Kierunki badań nad prasą mniejszości narodowych 1918-1939

The article contains a brief description of the press of national minorities published in the Second Polish Republic and it discusses directions and results of research conducted by historians after 1945. A citation analysis was used to evaluate the research achievements in wider terms. Media activity of the national minorities in the years 1918-1939 was quite high. According to the latest data, more than 3500 newspapers and magazines published in languages of individual nations were published in these years. The largest number of the magazines was printed in Yiddish (1715), Ukrainian (1132) and German (683); the Belarusian (188), Lithuanian (190) and Russian (98) magazines were less numerous. However, the ranking was different when we take into account the impact of the press: what stood out was the German press (7.60 of copies for 100 people), then the Jewish press (3.18), with the almost insignificant Ukrainian (0.2) and Belarusian press (0.36). Interest of historians in the press of the minorities was quite high in the entire postwar period. A total of 78 scholars worked in this area. They published 172 works which were cited 316 times in the scope of the native discourse (press history). After 1945, the three biggest press systems were the favourite research subjects: the Jewish one (92 publications) [220 citations], the Ukrainian one (32) [49] and the German one (21) [28]; in comparison to them, interest in press of other minorities was insignificant (25) [16]. The general reflection was even less important (2) [3]. Therefore the only source of knowledge concerning this issue were fragments of well-known monographs, in particular the text of Andrzej Paczkowski included in the synthesis ''Prasa polska w latach 1918-1939'' [''Polish press in the years 1918-1939''] (Warsaw 1980, pages 343-362) [154 citations]. This research was carried out in 1971 for the needs of a model and - according to the statistics - it played an important role in inspiring further research (158 papers), but despite its provisional and concise form, a newer or more competitive version has never been created

Ściganie sprawców kłamstwa katyńskiego w III Rzeszy

This article addresses the criminal liability of German citizens for the so-called Katyń Massacre Lie during the Third Reich. Its source materials are the records of three cases discovered in German archives. Questioning the official (and actual) German propaganda’s version about the massacre of Polish prisoners of war by the Soviets or negating its perpetration by the Soviets while attributing it to the Germans was subject to prosecution as criminal speech against the state. This paper brings to attention the circumstances under which such an act was committed, the statements said by the perpetrators, and a legal qualification which was grounds for indictment and conviction

The German newspapers discourse on Poland in 2017-2019

Celem opracowania jest przedstawienie wyników badania struktury dyskursu o Polsce w trzech dziennikach niemieckich, "Frankurter Algemaine Zeitung", "Süddeutsche Zeitung", "Die Welt" oraz - dodatkowo - na łamach tabloidu "Bild". W celu skonstruowania zbioru przekazów o Polsce i Polakach przeprowadzono kwerendę teksów w 140 edycjach każdego z dzienników. Łącznie w latach 2017-2018 i pierwszym kwartale 2019 roku sprawdzono 560 wydań wszystkich edycji. Pierwszym etapem analizy przeprowadzonej w ramach badań była ilościowa analiza leksykalna 300 tys. słów zebranych w korpusie tekstowym. Wynikiem pomiarów statystycznych były listy frekwencyjne, które posłużyły następnie do analizy wybranych konkordancji i kolokacji wyrazowych. Wynikiem tej procedury była rekonstrukcja ważnych słów oraz ich współwystępowania wg powtarzających się wzorów. W tej fazie badań jednostką analiz był wyraz, a więc intensywność analizowanych atrybutów tekstu mierzono liczbą i zasięgiem procentowym występowania słów. Wykorzystano ponadto procedury text mining, aby wyodrębnić główne pojęcia i powtarzające się w analizowanym dyskursie motywy. Kolejnym etapem badań była komputerowa analiza zawartości. Dla celów badawczych stworzono słowniki kategorii, które obejmowały zestawy wyrazów zebranych na tej samej podstawie semantycznej. Jednostką analizy w tej fazie badań było zdanie (N = 18602). W rezultacie zrekonstruowano hierarchię i kluczowość symboli zbiorowych, tematów, aktorów i miejsc obecnych w dyskursie prasowym o Polsce. W ostatniej części badań - w wyniku analizy czynnikowej - struktura dyskursu o Polsce w czterech niemieckich dziennikach została zredukowana do 19 najsilniejszych czynników decydujących o tym, które szczegółowe kategorie analizy wykazują tendencję do współwystępowania, a tym samym tworzą łatwo rozróżnialną konfigurację określonych narracji o Polsce.The aim of the article is to present the results of the survey on the structure of the discourse on Poland present in the content of three quality German dailies: "Frankurter Algemaine Zeitung", "Süddeutsche Zeitung", "Die Welt" and - additionally - the tabloid "Bild". In order to construct the collection of messages about Poland and Poles, a query was carried out in 140 editions of each daily. It resulted a total of 560 editions representing 17 percent of all editions in 2017-2018 and the first quarter of 2019. The first step of analysis performed in this research was the lexical analysis of the German newspapers gathered in the text corpus of app. 300 000 words. The results of statistical evaluations were the words frequency lists which were used for the analysis of certain words concordances and collocations. The effect of such procedure was the reconstruction of important words co-occurances common patterns. In this phase of the survey the units of analysis were words, so the intensity of the analyzed text attributes were measured by the number and percentage range of certain words. Additionally, the author of the article used text mining analytics software to extract main concepts i.e. recurring motifs in the discourse, so the results of that procedure served as a means of verification of preliminary findings of analysis. The next phase of the survey was the computer assisted content analysis. For the research purposes the categories dictionaries were created. Those dictionaries consisted of the set of words gathered on the same semantic basis. The unit of the analysis in this phase of the research was a single sentence (N = 18602 units) and the results of that analysis was the hierarchy and keyness of collective symbols, themes, actors and places present in the press discourse on Poland. In the last part of the research - as a result of factor analysis - the structure of the discourse on Poland in four German dailies was reduced to 19 strongest factors determining which different (detailed) categories have the tendency to co-occur and that is why they create easily distinguishable configuration of the certain narratives

Obraz wydarzeń na Majdanie w polskich, rosyjskich i niemieckich tygodnikach opinii

Celem niniejszego opracowania jest rekonstrukcja obrazu wydarzeń na Majdanie, jaki został zaprezentowany przez polskie, rosyjskie i niemieckie tygodniki opinii. Badaniu poddano wydania dwóch tygodników opinii z każdego z tych krajów, jakie ukazywały się w okresie nasilenia protestów i walk na Euromajdanie, w trakcie rozwoju walk separatystycznych we wschodniej Ukrainie oraz w trakcie wyborów prezydenckich w tym kraju. Dodatkowo analizie poddano wydania przypadające w czasie rocznic opisywanych wydarzeń. W praktyce oznaczało to, że zbadano numery tygodników od połowy lutego 2014 roku do końca maja 2014 roku, a następnie z lutego, marca, kwietnia i maja 2015 roku

Freedom of speech and hate speech : before and today

In both American and European academic debates on the legal nature of hate speech arguments of historical-legal character are frequently overlooked. In fact, hate speech is not a contemporary “invention”. The content of this term was defined more than 150 years ago in the legal codes of absolutist monarchies, e.g. in the Austrian Criminal Code of 1852. This served as the basis for penal repression aimed in the Austrian constitutional monarchy at opposition media outlets, nationalist as well as socialist. Curbing hate speech in the Habsburg Monarchy had the characteristics of repressive censorship, widely used under what was called the objective criminal procedure that led to limiting the constitutional freedoms of speech and press, authorized by the December Constitution of 1867. The historical example of the Austrian monarchy shows that hate speech as a legal construct is placed in opposition to freedoms of speech and press. Correct construction and accurate application of vague and underdetermined terms employed by legislation penalizing hate speech is contingent upon the „sensitivity” of the judges. Austrian courts were careful in examining allegations of verbal attacks motivated by one’s hostility towards an ethnic, national, religious or political group. Juries, which would often acquit the accused, were motivated by a concern that the authorities may take advantage of the law governing hate speech to contain the spread of opinions disapproved thereby. As a consequence, Austrian prosecution pleaded their case before a court comprised of jurors exceptionally rarely in hate speech cases (so-called subjective procedure). Denouncements of governments’ inadequacy in fighting hate crimes see to overlooked the danger triggered by penal repression founded on laws on hate speech. Troubles induced by construction thereof have been espoused in the judgments of the Federal Constitutional Court of German

„Lodzer Zeitung” (1863–1915) jako historyczne zwierciadło relacji społeczno-politycznych w Łodzi

Archiwalne teksty niemieckojęzycznej gazety „Lodzer Zeitung” wydawanej w Łodzi w latach 1863–1915 pozwalają snuć przypuszczenia dotyczące życia w tym mieście w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Gazeta realizowała założenia ówczesnych władz miasta poprzez publikację obwieszczeń urzędowych. Wiele tekstów pokazuje multikulturowy charakter społeczeństwa łódzkiego, które swym życiem i pracą budowało w XIX w. metropolię przemysłową. Wydania „Lodzer Zeitung” są ponadto archiwalnym świadectwem ważnych wydarzeń politycznych w Europie i na świecie, a także wyrazem przywiązania łódzkich Niemców tak do kultury, z której pochodzą, jak i miejsca, z którym związali swoje życie.The archive numbers of the German paper Lodzer Zeitung, which was issued in Łódź between 1863–1915, allow presumptions regarding the life in the city of Łódź in the second half of the 19th and the beginning of the 20th century. The paper prints official announcements and implements this way the plans of the current authorities in the city. The texts show at the same time the multicultural nature of the society in Łódź, which has build the industrial metropolis in the 19th century. The issues of the Lodzer Zeitung are furthermore an important witness to political events in Europe and the world, as well as express the bond of the Germans in Łódź towards their heritage and the city they have devoted their lives to

Działalność Towarzystwa Wydawniczego „Kompas” w Łodzi do 1939 r.

„Kompas” operating in the years 1921-1939 was one of the most famous publishers offering religious literature addressed mainly to members of the Baptist Church. In addition to publications on religious topics, the offer also included numerous calendars, paper accessories, and publications commissioned by other social or economic entities. The Kompas publishing house benefited from the support of American members of the Baptist Church as well as local entrepreneurs associated with this denomination in Łódź. In connection with the economic crisis in 1929, the „Kompas” Society was dissolved and the associated printing house focused on performing commissioned work.Towarzystwo Wydawnicze „Kompas”, działające w latach 1921–1939, było jednym z najbardziej znanych wydawnictw oferujących literaturę religijną, kierowaną głównie do członków Kościoła Chrześcijan Baptystów. W jego ofercie, oprócz publikacji o tematyce religijnej, znajdowały się też liczne kalendarze, galanteria papiernicza czy publikacje zlecane przez inne podmioty społeczne bądź gospodarcze. Wydawnictwo „Kompas” korzystało ze wsparcia amerykańskich członków Kościoła Chrześcijan Baptystów, a także miejscowych przedsiębiorców związanych z tymże wyznaniem w Łodzi. W związku z kryzysem gospodarczym w 1929 r., Towarzystwo „Kompas” zostało rozwiązane, a związana z nim drukarnia skupiła się na wykonywaniu prac zleconych

