Kerckhof, F.

Open Marine Archive

25VLIZ • DE GROTE REDE • 2010 • 27
IS DIT EEN SPONS?...
NEE,...
EEN “RATELDUTS”
Cis
De Strandjutter
De wulk in nesten
Wulken zetten hun eitjes af in de winter.
Dat doen ze op allerlei harde substraten. 
Na de bevruchting houdt het vrouwtje de 
eitjes vaak nog een hele poos bij, om pas af
te leggen als ze een geschikte ondergrond
gevonden heeft. Vastgehecht op de zeebo-
dem, is het zeker niet de bedoeling dat ze
snel loskomen. Maar af en toe gebeurt het
dat ze door stormen en activiteiten van de
bodemberoerende visserij worden losgerukt
en vervolgens aanspoelen op het strand. 
Vroeger kon je heel uitzonderlijk wel eens
een legsel vinden van wel een halve meter in
diameter! De pakketten zijn dan ook niet 
De vloedlijn kan in de winter tot laat in het
voorjaar, rijkelijk bezaaid zijn met een soort
witte sponsachtige massa’s. Ze bestaan uit
een heleboel blaasjes van ongeveer een cm
groot. Veel strandwandelaars denken te
doen te hebben met sponzen, want zo voelen
ze ook aan: luchtig en samendrukbaar. Maar
het zijn geen sponzen. Het zijn de legsels van
de wulk, die grote slak waarvan je de nogal
taaie dieren gekookt in de visstalletjes kunt
kopen. Vissers noemen ze “rateldutsen”, 
vermoedelijk naar het ratelend geluid die
oude, droge en met zand en schelpengruis
gevulde pakketjes kunnen maken.
afkomstig van één exemplaar. Wulkenvrouw-
tjes zetten hun eikapsels (de geelwitte blaas-
jes) samen af. Meer nog, de verschillende 
eitjes afkomstig van een wulkenvrouwtje zijn
in de meeste gevallen zelfs niet bevrucht
door één en hetzelfde mannetje. Het gaat er
inderdaad nogal promiscue aan toe bij de
wulken… Vanaf januari kun je verse wulken-
nesten vinden. Omdat deze afgezette kapsels
dan nog dooier bevatten, zijn ze gelig en be-
waren ze slecht. Later, in het voorjaar - eens
de jonge slakjes uitgeslopen zijn (want zo
heet dat, uitsluipen) - zijn ze veel lichter en
luchtiger en gaan ze, eenmaal losgerukt, 
drijven. De jonge wulkjes sluipen na 7-12 
weken uit, een periode die afhankelijk van de
watertemperatuur langer of korter kan zijn.
De kapseltjes zijn opgebouwd uit een
soort vezelig eiwit en bevatten elk honder-
den zeer dooierrijke eitjes. Vooral aan de
Op deze foto zijn een aantal pas uit de eieren geslopen wulkenslakjes te zien. 
Ze meten dan nog minder dan een halve centimeter (MD)
buitenkant vind je ook lege kapsels, die eer-
der een beschermende rol zouden vervullen.
Bovendien zijn niet alle eitjes in een kapsel
bevrucht. De meeste eitjes dienen gewoon
als voedsel voor de pas uitgeslopen jonge
wulkjes. Uiteindelijk levert elk kapsel gemid-
deld slechts een vijftal jonge wulkjes van
zo’n 3 mm groot op. 
Intussen zit de wulk ook figuurlijk in 
nesten. Voor onze kust zijn ze grotendeels
weggevist en ook het geschikte substraat
wordt almaar zeldzamer. Gelukkig kun je in
de Oosterschelde, als duiker, het schouwspel
van de eiafzetting van wulken nog in al zijn
glorie aanschouwen. 
Meereizen vanuit het Kanaal
De meeste van de kapsels die bij ons op
het strand aanspoelen zijn afkomstig van 
het Kanaal. Ze hebben er dan dikwijls al een
lange weg op zitten, al rollend of zwevend
over de zeebodem. Soms is dat ook te zien
aan de inhoud van het pakket. Inderdaad, 
in wulkennesten kun je niet alleen jonge
wulkjes aantreffen. Je vindt er ook, zeker in
de wat oudere exemplaren, heel wat andere
organismen zoals kleine schelpjes die 
verzameld zijn tijdens hun tocht over de zee-
bodem. Verder verbergen sommige dieren 
zoals porseleinkrabbetjes of andere kleine
kreeftjes zich graag in oude wulkennesten.
Zo’n bol biedt immers bescherming en voed-
sel, en je komt nog eens ergens anders. 
Trouwens, voor wie op zoek is naar een 
bezigheid op een lange winter- of koude 
zomeravond, waarom niet eens een wulken-
nest uitpluizen?
(FK)
MD
opmaak 27.QXD_BinnenRede_2-32  30/06/10  12:11  Pagina 25


Cis de Strandjutter: is dit een spons?... nee,... een "ratelduts"

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive