Kanon 10. Zakonika i stečena prava

Can. 10. Codicis Juris Canonici: ut jura quaesita. Summarium: I. Leges per se tantum futura respiciunt. Exponitur et probatur dictum prncipium. Applicatur dein liccitati, valori, efectibus et rescissioni actus et contractus, terminis legalibus ad actus ponendos, durationi muneris et potestatis, praescriptioni, poenis et ordini procedendi. II. Leges per se jure quaesita non tollunt. Proponitur notio juris quaesiti sensu stricto et explicatur. Iudicatur dein ratio ob quam leges per se jure quaesita non tollant. Afferuntur Ioco ultimo e Codice exempla legum, qua jura quaesita tollunt

Nullum crimen, nulla poena, sine lege poenali

I. Status quaestionis. Investigamus: num jure canonico, tam vetere, quam novo, receptum sit principium, nullum crimen (delictum), nulla poena, sine praevio praescripto poenali. Poenale praescriptum, jure canonico, designat non tantum poenalem legem, sed etiam poenale praeceptum sive commune sive peculiare. II. Ius vetus. Percurrendo fontes variarum periodorum, a prima usque ad ultimam, ostenditur: nunquam fuisse jure vetere exclusam punitionem violationis praescripti sanctione canonica carentis. — Eadem est de jure vetere communis doctorum sententia. III. Ius Codicis. Violatio praescripti, cui nulla est addita canonica sanctio, juxta Codicem tune tantum puniri potest, si scandalum forte datum aut specialis violationis gravitas id ferat. — Praescripto, ad normam Codicis, nulla censetur addita canonica sanctio, si idem nec in principio, nec postea, nec antea vi can. 2229, § 4, provisum sit canonica sanctione. — Specialis gravitas violationis pendet ab objecto praescripti, ab adjunctis imputabilitatem augentibus, et a damno illato. Violatio est scandalosa, si alios ad malum inducit. Scandalum pussilorum et pharisaicum non attenditur. — Superior legitimus ad puniendas violationes praescripti, cui nulla est addita sanctio canonica, non est tantum Ordinarius, sed etiam judex. — Puniri potest non tantum violatio legis, cui nulla est addita sanctio, sed etiam violatio praecepti, sive communis sive peculiaris, cui nulla est addita sanctio. — Poenae subjacet et publica et occulta violatio praescripti, cui nulla est addita sanctio; at semper requiritur, ut violatio sit externa, graviter imputabilis, certa, et nondum praescripta. — Quoad praescriptionem violationis praescripti, cui nulla est addita sanctio, applicandae sunt, congrua congruis referendo, normae can. 1703. — Ob violationem praescripti, cui nulla est addita sanctio, infligi potest aliqua justa poena. Si adhibeatur processus criminalis, possunt infligi omnes in judicio criminali usitatae poenae, illis exceptis, quae tantum ob certa in jure taxative expressa delieta locum habent. Si procedatur extrajudicialiter, possunt infligi solummodo remedia poenalia, poenitentiae, excommunicatio, suspensio et interdictum. — Iudicialiter proceditur ob publicam violationem legis vel communis praecepti, cui nulla est addita sanctio; exceptionem facit suspensio ex informata conscientia. Extrajudicialiter proceditur ob occultam violationem legis vel praecepti communis, cui nulla est addita sanctio, atque ob violationem sive publicam sive occultam praecepti peculiaris, cui nulla nulla est addita sanctio. In judicio (criminali) poena infligitur per sententiam judicialem. Extra judicium, reo confesso vel legitime convicto, poena infligitur per inodum praecepti. Scripto vel coram duobus testibus, indicatis poenae causis: suspensio ex informata conscientia specialibus regitur normis. IV. Conceptus delicti in Codice. Quoad rem »delictum« nunc definiri potest: externa et moraliter imputabilis violatio praescripti, cui addita sit canonica sanctio. Econtra, externa et moraliter imputabilis scandalosa aut specialiter gravis violatio praescripti, cui nulla est addita canonica sanctio, non est delictum, sed vocari potest »transgressio«. — Jure vetere »delictum« denotabat omnem praescripti violationem, quae puniri poterat, et non solum violationem praescripti, cu addita erat canonica sanctio; proinde nullo modo erat jure vetere receptum principium »nullum delictum (crimen) sine lege vel praecepto poenali«, nec erat simpliciter receptum principium »nulla poena (fer. sent.) sine lege vel praecepto poenali«. — Jure novo receptum est simpliciter principium »nullum delictum (crimen) sine lege vel praecepto poenali«, dum principium »nulla poena (fer. sent.) sine lege vel praecepto poenali« receptum sit tantum ut regula, quae certas patitur exceptiones

De sensu can. 1099. Cod. Iur. Canonici

I. Expositio textus. In n. 1. § 1. can. 1099. subjicitur formae Codicis matrimonium, quod inter se contrahunt partes, quarum utraque semel ingressa est in Ecclesiam catholicam sive per baptismatis susceptionem in eadem sive per conversionem ad eandem ex haeresi vel schismate. Defectio ab Ecclesia catholica memoratas personas a servanda forma non eximit, excepto casu de quo in secunda parte § 2. can. 1099. Praescriptum n. 1. § 1. can. 1099. rescipit matrimonium partium, quarum saltem una tempore celebrationis de jure ad latinum ritum pertinet. — In n. 2. § 1. can. 1099. subjicitur formae Codicis matrimonium, quod cum parte semper acatholica contrahit vel pars nunc catholica, vel pars nunc acatholica, quae olim in Ecclesiam catholicam ingressa est sive per baptismi susceptionem in eadem sive per conversionem ad eandem ex haeresi vel schismate. Defectio ab Ecclesia catholica partem olim catholicam a servanda forma non eximit, excepto casu de quo in secunda parte § 2. can. 1099. Praescriptum n. 2. § 1. can. 1099. respicit matrimonium, quod cum parte semper acatholica contrahit pars nunc de jure ad latinum ritum partinens. — In n. 3. § 1. can. 1099. subjicitur formae Codicis matrimonium, quod pars nunc de jure ad ritum orientalem pertinens contrahit cum parte, quae nunc de jure ad latinum ritum pertinet quaeque semel in Ecclesiam catholicam ingressa est sive per baptismi susceptionem in eadem sive per conversionem ad eandem ex haeresi vel schismate. — In prima parte n. 1. § 2. can. 1099. liberum edicitur a forma Codicis matrimonium, quod inter se contrahunt semper acatholici. — In secunda parte § 2. can. 1099. eximitur a forma Codicis, non obstante susceptione baptismatis in Ecclesia catholica in infantia, matrimonium ab acatholicis parentibus nati, qui extra Ecclesiam catholicam adolevit, quod ipse contrahit cum acatholico forma Codicis directe non ligato. II. Normae ad discernendas personas, quae formae Codicis subjacent respective non subjacent. Lex Codicis de matrimonii forma unam rescipit Ecclesiam Latinam, et Orientalem eatenus tantum obligat, quatenus rei natura, in casu nostro individuus matrimonialis contractus, id exigit. Suam formam Codex ne quidem omnibus latinis directe imponit, sed illis tantum, qui in Ecclesia Catholica sunt baptizati vel ad eandem ex haeresi aut schismate sunt conversi. Ceteri latini, aeque ac orientales et non baptizati, eatenus tantum ad formam Codicis servandam tenentur, quatenus id individuus matrimonialis contractus exigit. Directe ligatus formam Codicis in omni suo matrimonio servare debet; indirecte vero ligatustantum in matrimonio, quod cum persona directe ligata contrahit. — Solo valido baptismate homo certo ritui non adscribitur. Exponuntur momenta, quae ritum determinant — Indicantur leges quae ritum moderantur. — Exponitur influxus, quem mutatio ritus speciatim in formam matrimonialem habet. III. Conspectus matrimoniorum, quae formae Codicis subjacent respective non subjacent

Propisi zakona o opraštanju javnih i tajnih ženidbenih smetnja

Praescripta Cod. Iur. Canonici de dispensatione a publicis et occultis matrimonii impedimentis. I. Interpretatio textuum legalium de distinctione inter publica et occulta matrimonii impedimenta. II. In quo et pro quo foro danda est ad normam Juris Canonici dispensatio a publicis et ocultis matrimonii impedimentis