Taha Toros Arşivi, Dosya No: 106-Hamamlar. Not : Gazetenin "Eski İstanbul'dan Manzaralar" köşesinde yayımlanmıştır.İstanbul Kalkınma Ajansı (TR10/14/YEN/0033) İstanbul Development Agency (TR10/14/YEN/0033

Daim Oruçlu

Istanbul Sehir University Repository

İKDAM — GECE POSTASI T T - SÖ%,5>0£
Eski Istanbuldan Manzaralar
c T5V ------------. •
Kadın ve Erkek 
Hamamları...
Evlerde hamam-Sokak hamamlarında rakı fas’ı, 
içki âlemleri-Kadınlar hamamlarında taam v.s.
Eskiden Istanbulun hamamları 
Türkiyenin, hattâ dünyanın en iyi 
en rahat V 8 en ferah hamamları 
idi. Hattâ, şimdi de bir çok İstan­
bul 'hamamları bu vasıflalarını 
muhafaza etmektedir.
Vaktiyle Istanbulda, evli barklı 
olanların çoğu sokak hamamına 
gitmezlerdi. Çünkü, evlerin, hele 
büyücek evlerin hamamları vardı. 
Bey, Paşa, konaklarında ise, değ­
me sokak hamamlarından çok iyi­
leri bile bulunurdu. Zemini mer­
mer döşeli, çift veya üç, dört kur­
nalı, külhanh, kızma hamamlar 
bile vardı. Vasat evlerdeki şöyle 
böyle hamamlar, evin bir odası 
kadardı. Ekseriya, ortasından bö­
lünür, dış tarafı, soyunulacak yer 
olarak tefrik edilir, buraya bir 
kerevet veya minder konur, bura­
da soyunulurdu. Hamam olmak 
üzere ayrılan iç tarafına çinko dö­
şenir, çinko, duvarlarda da hemen 
bir insan boyuna yakın yükselirdi. 
Bir köşeye konan üzeri depolu ha­
mam sobası hem hamamı, hem de 
depodaki suyu ısıtırdı. Bu depoya 
bir boruyla soğuk su gelir, diğer 
bir borudan da ısınan su çıkarca.
Hamam olmıyan ufak tefek, der 
me çatma, kenar mahallelerdeki 
evlerde de gusülhaneler bulunur­
du. Gusülhaneler, ekseriya yük 
gibi ufak bir yere çinko döşenerek 
yapılırdı. Bunun içerisi mangalla 
ısıtılır, bir tenekede veya başka 
bir kapta ısıtılan su, diğer bir 
kaptaki soğuk suyla istenilen de­
recede ayarlanarak kullanılır ve 
böylece yıkanılırdı. Hulâsa, evli 
barklı olanlardan sokak hamamı­
na, yani umumî hamamlara git­
mek ihtiycmı hissedenler pek iz 
bulunurdu. Sokak hamamlarına, 
ekseriya, bekâr esnaf, bekâr sey­
yar satıcılar, han odalarında, be­
kâr odalarında oturanlar; nihayet, 
pek az mikyasta da, evlerinde ha­
mam ve gusulhane bulunmıyan 
lar giderdi.
Hamamlar bugünkü gibi değil­
di; apayrı bir âlemdi. Hamamlar­
da, göbek taşma kurulup rakı 
içenler dahi bulunurdu. Hattâ ba­
zı zevk ehli, keyif erbabı hamam­
ları kapatırlar, göbek taşında çal­
gılı, şarkılı içki sohbetleri tertip e- 
derek iki gün iki -gece hamamdan 
çıkmadan eğlenirlerdi.
Bazı hamamların da kötü şöh­
retleri vardı. Bundan dolayı, bir
çok kimseler, oralara rağbet et­
mezlerdi.
Kadın hamamları ise, büsbütün 
ayrı bir âlemdi. Kadınlar, ekseri­
ya, mahallede konu komşu, çoluk 
çocuk toplanıp hamama alay bay­
rak giderlerdi. 6 — 7, hattâ sekiz 
yaşma kadar erkek çocuklar da 
analariyle beraber kadınlar hama­
mına giderdi. Fakat, erkek çocuk­
lar biraz daha büyüyünce analari- 
le beraber kadınlar hamamına git­
mezler, şayet, böyle büyücek er­
kek çocuk götürülecek olursa,
hamam anası, veya ustası, yahut ta 
natır:
— Hanım! Babasını da beraber 
getirseydiniz, der, çocuğu ter» yü­
züne çevirirdi.
Kadınlar, hamama giderken dol­
malar, helvalar, mevsimine göre 
kavun, karpuz, üzüm, portakal, 
elma vesaire gibi meyvalar da gö­
türürler göbek taşının üstünde o- 
turup mükemmel taam ederler, 
meyvalar yerler, saatlerle kalır­
lardı.
Daim ORUÇLU
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği 
Taha Toros Arşivi


Kadın ve erkek hamamları...

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository