodige 
technologische vernieuwingen, heel wat 
mogelijk is op deze onmetelijke plas. Denk 
maar aan hoe de wereldwijd gereputeerde 
Vlaamse baggerbedrijven alles uit de kast 
halen om all-in projecten tot een goed einde 
te brengen. Of hoe offshore energiewinning, 
aquacultuur en prospectie van diepzee-
ertsen en bio-producten de toekomst met 
vertrouwen tegemoet zien, mede dankzij 
nieuwe technologische mogelijkheden. 
Tezelfdertijd hanteren mariene 
wetenschappers – die al van oudsher de 
meerwaarde inzien van ‘high-tech’ in een 
vijandige, niet altijd even toegankelijke 
zee-context – met de regelmaat van de klok 
nieuwe technieken ter exploratie van het 
grootste ecosysteem van onze planeet. 
Vandaag de dag meten satellieten zee-ijs, 
watertemperatuur, biologische productiviteit, 
het zeeniveau, etc. Steeds kleiner wordende 
zendersystemen laten toe de ‘where-abouts’ 
van oceaanbewoners tot in de kleinste details 
te achterhalen en dankzij nieuwe moleculaire 
technieken is nauwelijks tien jaar terug 
ontdekt dat zeewater wemelt van de (gelukkig voor het 
overgrote deel “gezonde”) bacteriën en virussen.  
Meer nog, mits nog wat fine-tuning aan de e-DNA 
technologie wordt het straks mogelijk de aanwezigheid 
van een walvis of van kwallenzwermen in zee vast 
te stellen aan de hand van de genetische sporen 
achtergelaten door deze dieren. En intussen meten 
onderwater drones (AUV’s), ARGO-profilers, diepwater 
bekabelde observatoria etc. de toestand van de oceaan, 
en leveren de nieuwste cameratechnieken nooit eerder 
geziene onderwaterbeelden uit de diepzee.
Ook in deze Grote Rede is technologie nooit veraf. UGent 
onderzoeker-archeoloog Jan Trachet belicht in “Het tij 
gekeerd? Het Zwindebat in perspectief” hoe allerlei 
moderne hulpmiddelen het mogelijk maken historische 
landschappen te reconstrueren. En in  
“De zee, een wirwar van stromingen” maken Koen 
Trouw (Fides-Engineering) en medeauteurs  duidelijk 
wat voor soort stromingen onze kust kent, en hoe met 
modellen allerhande belangwekkende voorspellingen 
ter zake kunnen worden gedaan. Tenslotte heeft de 
technologie ook zijn intrede gedaan bij de tweede grote 
tevredenheidsenquête van het tijdschrift De Grote Rede. 
Voor het eerst kon ook via een online formulier worden 
meegedaan aan de bevraging, en zowat de helft van de 
respondenten maakte hiervan gebruik. Dankzij de bijna 
700 (!) ingevulde formulieren en de vele fijne reacties 
zullen we ongetwijfeld in staat zijn een gesmaakt zee- 
 & kusttijdschrift voor onze lezers te blijven verzorgen. 
Hartelijk dank hiervoor. 
Ed
it
or
ia
al
Uw mening  
over De Grote Rede
Jan Seys & Janne Wittoeck
T
• Uw mening over De Grote Rede 2
• Het tij gekeerd? Het Zwindebat in perspectief 5
• De zee, een wirwar van stromingen 12
• Cis de strandjutter – Het verdriet van de strandjutter 18
• De vruchten van de zee  – Zalm steeds meer in trek  
bij de Belgische consument 19
• Stel je zeevraag – De mysterieuze Oostendse 
“vloedgolf” van 1876 20  
• De Kustbarometer – De omvang van de Belgische  
recreatieve zeevissersvloot 21    
• Kustkiekjes – de fotoprijsvraag 22 
• Educatie & de zee – Zon, zee, strand en... zwerfvuil:  
een strandworkshop 23
• Het zeegevoel – ‘Pekel en kabeljauw’, meeslepend  
boek over IJslandvaart 24
• De zee als goed doel! – VLIZ nodigt zijn leden uit in 
Oostende! 25
• Zeewoorden verklaard: ‘Ruitingen’ & ‘pieterman’ 26
• In de branding 29
0
5
10
15
20
25
30
35
40
%
 re
sp
on
de
nt
en
leeftijd (jaar)
0-15 25-35 35-45 45-55 55-65 65-75 >75
  De Grote Rede is vooral in trek bij een oudere bevolking, met 55% behorend tot  
de 65+ klasse
Vijftien jaargangen! Zoveel heeft het 
zee- en kusttijdschrift De Grote Rede 
er intussen al opzitten. Sinds de start 
in 2001 verschenen niet minder dan 42 
nummers, wat met de vertalingen van het 
Wereldoorlog I nummer erbij op een vaste 
frequentie van 3 edities per jaar neerkomt. 
