We are all on the road from Auschwitz : the second generation as travelers in time and space

Temat artykułu oscyluje wokół zagadnień migracji, wygnania, postpamięci Holocaustu oraz wydarzeń Marca'68. Za materiał badawczy posłużyły dwie powieści autobiograficzne napisane przez autorów wywodzących się z rodzin polskich Żydów: Krótki przystanek w drodze z Auschwitz pióra szwedzkiego dziennikarza Görana Rosenberga oraz Zapiski z wygnania amerykańskiej przedsiębiorczyni Sabiny Baral. Analiza podąża śladami pamięciowych podróży, na które zdecydowali się autorzy. W Krótkim przystanku w drodze z Auschwitz, Rosenberg przedstawia historię życia swojego ocalałego z Holocaustu ojca. Po doświadczeniach łódzkiego getta i obozów, David Rosenberg rozpoczął nowe życie w małym szwedzkim mieście. Jednak by przetrwać ocalenie i trwać przy życiu, potrzeba czegoś więcej niż państwa opiekuńczego. Dla Rosenberga seniora proces ten okazuje się niemożliwy. Po samobójczej śmierci ojca, Göran wyruszył w podróż w czasie - wracając do własnego dzieciństwa i znowu patrząc na ojca i jego motywacje oczami dziecka. Wykonując tę postpamięciową pracę odbył także realną w sensie fizycznym podróż przez archipelagi dawnych obozów koncentracyjnych i obozów pracy przymusowej. Rodzice Sabiny Baral również przetrwali Holocaust w Polsce, ale nie opuścili kraju w poszukiwaniu lepszej przyszłości, nie uciekali też przed bolesną przeszłością. Zamiast tego zostali z Polski wygnani po antysemickiej kampanii i wydarzeniach Marca'68. Mieszkająca obecnie w USA Sabina Baral postanowiła przypomnieć podwójną traumę, jaka w odstępie niewiele ponad 20 lat stała się doświadczeniem jej rodziców, a także zmusiła ją do opuszczenia kraju młodości. Dziś w Polsce czuje, że jest tylko "gościem". Postpamięć jest jak odziedziczony bilet do odległego miejsca trudnej pamięci rodziców. Zdarza się, że ta podróż jest czymś więcej niż metaforą, a postpokolenia muszą pogodzić się nie tylko z traumatycznymi wspomnieniami, które za pośrednictwem międzypokoleniowej transmisji (Hirsch) stały się ich udziałem, ale także konkretnymi miejscami i przestrzeniami. Zarówno dla Rosenberga, jak i dla Baral, Polska jest punktem wyjścia dla podróży pamięci.The subject of this article centers around the issues of migration, exile, postmemory of the Holocaust, and the aftermath of March'68. As a research material, I choose two memoirs written by the authors born to families of Polish Jews: A Brief Stop On the Road From Auschwitz by a Swedish journalist Göran Rosenberg and Zapiski z wygnania (the title can be translated into English as [Notes from the exile]) by an American entrepreneur Sabina Baral. I aim to analyze the narratives of the books by tracing the journeys of memory that Rosenberg and Baral decided to undertake. In A Brief Stop On the Road From Auschwitz, Göran Rosenberg recalls the story of his father, a Holocaust survivor from the ghetto of Lodz (Poland), who tried to start a new life in a small town in Sweden. However, surviving the survival, even in a welfare state, turned out impossible. After his father's suicidal death, Rosenberg took his journey back in time - returning to his childhood and his father as perceived in a child's eyes and also in space - tracing postmemory (Hirsch) and traveling all way back through the archipelago of concentration and labor camps. Sabina Baral's parents also survived the Holocaust in Poland, but they did not leave the country in search of a better future or to escape the painful past. Instead, they were forced to leave as the aftermath of the antisemitic campaign of March 1968. Living now in the US, Baral decided to describe her experiences and a double trauma inflicted upon her parents. While in Poland, she considers herself only "a visitor." Postmemory is like an inherited ticket to a remote place of parents' traumatic memory. It happens that the journeys are more than just metaphorical events, and the next generations need to come to terms not only with memories but also with particular places and spaces, and for both authors, Poland is the starting point in their journey of memory

Commemorative monuments as pawns on the white and red chessboard: political and media discourse of Monument to Brotherhood in Arms (Warsaw), Hasior's "Iron Organs" and "Monument of the Revolutionary Deed" (Rzeszow)

Trudno powiedzieć, czy większe znaczenie ma wzniesienie pomnika ku chwale danej osoby bądź idei, czy zburzenie go. Coraz częściej takie akty to jedynie polityczne kaprysy i granie przez zmieniające się u władzy obozy polityczne "pod swój elektorat". We współczesnej Polsce pamięć i upamiętnianie są bowiem stale instrumentalizowana politycznie. Dobrze widać to na przykładzie tzw. pomników wdzięczności - monumentów stawianych tuż po zakończeniu wojny celem upamiętnienia żołnierzy Armii Czerwonej i wyrażenia (dyskusyjnej) wdzięczności. Ich dalsze losy stały się tematem licznych debat: czy powinny pozostać nienaruszone, zostać zmienione, a może zupełnie zniknąć z przestrzeni publicznej. W tekście autorka chce zaprezentować kilka z możliwych strategii postępowania z problematycznymi upamiętnieniami oraz ich polityczny i medialny dyskurs. Do analizy wybrane zostały trzy monumenty, które są lub były zlokalizowane w różnych miejscach Polski: warszawski pomnik Pomnik Braterstwa Broni ("Czterech śpiących"), "Organy" Hasiora z przełęczy Snozka (Gorce/Pieniny) oraz rzeszowski Pomnik Czynu Rewolucyjnego. Metafora pionków na biało-czerwonej szachownicy to nie tylko nawiązanie do polskich barw narodowych, ale także próba zobrazowania dynamiki związanej z tymi pomnikami: protestów, kampanii, kontr-upamiętnień czy politycznej presji. Pod uwagę brane będą także relacje architektoniczne, kontekst socjokulturowy oraz dawne i obecne znaczenie tych pomników.It’s difficult to decide what is of more significance: raising or overthrowing a monument dedicated to a person or an idea? Both decisions are first of all political and are as pragmatic as the politics itself. In modern Poland the notion of memory is often being exploited. There are dozens of "monuments of gratitude" built shortly after the Second World War to commemorate the Red Army’s soldiers and to express questionable gratitude to the Soviet Union. This gives politicians plenty of room to have their saying on the remnants of the Communist era: let them rest as they are, modify them or destroy completely in the name of patriotism. In the following text the author wants to present potential strategies of dealing with dubious pieces of architecture that may bring back disturbing memories of historical trauma on the basis of three Polish monuments from Warsaw, Pieniny Mountains and Rzeszów – the latter being my main case study. Why the pawns and the white and red chessboard metaphor? Not only because these are the colours of the flag of Poland, but also due to the social dynamics of the subject i.e. protests, international campaign to protect socialist era monuments (#thanksRzeszow) or the pressure from the new right-wing government to remove them. The paper presents the history and media discourse on the selected monuments together with their mutual relationships in the architectural space, socio-cultural contexts, and the past and actual meaning

The language of ice, water, and tears : climate mourning as an empathetic awareness of the anthropocene

Zmiany klimatu to wciąż rosnące straty ekologiczne. Językiem antropocenu pomału staje się więc język żałoby - żałoby klimatycznej zdefiniowanej jako stan odczuwany w związku z doświadczanymi lub antycypowanymi stratami środowiska (Cunsolo). Jej wyrazem są symboliczne pogrzeby lodowców, w czasie których żałobnicy empatycznie rozszerzają pojęcie żałoby na byty pozaludzkie. Analizując rolę tych uroczystości na przykładzie pożegnania lodowca Ok oraz dyskursu wokół opłakiwania strat ekologicznych, autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie o potencjał żałoby klimatycznej jako katalizatora zmian.Climate change equals ecological loss. The language of the Anthropocene is thus slowly becoming the language of mourning - climate grief felt in relation to experienced or anticipated environmental losses (Cunsolo). Its expression is found in symbolic glacier funerals, during which mourners empathically extend the concept of grief to non-human entities. By analyzing the role of the Ok glacier's funeral, and the discourse around mourning ecological losses, the author attempts to answer the question about the social potential of climate grief as a catalyst for change

Polish-media war. Popular media’s reception of Dorota Maslowska’s work (in time period 2002-2012)

Praca poświęcona jest recepcji twórczości Doroty Masłowskiej w mediach popularnych w latach 2002-2012, czyli od momentu jej głośnego debiutu powieścią „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną” aż do ukazania się jej ostatniej książki „Kochanie zabiłam nasze koty”. W rozdziale I szczegółowo omówiony został postmodernizm literacki jako nurt w ramach którego tworzy Dorota Masłowska. Rozdział II to prezentacja biografii i omówienie wszystkich utworów pisarki. Rozdział III zawiera streszczenie ocen i omówień jej książek dokonane przez literaturoznawców. Rozdział IV zawiera prezentację analizy tekstów poświęconych Masłowskiej i jej twórczości w mediach popularnych w latach 2002-2012. Zdefiniowany został w nim także dyskurs medialny oraz krytyczna analiza tekstu. Podsumowanie zawiera zbiorcze wnioski, zestawienie dyskursów, jakie udało się wyróżnić podczas krytycznego czytania tekstów medialnych, a także próbę odpowiedzi na pytanie, czy Dorocie Masłowskiej udało się wypracować własny model kariery literackiej w mediach.Dissertation is devoted to popular media’s reception of Dorota Maslowska’s work in years2002-2012, i.e. from the moment of her famous debut with “White and Red” until her last book “Honey, I killed our cats”. Chapter I discusses in detail the movement of postmodernism in literature within which Dorota Maslowska writes. Chapter II is the presentation of author’s biography and discussion of all her work. Chapter III consists of the summary of reviews and discussions made by literature experts of the author’s books. Chapter IV presents an analysis of texts published in popular media in years 2002-2012, which were devoted to Maslowska and her work. The chapter defines also media discourse and critical discourse analysis. Summary includes conclusions, recapitulation of the discourses which were identified during critical discourse analysis of media texts and attempt to answer the question: Did Dorota Maslowska succeed in creation of own literature career model in media

Climate grief

Zmiany klimatyczne to straty ekologiczne. Tymczasem w dyskursie na temat zmian klimatu często pomija się - lub nie traktuje się go z należytą powagą - temat żałoby związanej ze śmiercią ekosystemów, w tym nieodwracalną utratą materii nieożywionej. Zdaniem Ashlee Cunsolo Willox, jednej z inicjatorek wprowadzenia pojęcia żałoby ekologicznej (ang. ecological grief), jest to stan, którego doświadcza coraz więcej ludzi. Coraz mocniej artykułują oni też potrzebę opłakania zdewastowanego środowiska przez upamiętnienie tego, co utracone. Jeśli zmiany klimatyczne w jakikolwiek sposób mogłyby wiązać się ze zmianami nas samych na lepsze, to jedynie poprzez obudzenie w nas współodczuwania, odpowiedzialności i poczucia empatycznej jedności z innymi bytami, nawet jeśli ich cielesność nie jest tożsama z naszą. W poniższym rozdziale, wychodząc od symbolicznych pogrzebów lodowców i teorii żałoby, omawiam żałobę klimatyczną oraz jej etyczny i polityczny potencjał do konstruktywnego poszerzenia debaty klimatycznej o byty pozaludzkie (ang. non-human entities). Zastanawiam się też, czy jesteśmy gotowi odczuwać straty ekologiczno-klimatyczne jak śmierć kogoś bliskiego. To nie tylko pytanie retoryczne. Doświadczanie i przeżywanie żałoby zorientowanej na środowisko naturalne jest kluczowym brakującym elementem przejścia od wiedzy na temat konsekwencji antropogenicznych zmian klimatu do działań mających na celu konieczną, radykalną zmianę sposobów funkcjonowania ludzi w świecie. Emocjonalne przepracowanie jest niezbędne do potraktowania sprawy poważnie - jako mającej miejsce tu i teraz, ale niosącej dalekosiężne konsekwencje dla ludzi jako części biosfery. Przeżywanie żałoby zorientowanej na środowisko naturalne może sprawić, że pozostaniemy ludźmi dosłownie, czyli przetrwamy jako gatunek, ale także pozostaniemy nimi metaforycznie - jako istoty zdolne do współodczuwania.Climate change is about ecological loss. Yet the discourse on climate change often overlooks or fails to take seriously the issue of grief associated with the death of ecosystems, including the irreversible loss of inanimate matter. According to Ashlee Cunsolo Willox, one of the initiators of the term ecological grief, it is a state experienced by more and more people. They are also increasingly articulating the need to mourn a destroyed environment by commemorating what has been lost. Suppose climate change could in any way involve changing ourselves for the better. In that case, it could only be by awakening our compassion, responsibility, and sense of empathic unity with other beings, even if their corporeality is not the same as our own. In the following chapter, starting from symbolic glacial funerals and mourning theory, I discuss climate mourning and its ethical and political potential to extend the climate change debate to non-human entities. I also consider whether we are willing to suffer ecological and climatic losses like the death of a loved one. It is not just a rhetorical question. Experiencing and living through environmentally oriented grief is a critical missing piece in the transition from knowledge of the consequences of anthropogenic climate change to actions aiming for the necessary, radical change in the ways humans function in the world. Emotional working with grief is essential to taking the issue seriously - as occurring here and now, but with far-reaching consequences for humans as part of the biosphere. Environmentally oriented grieving can ensure that we remain humans - that is, not only survive as a species - but also remain metaphorically so - as beings capable of empathy

Comet, Cassandra, and Communication. ‘Don’t Look Up’ movie as a depiction of the communication between US climate scientists and the public

Głównym celem badawczym pracy jest sprawdzenie, czy zdaniem amerykańskich badaczy klimatu film „Nie patrz w górę” Adama McKaya i użyta w nim metafora komety jako zagrożeń globalnego ocieplenia dobrze oddają ich doświadczenia w roli naukowców zajmujących się komunikowaniem nauki o klimacie i jego zmianach. Twórcy filmu publicznie przyznali, że ma on być satyrycznym obrazem społecznych reakcji na widmo nadciągającej katastrofy klimatycznej. To zainspirowało autorkę, by o zdanie zapytać amerykańskich naukowców na co dzień zajmujących się badaniem i komunikowaniem zmian klimatu w USA.Praca składa się z trzech rozdziałów, które odpowiadają zawartym w tytule hasłom. W rozdziale I autorka skupia się na Komecie, czyli samym filmie „Nie patrz w górę” (Netflix, 2021), jego kinematograficznemu kontekstowi i recepcji. Obraz opowiada historię dwójki astronomów z Michigan State University. Doktorantka Kate Dibiasky odkrywa, że do Ziemi zbliża się kometa, która może doprowadzić do zagłady ludzkości. Okazuje się, że widoczne na niebie gołym okiem zagrożenie to za mało, żeby skłonić amerykańskie społeczeństwo do współpracy ponad ideologicznymi podziałami („Don’t look up/Look up”).W rozdziale II autorka wyjaśnia kluczowe pojęcia umożliwiające interpretację pokazanego w filmie, amerykańskiego kontekstu komunikowania zmian klimatu, w tym naukowców występujących w roli współczesnej Kasandry. Wśród omawianych zagadnień znalazł się naukowcy konsensus na temat zmian klimatu, denializm klimatyczny, „fałszywa równowaga” w reprezentacji głosów eksperckich w mediach, a także aspekt społecznego zaufania wobec nauki i naukowców w dobie pandemii i globalnych kryzysów. Rozdział III pracy ma charakter empiryczny i zawiera omówienie analizy ilościowo-jakościowej wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z ośmioma amerykańskimi naukowcami zajmującymi się zmianami klimatu. Podczas rozmowy z nimi poruszone zostały zagadnienia związane z funkcjonalnością komety jako metafory zmian klimatu, filmową reprezentacją środowiska naukowego oraz doświadczeń komunikowania nauki o klimacie. Na podstawie przeprowadzonych badań, autorka doszła do następujących wniosków. Zdaniem badaczy klimatu, kometa jest czytelną, ale odbiegającą od specyfiki zmian klimatu metaforą. Podstawową różnicę stanowi nagły charakter kosmicznej katastrofy, podczas gdy kryzys klimatyczny rozwija się i zabija pomału. Podobne różnice dotyczą czasu niezbędnego na rozwiązanie problemu; zmian klimatu nie da się odwrócić jednym tylko działaniem, a nawet całkowite zaprzestanie emisji gazów cieplarnianych nie przełoży się na natychmiastowe ochłodzenie systemu klimatycznego. Kolejną istotną różnicą w kwestii szukania rozwiązań dla obu zagrożeń – filmowej komety i realnych zmian klimatu – stanowi geopolityka. W filmie Adama McKaya zaprezentowana jest amerykańsko-centryczna wizja świata z prezydentem USA jako jedynym liderem, który posiada moc sprawczą (nawet jeśli z tylnego siedzenia kieruje nim „wielki biznes”). W rzeczywistości, na co zwracają uwagę uczestnicy badania, rozwiązanie problemu zmian klimatu możliwe jest tylko w ramach solidarnej współpracy wszystkich państw i przywódców. Można zatem wysnuć tezę, że kometa nie jest najlepszą metaforą katastrofy klimatycznej, jednak stanowi zrozumiały dla naukowców kompromis oraz, jako wybór artystyczny, przekłada się na wartość rozrywkową filmu, a także wpisuje w tradycję amerykańskich filmów katastroficznych, w których zagrożenie „nadciąga z kosmosu”. Większość naukowców jest natomiast zgodna, że film doskonale diagnozuje kwestie komunikacji naukowej na temat zmian klimatu i ich codziennie doświadczenie w roli ekspertów dzielących się swoimi kompetencjami z mediami i decydentami politycznymi. W tym sensie film „Nie patrz w górę” Adama McKaya nie jest filmem o zmianach klimatu i ich katastroficznych konsekwencjach, ale o tym, dlaczego tak trudno zmienić nastawienie amerykańskiego społeczeństwa do nauki i naukowców.The main research goal of this thesis is to examine whether, according to the US climate scientists, Adam McKay’s film “Don’t Look Up” and the metaphor of a comet as a threat of global warming reflects accurately their experience as scientists involved in climate change communication. The filmmakers have publicly acknowledged that the film is intended to be a satirical depiction of societal reactions to the specter of impending climate catastrophe. This inspired the author to ask American scientists involved on a daily basis in the study and communication of climate change in the US for their opinion.The work consists of three chapters corresponding to the slogans in the title. In Chapter I focuses on Comet, namely the film “Don’t Look Up” (2021) itself, its cinematic context and reception. The picture tells the story of two astronomers at Michigan State University. Kate Dibiasky, a Ph.D. student, discovers that a comet is approaching Earth that could lead to the annihilation of humanity. It turns out that the threat visible in the sky to the naked eye is not enough to get the American public to cooperate across ideological divides (“Don’t look up/Look up”).In Chapter II, the author explains the key concepts for interpreting the American climate change communication context shown in the film, including scientists’ role as modern-day Cassandras. Among the issues discussed were the scientific consensus on climate change, climate change denial, the “false balance” in the representation of expert voices in the media, and the aspect of public trust towards science and scientists in times of pandemics and global crises. Chapter III serves methodological and empirical purposes as it includes a discussion of the quantitative and qualitative analysis of in-depth interviews conducted with eight US climate change scientists. Through the interviewing process, issues related to the functionality of the comet as a metaphor for climate change, the cinematic representation of the scientific community, and the experience of communicating climate science were addressed. Based on her research, the author came to the following conclusions. According to climate scientists, the comet is a straightforward but divergent metaphor for the specifics of the climate change phenomenon. The main difference is the sudden nature of the cosmic catastrophe, while the climate crisis develops and kills slowly. Similar differences relate to the time required to solve the problem; a single action cannot reverse climate change, and even a complete cessation of greenhouse gas emissions will not translate into an immediate cooling of the climate system. Another significant difference in terms of finding solutions to both threats – the fictional comet and real climate change – is the matter of geopolitics. In Adam McKay’s film, an American-centric vision of the world is presented, with the US president as the only leader who holds the power to make things happen (even if he is led from the back seat by “big business”). In reality, as the participants in the study point out, solving the problem of climate change is only possible through the solidarity and cooperation of all countries and world leaders. Thus, it can be stated that the comet is not the best metaphor for a climate catastrophe. Still, it is an understandable compromise in climate scientists’ view and, as an artistic choice, translates into entertainment value for the film, as well as fits into the tradition of American disaster films in which the threat “comes from outer space.” At the same time, most interviewed scientists agree that the movie perfectly diagnoses the issues of scientific communication on climate change and their experience of sharing knowledge with the media and policymakers. In this sense, McKay’s “Don’t Look Up” is not a film about climate change and its catastrophic consequences but about why it is so difficult to change the American public’s attitude toward science and scientists