Op het High-techbedrijf van de Waiboerhoeve is in 2006 een prototype voor een dynamisch lineair adviessysteem voor melken en voeren ontwikkeld en getoetst. De resultaten geven aan dat met deze benadering een aanzienlijk beter saldo behaald kan worden dan met traditionele advieze

Andre, G.

Bleumer, E.J.B.

Ouweltjes, W.

Zom, R.L.G.

Dutch

Wageningen Yield 

V-focus  april  200822
R U N D V E E
a
c
h
te
rg
ro
n
d
V-focus  april  2008 23
R U N D V E E
a
c
h
te
rg
ro
n
d
0
5
10
15
20
25
30
35
0 20 40 60 80
Melkproductie (kg/dag)
M
el
kd
uu
r (
m
in
/d
ag
)
-50
-40
-30
-20
-10
0
0 20 40 60 80
Productieniveau in kg/dag
Eﬀ
ec
t i
nt
er
va
l*
*  Productiedaling in kg bij 1x daags melken ten opzichte van continu melken
Figuur 1 
de individuele krachtvoeradvisering geldt dat 
vooral gebruik gemaakt wordt van globale kennis 
op koppelniveau over relaties tussen input (voer 
en mobilisatie van lichaamsreserves) en out-
put (melk en lichaamsreserves). Er wordt geen 
rekening gehouden met variatie tussen dieren 
en binnen dieren in de tijd, terwijl daarover wel 
gegevens voorhanden zijn.
Benutting robotcapaciteit
De totale capaciteit van een automatisch melk-
systeem (AMS) is beperkt en daarom moet 
deze zo goed mogelijk over de veestapel worden 
verdeeld. Bij de bepaling van gewenste melk-
intervallen wordt rekening gehouden met het 
lactatiestadium, de pariteit en de actuele pro-
ductie. Een hogere productie gaat gemiddeld 
samen met grotere gevoeligheid voor langere 
intervallen. Er wordt echter voorbijgegaan aan 
het feit dat koeien met vergelijkbare productie 
en lactatiestadium sterk kunnen verschillen in 
deze gevoeligheid (Figuur 1). Ook kan er tus-
sen koeien met een vergelijkbare productie een 
aanzienlijk verschil in melkduur bestaan en ver-
schilt dus de mate waarin beslag wordt gelegd op 
de robotcapaciteit (Figuur 2). Bovendien veran-
deren de productie en intervalgevoeligheid van 
dieren in de tijd. De gegevens die bij een AMS 
kunnen worden vastgelegd bieden de mogelijk-
heid om per koe de actuele intervalgevoeligheid 
en melkduur te bepalen. Voor een economisch 
gezien optimale benutting van de robotcapaci-
teit is echter niet de totale melkproductie, maar 
de totale melkgeldopbrengst van belang. Deze 
wordt mede bepaald door de melksamenstel-
ling. Deze gegevens zijn op de meeste bedrijven 
via MPR beschikbaar. Bij de berekening van de 
gewenste intervallen speelt bovendien mee dat 
de beschikbare capaciteit in de tijd kan variëren. 
Deze neemt bijvoorbeeld af als extra reinigings-
tijd nodig is na het melken van met antibiotica 
behandelde koeien. Ook varieert de koppelgrootte 
in de tijd, waardoor de capaciteit over meer of 
minder dieren verdeeld moet worden. 
Ir. Wijbrand Ouweltjes, ing. Geert André, 
ir. Ronald Zom, ing. Edwin Bleumer
(ASG – Animal Sciences Group van Wageningen UR,  
Lelystad) I n de melkveehouderij neemt automatisering en het gebruik van sensoren toe. Dit levert arbeids-verlichting op, maar biedt ook 
een schat aan gegevens waarmee 
de bedrijfsvoering verder kan worden geopti-
maliseerd. Veel van de mogelijkheden worden 
momenteel echter slechts in beperkte mate of in 
het geheel niet gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan 
de benutting van de robotcapaciteit. En ook voor 
Dynamisch melken en 
voeren levert geld op
Op het High-techbedrijf van de Waiboerhoeve is in 2006 een prototype voor een dynamisch lineair advies-
systeem voor melken en voeren ontwikkeld en getoetst. De resultaten geven aan dat met deze benadering 
een aanzienlijk beter saldo behaald kan worden dan met traditionele adviezen.
D I E R V E R s c h I l l E N
Niet elk dier zet het krachtvoer even  
efficiënt om naar melk. Voor de gangbare 
krachtvoeradvisering worden die  
individuele verschillen in efficiëntie  
genegeerd, ondanks dat de gegevens over 
de individuele melkproductie en kracht-
voeropname op veel bedrijven beschikbaar 
zijn.
Foto: ASG
Intervalgevoeligheid* in relatie tot productieniveau.
Figuur 2
Melkduur in relatie tot productie.
V-focus  april  2008 25
R U N D V E E
a
c
h
te
rg
ro
n
d
0
5
10
15
20
25
30
0 20 40 60 80
Melkproductie (kg/koe/dag)
O
pt
im
al
e 
kr
ac
ht
vo
er
gi
ft
Figuur 3 
Optimale krachtvoergift in relatie tot productie op het High-techbedrijf.
Individueel krachtvoeradvies
De omzetting van krachtvoer naar melk gebeurt 
niet door elk dier even efficiënt. Ook zijn er 
forse individuele verschillen in de verdringing 
van ruwvoer door krachtvoer. In de gangbare 
krachtvoeradvisering worden deze individuele 
verschillen in efficiëntie genegeerd. Maar voor 
economisch optimale toewijzing van kracht-
voer zijn deze verschillen wel van belang en 
gegevens over de individuele melkproductie en 
krachtvoeropname op veel melkveebedrijven 
zijn wel beschikbaar. Ook zonder informatie 
over de ruwvoeropname of de ruwvoerkwaliteit 
is het mogelijk hieruit de actuele relatie tussen 
krachtvoeropname en voersaldo te berekenen en 
daaruit de optimale krachtvoergift af te leiden. 
Een voorbeeld voor het High-techbedrijf is weer-
gegeven in figuur 3. 
Dynamisch adviessysteem
Het bepalen van de optimale robotinstellingen 
en krachtvoeradviezen is behoorlijk complex 
en is eigenlijk niet handmatig uit te voeren. 
Daarom is door ASG Veehouderij op het High-
techbedrijf een prototype voor een rekenme-
thode ontwikkeld en getoetst waarmee dagelijks 
actuele individuele adviezen voor melken en 
voeren kunnen worden berekend. Aan de hand 
van de meest recente gegevens werden de opti-
male instellingen voor krachtvoergift en melk-
frequentie voor de komende week berekend en 
geïmplementeerd. Ook zijn nieuwe ophaalcriteria 
toegepast. Deze zijn afgeleid van de optimale 
melkfrequentieinstellingen, waarbij voor het 
al dan niet ophalen het criterium was ‘hoeveel 
opbrengst gaat verloren indien het interval  
verder oploopt’. Hierdoor kon het interval van 
dieren op de ophaallijst aanzienlijk variëren. 
Hoewel het adviessysteem voor melken en 
voeren op het High-techbedrijf geïntegreerd 
is toegepast, kan het systeem in principe ook 
afzonderlijk voor alleen voeren of melken  
worden gebruikt. 
Wat levert het op
Een theoretische berekening van het voersaldo 
bij gebruik van de traditionele instellingen 
versus de dynamische instellingen liet zien dat 
de laatste een gemiddelde verbetering van het 
voersaldo konden opleveren van 0,54 euro per 
koe per dag. Vergelijking van de resultaten van 
het High-techbedrijf voor het eerste halfjaar van 
2006 (toen met het dynamische adviessysteem 
nog werd geoptimaliseerd op melkproductie) 
met die van het tweede halfjaar (toen werd geop-
timaliseerd op voersaldo) laten een verbetering 
van het voersaldo zien van 0,38 euro per koe per 
dag. Verder is gedurende de laatste maanden 
van 2006 een proef uitgevoerd waarbij een 
deel van de dieren traditionele adviezen kreeg 
en een deel adviezen volgens het dynamisch 
adviessysteem. De resultaten daarvan geven aan 
dat toepassing van dynamische adviezen voor 
melken en voeren het voersaldo verhogen met 
0,59 euro per koe per dag ten opzichte van de 
standaard adviezen. 
Doorontwikkeling
Door het rekenproces en de implementatie van 
de adviezen verder te automatiseren kunnen 
voortdurend daadwerkelijk up to date adviezen 
worden gebruikt. Hoewel met het ontwikkelde 
prototype reeds veelbelovende resultaten zijn 
gehaald, kunnen de berekende adviezen nog 
verder worden verbeterd. Er kan bijvoorbeeld bij 
bepaling van de ophaalcriteria rekening worden 
gehouden met het bezoekgedrag. Bij de kracht-
voeradviezen kunnen gewicht en conditiescore 
worden meegenomen. Verder kan dezelfde 
rekentechniek worden gebruik voor signalering 
van afwijkingen. De individuele efficiëntie biedt 
mogelijkheden voor fokkerij. 


Dynamisch melken en voeren levert geld op

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS