Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Bu araştırmada Taekwondo sporcularının öz yeterlilik ve duygusal zeka düzeylerinin
incelenmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 yılı Antalya ilinde lisanslı olarak
Taekwondo sporu yapan 18 yaş üstü sporcular oluşturmuştur. Yaklaşık evren büyüklüğü
bilgisine, Antalya Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü Bilgi Yönetim Sisteminin veri
tabanı araştırılarak ulaşılacak olup örneklem büyüklüğü hesaplamasında bu çalışmanın 0,95
güvenirlik ve 0,05 örneklem hatası ile temsil yeterlilikleri ölçülmüştür.
Veriler atılımcılara yüzyüze ulaştırılacak ve gönüllü olarak araştırmaya katılımı esas
alınacaktır. Araştırmada ilgili verilerin toplanması için kullanılan anket üç bölümden
oluşturmuştur. Birinci bölümde demografik bilgiler, ikinci bölümde Sherer ve arkadaşları
(1982) tarafından geliştirilen, Yıldırım ve İlhan (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan, 17
maddeden oluşan Genel Özyeterlilik ölçeği ve üçüncü bölümde Shutte ve diğ. (1998)
tarafından geliştirilen Lane vd. (2009) tarafından revise edilen Türk kültürüne uyarlaması
Adiloğulları ve Görgülü (2015) tarafından yapılan Duygusal zeka ölçeği kullanılmıştır. Elde
edilen veriler SPSS 25.0 paket programı kullanılarak istatistiksel analiz yapılmıştır. İkili
değişkenler için Mann Whitney U testi testi, ikiden fazla değişkenler içi Kruskal Wallis H
testi yapılmıştır. Elde edilen bulgular istatistiksel olarak p<0,05 düzeyinde anlamlılık düzeyi
ile test edilmiştir.
Katılımcıların Duygusal Zekâ düzeyleri ve Genel Öz yeterlilik düzeylerinin ölçek
toplamlarında ve alt boyutlrında genel olarak yüksek olduğu görülmektedir Ayrıca duygusal
zeka ve tüm alt boyutları ile genel öz yeterlilik ve tüm alt boyutları arasında 0.01 düzeyinde
anlamlı ve pozitif ilişki bulunmaktadır.
Araştırma sonucu cinsiyet değişkeninde, başkalarının duygularını değerlendirme ve
ölçek toplamında, Genel öz yeterlilik ölçek toplam puan ve tüm alt boyutlarında, yaş
vi
değişkeninde hem duygusal zeka, hem de genel öz yeterlilik ölçek toplam puan ve tüm alt
boyutlarında, eğitim durumu değişkeninde hem duygusal zeka hem de genel öz yeterlilik
ölçek toplam puanları ve tüm alt boyutlarında, medeni durum değişkeninde duygusal zeka
toplam puanı, sosyal beceriler ve duyguların kullanımı ve genel öz yeterlilik ölçeğinin
Sürdürme Çabası-Israr alt boyutunda, spor geçmişinde duygusal zeka ölçeği başkalarının
duygularını değerlendirme alt boyutu harici, hem duygusal zeka hem de genel öz yeterlilik
ölçek toplam puanları ve tüm alt boyutlarında, lisanslı olma geçmişinde duygusal zeka
toplam puanı, duyguları düzenleme, sosyal beceriler ve duyguların kullanımı alt boyutları,
genel öz yeterlilik ölçeği yılmama alt boyutunda, haftalık spor yapma sıklığı değişkeninde
genel öz yeterlilik ölçek toplam puanı ve başlama alt boyutunda, istatistiksel olarak anlamlı
farklılık olmadığı görülmektedir. (p<0.05)In this study, the self-efficacy and emotional intelligence levels of Taekwondo athletes were
examined. The working group of this research consisted of athletes over the age of 18 who
are licensed and engaged in active Taekwondo sports in the city of Antalya in 2020-2021.
Approximate population size information will be obtained by researching the database of
Antalya Youth Services and Sports Provincial Directorate Information Management
System, and in calculating the sample size, the representation competencies of this study
were measured with a reliability of 0.95 and a sample error of 0.05.
The data will be delivered to the participants face to face and their voluntary participation in
the research will be taken as a basis. The questionnaire used to collect relevant data in the
study consists of three parts. In the first part, demographic information, in the second part,
the General Self-Efficacy scale ,which consists of 17 entries, developed by Sherer and
others(1992) and translated into Turkish by Yıldırım and İlhan(2010) in the third part
emotional intelligence scale developed by Shutte and others (1998) and revised by Lane and
others, adapted to Turkish culture by Adiloğulları and Görgülü (2015), was used. The
obtained data were statistically analyzed with the SPSS 25.0 package program. Mann
Whitney U test was used for binary variables whereas Kruskal Wallis H test was used for
more than two variables. The obtained data were statistically tested with a significance level
of p <0.05.
It is observed that emotional Intelligence and General Self-efficacy levels of the participants
are generally high in scale totals and sub-dimensions. Moreover, there is a significant and
positive relationship at the 0.01 level between emotional intelligence and all its sub dimensions, general self-efficacy and all sub-dimensions.
The result of the research is in the gender variable, the evaluation of the emotions of others
viii
and the total of the scale, in the general self-efficacy scale total score and all its sub dimensions, in the age variable, both emotional intelligence and general self-efficacy in the
total score and all sub-dimensions, in the educational status variable, both emotional
intelligence and General self-efficacy scale total scores and in all sub-dimensions, emotional
intelligence total score in marital status variable, use of social skills and emotions, and in the
persistence sub-dimension of the general self-efficacy scale, the emotional intelligence scale
in sports history, except for the evaluation of others' emotions sub-dimension, both
emotional intelligence and general self-efficacy scale total scores and all sub-dimensions,
emotional intelligence total score in licensed history, emotion regulation, social skills and
use of emotions sub-dimensions, general self-efficacy scale in the sub-dimension of not
giving up, in weekly exercise frequency variable, general self-efficacy scale total score and
starting sub-dimension, there is no statistically significant difference. (p <0.05)İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI.................................................................................................iii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI..................................................................................iv
ÖZET..........................................................................................................................................v
ABSTRACT .............................................................................................................................vii
ÖNSÖZ......................................................................................................................................ix
TABLOLAR DİZİNİ................................................................................................................xii
EKLER DİZİNİ.......................................................................................................................xiii
GİRİŞ..........................................................................................................................................1
1. BÖLÜM.................................................................................................................................4
1. Taekvando ..............................................................................................................................4
1.1. Taekvandonun Tanımı ....................................................................................................4
1.2. Taekwondonun Tarihsel Gelişimi...................................................................................4
1.3. Taekvandonun İçeriği ve Genel Bilgiler.........................................................................6
1.4. Duygu ve Zeka Tanımı ...................................................................................................7
1.4.1. Duygusal Zeka ........................................................................................................8
1.4.2. Duygusal Zeka Modelleri........................................................................................8
1.4.2.1. Goleman Modeli..............................................................................................8
1.4.2.2. Mayer ve Salovey Modeli ...............................................................................9
1.4.2.3. Bar-On Modeli ..............................................................................................10
1.4.2.4. Cooper ve Sawaf Modeli...............................................................................10
1.4.3. Duygusal Zeka ve Spor.........................................................................................10
1.5. Öz Yeterlilik Kavramı ..................................................................................................11
1.5.1. Öz Yeterliliğin Süreçleri .......................................................................................12
1.5.1.1. Bilişsel Süreç.................................................................................................12
1.5.1.2. Motivasyonel Süreç.......................................................................................12
xi
1.5.1.3.Duyuşsal Süreç ...............................................................................................13
1.5.1.4. Seçimsel Süreç ..............................................................................................13
1.5.2. Öz-Yeterlik ve Spor İlişkisi ..................................................................................13
2. BÖLÜM...............................................................................................................................15
2. Taekwando Sporcularının Öz Yeterlilik ve Duygusal Zeka Düzeylerinin İncelenmesi..................15
2.1. Araştırma Modeli..........................................................................................................15
2.2. Evren ve Örneklem.......................................................................................................15
2.3. Verilerin Toplanması ....................................................................................................15
2.4. Veri Toplama Aracı ......................................................................................................15
2.5. Verilerin Analizi ...........................................................................................................17
2.6. Hipotezler......................................................................................................................17
2.7. Sayıltılar........................................................................................................................18
2.8. Sınırlılıklar....................................................................................................................18
3. BÖLÜM...............................................................................................................................19
4. TARTIŞMA VE SONUÇ...................................................................................................32
5. KAYNAKÇA.......................................................................................................................40
6. EKLER ................................................................................................................................47
7. ÖZGEÇMİŞ ........................................................................................................................5