Van Den Broek, W. W.

Dutch

EUR Research Repository

t i j d s c h r i f t  v o o r  p s y c h i a t r i e  4 7  ( 2 0 0 5 )  5  289c o m m e n t a a rCommentaar op een enquêteonderzoek naar elektroconvulsietherapie in Vlaams Belgiëw . w .  v a n  d e n  b r o e kHet artikel van Sienaert e.a. (2005) over de resulta-ten van een enquête opgestuurd naar de uitvoer-ders van elektroconvulsietherapie (ect) in Vlaan-deren en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is een belangrijk artikel. De enquête bestond uit zeer re-levante vragen voor de praktijkvoering van ect en de respons was 100%. Het artikel vormt een goed uitgangspunt voor de verdere professionalisering van de behandeling met elektroconvulsietherapie (ect) in België.ect blijkt in Vlaanderen relatief vaak te wor-den toegepast in vergelijking met Nederland. In België werden van 1995 tot 2000 jaarlijks 4,05 be-handelingen per 10.000 inwoners verricht in ver-gelijking met 1,8 behandelingen per 10.000 inwo-ners in 1999 in Nederland. In de onderzochte regio zijn er relatief veel centra (23) waar ect wordt uit-gevoerd en het is de vraag of er in Nederland, met meer inwoners, evenveel centra ect verrichten.Uit het artikel wordt niet duidelijk welke plaats ect  in de onderzochte regio heeft bij de be-handeling van de depressieve stoornis, wel dat de depressieve stoornis, zoals ook in Nederland, de belangrijkste indicatie is. Er wordt door de auteurs vermoed dat in België de behandeling met ect als laatste redmiddel wordt beschouwd en gereser-veerd wordt voor ernstige medicatieresistente pa-tiënten met een depressieve stoornis. Een definitie of beschrijving van medicatieresistentie wordt door Sienaert e.a. overigens niet gegeven. De vraag blijft dan ook of patiënten in de onderzochte regio in België op dezelfde wijze zijn voorbehandeld zo-als in Nederland.Het streven zou moeten zijn dat ect gepre-senteerd wordt als een logische stap in een behan-delalgoritme. Een protocol voor de behandeling van de depressieve stoornis op basis van een richt-lijn kan hierbij een uitgangspunt zijn. Uit het ar-tikel wordt echter niet duidelijk of er gevraagd is naar de aanwezigheid van een behandelprotocol voor ect waarin de verschillende aspecten van de behandeling met ect worden vastgelegd, het liefst weer op basis van een richtlijn.Een belangrijk onderwerp in een ect-proto-col is informed consent. Uit de enquête blijkt dat de helft van de centra geen informed-consent-for-mulier gebruikt en dat zij niet beschikken over educatief materiaal voor de patiënten. Dat is een groot gemis, omdat het gebruik van verschillende informatiemethoden, zoals een gesprek met arts en verpleging, schriftelijke informatie afgestemd op het niveau van de patiënt en een voorlichtings-video een gunstige invloed hebben op het begrip van de informatie (Battersby e.a. 1993) . Bij infor-med consent is echter niet het formulier essenti-eel, maar wel een beschrijving van een procedure, waarbij gebruikgemaakt wordt van verschillende methoden en de schriftelijke vastlegging hiervan. Patiënten hebben immers vaak angst voor deze vorm van behandeling, mede door verkeerde voor-stellingen en negatieve associaties uit het verleden die nog steeds af en toe in de media opduiken. Zo-wel door de depressie als door de behandeling zelf kunnen delen van de informatieverstrekking ver-geten worden. Het is dan ook zaak de informatie-verstrekking in die gevallen te herhalen en de partner of andere familieleden te betrekken bij de informatievoorziening (Koster 1992).Tevens zal ect besproken moeten worden als een stap in de behandeling. Hierbij moeten ook w . w .  v a n  d e n  b r o e k290 t i j d s c h r i f t  v o o r  p s y c h i a t r i e  4 7  ( 2 0 0 5 )  5alternatieven met de voor- en nadelen in vergelij-king met die van ect aan de orde komen. Zo zijn ook de gevolgen van niet behandelen en de ver-volgbehandeling na ect belangrijke onderwer-pen.In een ect-protocol worden ook de anesthe-sie en de keuze van de middelen beschreven. Pro-pofol wordt veel gebruikt in België voor de narcose bij ect. Dit middel heeft de voorkeur van veel anesthesisten, hoewel het een sterke anticonvul-sieve werking heeft, wat het opwekken van een insult kan bemoeilijken (Bailine e.a. 2003). Welis-waar behoort de keuze van een narcosemiddel tot het domein van de anesthesist, maar een goede af-weging in samenspraak met de psychiater kan lei-den tot een effectievere behandeling.Verschillende technische aspecten die in de enquête onderzocht zijn, wijzen op tekortkomin-gen in de technische uitvoering van ect in België (Van den Broek e.a. 2000). Het gebruik van sinus-golfstroomapparaten gebeurt nog in bijna een derde deel van de Vlaamse instellingen, terwijl deze toch als obsoleet worden beschouwd. Andere technische aspecten van ect die aandacht behoe-ven, zoals blijkt uit de enquête, zijn de dosering, elektrodenplaatsing en het vastleggen van de duur van het insult. Deze aspecten zijn makkelijk te verwerken en te verantwoorden in een ect-pro-tocol. De huidige praktijk is in sommige Vlaamse instellingen wat verouderd te noemen en het ge-bruik van een vaste hoge dosis bij bilaterale elek-trodenplaatsing resulteert in onnodige geheugen-stoornissen. Deze meer technische aspecten zijn te verbeteren door middel van theoretische scholing. Uit de enquête blijkt ook dat daar veel behoefte aan is (uitvoerders 78%, niet-uitvoerders 31%).Concluderend kan worden gesteld dat voor-lichtingsmateriaal voor patiënten, zoals een folder en een voorlichtingsfilm, prioriteit verdienen en dat gebruik hiervan de acceptatie van ect bij pa-tiënten kan verbeteren. De eerste auteur van dit artikel heeft een uitstekende voorlichtingsfilm vervaardigd, dus het begin is er al. De Werkgroep ect Vlaanderen kan door het maken van een richtlijn, het opstellen van een voorbeeld-ect-protocol, en het ontwikkelen van een opleiding voor ect-uitvoerders op korte termijn veel winst boeken in de ontwikkeling van ect in België, zo-dat deze effectieve en veilige behandeling in België de plaats krijgt die zij verdient.literatuurBailine, S.H., Petrides, G., Doft, M., e.a. (2003). Indications for the use of propofol in electroconvulsive therapy. Journal of ect , 19, 129-132.Battersby, M., Ben-Tovim, D., & Eden, J. (1993). Electroconvulsive therapy: a study of attitudes and attitude change after seeing an educational video. Australian and New Zealand Journal of Psy-chiatry, 27, 613-619.Broek, W.W. van den, Huyser, J., Koster, A.M., e.a. (2000). Richtlijn Elek-troconvulsietherapie. Amsterdam: Boom.Koster, A.M. (1992). ‘Informed consent’ bij electroconvulsietherapie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 34, 70-77.Sienaert, P., Bouckaert, F., Milo, W., e.a. (2005). De praktijk van elektro-convulsietherapie in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstede-lijk Gewest. Resultaten van een enquêteonderzoek. Tijdschrift voor Psychiatrie, 47, 279-287.auteurw.w. van den broek  is psychiater en werkzaam bij de af-deling Psychiatrie, zorglijn depressieve stoornissen van Eras-mus mc te Rotterdam.Correspondentieadres: dr. W.W. van den Broek, psychiater, Eras-mus mc, afdeling psychiatrie, zorglijn depressieve stoornis-sen, Postbus 2040, 3000 CA Rotterdam.E-mail: w.w.vandenbroek@erasmusmc.nl.Geen strijdige belangen meegedeeld.Het artikel werd voor publicatie geaccepteerd op 24-2-2005.

Commentary to a survey on electroconvulsive therapy in Flanders, Belgium

https://pure.eur.nl/ws/files/72611175/articles_1360pdf.pdf

Commentary to a survey on electroconvulsive therapy in Flanders, Belgium

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

EUR Research Repository