Tijd, zo dachten wij, om bij jullie, de 
lezers, te polsen naar de tevredenheid, 
mogelijke verzuchtingen en wensen. 
De bevraging, eerder uitgevoerd ter 
gelegenheid van het 25ste nummer kreeg 
een facelift en werd meegestuurd met het 
novembernummer 2015. Tevens bestond 
de mogelijkheid om via een online 
formulier zijn/haar mening te ventileren. 
Resultaat: binnen de beperkte tijd gegund 
om te antwoorden, bereikten ons niet 
minder dan 630 ingevulde formulieren!  
En wat de lezer ons wou meedelen, lees je 
in wat volgt.
Wie leest De Grote Rede?
De Grote Rede kan met recht en rede 
– jawel – stellen een zeer breed publiek 
aan te trekken. Onder de antwoordende 
lezers komen zowat alle beroepen en 
bevolkingscategorieën voor. Te verwachten 
doelgroepen als ambtenaren (elk niveau) 
en bedienden, onderwijskrachten 
(van kleuteronderwijzeres tot 
schooldirecteuren en professoren), 
gidsen, wetenschappers, ingenieurs, 
technici & laboranten zijn goed 
vertegenwoordigd. Maar ook volgende 
beroepsgroepen lezen DGR: archivarissen, 
magistraten, griffiers, politie, 
brandweerlui, douaniers, militairen, 
postbedienden, treinbegeleiders 
& -bestuurders, metaalbewerkers, 
elektriciens, loodgieters, tuinmannen, 
schrijnwerkers, metsers, autoherstellers, 
aannemers, muskusratbestrijders, 
vloerders, bakkers, straatvegers, 
vrije beroepen (dokters, tandartsen, 
kinesitherapeuten, veeartsen, apothekers, 
advocaten, architecten,…), commerciële 
functies (horeca, zaakvoerders, 
bankiers, verkopers, marketeers, 
verzekeringsmakelaars,…), vertalers, 
informatici, mensen uit de zorgsector 
(verpleegkundigen, opvoedster,…), 
journalisten, kunstenaars, huisvrouwen, 
studenten, werkzoekenden, enz…. 
Tenslotte blijken ook vele honderden 
lezers beroepsmatig een directe binding 
met de zee te hebben: docenten in het 
maritiem onderwijs, werktuigkundigen en 
kapiteins/schippers op koopvaardij- en 
andere schepen, rivier- en zeevissers, 
vismijnpersoneel, scheepvaartpolitie 
en -inspectie, loodsen, baggersector, 
havenbestuurders, strandredders, 
scheepsherstellers, professionele duikers, 
…
GroteRede 42_v2.indd   2 27/01/16   09:22
3Uw mening  
over De Grote Rede
VLIZ • DE GROTE REDE • 2015 • 42
En zonder meer ontwapenend is de 
enthousiaste reactie van een 92-jarige 
herbergierster uit een klein polderdorp!
Een kleine 20% leest DGR vanuit 
professionele betrokkenheid, de rest puur uit 
interesse.
Zo’n 65% rekent zich dan ook tot de 
categorie ‘geïnteresseerde burger’, gevolgd 
door 16% ‘educatieve krachten’ (gidsen, 
leerkrachten), 7% ‘wetenschappers’,  
4% ‘beleidsmedewerkers’ en 8% ‘andere’. 
Ca 80% woont aan de kust of komt er 
minstens vijf keer per jaar. 
Van de circa 10% van de abonnees die 
de enquête invulde, vormen mannen rond 
de pensioenleeftijd een meerderheid (zie 
figuur). De 65+-ers maken 55% uit van de 
steekproef en 85% blijkt man te zijn!  
Ten opzichte van de DGR-bevraging in 2008 
is de vorm van de leeftijdscurve behouden, 
zij het mee verschoven met het ouder worden 
van de abonnees. 
Hoe lees je DGR?
Kennelijk kan DGR terugvallen op een zeer 
dankbaar publiek. Niet minder dan  
70% van zij die antwoordden, geven aan 
(bijna) alles te lezen! Nog eens 20% leest 
wat hij/zij écht interessant vindt. Een leuke 
reactie is de volgende: “Ik ben buschauffeur 
en lees DGR meestal in de ogenblikken  
dat ik moet wachten op de leerlingen”
Hoe tevreden ben je?
De tevredenheid bij het lezerspubliek 
blijft zeer hoog, met 61% ‘heel tevreden’ 
en 37% ‘tevreden’. Slechts 7 respondenten 
gaven aan “slechts” matig tevreden te zijn. 
Niemand, van hen die reageerden, was 
‘ontevreden’ of ‘eerder ontevreden’.  
Op de lichtjes anders geformuleerde vraag 
‘Vindt u DGR een aantrekkelijk blad?’  
gaf 39% een ‘super’ score (=5), 57% ‘goed’ 
(4), 3% ‘eerder goed’ (3) en 1% ‘eerder  
zwak’ (2). 
Hoe heb je De Grote Rede (DGR) 
leren kennen?
Zowat een derde van de lezers kwam in 
aanraking met DGR via collega’s, kennissen, 
vrienden of familie. Nog eens 29% werd 
geënthousiasmeerd ter gelegenheid van 
een publieksevenement (bv. Oostende voor 
Anker, Visserijfeesten) en 25% leerde het 
tijdschrift kennen via het VLIZ of de VLIZ 
website. 
Van de ca 480 respondenten die nog met 
enige zekerheid konden achterhalen sinds 
wanneer ze abonnee zijn, blijkt 23% al fan 
te zijn vanaf het eerste uur. Een kleine helft 
is pas recent abonnee geworden, d.i. in de 
voorbije vijf jaar. Vermoedelijk, en gezien 
het feit dat uit de adressenbestanden een 
gelijkmatige groei in het aantal abonnees 
blijkt, geeft dit aan dat relatief meer nieuwe 
abonnees op de bevraging reageerden.
 
GroteRede 42_v2.indd   3 27/01/16   09:22
4 VLIZ • DE GROTE REDE • 2015 • 42
Met gemiddelde scores tussen 4,2 en 
4,6 op 5 scoren zowel de vorm (formaat, 
illustraties, algemene lay-out) als de inhoud 
(keuze onderwerpen, dossierwaarde, 
schrijfstijl, diepgang, kwaliteit) goed tot zeer 
goed. 
Ook de keuze van de onderwerpen wordt 
gesmaakt, met 61% beoordelingen ‘goed’ 
en 38% ‘zeer goed’. 70% antwoordt de 
onderwerpen in DGR zelden of nooit eerder 
te hebben gelezen in een ander medium. 
Wat kan beter?
Interessant zijn de reacties van de resp.  
7 en 20 personen die het blad als ‘eerder 
zwak’ en ‘eerder goed’ beoordeelden, 
versterkt door de mening van anderen. 
De meest voorkomende suggestie 
voor verbetering is de lay-out verder 
moderniseren (20x), inclusief het vergroten 
van het lettertype (8x). Hoewel de cartoons 
een globale score van 3,5 op 5 behalen, zijn 
er ook individuen die bij een modernisering 
van het blad aansturen op het weglaten 
van deze tekeningen. Enkele andere tips 
zijn: het ‘Editoriaal’ en de ‘Inhoudstafel’ 
beter tot zijn recht laten komen, een 
kleiner & handiger formaat aanhouden, 
het blad iets toegankelijker maken voor 
het middelbaar onderwijs, een kleuter/
kinderpagina voorzien. Sommige lezers 
willen nog meer diepgang, en hoewel 98% 
van de respondenten de schrijfstijl goed tot 
zeer goed vindt, beoordelen anderen teksten 
soms nog als te moeilijk (“Ik ken er te weinig 
van, maar zo leer ik!”).
Op de vraag of er suggesties zijn voor 
onderwerpen, kwam heel wat respons. Nogal 
wat mensen willen extra bijdrages over 
‘Klimaat en de zee’, ‘Cultuurhistorische 
aspecten’, ‘Archeologie’, ‘Scheepvaart’, 
‘Visserij’, ‘Energiewinning op zee’, ‘Vervuiling 
en effecten’. Meer specifiek waren er 
suggesties voor bijdragen over: ‘Strand- en 
lijnvisserij’, ‘De Belgische marine’, ‘Evolutie 
kustgemeentes’, ‘Interviews met mensen die 
op zee werken’, ‘Initiatieven voor gezinnen 
en de jeugd’, ‘Individuele burger en omgang 
met de zee’, ‘De RMT, 20 jaar later’, ‘Het 
Zeewetenschappelijk Instituut’, ‘Verkeers-
regels en beloodsing op zee’, ‘Redding en 
hulpdiensten op zee’, ‘Grensoverschrijdende 
thema’s met Nederland’, ‘Bedrijven aan zee 
(bv baggersector)’, ‘Vuurtorens’, ‘Verschil 
Noordzee en andere zeeën’, ‘Medicinale 
waarde zee en bewoners’, ‘Sport op zee’, 
‘Vissers en hun bijnamen’, ‘Meer 
dagdagelijkse onderwerpen (patrouilles op 
zee, bouw windmolens,…)’, ‘Dieren/planten 
belichten (bv per nummer één of meer 
soorten in de kijker)’, ‘Hoe plankton 
bekijken?’, ‘Graaf Jansdijk’,…
Eén lezer stelt ook de vraag waarom ook 
geen oude, reeds behandelde onderwerpen 
hernemen, actualiseren en verdiepen?