Deutsch Presselandschaft der Zwischenkriegszeit in Lodz

Prasa mniejszości niemieckiej była w okresie II Rzeczypospolitej dość zróżnicowana, o czym świadczą liczne publikacje, choćby autorstwa Tadeusza Kowalska czy Wiesławy Kaszubiny. Sytuację taką można by wytłumaczyć faktem, iż ludność niemiecka, zróżnicowana pod względem społecznym, wyróżniała się znacznie wyższym niż przeciętny dla całego kraju poziomem świadomości czytelniczej. Znamienną cechą prasy niemieckiej była duża liczba gazet o charakterze politycznym, wśród których znajdowały się pisma o kierunku nacjonalistycznym, socjalistycznym oraz ugodowym. Na uwagę zasługują tu takie tytuły, jak: Lodzer Freie Presse (później Freie Presse), Lodzer Volkszeitung (później Die Volkszeitung), Neue Lodzer Zeitung, Der Deutsche Weg, Deutscher Volksbote czy Der Deutsche Wegweiser. Obok prasy politycznej ważne miejsce zajmowały wydawnictwa o charakterze wyznaniowym, które w wielu wypadkach miały za zadanie uzupełniać określone treści polityczne. W dalszej kolejności, również dużą popularnością wśród mniejszości niemieckiej w Łodzi cieszyła się prasa związków zawodowych, gospodarcza oraz kulturalno-oświatowa. Prasę dla kobiet, dzieci i młodzieży reprezentowały natomiast takie tytuły, jak: Jugendruf, Kinderfreund, Die Jugendwarte, Praktischer Vereinsleiter, Zeitschrift Jur Christliche Jugendführung. Zjawiskiem towarzyszącym rozwojowi prasy okresu międzywojennego - zarówno polskiej, jak i mniejszościowej - była trudna sytuacja finansowa wielu pism, które w wielu wypadkach przybrały charakter efemerydalny. Na brak środków nie narzekały natomiast gazety, takie jak narodowosocjalistyczna Freie Presse czy Der Deutsche Weg, które mogły liczyć na pomoc z Rzeszy. Były one redagowane na dość dobrym poziome, prowadziły stałe rubryki, jak wiadomości polityczne z kraju i ze świata, informacje lokalne czy sport, poza tym drukowały powieści w odcinkach, felietony oraz dodatki, mające rozszerzyć ofertę i zapewnić rozrywkę swojemu czytelnikowi. Również prasa ugodowa, reprezentowana przez dziennik Neue Lodzer Zeitung, oraz socjalistyczna, Die Volkszeitung, nie ustępowała swym poziomem innym gazetom łódzkim

Prasa radziecka wydawana w latach 30. XX w. w Republice Niemców Powołża. Wprowadzenie do zagadnienia i uwagi o języku

The soviet press in the Volga German Autonomous Soviet Socialist Republic in the 1930s. Introduction to the topic and remarks regarding languageThe author presents in brief the most significant facts from the history of Germans in Russia (from the Manifesto of Catherine II through the formation of the Volga German Autonomous Soviet Socialist Republic), outlining on this background the activities of the German language press in the Russia and in the early Soviet Union, with a primary focus on the so-called new ethnicities policy and its consequences for the German minority.In the 1920s and 1930s in the VG ASSR, publication of books, textbooks, brochures, documents and reports in German began on a massive scale, especially press and propaganda materials. The new ethnicities policy of the Soviet authorities naturally boiled down to the rapid and proper indoctrination of ethnic minorities, "educating" them in the spirit of communist ideology. For the Bolshevik party newspapers were instruments of comprehensive propaganda and agitation.Until the mid-1920s, over 70 periodicals were published in German in the entire USSR. In the Volga German Republic, 21 newspapers were published in German, including the specialized Wolgadeutsches Schulblatt, Sei Bereit, Rote Jugend, but mainly press for the canton, the kolkhoz or sovkhoz level, and even papers for machinists (Tempo. Bolschewistisches Alltägl. Bulletin, Lenins Weg). Frequently the periodicals were published in Russian alongside a German-language version, e.g. Трудовая правда and Arbeiterwahrheit, as well as publications in Russian only, including Вперед к победе.The journalists' qualifications were very low. Periodicals frequently contained reports by "rabkors" (worker correspondents) and "selkors" (village correspondents), people for whom only very recently had been quite far removed from pouring out their thoughts on paper. The pages of the papers reflected the degradation of the German language used in the USSR, its mixing with Russianisms, especially Sovietisms, including peculiar acronyms (e.g. Ambar, Arbuse, Batrake, Otlitschnik, Partorg, Smytschka, Rote Tafel, Schwarze Tafel, KK der AP(B)SU, KVA der ASSR der WD, MTS). Prasa radziecka wydawana w latach 30. XX w. w Republice Niemców Powołża. Wprowadzenie do zagadnienia i uwagi o językuAutorka przedstawiła pokrótce najważniejsze fakty z historii Niemców rosyjskich (od Manifestu Katarzyny II po powołanie Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej Niemców Powołża), zarysowując na tym tle dzieje prasy niemieckojęzycznej w Rosji i wczesnym ZSRR. Skupiła się głównie na tzw. nowej leninowskiej polityce narodowościowej i jej konsekwencjach dla mniejszości niemieckiej.W latach 20. i 30. XX w. w ASRR NP zaczęto masowo drukować po niemiecku książki, podręczniki, broszury, dokumenty, sprawozdania, zwłaszcza zaś materiały propagandowe i prasę. Nowa polityka narodowościowa władz radzieckich sprowadzała się oczywiście do szybkiego i sprawnego indoktrynowania mniejszości narodowych, „wychowywania” ich w duchu ideologii komunistycznej. Dla partii bolszewickiej gazety były zbiorowym propagandystą i agitatorem. Do połowy lat 20. XX w. drukowano w całym ZSRR ponad 70 periodyków niemieckojęzycznych. W Republice Niemców Powołża wydawano 21 gazet w języku niemieckim, m.in. specjalistyczne „Wolgadeutsches Schulblatt”, „Sei bereit”, „Rote Jugend”, głównie jednak prasę kantonową, kołchozową, sowchozową, a nawet gazety ośrodków maszynowych („Lenins Weg”, „Tempo. Bolschewistisches Alltägl. Bulletin”). Często wydawano gazety w języku rosyjskim i ich wersje niemieckojęzyczne, np. „Трудовая правда” i „Arbeiterwahrheit”. Wychodziła też prasa w języku rosyjskim, m.in. „Вперед к победе”. Kwalifikacje dziennikarzy były niskie. Gazety nagminnie zamieszczały relacje tzw. „rabkorów” (korespondentów robotniczych) i „sielkorów” (korespondentów wiejskich), ludzi do niedawna bardzo dalekich od przelewania myśli na papier. Na łamach prasy odzwierciedliła się degradacja języka niemieckiego w ZSRR, jego zaśmiecenie rusycyzmami, zwłaszcza sowietyzmami, w tym osobliwymi skrótowcami (np. Ambar, Arbuse, Batrake, Otlitschnik, Partorg, Smytschka, Rote Tafel, Schwarze Tafel, KK der AP(B)SU, KVA der ASSR der WD, MTS)

