Taha Toros Arşivi, Dosya No: 17/A-Abdurrahman Sami Paşaİstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Kaynar, Reşat

Istanbul Sehir University Repository

D Ü N Y A
i k i i
Suphi Paşanın 
adalet duygusu
« Bulunmasa adalet milletin efradı beyninde geçer bir gün zemi­
ne, arşa çıksa pdye-i devlet.»  N A M IK  K E M A LSultan Hamit, milletve­killeri tarafından kon­trol edilen şartlı bir 
idare kurmak vaadiyle tahta 
oturmuştu. Devletin bekası 
¡Vin, meşruti idarenin tek 
çıkar yol olduğuna inanan 
Mithat paşa ve arkadaşları 
bu işin gerçekleşmesi uğrun­
da devamlı gayret sarfedi- 
yorlardı.
İktidara geçmeden önce, 
Meclis kontroliyle işliyen 
idare rejimini Mithat paşa 
ile birlikte öven Sultan Ha­
mit, iktidarı, ele geçirdikten 
sonra, keyfî takdirine bağ­
lı şahsî bir idare kurmak ka­
rarını verdi. Mithat paşayı 
memleket sınırlarının dışına 
sürdü:
SULTAN HAMÎDlN 
AYDIN YAZARLARLA
m ü n a s e b e t !
Mithat paşanın etrafında 
bulunan aydın yazarlardan 
bir kısmını, para ve mevki 
ile satın aldı. O günlerin en 
tesirli kalem sahiplerinden 
biri olan Namık Kemal’in, 
düııya nimetleriyle celbi im­
kânsız görülünce, her müs- 
tebidin yaptığı gibi, ukubet­
ler yağdırma yoliyle yıldırma 
usulünü kullandı.
Namık Kemal hakkında 
uydurma ihbarlar yaptırıldı. 
Hükümdarı tahttan indirt­
mek gayesiyle adamlar top­
ladığı ileri sürülerek, siyasi
cinayet İthamiyle tevkif edil­
di.
TECAVÜZE UĞRAYAN 
MAHKEME RElSl
Sevkedildiği mahkeme
«Mahkemei İstinaf Ceza Dai­
resi» ve birinci reis Abdüllâ- 
tif Suphi paşadır, Namık Ke­
mal, tevkif edilmesinden bir 
kaç yıl önce, Edirrçede bulu­
nan Abdülhak Hâmit beye 
yazdığı bir mektupta Suphi 
paşaya, babası Abdürrahman 
Sami paşaya ve oğlu Ayetul- 
lah beye ağır surette sövmüş- 
tü (1). Sövme hâdisesi, Sup­
hi paşa tarafından haber 
alınmış ve halk arasında da 
yayılmıştı. Namık Kemal, üç 
yıl sonra Suphi paşanın ri­
yaset ettiği mahkemede, 
suçlu sıfatlyle muhakeme 
edileceğini anlayınca, mut­
laka mahkûm edileceğine 
kanaat getirmişti.
SULTAN HAMtD’lN 
MAHKEMEYE 
TESİR ETMESİ
Sultan Hamit, dâva ile ya­
kından alâkadardı. Muhake­
me gününden önce, eniştesi 
Mahmut Celâlettin paşayı 
Çamlıcadaki Suphi paşanın 
köşküne gönderdi,
Enişte paşa, Suphi paşa 
ile köşkün bahçesinde gezi­
nerek ona söz arasında:
«— Kemal bey hakkında 
ne yapacaksınız?» dedi. Sup 
hi paşanın bu soruya verdiği 
cevap şudur:
«— Efendimiz emin olsun­
lar. Adaleti tatbik edece­
ğim» (2).
Merhum Suphi paşa, bu 
vak’ayı kızı Ayşe hanıma 
naklederken, kızının:
<— Efendim, hünkâr (Sul­
tan Hamit) dan korkmuyor 
musunuz?» sorusuna karşı, 
verdiği cevap şudur:
«— Yarın, hünkârın da, 
benim de huzuruna çıkacağ»- 
mız bir hâkim vardır ki, ben 
yalnız ondan korkarım.»
Suphi paşanın reisliğinde­
ki İstinaf Ceza Dairesi, Na­
mık Kemali padişahı taht­
tan indirmek suçiyle muha­
keme etti ve cereyan eden 
duruşma sonunda beraet ka­
rarını (vazifesizlik) verdi.
Namık, Kemal, Suphi pa­
şanın ölümü dolayısiyle kar­
deşi Abdülhalim beye yazdı­
ğı mektupta, Ayşe hanımın 
ifadesini teyid etmekte ve 
«Suphi paşa merhum, zulüm 
den hürriyetimi kurtararak 
bana bir nevi velinimettik 
etmiştir» demektedir.
Suphi paşanın adalet ta­
rihine geçen bu kararını dü­
şündükçe, Gazi Ahmet Muh­
tar paşanın şu sözlerini ha­
tırlarım:
« — Yalnız şahsi menfaat­
leri uğrunda her çeşit ayıplı 
hareketi kabul ve icra eden 
kimse elbette cebindir. Çün­
kü şeci* ayıplı hareketlerden 
hiçbirini kabul edemez. E- 
ğer kabul etmek zorunda 
kalırsa, sonradan ruhunun 
yarasını hatırlıyarak elem 
duymadansa, o anda ölümü 
tercih eder. Ne mutlu ol 
kimseler ki şecidirler» (3).
Suphi paşanın Evkaf, Ma­
liye ve Ticaret Nazırı olarak 
birçok hizmetleri vardır. Ta­
rihçiler, milli kalkınma uğ­
runda Suphi paşanın harca­
dığı gayretleri vazife ve me­
suliyeti icabı sayarlar. Fa­
kat, hâkim sıfatile, ne müste 
bidin tehdidine, ne de hakkın 
da karar vereceği kimsenin 
tecavüzlerine asla değer ver- 
miyerek. adaleti muhafaza 
etmesini, gelecek nesiller u- 
nutmıyaeaklar. paşa merhum 
»fa bu hareketiyle kıyamete 
kadar rahmetle, hürmetle 
anılacaktır.
Yazımıza vatan ve hürri­
yet şairi Namık Kemal'in şu 
mısralariyle son veriyoruz:
« Bulunmazsa adalet milletin 
efradı beyninde.
eGeçer bir gün zemine, arşa 
çıksa pdye-i devlet»
1 /— «Namık: Kem al devrinin 
insanları ve olayları arasında» 
M ithat Cemal K untay ikinci 
c ilt, birinci kısım  sahife 670
2 —  «Namık Kem al devrinin 
insanları ve olayları arasında» 
M ithat Cemal K untay ikinci c ilt  
ik in ci kısım  sah ife  217
3 — «OsmanlI devrinde »on 
Sadrâzam lar» fbnülem ln M ahm ut
Kem al in al»  sah ife  1864
I
—  TAZAN, .
R E Ş A T  K A Y  N A R
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi


Suphi Paşanın adalet duygusu

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository