The Tourism Attractiveness of Landforms in Łagiewnicki Forest, Łódź

The article is an attempt to present the attractiveness of the recreational area of Łagiewnicki Forest in Łódź as regards the diversity of its relief. The work is based on an analysis of digital elevation models, using GIS techniques and direct observations. Based on an analysis of the relief, the authors have proposed a new tourism trail focused on the ‘morphometric assets’ of the area

Evaluation of usefulness of archival cartographic materials for the GIS analyses of palaeosurfaces in Central Poland

Podczas badań paleogeograficznych często istnieje potrzeba odwołania się do opracowań kartograficznych wydanych w formie drukowanej. Aby je wprowadzić do Systemów Informacji Geograficznej (GIS) należy dokonać ich oceny i weryfikacji, co warunkuje prowadzenie poprawnych analiz oraz stawianie właściwych wniosków. Zagadnienie to jest szczególnie istotne, kiedy istnieje potrzeba scalenia danych z wielu źródeł. W artykule tym przedstawiono ocenę możliwości wykorzystania w systemach GIS dla obszaru Polski Środkowej danych z profili wiertniczych oraz archiwalnych materiałów kartograficznych w postaci map i szkiców geologicznych, publikowanych jako samodzielne opracowania i jako załączniki zamieszczone w monografiach i artykułach naukowych.During palaeogeographic research printed cartographic materials are often used. In order to incorporate them into GIS thorough assessment and verification are necessary, since they condition proper analyses of the materials and valid conclusions. Evaluation of the materials is particularly important when information from several data sources is compiled. This paper assesses the possibilities of using a variety of geological materials on Central Poland in GIS, such as data derived from borehole profiles as well as archival geological maps and sketches that were published as stand-alone deliverables or as attachments to scientific monographs and papers

Analiza współkształtności powierzchni terenu i wybranej paleopowierzchni na przykładach z Polski Środkowej

The article presents examples of correlation analysis between palaeosurfaces and the contemporary surface, prepared on the basis of commonly available GIS (Geographic Information Systems) tools. The study area is Central Poland, where, despite several dozen years of palaeogeographic research, no uniform view on the evaluation of the role played by the older bedrock in the genesis of contemporary relief has been formulated. The main part of the study is presentation and analysis of research procedures conducted in GIS techniques, aimed at solving the problem identified above.W artykule zaprezentowano przykłady analizy współzależności między powierzchniami kopalnymi (paleopowierzchniami) i powierzchnią współczesną, opracowane w oparciu o powszechnie dostępne narzędzia z rodziny GIS (Geograficzne Systemy Informacyjne). Jako obszar badań wybrano Polskę Środkową, gdzie pomimo kilkudziesięciu lat badań paleogeograficznych, nie ukształtowała się jednoznaczna opinia co do oceny roli starszego podłoża w pochodzeniu rzeźby współczesnej. Główną część opracowania stanowi przedstawienie oraz analiza procedur badawczych prowadzonych w technikach GIS mających na celu rozwiązanie wskazanego wyżej problemu

Rendzina soils of the ”Węże” nature reserve in Załęcze Landscape Park

The article presents the characteristics and genesis of lithological forms of the Wartyn arch of the Warta River as well as the results of pedological studies on the Zelce hill. The aim of this study was to study the diversity of rendzina soils in the "Węże" geological reserve in Załęcze Landscape Park. Physical and chemical properties of soils were examined. In the "Węże" nature reserve, on the 0.2 km2 surface studied, texture varies from sandy to clayey. Most of the studied soils have been classified as brown rendzina soils. Surface levels are mainly aeolian sands, whereas in deeper layers sandy loam clay with a very thick backbone lies in. Undoubtedly, it is the result of weathering Jurassic limestone located in the deeper parts of the soil profile, but it also has a glacial origin. Uniform shallow rendzina soils were also examined, which occur only on exposed limestone rocks without admixtures of younger periglacial sediments.W artykule przedstawiono charakterystykę i genezę form litologicznych Działoszyńskiego Łuku Warty oraz wyniki badań gleboznawczych na górze Zelce. Celem niniejszej pracy było zbadanie różnorodności rędzin na terenie rezerwatu geologicznego „Węże” w Załęczańskim Parku Krajobrazowym. W profilach określono fizyczne i chemiczne właściwości gleb. W rezerwacie „Węże” na badanej powierzchni 0,2 km2 występuje zróżnicowanie składu granulometrycznego rędzin – od piaskowej do gliniastej. W większości badane gleby zostały sklasyfikowane jako rędziny brunatne. Powierzchniowe poziomy to głównie piaski eoliczne, natomiast w głębszych warstwach zalega glina piaszczysto-ilasta o bardzo grubym szkielecie. Niewątpliwie jest ona wynikiem wietrzenia wapieni jurajskich położonych w głębszych częściach profilu glebowego, ale ma też pochodzenie glacjalne. Zbadano również jednolite płytkie rędziny, które występują tylko na odsłoniętych skałach wapieni bez domieszek młodszych osadów peryglacjalnych

The edge zone of the Łódź Heights in the light of GIS methods

In this paper the author presented attempts at applying selected GIS methods for verification and visualization of H. Klatkowa’s paleogeomorphological concept (1965, 1972, 1996). Conducted research confirmed the existence of verge steps in the morphometric image of the region and also showed a high precision of archival cartographic materials. Studies also show that the SRTM-3 digital elevation model, apart from visualization, can also be used to some extent for geomorphometrical analyses.W artykule przedstawiono próby zastosowania wybranych metod GIS do weryfikacji i wizualizacji koncepcji paleogeomorfologicznej H. Klatkowej (1965, 1972, 1996). Prze-prowadzone prace potwierdziły istnienie stopni krawędziowych w obrazie morfome-trycznym obszaru, a także ukazały dużą precyzję wykonania archiwalnych materiałów kartograficznych. Badania wykazują również, że numeryczny model terenu SRTM3, oprócz zastosowań wizualizacyjnych, może również służyć w pewnym zakresie do analiz geomorfometrycznych

New aspects of research into the chemical composition of soils in the Łódź agglomeration, based on GIS methods

The study assumes the use of old printed maps for conducting spatial analyses in the GIS environment. Information, in the form of point data on concentration of trace elements in soils of the Łódź agglomeration, was digitalised and then interpolated. The article includes descriptions of subsequent stages of operations performed in order to obtain digital results, as close as possible to data included in the geochemical atlas. The resultant geobase will be used for conducting spatial analyses aimed at delimiting areas of various degree of both heavy metal pollution and nutrient richness.Praca zakłada wykorzystanie starych map, wydanych w formie drukowanej, do prowadzenia analiz przestrzennych w środowisku GIS. Informacje w formie danych punktowych o stężeniach pierwiastków śladowych w glebach aglomeracji łódzkiej zostały zdigitalizowane, a następnie poddane procesowi interpolacji. Artykuł zawiera opisy kolejnych etapów działań realizowanych w celu uzyskania wyników w formie cyfrowej, jak najbardziej zbliżonej do danych zawartych w atlasie geochemicznym. Powstała geobaza będzie służyć do prowadzenia analiz przestrzennych, mających na celu wyznaczenie obszarów o różnym stopniu zanieczyszczenia metalami ciężkimi, jak również zasobności w składniki pokarmowe

Precipitation fields in Poland associated with van Bebber’s Vb cyclones

artykuł recenzowanyThe article presents the course of the average annual trajectory of van Bebber’s Vb cyclones. The most rainfall-efficient section of the trajectory, i.e. the occurrence region of cyclones which produce the highest precipitation in Poland, was delimited. A map of average daily precipitation totals associated with Vb lows was constructed as well as a map indicating the maximum rainfall i.e. the highest sum of daily precipitation at the weather station in the period 1958‒2008 associated with the Vb cyclones situated close to the most rainfall-efficient segment of the trajectory. Vb route begins at the Balearic Sea and ends over southern Finland. The highest rainfall in Poland is associated with lows situated in the vicinity of the middle section of the trajectory – over eastern Hungary, western Romania or southern Slovakia. The highest average amount of rainfall can be observed in south-eastern Poland, particularly in the Żywiec dale, in the Tatras, and over the Lublin Upland. Maximum daily rainfall associated with Vb cyclones occurred on Śnieżka peak and reached 129.2 mm.W artykule przedstawiono przebieg średniej trajektorii niżów Vb van Bebbera w skali roku. Wyznaczono najbardziej opadotwórczy odcinek trajektorii, tzn. region występowania cyklonów, które wywołują najwyższe opady w Polsce. Skonstruowano mapę średnich sum dobowych opadu związanych z niżami Vb oraz mapę opadów maksymalnych informującą o tym, jaka była najwyższa wartość opadu w danej stacji meteorologicznej w okresie 1958‒2008 związana z wystąpieniem niżu Vb na wyróżnionym – najbardziej opadotwórczym – odcinku trajektorii. Szlak Vb rozpoczyna się na Morzu Balearskim, a kończy nad południową Finlandią. Najwyższe opady w Polsce związane są z niżami usytuowanymi w sąsiedztwie środkowego odcinka trajektorii – nad wschodnimi Węgrami, zachodnią Rumunią lub południową Słowacją. Najwyższe średnie sumy opadów można zaobserwować w Polsce Południowo-Wschodniej. Maksima występują w Kotlinie Żywieckiej, w Tatrach i na Wyżynie Lubelskiej. Maksymalny opad dobowy związany z niżem Vb wystąpił na Śnieżce i osiągnął wartość 129,2 mm.NCN: grant N N30631373

Zelce Mountain as a geotouristic value of the Woźniki-Wieluń Upland, including geomorphological analysis

Zelce Mountain in the Wieluń Upland has been protected since 1971 by reserve protection regarding karst forms of the Jurassic Mound. As a rule of thumb, protection is granted to natural forms, little transformed by human activity. In the case of Góra Zelce and the "Węże" nature reserve, we are dealing with a strongly anthropogenic transformation. These transformations resulted from many years of calcite exploitation for the needs of the steel industry. Numerous excavations and heaps remained, as well as cave corridors, mostly devoid of dripstone formations. For most of the period of operation of the reserve, cave facilities were available to the general tourist traffic. In recent years, access to caves has been closed for environmental reasons. The article presents the results of research on the transformation of the relief and the condition of the caves. The authors point to the possibility of limiting the reserve protection in the studied area.Góra Zelce na Wyżynie Wieluńskiej od 1971 roku objęta jest ochroną rezerwatową dotyczącą form krasowych ostańca jurajskiego. Z reguły ochroną obejmowane są formy naturalne, mało przekształcone przez człowieka. W przypadku Góry Zelce i Rezerwatu „Węże” mamy do czynienia z obiektem silnie przekształconym antropogenicznie. Przekształcenia te wynikały z wieloletniej eksploatacji kalcytu dla potrzeb przemysłu hutniczego. Pozostały po tym liczne wyrobiska i hałdy oraz korytarze jaskiń w większości pozbawione szaty naciekowej. Przez większość okresu funkcjonowania rezerwatu obiekty jaskiniowe były dostępne dla powszechnego ruchu turystycznego. W ostatnich latach, ze względów ochrony środowiska, dostęp do jaskiń został zamknięty. W artykule przedstawiono rezultaty badań na temat przekształcenia rzeźby oraz stanu jaskiń. Autorzy wskazują na możliwość ograniczenia ochrony rezerwatowej na badanym obszarze

Rzeźba terenu Lasu Łagiewnickiego w Łodzi jako atrakcja turystyczna

W artykule dokonano próby ukazania atrakcyjności obszaru odpoczynkowo-rekreacyjnego, jakim jest Las Łagiewnicki w Łodzi pod kątem urozmaicenia rzeźby powierzchni terenu. Pracę wykonano w oparciu o analizy cyfrowych modeli wysokościowych przy wykorzystaniu technik GIS oraz obserwacje wykonane bezpośrednio w terenie. Na podstawie analizy rzeźby terenu zaproponowano nowy szlak turystyczny uwzględniający walory morfometryczne terenu

Relations between present relief on the border of lowlands and highlands and geological structures of the Paleozoic Platform – a case study from central Poland

The article is an attempt to find relations between geology and the dynamics of the Mesozoic surface of the Łódź Synclinorium, the Radomsko Elevation and the Bełchatów Graben and the present relief on the border of the Polish Lowlands and Uplands in its central part. Fossil relief has been compared with the present one as related to the extent of the recession phases of the Saalian (Wartanian) ice-sheet. A significant convergence has been found between the Mesozoic surface plain and the main morphologic elements. The role of elevations and fossil valleys has been stressed as stable forms in the pre-Pleistocene and contemporary landscape. Also stressed has been the meaning of grabens and elevations enforcing longer stoppages of the Wartanian stadial of the Middle Polish Glaciations