Dit artikel geeft een algemene beschrijving van de diergezondheid op het vleesveebedrijf van de Waiboerhoeve tijdens de afgelopen vier jaar

Plomp, M.

Name not available

Luchtweginfecties grootste probleem bij gezondheid vleesvee

Wageningen Yield 

Koude opfok
Op de Waiboerhoeve worden ongeveer 400
vleesstieren en 320 roze vleeskalveren gehou-
den. Bij zowel de vleesstieren als de vleeskalve-
ren wordt het systeem van koude opfok gehan-
teerd. Alle stallen zijn ongeïsoleerd, ze worden
natuurlijk geventileerd met spaceboarding en
windbreekgaas en worden niet verwarmd. De
ervaringen hiermee zijn goed. Uit vergelijkend
onderzoek bleek ook dat koude opfok voor
vleesstieren goed mogelijk is. Alleen bij extreem
slechte weersomstandigheden in de winter
wordt er bij aankoop van een groep nuchtere
kalveren stro in de éénlingboxen gedaan.
Voor de roodvleesproduktie worden viermaal
per jaar 70 nuchtere kalveren aangekocht. Dit
zijn meest Piemontese-kruislingstieren. De eer-
ste twee à drie weken verblijven ze in demonta-
bele éénlingboxen, daarna in groepshokken. De
vloer is een hardhouten roostervloer. Na drie
maanden verhuizen de kalveren naar de over-
gangsstal. De vloer bestaat hier uit betonroosters
met een houten ligbed in het achterste gedeelte
van het hok. Vanaf een leeftijd van zeven maan-
den worden de dieren gehuisvest in de afmest-
stal op een betonnen roostervloer. 
Op het bedrijf met roze vleeskalveren wordt
zesmaal per jaar een koppel van 80 nuchtere
kalveren aangekocht, meest zwartbonte stierkal-
veren. De kalveren blijven vanaf aankoop tot
afleveren in dezelfde stal, waarvan de eerste
twee à drie weken in demontabele éénling-
boxen. De vloer is een hardhouten roostervloer.
Management rond opfok
De nuchtere kalveren komen vrijwel altijd 's
avonds aan op het bedrijf. De volgende ochtend
krijgen alle kalveren twee liter melk. Ze worden
twee keer per dag gevoerd. De eerste week
wordt ongeveer vier liter melk per dag verstrekt,
daarna wordt de hoeveelheid per kalf individu-
eel verhoogd. De bedrijfsboer beoordeelt hierbij
hoeveel kunstmelk elk dier aankan. Dit is een
heel belangrijk aspect van het management. Op
een leeftijd van 14 dagen krijgen de kalveren
zes liter melk per dag. In totaal wordt 45 kg
kunstmelk gevoerd in 12 weken. Gedurende vijf
dagen na aankomst krijgen de kalveren via de
kunstmelk een startmix toegediend met antibio-
tica tegen luchtweginfecties en diarree.
Binnen een week na aankomst worden de die-
ren geënt tegen IBR. Op een leeftijd van 8,12 en
16 weken volgen entingen tegen pinkengriep.
Dit is een tamelijk intensief entschema. Er wordt
zo weinig mogelijk risico genomen, mede
omdat er veel bezoekers op het bedrijf komen.
Kalveren met diarree krijgen in principe één dag
water met electrolytenmix, daarna wordt het
melkschema voorzichtig weer opgebouwd.
Onthoornen gebeurt op een leeftijd van onge-
veer zes weken. Roze vleeskalveren worden niet
onthoornd.
Longaandoeningen
De kalveropfok is voor elke veehouder een
belangrijke periode. Door behandelingskosten,
uitval en achterblijvers kosten gezondheidspro-
blemen dan veel geld. In de opfokperiode zor-
gen luchtweginfecties vaak voor de meeste pro-
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
6
Praktijkonderzoek 96-1
Luchtweginfecties grootste probleem bij
gezondheid vleesvee
M. Plomp (PR)
Op de Waiboerhoeve worden bij de vleesstieren en roze vleeskalveren alle ziekten en behandelin-
gen geregistreerd. Longaandoeningen tijdens de opfokperiode zijn het meest voorkomende pro-
bleem. Van alle aangekochte kalveren wordt 30 à 35% één of meerdere keren behandeld tegen