Medialna abdykacja: Od ustąpienia Benedykta XVI do wyboru papieża Franciszka: Analiza wydarzeń medialnych w publikacjach prasy niemieckiej, polskiej i rosyjskiej

Publikacja wpisuje się w nurt badań nad medialnym obrazem religii. Jej celem jest analiza ustąpienia Benedykta XVI i elekcji Franciszka na łamach niemieckiej, polskiej i rosyjskiej prasy. Autorzy starają się odpowiedzieć na podstawowe pytanie: jaki jest ten obraz w prasie codziennej poszczególnych krajów? Co mają ze sobą wspólnego tego rodzaju medialne reprezentacje? Co znajdujemy w nich swoistego? Jakie tendencje dominują w przedstawianiu prasowego wizerunku papiestwa? Za podstawę swoich rozważań autorzy przyjęli teorię wydarzenia medialnego Dayana i Katza, która wskazuje na medialne celebracje, swoiste rytuały przejścia. Dodatkowo w ramach pola teoretycznego autorzy posłużyli się założeniami analizy zawartości prasy, w myśl której sam przekaz stanowi o potencjalnym wpływie na odbiorcę. Publikacja opiera się na analizie zawartości prasy 12 dzienników z okresu od 12 lutego do 15 marca 2013 r.: niemieckich („Bild”, „Die Welt”, „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, „Süddeutsche Zeitung”), polskich („Dziennik Gazeta Prawna” „Fakt”, „Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita”) oraz rosyjskich („Izwiestija”, „Komsomolska Prawda”, „Moskowskij Komsomolec”, „Rossijskaja Gazieta”). Rekonstrukcja wydarzeń związanych z ustąpieniem papieża oraz och analiza wskazują na wyraźną dysproporcję między rzetelnością prasy niemieckiej, a sensacyjnością prasy polskiej i rosyjskiej. Sam fakt ustąpienia papieża staje się podstawą do domysłów i teorii spiskowych. Generalnie pozytywnemu obrazowi Benedykta XVI, który dominował też na łamach, towarzyszy negatywny wizerunek Watykanu, jako miejsca patologii i waliki o władzę w Kościele