Fusarium kan aanzienlijke uitval veroorzaken in de irisbroei. Hierbij is de grond waarschijnlijk de belangrijkste besmettingsbron. Boldompeling in fungiciden is onvoldoende effectief. Het stomen van de grond is duur, en het effect slechts van korte duur. Uit onderzoek van PPO naar alternatieve behandelmethoden kwamen veelbelovende resultaten met biologische grondontsmettin

Breeuwsma, S.J.

Lans, A.M., van der

Os, G.J., van

Dutch

Name not available

Biologische grondontsmetting tegen Fusarium irisbroei alternatief voor stomen

Wageningen Yield 

• BLOEMBOLLENVISIE • 4 december 2008
4 december 2008 • BLOEMBOLLENVISIE •
• BLOEMBOLLENVISIE • 4 december 2008
4 december 2008 • BLOEMBOLLENVISIE •
24
Stomen van de grond verlaagt de infec-tiedruk drastisch, maar het effect is vaak van korte duur. Stomen doodt naast de 
Fusarium ook het nuttige bodemleven, wat 
snelle hergroei door ziekteverwekkers in de 
hand werkt. Praktijkervaring leert dat een half 
jaar na het stomen weer aanzienlijke uitval kan 
optreden. De optelsom van stoomkosten en 
kosten door productieverlies kunnen behoor-
lijk oplopen. 
In 2006 is gestart met een onderzoek naar 
alternatieven voor het stomen. Hierin is in pot-
tenproeven en in een praktijkkas getest welke 
(combinatie van) maatregelen langer effectief 
zijn. Het uiteindelijk doel was om met een lage-
re ‘ontsmettingsfrequentie’ (stomen of ande-
re methode) de ziekte beter en goedkoper te 
bestrijden dan nu het geval is.
BiologiSche grond-
ontSmetting
Eén van de alternatieve maatregelen die is 
getest is biologische grondontsmetting. Bij 
deze methode wordt een grote hoeveelheid 
makkelijk afbreekbaar plantmateriaal (bijvoor-
beeld gras, 40 ton/ha) door de grond gewerkt. 
De grond wordt bevochtigd en afgedekt met 
luchtdicht plastic gedurende minimaal vijf 
weken. Door de afbraak van de gewasresten 
ontstaat een zuurstofloze situatie waarin aller-
lei verbindingen vrijkomen die giftig zijn voor 
bodemschimmels. Binnen een paar dagen zakt 
de zuurstofconcentratie tot onder 1%. 
In de proeven bleek dat biologische grondont-
smetting effectief kan zijn tegen Fusarium (zie 
tabel): tot 100% bestrijding in de behandelde 
grondlaag (0-30 cm diep). Alleen binnen een 
rand van 50 cm tot de rand van het afdekplastic 
en rondom palen in de kas is er te veel aanvoer 
van zuurstof van buitenaf en is er overleving 
van Fusarium. En net als bij stomen overleeft 
de schimmel ook in diepere grondlagen (30-60 
cm diep). Dit is een bron voor herbesmetting.
De effectiviteit van biologische grondontsmet-
ting was in verschillende proeven nogal varia-
bel. De bodemtemperatuur is hierbij vermoe-
delijk de belangrijkste factor. Hoe warmer de 
grond des te beter de bestrijding. Op basis van 
deze ervaringen wordt aanbevolen om de bio-
logische grondontsmetting in de zomerperiode 
uit te voeren.
Praktijkervaring
In een praktijkkas bleek de biologische aanpak 
goed uitvoerbaar te zijn en er zijn daarna geen 
nadelige effecten op de gewasgroei geconsta-
teerd. De gewasstand van de eerste iristeelt na 
biologische grondontsmetting was weelderi-
ger en iets slapper dan na stomen, maar dit was 
naar het oordeel van de betrokken teler niet 
negatief. Wel moet rekening worden gehou-
den met de behandelingsduur van minimaal 
vijf weken in de zomer; er kan dan geen gewas 
worden geteeld.
BodemweerBaarheid
Zowel na stomen als na biologische grond-
ontsmetting, kan de teeltlaag opnieuw besmet 
raken met Fusarium vanuit diepere grondlagen. 
Een goede bodemweerbaarheid kan dit proces 
vertragen, waardoor een volgende grondbe-
handeling kan worden uitgesteld. Onderzocht 
is of de bodemweerbaarheid na biologische 
grondontsmetting beter is dan na stomen, en 
of de toediening van compost hier invloed op 
heeft. Uit eerder onderzoek is gebleken dat 
gerijpte compost het herstel van de bodem-
weerbaarheid kan versnellen na een verstoring 
van het bodemleven zoals bij stomen. Door het 
uitblijven van aantasting in de praktijkkas en de 
beperkte projectduur kan hierover echter geen 
uitspraak worden gedaan. 
alternatief voor Stomen
Met de sterk toenemende energieprijzen wordt 
het stomen van kasgrond steeds duurder en 
daarmee de toepassing van biologische grond-
ontsmetting steeds aantrekkelijker. Chemische 
grondontsmetting blijkt geen goed alternatief. 
Een grondbehandeling met Basamid gaf wel 
verlaging van de besmettingsdruk, maar er was 
altijd overleving van Fusarium (zie tabel).
De teler die bij het onderzoek was betrokken, 
heeft op basis van de proefresultaten besloten 
om in 2008 niet te stomen en opnieuw een deel 
van zijn kas te behandelen met biologische 
grondontsmetting.
Tekst: Gera van Os, Arie van der Lans
 en Suzanne Breeuwsma
PPO Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit
Foto: PPO Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit
Fusarium kan aanzienlijke uitval veroorzaken in de irisbroei. 
Hierbij is de grond waarschijnlijk de belangrijkste besmettings-
bron. Boldompeling in fungiciden is onvoldoende effectief. Het 
stomen van de grond is duur, terwijl het effect slechts van korte 
duur is in verband met snelle herbesmetting vanuit de onder-
grond. Uit onderzoek van PPO naar alternatieve behandelme-
thoden kwamen veelbelovende resultaten met biologische 
grondontsmetting.
Biologische grondontsmetting tegen 
fusarium irisbroei alternatief voor stomen
onderzoek
Bij biologische grondontsmetting wordt de 
grond afgedekt met luchtdicht plastic nadat 
er een grote hoeveelheid vers gras door de 
grond is gewerkt.
Grondbehandeling 0-30 cm 
diep
30-60 cm 
diep
Onbehandeld 38 % 41 %
Stomen 0 % 41 %
BGO > 50 cm binnen 
de rand van het 
afdekplastic
0 % 19 %
BGO < 50 cm binnen 
de rand van het 
afdekplastic
13 % 28 %
Basamid (300 kg/ha) 30 % 40 %
Percentage overleving van Fusariumspo-
ren ná het uitvoeren van grondbehande-
lingen in een praktijkkas ten opzichte van 
de aanvangsbesmetting (proef in enkel-
voud).


Biologische grondontsmetting tegen Fusarium irisbroei alternatief voor stomen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Wageningen Yield