Notteboom, T.

Notteboom, Theo

Institutional Repository Universiteit Antwerpen

Overslag van personenwagens in de Zeebrugse haven: wat schuilt er achter de grootste parkeerplaats van de wereld?

Open Marine Archive

9VLIZ • DE GROTE REDE • 2010 • 28
Overslag van personenwagens in de Zeebrugse
haven: wat schuilt er achter de grootste parkeerplaats 
van de wereld?   
Theo Notteboom 
Institute	of	Transport	&	Maritime	Management	Antwerp	(ITMMA)	-	Universiteit	Antwerpen;		
Keizerstraat	64,	2000	Antwerpen;	theo.notteboom@ua.ac.be
Het	autogebruik	is	niet	meer	weg	te		
denken	uit	de	moderne	samenleving.		
Naar	schatting	driekwart	van	alle	verplaat-
singen	in	Europa,	uitgedrukt	in	passagiers-
kilometers,	vindt	plaats	per	personenwagen.	
Gemiddeld	genomen	vervangen	we	onze	
auto’s	elke	zeven	jaar.	De	automobiel-
industrie	produceerde	wereldwijd	52	miljoen	
voertuigen	in	2009,	terwijl	dit	aantal	tien	jaar	
geleden		nog	minder	dan	40	miljoen	voer-	
tuigen	bedroeg.	De	assemblage	van	auto’s	
is	in	toenemende	mate	een	internationaal	
gebeuren.	De	resulterende	internationale	
handel	in	nieuwe	wagens	is	koren	op	de	
molen	voor	de	overslag	van	nieuwe	wagens	
in	zeehavens.	De	haven	van	Zeebrugge	
behoort	in	dit	marktsegment	al	jaren	tot	de	
wereldtop.									
MD 
Koning auto
Weetjes over de productie van nieuwe 
wagens
De	wereldproductie	van	auto’s	heeft	in	
de	afgelopen	drie	decennia	een	belangrijke	
invloed	gehad	op	het	maritiem	vervoer,	onder	
meer	door	de	sterk	gegroeide	afzetmarkt	
voor	personenwagens	in	Noord-Amerika,	
Europa	en	Japan.	In	de	Europese	Unie	rijden	
thans	ongeveer	33	miljoen	voertuigen	rond.	
Dat	zijn	10	miljoen	voertuigen	meer	dan	
in	1995.	Het	aantal	nieuw	ingeschreven	
voertuigen	in	de	Europese	Unie	schommelt	
de	laatste	jaren	tussen	14	en	16	miljoen	per	
jaar.	België	en	zijn	buurlanden	(Nederland,	
Luxemburg,	Duitsland,	Frankrijk	en	het	
Verenigd	Koninkrijk)	zijn	samen	goed	voor		
8	à	9	miljoen	nieuwe	inschrijvingen		
per	jaar	of	circa	59%	van	het	totaal	aantal	
inschrijvingen	in	de	Europese	Unie.					
10
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
2003 2004 2005 2006 2007 2008
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
VLIZ • DE GROTE REDE • 2010 • 28
 Evolutie van het aantal voertuigen in de EU 27 tussen 1995-2007, uitgedrukt in miljoenen 
(bron: Eurostat) 
Waarom zijn er zoveel Japanse productie-
eenheden in Europa?
De	Europese	autoproductie	is	sterk	
gericht	op	de	thuismarkt,	net	als	de	Noord-
Amerikaanse.	De	Japanners,	goed	voor	
ongeveer	een	kwart	van	de	wereldproductie	
van	auto’s,	zijn	daarentegen	sterk	export-
gericht.	Sinds	een	tiental	jaren	heeft	Japan	
voor	de	uitvoer	van	wagens	het	gezelschap	
gekregen	van	Zuid-Korea	met	merken	als	Kia	
en	Hyundai.	Enkele	Chinese	merken	trachten	
de	Europese	automarkt	te	betreden,	maar	
verkregen	tot	dusver	geen	homologatie.		
De	belangrijkste	interncontinentale	zeetrans-
porten	van	auto’s	gebeuren	op	de	routes		
vanuit	Japan	naar	de	rest	van	de	wereld,	
vooral	de	Verenigde	Staten	en	Europa.	
De	vervoerstromen	van	auto’s	van	Japan	
naar	Europa	werden	tot	1999	beperkt	door	
afspraken	tussen	Japan	en	de	EU,	die	het	
maximumaantal	te	exporteren	wagens		
(de	zogenaamde	quota)	bepaalden.	Sinds	
1999	is	Japan	vrij	in	het	bepalen	van	het	
aantal	wagens	dat	geëxporteerd	wordt	naar	
de	Europese	Unie,	wat	de	vrije	marktwerking	
heeft	verstevigd.	De	quota	op	uit	te	voeren	
wagens	hebben	de	Japanse	auto-	
constructeurs	destijds	gestimuleerd	om		
de	productie	van	wagens	gedeeltelijk	naar	
Europa	over	te	hevelen	in	zogenaamde	
“transplants”,	en	aldus	de	invoerbeperkin-
gen	te	omzeilen.	Voorbeelden	van	trans-
plants	zijn	de	productie-eenheden	van	
Mazda,	Nissan,	Honda,	Isuzu	en	Toyota	in	
Groot-Brittannië.	Deze	transplants	stimul-
eren	de	autotrafieken	binnen	Europa	tussen	
Groot-Brittannië	en	het	Europees	vasteland.	
De Belgische auto-assemblage  
en de PDI-centra
De	Belgische	automobielproductie	
is	gecentreerd	rond	Opel	Belgium	N.V.	
te	Antwerpen,	Ford-Werke	A.G.	te	Genk,	
Volkswagen	Bruxelles	S.A./N.V.	en	Volvo	
Europe	(Volvo	Cars	en	Volvo	Trucks).	In	de	
topjaren	1994	en	1995	werden	ongeveer		
1,3	miljoen	voertuigen	geassembleerd.		
Het	productieniveau	is	de	laatste	jaren	sterk	
gedaald	door	de	vele	herstructureringen	in	
de	sector	en	de	economische	crisis.		
Die	herstructureringen	hebben	geleid	tot	
de	stillegging	van	de	productie-eenheid	van	
Renault	te	Vilvoorde,	de	nakende	sluiting	van	
Opel	Belgium	te	Antwerpen	en	de	overname	
van	Volvo	door	het	Chinese	Geely.		
De	productie	van	nieuwe	wagens	in	de	
Belgische	vestigingen	evenals	vestigingen	
over	de	grens,	zoals	Toyota	in	Valenciennes	
en	Mitsubishi	in	Born,	zorgt	voor	een		
belangrijk	exportvolume	voor	de	Vlaamse	
havens.	In	een	straal	van	400	km	rond	
Vlaanderen	worden	jaarlijks	naar	schatting		
8	miljoen	wagens	geassembleerd.
Europese	en	overzeese	autofabrikanten	
werken	overigens	steeds	meer	samen	
met	logistieke	dienstverleners,	die	bij	de	
productie	de	assemblage	en	aanlevering	
van	onderdelen	overnemen.	De	laatste	
jaren	wordt	in	zogenaamde	PDI-centra	
(pre-delivery	&	inspection)	in	of	dichtbij	
 Evolutie van het aantal inschrijvingen van nieuwe voertuigen in de EU 27 en in België en zijn 
buurlanden tussen 2003 en 2008, uitgedrukt in miljoenen (bron: Eurostat) 
EU 27 België en buurtlanden
11VLIZ • DE GROTE REDE • 2010 • 28
 Evolutie van het aantal in België geassembleerde voertuigen - inclusief bedrijfsvoertuigen (Bron: FEBIAK)
havens	tot	500	EUR	toegevoegde	waarde	
per	voertuig	gecreëerd.	Deze	toegevoegde	
waarde	heeft	betrekking	op	het	herstel-
len	van	transportschade,	het	plaatsen	van	
siervelgen	en	het	installeren	van	toebehoren	
zoals	mistlampen,	parkeersystemen,	etc.,	en	
de	inspectie	van	het	voertuig.	Initieel	waren	
de	PDI-centra	vooral	gericht	op	één	klant,	
maar	stilaan	werken	deze	centra	nu	ook	voor	
derden.	Het	is	de	verwachting	dat	overslag-
bedrijven	in	deze	branche	hun	activiteiten	
meer	en	meer	zullen	inbrengen	in	allianties	
met	hetzij	autofabrikanten,	hetzij	grote	
vervoersbedrijven	zoals	Grimaldi,	Wallenius-
Wilhelmsen	en	Eukor.	Deze	rederijen	vergro-
ten	hun	directe	inmenging	in	overslag		
 De verdiepingsgarage voor auto’s op de Brittanniaterminal te Zeebrugge (MD)
en	achterlandvervoer.	Zo	heeft		Wallenius	
terminalbelangen	in	de	havens	van	Zee-
brugge	en	Bremen	en	heeft	het	Italiaanse	
Grimaldi	een	terminal	in	Antwerpen.	
