Podmiot władzy państwowej w Republice Czeskiej oraz formy jej wykonywania

Księga dedykowana prof. dr. hab. Michałowi Domagale poświęcona jest tematyce związanej z Jego zainteresowaniami naukowymi – zasadami ustroju współczesnych państw. To zbiór artykułów napisanych przez Jego uczniów, kolegów i przyjaciół z Katedry Prawa Konstytucyjnego, Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Teksty dotyczą zasady suwerenności i odnoszą się do rozwiązań ustrojowych polskich bądź wybranych państw europejskich, w przeszłości należących do bloku państw socjalistycznych, a także problemów związanych z członkostwem suwerennego państwa w organizacjach międzynarodowych

Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego w Polsce

One of the consequences of the political changes in Poland after 1989 was granting citizens the right to initiate legal acts. It has activated society’s participation in public life and contributed to building a civil society. In 1994, a citizens’ constitutional initiative was established, and, in 1997, a citizens’ legislative initiative was undertaken. The aim of the study was to present the citizens’ initiative of resolution of the inhabitants of local government units in Poland. Originally, it functioned without a statutory basis and was established by the local government units themselves. This raised doubts as to its legitimacy, which was also reflected in the judgments of voivodeship administrative courts. The practice was in favor of its universal establishment, and it also became increasingly popular, especially in communes. In 2018, all local government laws were amended to grant the residents of all local government units in Poland the option of submitting a citizens’ initiative, and it is only up to their activity whether they will exercise this right.Jedną z konsekwencji przemian ustrojowych w Polsce po 1989 r. było przyznanie obywatelom prawa do inicjowania aktów prawnych. Zaktywizowało to udział społeczeństwa w życiu publicznym i przyczyniło się do budowy społeczeństwa obywatelskiego. W 1994 r. ustanowiono obywatelską inicjatywę konstytucyjną, a w 1997 r. – obywatelską inicjatywę ustawodawczą. Celem opracowania było przedstawienie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Pierwotnie funkcjonowała ona bez podstawy ustawowej i została wprowadzona przez same jednostki samorządu terytorialnego. Budziło to wątpliwości co do jej zasadności, co znalazło odzwierciedlenie również w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych. Praktyka sprzyjała jej powszechnemu ustanowieniu, a także stawała się coraz bardziej popularna, zwłaszcza w gminach. W 2018 r. wszystkie ustawy samorządowe zostały znowelizowane tak, aby dać mieszkańcom wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w Polsce możliwość zgłoszenia inicjatywy obywatelskiej i tylko od ich aktywności zależy, czy z tego prawa skorzystają

Wybory organów samorządu województwa. Zagadnienia wybrane

Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Finansowanie partii politycznych w Polsce

The article describes the matter of financing political parties in Poland. The Author draws several conclusions from his observation of the legal solutions and their effectiveness in the practice of political party activities. The Author argues that the Polish law on financing of political parties, regulated by various legislative acts, is fairly criticized for regulatory gaps, ambiguous concepts and incoherent solutions that make the law difficult to interpret and implement. Poland has implemented a system of mixed funding, i.e., both private and public, with predominance of public resources. Parties which manage to reach a certain, pre-determined election result are guaranteed income from the State Budget (subsidies and grants) which are the main source of financing politics. This results in a negative phenomenon of “petrification” of the existing political system. Parties which are not eligible to receive subsidies have great difficulty in carrying out their statutory activities and participate in elections.L'analisi del finanziamento dei partiti politici in Polonia, effettuatasi nel presente saggio, dà luogo ad una serie di conclusioni. Nell’ordinamento polacco il finanziamento dei partiti è disciplinato con vari atti legislativi. Questa disciplina è ragionevolmente criticata per lacune normative, concetti ambigui e soluzioni incoerenti che rendono difficile la sua interpretazione e applicazione uniforme. In Polonia vige un sistema misto, vi sono modalità di finanziamento sia pubblico che privato, con un’elevata partecipazione da parte dello Stato. I contributi dalla Stato (sussidi e sovvenzioni), concessi ai partiti di medie e grandi dimensioni o a quelli che partecipano alla ripartizione dei seggi nel Sejm, provocano di conseguenza la “pietrificazione” della scena politica. Partiti che non ricevono tali sussidi si trovano ad avere grosse difficoltà nello svolgere proprie attività e partecipare alle elezioni.Problem finansowania partii politycznych należy we współczesnych demokratycznych państwach niewątpliwie do jednego z najważniejszych, ale i najtrudniejszych oraz najbardziej kontrowersyjnych zagadnień. Ponieważ partie są niezbędne dla funkcjonowania demokracji parlamentarnej, sposób ich finansowania jest niezwykle istotny nie tylko dla nich, ale również – a może i przede wszystkim – dla współczesnych państw, które poszukują rozwiązań godzących interes publiczny z niechęcią społeczeństw do wydatkowania pieniędzy budżetowych na partie polityczne czy szerzej politykę

Aktualne problemy polskiego prawa wyborczego

Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

The problem of constitutionality of the composition of the current National Council of the Judiciary in Poland

The National Council of the Judiciary was established in Poland in 1989 as a constitutional body. Her most important task is to safeguard the independence of the courts and the independence of judges. From the beginning, it is a mixed body composed of representatives of the legislative, executive and judicial powers dominated by judges. The 1997 Constitution established that this body consists of 25 members: the First President of the Supreme Court, the Minister of Justice, the President of the Supreme Administrative Court, a person appointed by the President of the Republic of Poland, fifteen members selected from among the Supreme Court judges, common courts, administrative courts and courts military members, four members elected by the Sejm from among deputies and two members elected by the Senate from among senators (Article 187 § 1). Therefore, the Constitution does not explicitly state that judges in the composition of the National Council of the Judiciary should be elected by judges. However, by the Constitutional Tribunal and the majority of representatives of the doctrine, this was derived from the principle of a democratic state ruled by law, the principle of the separation of powers, and the principle of the independence of the courts and the independence of judges. This was also the practice until 2017. At the time, based on the linguistic interpretation, it was considered that the judges in the National Council of the Judiciary could be elected by the Sejm, which was also done in 2018, while shortening the term of office of the current judges who are members of this body. This solution is criticized by the vast majority of the legal community, including the judicial one. This raised the question of whether the current composition of the National Council of the Judiciary is compatible with the Constitution. The author fully shares the view that this is not the case.Krajowa Rada Sądownictwa została utworzona w Polsce w 1989 r. jako organ konstytucyjny. Jej najważniejszym zadaniem jest stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Od początku jest to organ o mieszanym składzie, który tworzą przedstawiciele władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej, w którym dominują sędziowie. Konstytucja z 1997 r. ustanowiła, że organ ten składa się z 25 członków: Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej, piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych, czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków wybranych przez Senat spośród senatorów (art. 187 ust. 1). Konstytucja nie stanowi zatem wprost, że sędziowie w składzie Krajowej Rady Sądownictwa powinni być wybierani przez sędziów. Przez Trybunał Konstytucyjny oraz większość przedstawicieli doktryny było to jednak wyprowadzane z zasady demokratycznego państwa prawnego, zasady trójpodziału władzy oraz zasady niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Taka była też praktyka do 2017 r. Wówczas na podstawie wykładni językowej uznano jednak, że sędziowie w składzie Krajowej Rady Sądownictwa mogą być wybierani przez Sejm, co też uczyniono w 2018 r., skracając przy okazji kadencję dotychczasowych sędziów będących członkami tego organu. Rozwiązanie to jest krytykowane przez zdecydowaną większość środowiska prawniczego, w tym sędziowskiego. Zrodziło to pytanie, czy obecny skład Krajowej Rady Sądownictwa jest zgodny z Konstytucją. Autor w pełni podziela pogląd, że tak nie jest

Stałe zamieszkanie w gminie jako podstawa wpisu do rejestru wyborców i udziału w wyborach organów gminy oraz referendum gminnym

In case of the elections of the municipal authorities and municipal referendum one of the qualifications is the permanent place of residence. The term „residence” has always bees problematic. It can be interpreted from the administrative or civil perspective. In the first case, it is the place of residence that decides about the habitation while in the second case, all together: physical residence in a specific location (corpus) and the will of remaining in this place (animus). The doctrine and juridiction stand for the second concept. A person who is not registered in the municipal but is its resident, can be signet in the electoral register if requested. Homever, actual residence must be verified before. One can be registered in only one electoral register. It raises a question though if those who reside in two different locations should not be registered in two electoral registers.Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polski