Stambena izgradnja i kultna kršćanska zdanja: neriješen problem

Il tema possa prevedere tre percorsi di ricerca: residenze private adibite a scopi cultuali e ad assemblee liturgiche: il caso della domus ecclesiae in età precostantiniana;l’edificio di culto impiantato su una domus privata, in un’aula palatina o sul posto di edifici pubblici; edilizia associata al luogo di culto e adibita a funzioni pastorali. Ultimamente è stata messa in discussione anche l’ipotesi che luoghi di culto si fossero impiantati, lungo la costa occidentale dell’Istria, nell’ambito delle stesse ville rustiche divenute centri produttivi e residenziali, in quanto gli ambienti absidati di tali ville oggi sono intesi piuttosto come sale di rappresentanza tipiche delle domus tardoantiche. E lo stesso si può affermare per i cosiddetti oratori di Aquileia. Quanto all’edilizia associata al luogo di culto e adibita a funzioni pastorali, non mancano esempi anche vicini, come ad Aquileia, dove le investigazioni del 1972 hanno messo in luce le fondazioni dell’episcopio sul lato settentrionale del quadriportico della Post-teodoriana nord (metà del sec. IV); a Concordia, dove recenti indagini hanno riconosciuto un presunto episcopio o un hospitium per pellegrini adiacente al lato meridionale del quadriportico ( sec. IV-V); a Grado, dove, a sud della basilica di S. Eufemia, sono emerse le fondazioni dell’episcopio paleocristiano e altomedievale sovrapposte a un monumentale edificio romano; a Parenzo, dove, a nord del quadriportico, tuttora sopravvive l’episcopio di Eufrasio (metà del sec. VI) diviso in due piani, di cui il terreno, su strutture pre-eufrasiane, adibito a magazzino e il superiore a sala di rappresentanza.Ovom temom obrađuju se tri područja istraživanja: - privatne građevine namijenjene kultovima i liturgijskim okupljanjima: slučaj domus ecclesiae u doba prije Konstantina Velikog; - kultno zdanje nastalo na privatnom domusu ili u palatinskoj dvorani -gradnja pastoralne namjene povezana s kultnim mjestom Ako izuzmemo slučaj Dura-Europosa, grada kojeg je s ciljem obrane Eufrata sagradio jedan od Aleksandrovih generala te kojeg su Parti uništili 265. godine, neodređeni su i malobrojni podatci, kao što je poznato, o takozvanim domus ecclesiae, prvobitnim prostorijama u kojima su se odvijali liturgijski sinaksisi. Istraživanja provedena u Rimu ispod nekih od naslovnih crkava (tituli) iznjedrila su ostatke javnih ili privatnih građevina i domusa iz III. stoljeća koja pouzdano imaju povijesni i arhitektonski značaj. Međutim, što se tiče različitih pokazatelja kojima bi se moglo utvrditi postojanje domusa ecclesiae, neujednačenost obrazaca između raznih skupina istraženih prostora ne dozvoljava da prepoznamo neki određeni ikonografski model, barem ne prije Konstantinovog razdoblja. Tako se čini da prvotni sklop iz IV. stoljeća, otkriven na dubini od četiri metra ispod romaničke bazilike San Clemente u Rimu, sadrži niz prostorija sa svodovima koje se nalaze na rimskoj koti na rubu male ulice te drugih prostorija na katu koje je, kao što je to i drugdje slučaj, teško povezati s pretpostavljenom kultnom uporabom. Tako i što se tiče Poreča ne može se sa sigurnošću govoriti da je triklinij domusa iz sredine III. stoljeća imao u određenom razdoblju namjenu domusa ecclesiae vezano uz (biskupa) Maura koji se u jednom spornom epigrafu naziva episcopus et confessor. Nedavno je predmetom rasprave postala i hipoteza prema kojoj su kultna mjesta, duž zapadne obale Istre, nastala u istim onim rustičnim vilama (villae rusticae) koje su postale proizvodnim i stambenim središtima, međutim, danas se smatra kako su prostori s apsidama tih vila služili kao sale za susrete, tipično za kasnoantičke domuse. Isto se može ustvrditi i za takozvane dvorane za molitve (oratori) iz Akvileje. Što se pak tiče gradnje povezane s kultnim mjestom pastoralne namjene, ne nedostaju nam takvi primjeri i to u neposrednoj blizini, kao što je to slučaj u Akvileji gdje su istraživanja provedena 1972 godine iznjedrila temelje biskupskog dvora na sjevernom dijelu kvadriportika crkve iz razdoblja nakon Teodora Akvilejskog (sredina IV. stoljeća); u Concordiji, gdje su nedavna istraživanja otkrila navodni biskupski dvor ili hospitium za hodočasnike tik uz južnu stranu kvadriportika (IV. i V. stoljeće); u Gradu gdje su, južno od bazilike Svete Eufemije, iskopani temelji ranokršćanskog i ranosrednjovjekovnog biskupskog dvora koji su nastali na monumentalnoj rimskoj građevini; u Poreču gdje, sjeverno od kvadriportika, još uvijek postoji Eufrazijev biskupski dvor (sredina VI. stoljeća) podijeljen na dva kata, od koji je onaj prizemni, koji se nalazi na strukturama iz razdoblja prije Eufrazija, bio korišten kao spremište, a onaj iznad njega kao dvorana

How BERT Speaks Shakespearean English? Evaluating Historical Bias in Contextual Language Models

In this paper, we explore the idea of analysing the historical bias of contextual language models based on BERT by measuring their adequacy with respect to Early Modern (EME) and Modern (ME) English. In our preliminary experiments, we perform fill-in-the-blank tests with 60 masked sentences (20 EME-specific, 20 ME-specific and 20 generic) and three different models (i.e., BERT Base, MacBERTh, English HLM). We then rate the model predictions according to a 5-point bipolar scale between the two language varieties and derive a weighted score to measure the adequacy of each model to EME and ME varieties of English

ALLE ORIGINI DELLA CHIESA DI ROVIGNO FRA TRADIZIONI AGIOGRAFICHE E MEMORIE EPISCOPALI

Sudeéi po mnogim doprinosima koji su se pojavili u zadnje vrijeme o tom predmetu, izgleda da se jos nije zakljucilo raspravljanje o problemu stare biskupije Cissa i o njezinoj identifikaciji s istoimenim istarskim otokom, nekad sjedistem bojadisaonice purpura u kasnocarsko doba i tragicno potonulim oko VIII stoljeéa. Cini se da ta katastrofa, bez izricitog skretanja paznje, krije legendu o sv. Eufemiji u Rovinju, predanu u jednom rukopisu na pergamentu iz XIV-XV stoljeéa s ponekim osloncem na spomenik kao sto je mramorni sarkofag iz Severova doba koji se stuje u zbornoj crkvi u Rovinju. No, bez obzira na kult sv. Eufemije, mozda u vezi s dolaskom relikvija s lstoka i sa zanosom za n~ke indicije sto su ga izvrsili neki ucenjaci, biskupsko sjediste Cissa ostaje posvjedoceno dokumentacijom koja se odnosi na Koncil u Gradu 579. i na Koncil u Rimu 680. god. smatrajuéi da lekcija Cessensis episcopus (prihvaéena sada veé kao definitivna), u onom povijesno-crkvenom kontekstu nije se mogia odnositi nego na fantomsku istarsku Cissu

Svetišta ranokršćanskih crkava na sjevernom Jadranu

Il problema dell\u27arredo liturgico nella basilica cristiana é correlato a quello dello spazio liturgico nonché dello svolgimento del rito. Per analisi del problema sarà necessario seguire un ordinato procedimento: -dei più importanti elementi che costituiscono lárredo liturgico e alla loro collocazione all\u27interno del luogo sacro; -delle testimonianze dell fonti; -della distribuzione cronologica e ambientale dei monumenti considerati

Effectiveness of Respiratory Rehabilitation in COVID-19's Post-Acute Phase: A Systematic Review

Background: The COVID-19 pandemic, caused by the new grave and acute respiratory syndrome Coronavirus-2 (SARS-CoV-2), generated an unprecedented danger to public health. This condition may impact survivors' quality of life and includes extensive pulmonary and respiratory outcomes. Respiratory rehabilitation is known for its effects in improving dyspnea, alleviating anxiety and depression, reducing complications, preventing and ameliorating dysfunctions, reducing morbidity, preserving functions and improving subjects' quality of life. For this reason, respiratory rehabilitation may be recommended for this category of patients. Objective: Our objective was to evaluate the effectiveness and benefits produced by the adoption of pulmonary rehabilitation (PR) programs in COVID-19's post-acute phase. Material and Methods: A search of relevant publications was conducted using the following electronic databases: PubMed, Scopus, PEDro, and Cochrane Library. A single reviser selected pertinent articles that studied the effects of pulmonary rehabilitation during COVID-19's post-acute phase in improving the respiratory function, physical performance, autonomy and quality of life (QoL). Results: After an initial selection, 18 studies were included in this systematic review, of which 14 concern respiratory rehabilitation delivered in conventional form and 4 concern respiratory rehabilitation provided in telehealth. Conclusions: Pulmonary rehabilitation combining different types of training-breathing, aerobic, fitness and strength-and not bypassing the neuropsychological aspects revealed itself to be capable of improving pulmonary and muscular functions, general health and quality of life in post-acute COVID-19 patients, besides increasing workout capacity and muscle strength, improving fatigue states and reducing anxiety and depression

ALLE ORIGINI DELLA CHIESA DI ROVIGNO FRA TRADIZIONI AGIOGRAFICHE E MEMORIE EPISCOPALI

Sudeéi po mnogim doprinosima koji su se pojavili u zadnje vrijeme o tom predmetu, izgleda da se jos nije zakljucilo raspravljanje o problemu stare biskupije Cissa i o njezinoj identifikaciji s istoimenim istarskim otokom, nekad sjedistem bojadisaonice purpura u kasnocarsko doba i tragicno potonulim oko VIII stoljeéa. Cini se da ta katastrofa, bez izricitog skretanja paznje, krije legendu o sv. Eufemiji u Rovinju, predanu u jednom rukopisu na pergamentu iz XIV-XV stoljeéa s ponekim osloncem na spomenik kao sto je mramorni sarkofag iz Severova doba koji se stuje u zbornoj crkvi u Rovinju. No, bez obzira na kult sv. Eufemije, mozda u vezi s dolaskom relikvija s lstoka i sa zanosom za n~ke indicije sto su ga izvrsili neki ucenjaci, biskupsko sjediste Cissa ostaje posvjedoceno dokumentacijom koja se odnosi na Koncil u Gradu 579. i na Koncil u Rimu 680. god. smatrajuéi da lekcija Cessensis episcopus (prihvaéena sada veé kao definitivna), u onom povijesno-crkvenom kontekstu nije se mogia odnositi nego na fantomsku istarsku Cissu

La liturgia aquileiese e la riforma del patriarca Paolino

Il contributo è dedicato a precisare le peculiarità tipologiche primitive del rito di Aquileia per capire la portata delle successive modificazioni in senso romano riferite specialmente all'opera del patriarca S. Paolino (787-802)

ANTICHE TESTIMONIANZE CRISTIANE A CITTANOVA D\u27ISTRIA

Sve se, pocinjuéi od toponima Aemonia ili Civitas nova, predstavlja veoma problematicno o porijeklu biskupskog sjediSta istarskog Novigrada: nije mu pomogla, jamacno, niti homonimija sa savskom Emana. Mali istarski primorski centar, iako posjeduje arheoloske tragove, ne dostize u prvim stoljeéima carstva onaj rang i administrativnu autonomiju, obicno vezanu uz osnivanje biskupskog sjedista, tako da Maximus Emoniensis episcopus prisutan na koncilu u Akvileji 381. ili Patricius episcopus s. ecc/esiae Aemoniensis (grafija malo znaci) koj i je potpisao akte gradeskog koncila 579. trebaju se odnositi na sjediste savske Emone. Osim toga, véc iznesena hipoteza vjerojatnog premjestenja emonske dijeceze u Novigrad nalazi - prema nasemu miSljenju - oskudne oslonce u pretresanim svjedocanstvima epistolara Sv. Grgura Velikoga, gdje kastel Novas i In su/a Capri tana ostaju toponimi koji se jos ne mogu sa sigurnoséu utvrditi. Ipak, i unatoc pomanjkanju sigurne biskupske kronotakse i neizvjesnosti svetackih tradicija za tako rana razdoblja, pronadene monofore starokrséanskog tipa na stijenama katedrale, sigurna uspomena na osmerokutnu krstionicu koju tre ba pronaéi u neposrednoj blizini i nesto arheoloskog materijala sa reljefima V-VI vijeka dopustaju da se s pravom pretpostavi za ono doba postojanje na tom mjestu organizirane krséanske zajednice neovisno o biskupskom sjedistu z