Autoschepen: de blokkendozen 
van de oceanen
Het	autovervoer	heeft	aanleiding	gegeven	
tot	de	bouw	van	gespecialiseerde	schepen	
met	een	herkenbare	hoge	opbouw	boven	de	
waterlijn.	Pure	Car	Carriers	(PCC)	vervoeren	
uitsluitend	wagens,	terwijl	Pure	Car	and	
Truck	Carriers	(PCTC)	verstelbare	dekken	
hebben	zodat	de	nodige	voorzieningen	
aanwezig	zijn	om	ook	vrachtwagens	te	trans-
porteren.	Kenmerkend	voor	de	overslag	van	
nieuwe	wagens	en	andere	voertuigen	(onder	
meer	landbouwvoertuigen,	bulldozers	en	
graafmachines)	is	dat	de	voertuigen	met	
eigen	kracht	het	schip	oprijden	of	verlaten.	
Om	de	wagens	in	en	uit	te	rijden	zijn	de	zee-
schepen	uitgerust	met	zogenaamde	“ramps”	
of	neerklapbare	laadbruggen	die	aan	de	
boeg,	zijkant	of	achtersteven	van	het	schip	
zijn	aangebracht.
In	1973	bouwde	de	Japanse	rederij	K-Line	
het	schip	‘European	Highway’,	de	eerste	
PCC	met	een	capaciteit	van	ongeveer	4200	
wagens	of	CEU	(Car	Equivalent	Units).		
In	2007	bedroeg	de	totale	capaciteit	van	de	
Totaal 
assemblage
Opel Belgium
Antwerpen
Volvo Europa 
Gent
Ford 
Genk
Volkswagen 
Brussel
Andere 
1997 1.101.304 301.531 n.b. n.b. n.b. n.b.
2000 1.033.294 328.936 n.b. n.b. n.b. n.b.
2002 1.057.201 297.576 n.b. n.b. n.b. n.b.
2005 926.528 253.142 288.761 179.170 204.402 1.053
2006 918.056 224.278 278.974 234.290 179.360 1.154
2007 834.403 196.323 284.142 276.177 76.535 1.226
2008 724.516 132.240 224.366 281.783 84.648 1.299
2009 537.354 88.873 195.911 188.491 63.311  768
12 VLIZ • DE GROTE REDE • 2010 • 28
wereldvloot	aan	autoschepen	meer	dan		
2,6	miljoen	CEU	verdeeld	over	580	schepen.	
Autoschepen	worden	gemiddeld	steeds	
groter.	In	1990	was	de	gemiddelde	capaciteit	
circa	4000	CEU.	In	2007	was	dit	opgelopen	
tot	4552	CEU.	De	grootste	autoschepen	van	
vandaag	kunnen	tot	8000	wagens	vervoeren	
en	varen	aan	een	kruissnelheid	van	19		
knopen	of	circa	35	km	per	uur.	Er	varen	
al	meer	dan	100	schepen	met	een	een-
heidscapaciteit	boven	6000	CEU.	Het	schip	
’Faust’	van	rederij	Wallenius	Wilhelmsen	
behoort	tot	de	groep	van	grootste	PCC/PCTC	
met	een	lengte	van	228	m,	een	breedte	van	
33	m	en	een	maximale	diepgang	van	11,5	m.	
De	boeglader	heeft	een	breedte	van	9,5	m	en	
een	hoogte	van	6,5	m.	Het	schip	heeft		
13	dekken	die	in	hoogte	aanpasbaar	zijn	om	
voertuigen	met	verschillende	hoogtes	toe	te	
laten	(typisch	tussen	1,7	en	6,7	m).		
De	maximale	capaciteit	bedraagt	8000	
personenwagens,	maar	het	schip	kan	ook	
geconfigureerd	worden	om	tot	468	bussen	
en	vrachtwagens	te	vervoeren	in	combinatie	
met	maximaal	3484	personenwagens.		
Het	autoschip	‘Auriga	Leader’	met	een	
capaciteit	van	6200	CEU	werd	opgeleverd	in	
2008.	Het	bijzondere	aan	dit	schip	is	dat	ze	
een	deel	van	de	stroom	via	zonne-energie	
opwekt.
 Evolutie van de wereldwijde vloot in autoschepen per capaciteitsklasse (Bron: gebaseerd op gegevens Fearnleys) 
 Deepsea autoschip aan de Canadaterminal in de Zeebrugse achterhaven (HS-La Compania)
Autotrafieken in Zeebrugge  
en andere Noord-Europese zee-
havens
Het	autotransport	kan	zowel	over	lange	
afstanden	(bijvoorbeeld	tussen	Azië	en	
Europa)	als	over	kortere	afstanden		
(bijvoorbeeld	tussen	het	Verenigd	Koninkrijk	
en	het	Europese	continent)	plaatsvinden.	
Nieuwe	wagens	worden	door	een	aantal	
rederijen	gedistribueerd	via	zogenaamde	
‘hub-and-spoke’	systemen:	grote	auto-
schepen	zorgen	voor	het	intercontinentale	
vervoer	van	de	nieuwe	wagens	terwijl		
kleinere	schepen	aansluitend	de	verdere		
distributie	binnen	Europa	verzorgen.		
De	autoterminals	hebben	dan	ook	vaak		
de	vorm	van	gigantische	parkeerplaatsen.
In	Europa	geproduceerde	wagens	
bestemd	voor	export	naar	een	overzeese	of	
Europese	bestemming	zullen	vaak	aan	boord	
van	een	autoschip	of	car	carrier	gaan	in	een	
haven	die	nabij	de	assemblagefabriek	is	
gelegen.	Autobedrijven	zijn	veelal	erg	op	de	
nationale	havens	ingesteld	als	het	gaat	om	
nationale	automerken:	aan	de	afvoerzijde	
verwerken	Emden,	Hamburg	en	Bremen	in	
hoofdzaak	Duitse	merknamen	en	Le	Havre	
vooral	wagens	van	Franse	makelij.	Japanse	
merken	met	Europese	productievestigin-
gen	denken	op	dit	vlak	minder	in	termen	
van	landsgrenzen:	zo	verscheept	Toyota	
de	wagens	die	sinds	2001	in	Valenciennes	
worden	geassembleerd	voornamelijk	via	
Zeebrugge.	Door	de	centralisatiestrategie	
van	de	autofabrikanten	hangen	vooral	
de	kleinere	autoverwerkende	havens	af	
van	slechts	enkele	merken	(cf.	Nissan	in	
Amsterdam).	Ook	bij	grote	autohavens	
maken	een	handvol	merken	het	gros	van	de	
trafieken	uit.	De	fusies	en	overnames	tussen	
grote	automerken	versterken	dit	gegeven.	
Enkele	havens	in	Noord-Europa	zijn	sterk	
gespecialiseerd	in	autotrafieken	en	ver-
werken	voor	het	overige	weinig	lading.		
Het	voorbeeld	bij	uitstek	is	Emden	in	het	
Noorden	van	Duitsland	dat	via	Autoport	
Emden	circa	1	miljoen	Volkswagens,	Audi’s	
en	Porsches	voor	export	behandelt.	
Zeebrugge	bekleedde	in	2008	de	kop-
positie	inzake	verschepingen	van	nieuwe	
wagens	in	Europa,	met	een	totaal	volume	
van	meer	dan	2,13	miljoen	stuks	of	een	
kwart	van	de	overslag	in	de	belangrijkste	
continentale	autohavens	in	Noord-Europa.	
De	Noordzeehaven	stak	het	Duitse	Bremen	
in	2001	reeds	een	eerste	maal	voorbij,	
maar	moest	deze	positie	het	jaar	erop	al	
inleveren.	Sinds	2003	blijkt	Zeebrugge	
echter	op	consistente	basis	meer	nieuwe	
wagens	te	behandelen	dan	Bremen,	hoewel	
het	verschil	niet	enorm	is.	Bremen	klokte	
in	2008	af	op	2,08	miljoen	nieuwe	wagens.	
