ECOLOGICAL CHARACTERISTICS OF GREAT SERTEYA PALEOLAKE BASED ON PALEOECOLOGICAL RESEARCH AT THE SERTEYA II SITE IN WESTERN RUSSIA

72-7

Metody spektroskopii w podczerwieni w analizach skał zbiornikowych – podejście półilościowe w badaniach skał węglanowych

Experimental results and methodology for mineral composition determination of reservoir rocks by means of Fourier Transformed Infrared Spectroscopy technique (FTIR) was a subject to present in the paper. The FTIR data were calibrated with use of X-ray diffraction and X-ray fluorescence (XRF) methods. This approach allows quantitative and semiquantitative analysis basing on use of statistical methods like PCR (Principal Component Regression) or PLS (Partial Least Squares) to calibrate FTIR ATR in purpose to create efficient and cost saving tool for quick screening analysis of reservoir rocks samples. The presented approach allows for calibration of FTIR ATR using statistical methods like PCR (Principal Component Regression) or PLS (Partial Least Squares) in order to create efficient and cost saving tool for quantitative and semi-quantitative analysis of reservoir rocks samples. In the paper, 18 surface carbonate rocks samples of limestone and dolomite type belonging to the Paleozoic and Mesozoic age from the Kraków–Częstochowa Upland and Main Dolomite from Fore-Sudetic Monocline were analyzed. FTIR results were qualitatively described by analysis together with tentative assignments of their molecular bonds vibrations assignments are presented and a spectra interpretation for typical carbonates associated minerals. The technical constrains of the methodology resulting from proper method calibration and metal oxide analysis limitations were also discussed. Furthermore the behavior of the PCR and PLS algorithms in case of monomineral samples was commented and the necessity of additional qualitative spectra verification was indicated in this case for the final assessment of quantitative data quality. The quantitative results of FTIR analysis were compared with X-ray diffraction (XRD) quantitative data, part of them has been used as validation data. The accordance of the data series was better than 6% for each analyzed mineral phases excluding the outliers indicated by the analytical algorithm. The method was also successfully applied to the quantitative analysis of shale rocks, however, this part of the research will be presented in a separate paper.Praca przedstawia wyniki eksperymentalne oraz metodologię badania składu mineralnego skał zbiornikowych z zastosowaniem fourierowskiej spektroskopii w podczerwieni (FTIR – Fourier-transformed infrared spectroscopy). Wyniki spektroskopii FTIR kalibrowano z użyciem metod dyfrakcji rentgenowskiej (XRD – X-ray diffraction) oraz fluorescencji rentgenowskiej (XRF – X-ray fluorescence). Takie podejście pozwala na analizę półilościową, a nawet ilościową z zastosowaniem metody FTIR ATR. Metodyka opiera się na użyciu metod statystycznych, takich jak PCR (principal component regression) oraz PLS (partial least squares), do kalibracji metody FTIR ATR za pomocą innych danych w celu stworzenia wydajnego, szybkiego i finalnie niedrogiego narzędzia do zgrubnych (przesiewowych) badań skał zbiornikowych. W opracowaniu przedstawiono przykładowe wyniki analiz skał węglanowych (wapieni i dolomitów) dla 18 próbek skalnych z różnych lokalizacji, w tym próbek powierzchniowych ery paleozoicznej i mezozoicznej z rejonu Jury Krakowsko-Częstochowskiej, z okolic Krakowa, a także próbki reprezentujące dolomit główny z rejonu monokliny przedsudeckiej. Wyniki FTIR opatrzono opisem jakościowym zawierającym szczegółowe przypisania najważniejszych pasm drgań, jak również opisem widm minerałów towarzyszących. Przedstawiono też ograniczenia metody związane z kalibracją, a także z analizami próbek zawierających takie minerały jak piryt i tlenki metali czy też z zachowaniem wybranych algorytmów analizy ilościowej próbek w przybliżeniu monomineralnych. W tym przypadku zaznaczono konieczność przeprowadzenia jakościowej weryfikacji widm dla otrzymanych danych ilościowych, aby zachować ich odpowiednią jakość. Porównano wyniki badań ilościowych FTIR z wynikami ilościowych analiz z użyciem metody dyfrakcji rentgenowskiej (XRD), część wyników traktując jako walidację metody. Otrzymano zgodność na poziomie nie gorszym niż 6% odchyłki dla poszczególnych faz, nie wliczając wyników odstających, które najczęściej odrzuca metoda jako niespełniające kryteriów. Wyniki dodatkowo weryfikowano, stosując technikę fluorescencji rentgenowskiej XRF. Metodyką tą z powodzeniem posłużono się także w przypadku skał łupkowych, jednak ta część wyników zaprezentowana zostanie w oddzielnym opracowaniu

Illumination of St. Joseph Church in Poznan.

W artykule, na przykładzie kościoła p.w. św. Józefa w Poznaniu, opisano wybrane problemy związane z iluminacją zabytkowych obiektów architektonicznych, zlokalizowanych na zurbanizowanym terenie . Istotny wpływ na wybór ostatecznego rozwiązania oświetlenia fasady obiektu ma nie tylko wizja projektanta, często ograniczona przez konserwatorskie wymagania, ale również lokalizacja na uzbrojonym terenie. Wskazano na istotną rolę wizualizacji komputerowych, wspomagających wybór ostatecznej metody iluminacji, wiążący się nie tylko z doborem odpowiedniego sprzętu oświetleniowego, ale również z określeniem dopuszczalnej lokalizacji opraw oświetleniowych, uzależnionej ściśle od warunków technicznych.Chosen aspects of illumination concepts of historical buildings are described in the article. The computer visualizations of lighting variants and final solution of St. Joseph Church illumination in Poznan are presented

The organic matter type in the shale rock samples assessed by FTIR-ATR analyses

The aim of the paper was to show possibilities of applying the relatively new, and quick FTIR molecular vibrational spectroscopy with attenuated Total Reflectance – aTR technique – in order to correlate extracted organic matter samples of different types with its infrared spectra. The technique was employed for 22 shale rock samples of the Carpatian Flysch – mainly from Menilite Beds, Istebna Beds and Verovice Beds. They were selected on the basis of their different maturity levels – from immature ones through all stages of the oil window, up to the early gas window phase of generating hydrocarbons. The Rock-Eval analysis and optical microscope techniques (organic petrography and vitrinite reflectance), were the methods chosen to confirm the samples classification assessment, in terms of kerogen typing and samples maturity. The major kerogen types in these source rocks include Type I, II and III. In consequence the measurement and data analysis (like choosing analytical bands and parameterization) for distinguishing between different kerogen types (I-III) should be possible by the proposed FTIR-ATR technique. key words: shale rock analysis, organic matter FTiR analysis with aTR mode, vitrinite reflectance, Rock-eval and petrographical analysis. Typ substancji organicznej w łupkach, a jej widma spektroskopowe FTIR-ATR artykuł przedstawia możliwości zastosowania relatywnie nowej, szybkiej odmiany spektroskopii w podczerwieni FTIR – w wydaniu z wykorzystaniem techniki ATR (Attenuated Total Reflectance) – bazującej na zjawisku tłumio-nego całkowitego odbicia. Celem jest korelacja próbek kerogenu reprezentujących różne jego typy z ich widmami w podczerwieni. Przebadano 22 próbki skał formacji łupkowych fliszu karpackiego. Były to łupki menilitowe, warstwy istebniańskie oraz wierzowskie, wyselekcjonowane w taki sposób by reprezentować różne stopnie dojrza-łości materii organicznej – od niedojrzałych poprzez okno ropne aż do okna gazowego. w celu potwierdzenia ich klasyfikacji przeprowadzono badania pirolizy Rock-eval, użyto mikroskopowych metod petrograficznych jak analiza refleksyjności witrynitu oraz petrografia składników organicznych. stwierdzono, iż poszczególne próbki przynależą do kerogenu typu i, ale także ii oraz iii. Na podstawie przeprowadzonych dotychczas badań oraz doniesień literatu-rowych stwierdzono, iż rozróżnienie takie było możliwe także z użyciem zaproponowanej w pracy odmiany metod spektroskopii w podczerwieni – FTiR-aTR. jednak w celu bardziej szczegółowego poznania ograniczeń metody oraz stwierdzenia zakresu jej stosowalności konieczne jest przeprowadzenie badań na większej populacji próbek. słowa kluczowe: analizy próbek formacji łupkowych, analizy materii organicznej metodą FTiR-aTR, refleksyjność witrynitu, analizy Rock-Eval

Illumination of historical architectonic facilities and buildings using as an example the St. Joseph Church in Poznań

In the article, using as an example the St. Joseph Church in Poznań, there has been described selected problems connected with the illumination of historical architectonic facilities and building. The choice of the selected illumination method is made using the designer imagination and conservator’s enquiry requirements. Technical conditions, related with the building location on the area equipped with utilities, may have significant influence on choosing the final solution for the lighting. In such situation computer visualizations become the tool facilitating determining the final illumination method. It is possible to select the appropriate illumination equipment taking into consideration location of luminaires which is directly depending on technical conditions

Architectural illumination of contemporary buildings

W artykule, na przykładzie budynku Collegium Novum w Poznaniu, opisano wybrane problemy związane z iluminacją współczesnych obiektów architektonicznych. W wielu przypadkach, twórca obiektu ma istotny wpływ na wybór ostatecznego rozwiązania oświetlenia fasady. Wskazano na istotną rolę wizualizacji komputerowej efektów plastycznych, możliwych do uzyskania, zależnie od przyjętych, technicznych rozwiązań oświetleniowych, dotyczących wyboru metody iluminacji, doboru rodzaju sprzętu oświetleniowego oraz sposobu montażu opraw. Porównanie wizualizacji różnych wariantów ułatwia podjęcie decyzji realizacyjnej.Chosen aspects of illumination concepts of contemporary buildings are described in the article. The computer visualizations of lighting variants and final solution of Collegium Novum illumination in Poznan are presented