luchtweginfecties. Dit artikel geeft een algemene beschrijving van de diergezondheid op het vlees-
vee-bedrijf van de Waiboerhoeve tijdens de afgelopen vier jaar. In de toekomst zal ook aandacht
besteed worden aan gevolgen van longaandoeningen tijdens de opfok op latere leeftijd.
Een gezonde opfok
is belangrijk.
blemen. Ook op de Waiboerhoeve is dit het
geval. In figuur 1 is te zien dat de afgelopen vier
jaar gemiddeld 28% van alle aangekochte vlees-
kalveren en 36% van de vleesstieren een long-
aandoening heeft gehad. Het betreft hier de
resultaten van ruim 1400 zwartbonte stierkalve-
ren voor de roze kalfsvleesproduktie en van
ruim 750 kruislingstieren (meest Piemontese)
voor de roodvleesproduktie. 
Van jaar tot jaar kunnen de problemen echter
sterk verschillen. Bij de vleeskalveren is er in
1993 een pinkengriep-infectie geweest waar-
door veel dieren ziek werden. Een dier dat een-
maal ziek is geweest kan later nogmaals ziek
worden. Deze ziektefrequentie ligt voor long-
aandoeningen bij de kalveren op 1,3 en bij de
vleesstieren op 1,5. De problemen zijn het
grootst tijdens de eerste 60 dagen van de opfok.
Bij de vleesstieren vindt in deze periode bijna
90% van alle longaandoeningen plaats, bij de
kalveren is dat 70% (zie figuur 2). 
Overige ziekten
Behalve longaandoeningen komen tijdens de
opfokperiode ook diarree en navelontstekingen
voor. Dit komt echter zowel bij de vleesstieren
als de vleeskalveren slechts sporadisch voor.
Ongeveer 1,5% van het aantal kalveren wordt
behandeld tegen diarree en 2% tegen navelont-
stekingen (figuur 3).
Problemen met het beenwerk zoals tussen-
klauwontsteking en een dikke hak of knie, waar-
bij een dier behandeld wordt komen ook maar
weinig voor. Bij de vleesstieren kwam dit bij
1,5% van de dieren voor. Hierbij is geen reke-
ning gehouden met dieren die niet zijn behan-
deld, bijvoorbeeld stieren die afgevoerd werden
wegens een gebroken poot. Het grootste deel
van de problemen met beenwerk komt voor in
de afmestperiode vanaf zes maanden.
Goede ventilatie belangrijk
Luchtweginfecties tijdens de opfokperiode vor-
men het belangrijkste gezondheidsprobleem in
de vleesstieren- en kalverhouderij. Doordat een
aangekocht kalf in contact komt met kalveren
die afkomstig zijn van veel verschillende bedrij-
ven is het risico van besmetting groot. Een goed
management en een fris stalklimaat met vol-
doende ventilatie zijn belangrijk om het risico
van luchtweginfecties zoveel mogelijk te ver-
kleinen. 
In de nieuwbouw van de vleesvee-accommoda-
tie op de Waiboerhoeve (zie Praktijkonderzoek
95-4) is ook een open-frontstal opgenomen.
Binnenkort wordt een aantal kalveren opgefokt
in deze stal met gedeeltelijk stro. Een open-
frontstal staat bekend om het frisse stalklimaat.
De kalveren zullen worden gevoerd met een
drinkautomaat waardoor de melkopname meer
gespreid kan worden over de dag. Mogelijk kan
met een dergelijk opfoksysteem het aantal lucht-
weginfecties verder teruggebracht worden.
7
l  l  l  l  l  l  l  l  l  l  l  l l
Praktijkonderzoek 96-1
(%)
50
40
30
20
10
0
91                  92                93                 94
jaar
kalveren
stieren
4
3
2
1
0
kalveren                               stieren
(%)
navel
diarree
Figuur 1 Longaandoening (%)
Figuur 2 Longaandoeningen per periode
80
60
40
20
0
0-30                   31-60                     >61
leeftijd (dagen)
(%) kalveren
stieren
Figuur 3 Navelontsteking en diarree (%)


Luchtweginfecties grootste probleem bij gezondheid vleesvee

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield

NARCIS