De	rederijen	Wallenius-Wilhelmsen,	K-Line,	
NYK,	Mitsui	OSK,	CSAV,	Cobelfret,	UECC	en	
Flota	Suardiaz		laden	en	lossen	hun	schepen	
in	de	Zeebrugse	achterhaven	op	de	terminals	
van	SeaRo,	Wallenius-Wilhelmsen	Lines,	
ICO,	Toyota	en	CdMZ,	samen	ongeveer	300	
ha	groot.	De	grote	automerken	kunnen	in	
vier	‘car	centres’	ook	terecht	voor	technische	
1-1999 CEU 2000-2999 CEU 3000-3999 CEU  4000-4999 CEU 5000-5999 CEU 6000 + CEU TOTALE VLOOT
aantal cap. aantal cap. aantal cap. aantal cap. aantal cap. aantal cap. aantal cap gem. grootte
1990 24 33,800 42 105,800 78 260,400 87 394,900 64 347,600 22 136,500 317 1,279,000 4,035
1995 20 28,900 41 103,600 76 252,300 88 395,300 78 418,100 26 160,300 329 1,358,500 4,129
2000 37 51,089 35 87,675 87 289,535 113 512,147 117 639,617 34 206,810 423 1,786,873 4,224
2005 46 62,842 33 81,490 93 313,686 140 631,706 117 640,215 88 551,200 517 2,281,139 4,412
2006 47 67,338 36 87,890 94 316,979 144 648,683 14 619,875 118 747,040 553 2,487,805 4,499
2007 47 67,338 37 90,090 95 320,879 153 689,223 135 745,275 113 727,140 580 2,639,945 4,552
13VLIZ • DE GROTE REDE • 2010 • 28
interventies	zoals	het	monteren	van	opties	
volgens	de	wensen	van	de	klant.	Nieuwe	
wagens	worden	vooral	per	spoor	aan-	en	
afgevoerd.	Alle	grote	automerken	hebben	
hun	vertrouwen	in	Zeebrugge	gesteld,	niet	
alleen	voor	het	transport	van	het	afgewerkte	
product,	maar	ook	voor	het	vervoer	van	
onderdelen	en	wisselstukken	tussen	diverse	
assemblagebedrijven	in	Europa.	In	2009	
viel	de	autotrafiek	in	Zeebrugge	fors	terug	
tot	1,29	miljoen	eenheden	of	een	daling	van	
39,5%.	Ook	in	andere	Europese	havens	kreeg	
dit	marktsegment	rake	klappen	door	de	
ineenstorting	van	de	Europese	autoverkopen,	
vooral	in	de	eerste	helft	van	2009.	
Andere	grote	autohavens	zijn	Antwerpen	
en	Emden	die	elk	ongeveer	1	miljoen	wagens	
behandelen.	De	haven	van	Gent	heeft	de	
laatste	jaren	wat	terrein	prijsgegeven	als	
draaischijf	voor	de	distributie	van	auto’s.	
Honda	en	Volvo	vertegenwoordigden	enkele	
jaren	geleden	nog	een	goederenstroom	
van	bijna	200.000	wagens.	Nissan	heeft	
Amsterdam	als	distributieplatform	gekozen	
voor	een	groot	deel	van	Europa.	In	Rotterdam	
behandelde	de	Rotterdam	Car	Terminal	in	
2008	naar	schatting	210.000	voertuigen.		
De	autotrafiek	in	Le	Havre	is	vooral	gericht	
op	Renault.
Een mooie autotoekomst voor 
Zeebrugge?
De	haven	van	Zeebrugge	heeft	in	het	
verkeer	van	nieuwe	wagens	een	belangrijke	
plaats	verworven	binnen	het	geheel	van	de	
West-Europese	havens.	Het	marktaandeel	
in	Noord-Europa	groeide	van	een	schamele	
3,9%	in	1987	tot	25,8%	in	2008.	Het	gaat	
daarbij	om	zowat	alle	denkbare	merken.		
De	automarkt	in	Europa	is	stilaan	verzadigd	
en	de	herkomst	en	bestemming	van	de	
wagens	verschuiven.	Toch	blijkt	Zeebrugge	
interessante	troeven	te	bezitten	om	haar	
positie	ook	in	de	toekomst	verder	uit	te		
bouwen.	De	haven	beschikt	over	een	unieke	
geografische	locatie:	halverwege	tussen	
de	Baltische	Zee	en	de	Middellandse	Zee	
en	zeer	strategisch	voor	de	bediening	van	
 Aantal geloste en geladen voertuigen in de voornaamste autohavens in Noord-Europa (in duizendtallen)(Bron: MBZ) 
 Car carrier van de Japanse rederijen 
NYK vaart de Pierre Vandammesluis binnen.
(PV-MBZ)
 Autoterminals in de achterhaven van Zeebrugge (MBZ)
het	Verenigd	Koninkrijk.	De	voortreffelijke	
ligging	aan	de	kust	laat	de	haven	toe	om	
intercontinentale	autotrafiek	over	lange	
afstanden	te	koppelen	aan	intra-Europese	
trafieken.	De	schaal-grootte	van	Zeebrugge	
als	autohaven	trekt	nog	meer	trafieken	
aan.	De	concentratie	van	het	autoverkeer	in	
Zeebrugge	en	enkele	andere	grote	Noord-
west-Europese	havens	maakt	dat	kleinere	
trafieken,	die	nog	over	verschillende	kleine	
havens	lopen,	daar	worden	weggezogen.
Zeebrugge	profileert	zich	steeds	duide-
lijker	als	een	logistieke	autocluster.	De	aan-
wezigheid	van	het	distributiecentrum	van	
bandenproducent	Bridgestone	is	maar	één	
voorbeeld	van	de	toenemende	clustervorm-
ing	in	de	haven.	De	functie	van	Zeebrugge	in	
de	markt	van	de	nieuwe	wagens	is	veranderd	
van	een	puur	overslagpunt	naar	een	plaats	
waar	auto’s	worden	gestald	en	bewerkt.	
Auto-overslag	blijft	echter	veel	ruimte		
vragen.	De	haven	van	Zeebrugge	en	de	
goederen	overslagbedrijven	spelen	hierop	
in	door	innovatieve	parkeeroplossingen	te	
ontwikkelen	(garages).	Op	middellange		
termijn	biedt	de	autorecyclage	zich	als		
belangrijke	groeimarkt	aan.	De	huidige	
Europese	reglementering	voorziet	dat	een	
groot	deel	van	de	auto-onderdelen	recycleer-
baar	moet	zijn.	Al	in	de	ontwerpfase	houden		
autofabrikanten	rekening	met	de	steeds	
strengere	eisen	inzake	recyclage.	Havens	
zoals	Zeebrugge	kunnen	zich	dan	ook		
profileren	als	gunstige	locaties	voor	het	
accommoderen	van	complexe	recycling-
stromen	en	verder	inspelen	op	de	nood	aan	
bundeling	van	deze	stromen.
Intussen	is	duidelijk	dat	Zeebrugge	
haar	havenspecifieke	voordelen	maximaal	
uitspeelt	om	haar	positie	in	de	automarkt	
verder	te	versterken.	Sterke	bedrijfsrelaties	
in	de	haven	en	de	aanwezigheid	van	
uitgebreide	logistieke	en	multimodale	
transportnetwerken	vormen	daarbij	
sleutelelementen.	En	nu	maar	afwachten		
wat	de	toekomst	brengt!
duizendtallen
1987 1993 1999 2002 2004 2006 2007 2008
Rotterdam 291 188 170 156 243 254 245 210
Amsterdam 248 270 227 133 140 195 260 461
Vlissingen 159 103 185 180 391 478 500 502
Antwerpen 375 497 757 850 895 890 940 962
Gent 0 147 219 130 212 233 206 126
Zeebrugge 97 360 912 1.376 1.710 1.934 2.209 2.126
Le Havre 213 222 370 528 454 389 348 352
Bremen/Bremerhaven 682 758 1.120 1.418 1.450 1.889 2.073 2.079
Hamburg 0 250 300 320 180 130 150 181
Cuxhaven 67 75 3 93 172 203 230 215
Emden 351 264 683 790 817 991 1.083 1.015
Totaal 2.483 3.134 4.946 5.974 6.664 7.586 8.244 8.229
Marktaandeel/Zeebrugge 3,9% 11,5% 18,4% 23.0% 25,7% 25,5% 26,8% 25,5%
1-1999 CEU 2000-2999 CEU 3000-3999 CEU  4000-4999 CEU 5000-5999 CEU 6000 + CEU TOTALE VLOOT
aantal cap. aantal cap. aantal cap. aantal cap. aantal cap. aantal cap. aantal cap gem. grootte
1990 24 33,800 42 105,800 78 260,400 87 394,900 64 347,600 22 136,500 317 1,279,000 4,035
1995 20 28,900 41 103,600 76 252,300 88 395,300 78 418,100 26 160,300 329 1,358,500 4,129
2000 37 51,089 35 87,675 87 289,535 113 512,147 117 639,617 34 206,810 423 1,786,873 4,224
2005 46 62,842 33 81,490 93 313,686 140 631,706 117 640,215 88 551,200 517 2,281,139 4,412
2006 47 67,338 36 87,890 94 316,979 144 648,683 14 619,875 118 747,040 553 2,487,805 4,499
2007 47 67,338 37 90,090 95 320,879 153 689,223 135 745,275 113 727,140 580 2,639,945 4,552


Overslag van personenwagens in de Zeebrugse haven: wat schuilt er achter de grootste parkeerplaats van de wereld?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Institutional Repository Universiteit Antwerpen

Open Marine Archive