Reportażowa biografia rodzinna jako polemika z etosem kulturowym. O problemach z kaszubską religijnością w Welewetce Stasi Budzisz

Celem artykułu jest analiza obrazu kaszubskiego katolicyzmu w reportażu Stasi Budzisz Welewetka. Jak znikają Kaszuby. W książce przyjmującej formę reportażowej biografii rodzinnej autorka podejmuje próbę nowego spojrzenia na dziedzictwo kulturowe i tożsamość kaszubską. Opowieść o niełatwym procesie przyswajania przez reporterkę kaszubskich tradycji staje się dla niej okazją do krytycznego spojrzenia na kondycję regionu i jego dziedzictwo kulturowe. Z tego powodu Welewetka traktowana być może jako reporterska polemika z regionalnym etosem kulturowym. Szczególnie wyraźnej krytyce poddaje Budzisz kaszubski katolicyzm. Na kartach książki jawi się on jako wewnętrznie niespójny, negatywnie wpływający na lokalne stosunki społeczne oraz osłabiający odrębność kulturową Kaszub. Widziany przez pryzmat reportażu katolicyzm może być pojmowany jako czynnik wypaczający obraz regionalnej kultury. Literacka narracja pozwala ponadto stwierdzić, że nadmierna społeczna nobilitacja katolicyzmu przyczynia się do kreowania wyidealizowanego, a przez to w pewnym sensie fikcyjnego obrazu mieszkańców regionu

An unwanted reality? : rebellion as a mechanism for shaping provincial mentality in Beata Szady's reportage "Wieczny początek. Warmia i Mazury"

The aim of the article is to analyze the image of provincial mentality seen through the prism of Beata Szady's reportage "Wieczny początek. Warmia i Mazury". The background of the story about changing the indigenous inhabitants fate is new provincial Poland that is evolving after World War II. The analysis of the reportage contained in the article makes it possible to distinguish the special role of the attitude of rebellion as a collective reaction mechanism to the social and cultural changes which take place in the borderland. Under the circumstances of rebellion, the essential features of the provincial mentality are crystallized. Its shape is the result of specific experiences, and as such it is often not without basis. At the same time, however, the impact of this mentality on social relations can be destructive. It results with the expansion of borderline negative phenomena such as violence, poverty and alcoholism. However, not only the inhabitants of the region are to blame for this state but also centers of power which are neglecting the borderland

Wymyślać świat na nowo. O reportażu Światy wzniesiemy nowe Urszuli Jabłońskiej

The article discusses Urszula Jabłońska’s reportage Światy wzniesiemy nowe (2021) in the context of research in the field of utopian studies and reportage. The article outlines the issues of Jabłońska’s book, pointing out that, on the one hand, it is a narrative about intentional communities, and, on the other, an important voice in the debate on utopian thinking and utopian impulses and their increased presence in the collective imagination from the 20th to the 21st century, being times of growing social tensions and crises. Also, the article shows how Jabłońska’s reportage – which can be considered an example of engaged reportage – fits into the latest research on reportage prose. The multifaceted analysis and interpretation of the reportage allowed us to show that Światy wzniesiemy nowe is not only a proof of the ongoing process of change in the way we perceive man’s place in the world, but also a valuable testimony of the author’s social and artistic sensitivity.W artykule zaproponowano omówienie reportażu Urszuli Jabłońskiej Światy wzniesiemy nowe (2021) w kontekście badań z zakresu utopian studies oraz badań nad reportażem. Zarysowano problematykę książki Jabłońskiej, wskazano przy tym, że jest to z jednej strony narracja o społecznościach intencjonalnych, z drugiej zaś ważny głos w debacie na temat utopijnego myślenia i utopijnych impulsów oraz ich wzmożonej obecności w wyobraźni zbiorowej XX i XXI wieku, a więc w czasach narastających napięć społecznych i kryzysów. Pokazano też, w jaki sposób książka Jabłońskiej – którą można uznać za przykład reportażu zaangażowanego – wpisuje się w najnowsze badania dotyczące prozy reportażowej. Wieloaspektowa analiza i interpretacja tekstu ujawniły, że Światy wzniesiemy nowe to nie tylko dowód toczącego się procesu zmiany w sposobie postrzegania miejsca człowieka w świecie, lecz także wartościowe świadectwo autorskiej wrażliwości społecznej i artystycznej

Holy sites and pilgrimage centres in Sufism and Shiism

Artykuł prezentuje panoramę najważniejszych i najbardziej reprezentatywnych miejsc świętych i pielgrzymkowych muzułmańskiego świata ze szczególnym uwzględnieniem ruchu pielgrzymkowego w dwóch krajach Azji Centralnej (Kazachstan i Uzbekistan). W pierwszym rzędzie omówiony został rytuał obowiązkowej pielgrzymki (hadżdż) do najświętszych miejsc islamu w Mekce oraz odwiedziny (zijara) grobu Proroka w Medynie i świętego miasta Jerozolimy. W klasycznym islamie sunnickim związanym z nurtem sufickim oraz w islamie szyickim istnieje bardzo dużo miejsc sakralnych odwiedzanych przez pielgrzymujących muzułmanów i związanych z postaciami świętych lub zasłużonych dla religii muzułmańskiej. Muzułmańscy święci uważani są w sufizmie za „przyjaciół Boga” (wali Allah), podobnie jak w szyizmie – Imam Ali i pozostali Imamowie szyiccy. Na grobach wielu znanych muzułmańskich świętych zostały wybudowane wspaniałe mauzolea i sanktuaria. Do najbardziej znanych mauzoleów w islamie sunnickim związanym z sufizmem należą: mauzoleum Rumiego w Konji, Ibn al-Arabiego w Damaszku, Kadira al-Dżilaniego w Bagdadzie, Hazrata Nizamuddina Auliya w Delhi, Ahmadu Bamby w Toubie (Senegal), Ahmada Jasawiego Chodżdży w Turkiestanie (Kazachstan), Baha-ad-Dina Nakszbanda nieopodal Buchary (Uzbekistan), w islamie szyickim natomiast – sanktuarium Imama Alego w Nadżafie, Imama Husajna w Karbali (Irak) czy Imama Rezy w Meszhedzie (Iran). Autor artykułu podkreśla rozwój muzułmańskiego ruchu pielgrzymkowego do grobów świętych mimo związanych z nurtem salaficko-wahhabickim tendencji reformatorskich negujących wyżej omówione zjawisko pielgrzymowania.The author of the article presents some of the most important Muslim holy sites and pilgrimage centres, with a focus on Kazakhstan and Uzbekistan in Central Asia. He starts with the description of the obligatory pilgrimage (hajj) to the most sacred sites of Islam in Mecca, visit to the grave (zijara) of the Prophet in Medina and the holy city of Jerusalem. Many Muslims pilgrim to numerous holy places of the classical Sunni Islam and related Sufism, as well as Shiism, to venerate their saints or remarkable historic figures. Both Sufists and Shias call their saints “friends of God” (wali Allah), like Imam Ali and other imams. Their graves are marked with magnificent mausoleums and shrines. The most famous Sunni and Sufist mausolea are the Shrine of Rumi in Konya, the Tomb of Ibn al-Arabi in Damascus, the Shrine of Qadir al-Jilani in Baghdad, the Mausoleum of Hazrad Nizamuddin Auliya in Delhi, the Tomb of Ahmadou Bamba in Touba (Senegal), the Mausoleum of Ahmed Yasawi Khoja in Turkestan (Kazakhstan) and the Mausoleum of Baha-ud-Din Naqshband near Bukhara (Uzbekistan). For the Shia Muslims there are the Imam Ali Holy Shrine in Najaf, the Shrine of Imam Husayn in Karbala (Iraq) and the Imam Reza Shrine in Mashhad (Iran). The author points to the growing popularity of travelling to the graves of the Muslim saints despite its criticism by the reformers from the Salafi and Wahhabi quarters

CrowdSim – Pedestrian Dynamics Modeling Software

Aim: Phe aim of the article is to present CrowdSim, proprietary software for modeling the dynamics of pedestrians. The software offers algorithms based on a 2-dimensional model of a Cellular Automaton (CA). They include strategic pedestrian choices of the exit (CA-A model) and the formation of blockages (Model CA-B). Implementation of various models in terms of their complexity provided the opportunity to compare their efficiency, functioning and realism of the results obtained. Project and methods: In order to better and more credibly determine pedestrian paths, two modifications were proposed to improve the operation of simulation algorithms. The first of these was the introduction of advanced algorithms ranking cells: SRA (Simple Ranking Algorithm), BFS-RA (Breadth First Search Ranking Algorithm) and ARA (Advanced Ranking Algorithm). The value of the ranking of a given cell in the simulation process is for each of the actors the determinant of the path on which it moves. Another proprietary improvement was the introduction of the concept of actor's memory to the definition of a cellular automata, thanks to which pedestrians, while remembering their last movements, move more smoothly and realistically. Results: For the purposes of model comparison, a special map of the building with the dimensions of 40 to 22.5 meters (900 m2) has been prepared, able to accommodate a maximum of 3000 people. The simulations showed that in the case of the CA model, the actors gather at one of the outputs while the others are mostly unused. This is due to the fact that the CA model lacks the cost function, so the actor always chooses the nearest output. Things are different in the case of the CA-A model. Here, the actors equally burden each exit, they are able to make decisions regarding the choice of the exit not only on the basis of the distance but also the concentration of actors at the given exit. When comparing the CA-A and CA-B models, there are practically no differences in the received output load statistics. Only after a closer look at the movement of the actors during the simulation can be seen that if in the case of a clean CA-A model people move according to the ideal order, in the CA-B model there are momentary blockages and deadlocks of actors. Conclusions: CrowdSim software created and presented in this work can be used by designers, architects or constructors as well as law enforcement, protection of a given facility or organizers of mass events. Simulations made repeatedly for one scenario with different input parameters reveal problems and bottlenecks that may appear during evacuation from an object at risk. Conducting such simulations at the design stage can have a very positive impact on the safety of people using a given facility, as well as improve its functionality

Reinventing the World: On Światy wzniesiemy nowe by Urszula Jabłońska

W artykule zaproponowano omówienie reportażu Urszuli Jabłońskiej Światy wzniesiemy nowe (2021) w kontekście badań z zakresu utopian studies oraz badań nad reportażem. Zarysowano problematykę książki Jabłońskiej, wskazano przy tym, że jest to z jednej strony narracja o społecznościach intencjonalnych, z drugiej zaś ważny głos w debacie na temat utopijnego myślenia i utopijnych impulsów oraz ich wzmożonej obecności w wyobraźni zbiorowej XX i XXI wieku, a więc w czasach narastających napięć społecznych i kryzysów. Pokazano też, w jaki sposób książka Jabłońskiej – którą można uznać za przykład reportażu zaangażowanego – wpisuje się w najnowsze badania dotyczące prozy reportażowej. Wieloaspektowa analiza i interpretacja tekstu ujawniły, że Światy wzniesiemy nowe to nie tylko dowód toczącego się procesu zmiany w sposobie postrzegania miejsca człowieka w świecie, lecz także wartościowe świadectwo autorskiej wrażliwości społecznej i artystycznej.The article discusses Urszula Jabłońska’s reportage Światy wzniesiemy nowe (2021) in the context of research in the field of utopian studies and reportage. The article outlines the issues of Jabłońska’s book, pointing out that, on the one hand, it is a narrative about intentional communities, and, on the other, an important voice in the debate on utopian thinking and utopian impulses and their increased presence in the collective imagination from the 20th to the 21st century, being times of growing social tensions and crises. Also, the article shows how Jabłońska’s reportage – which can be considered an example of engaged reportage – fits into the latest research on reportage prose. The multifaceted analysis and interpretation of the reportage allowed us to show that Światy wzniesiemy nowe is not only a proof of the ongoing process of change in the way we perceive man’s place in the world, but also a valuable testimony of the author’s social and artistic sensitivity

Gamma radiation attenuation, mechanical properties and microstructure of barite-modified cement and geopolymer mortars

The present study contributes to the development of alternative materials for radiation shielding, focusing on environmental sustainability and material cost efficiency. The primary aim was to evaluate the compressive and flexural strength, mineral composition, microstructure, and gamma-ray attenuation properties of cement mortars and geopolymer mortars containing barite powder. Mortars based on ordinary Portland cement (OPC) and fly ash geopolymers with varying amounts of barite powder were assessed for their shielding properties at energy levels associated with the decay of 137Cs. From the results, key parameters such as the linear attenuation coefficient (µ), mass attenuation coefficient (µm), half-value layer (HVL), and tenth-value layer (TVL) were determined. The results showed that while cement based composites exhibited superior gamma radiation attenuation compared to fly ash geopolymer mortars, the latter had higher mass attenuation efficiency, meaning less material density was required for the same level of shielding. Additionally, cement mortars had 23–25% highermechanical strength thangeopolymermortars. Importantly, the inclusionof barite powder improved the radiation shielding performance of both materials by 7–10%, demonstrating itseffectiveness in enhancing the protective properties of these mortars. This research highlights the potential of fly ash geopolymer mortars as viable, eco-friendly alternatives to traditional cement mortars in radiation shielding applications