Al deze en andere tips zullen uiteraard 
grondig besproken worden tijdens de 
komende redactievergaderingen.
Heb je voorkeur voor één of meer 
specifieke rubrieken?
Uit de antwoorden van 631 respondenten 
blijkt dat de meest gelezen gedeeltes van 
DGR de ‘Hoofdartikelen’ (542), ‘Zeewoorden’ 
(503), ‘Cis de strandjutter’ (493) en 
‘Zeevruchten’ (467) zijn. Minst gelezen zijn 
de nieuwe rubriek ‘Zee als goed doel’ (311), 
‘Editoriaal’ (319) en de meer specifieke 
bijdrage rond ‘Educatie’ (343). Uit de 
bevraging blijkt ook dat, als onderdelen niet 
gelezen worden, dit vrijwel steeds is omdat 
het onderwerp voor de persoon in kwestie 
minder interessant is. De gemiddelde score 
(op 10) voor de diverse rubrieken toont dat 
wat men leest ook gewaardeerd wordt: 
‘Hoofdartikelen’ (8,5), ‘Zeewoorden’ (8,4), 
‘Cis de strandjutter’ (8,2), ‘Zeevruchten’ 
(7,8), ‘Zeegevoel’ (7,7), ‘Stel je zeevraag’ 
(7,7), ‘In de Branding’ (7,5), ‘Kustbarometer’ 
(7,5), ‘Educatie’ (7,4), ‘Goed doel’ (7,2) 
en ‘Editoriaal’ (7,0). Minst gelezen zijn de 
nieuwe rubriek ‘Zee als goed doel’ (311), 
‘Editoriaal’ (319) en de meer specifieke 
bijdrage rond ‘Educatie’ (343).
De antwoorden op de vraag of er dan 
rubrieken zijn die (bijna) altijd als eerste 
worden gelezen, wijzen in dezelfde richting, 
zij het dat er een aantal mensen steevast 
eerst het ‘Editoriaal’ bekijkt.  
Bewaar je DGR?  
Gebruik je de informatie?  
Ooit iemand anders aangeraden 
abonnee te worden?
Twee derde geeft aan DGR steevast 
te bewaren (“Een inhoudelijk vak in mijn 
bibliotheek!”)
Nog eens 29% doet dit soms. Veel mensen 
geven ook aan DGR door te geven aan familie 
of vrienden, of er in gesprekken (77%) mee 
uit te pakken (=multiplicatoreffect!).  
Mede hierdoor heeft 56% ‘soms’ en 20% 
‘vaak’ iemand aangeraden ook abonnee te 
worden. 
Maak je gebruik van de digitale 
bestanden van de artikels?
Meer dan 60% van de respondenten 
noemen zichzelf ‘fervent gebruiker’ (>2u/
dag) van het internet en digitale media of 
stellen ‘prima gebruik ervan te maken’ (1-2u/
dag). Toch geeft slechts 26% aan de digitale 
bestanden van DGR soms te gebruiken (bv. 
“Om het door te mailen naar vrienden”)
Hoe wil je in de toekomst  
De Grote Rede ontvangen?
Meer dan 90% wil DGR per post blijven 
ontvangen. Het gebruik van andere digitale 
media is OK, voor zover de papieren versie 
behouden blijft. Overschakelen op integraal 
digitale publicatie lijkt dus uit den boze. 
Enkele reacties situeren dit beter:
“Online besparend maar verdrinkt in de 
email tsunami”
“Is treinliteratuur, via mail zou ik het minder 
lezen”
“De uitgaves van DGR spaar ik, vandaar ook 
graag via de post. Dit is wel in contradictie 
met mijn ecologisch bewustzijn, sorry”
“Hoop dat deze bevraging…. [niet doet] 
besluiten dat de “meerderheid” het blad 
elektronisch wil hebben en het dus af te 
schaffen!”
GroteRede 42_v2.indd   4 27/01/16   09:22


Uw mening over De Grote Rede

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive