Jak kobiety przełamywały dziewiętnastowieczne schematy społeczne? Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka i Paulina Kuczalska-Reinschmit na drodze ku emancypacji

Artykuł przenosi Czytelnika w świat kobiet z XIX wieku. Pokazuje sytuację prawną, w jakiej przyszło im żyć oraz wynikające z tego ograniczenia społeczne, które nazwać można konwenansami/schematami. Powszechnie funkcjonowało mniemanie, iż kobieta stworzona została do roli matki, żony i gospodyni. Praca zarobkowa, studia wyższe to elementy często niedostępne dla większości kobiet. Trzy bohaterki artykułu – Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka i Paulina Kuczalska-Reinschmit – swymi żywotami zaprzeczyły stereotypowemu wizerunkowi kobiety „matki Polki”. Prowadząc życie inne niż większość przykładnych gospodyń, stały się inspiracją do pokazania możliwych dróg przekraczania barier społecznych w XIX wieku. Buntujące się przeciwko normom i żądające prawo do innego sposobu bycia, walczące o równouprawnienie kobiet, swoją działalnością na niwie literackiej, oświatowej i społecznej, a przede wszystkim swymi wyborami życiowymi, pokazały, iż dziewiętnastowieczne bariery można było przełamywać.Article brings the reader into the world of women of the nineteenth century. It shows the legal situation in which they live and the consequent social limitations that may be called conventions. Generally functioned notion that a woman was created for the role of mother, wife and hostess. Gainful employment, higher education is often inaccessible parts for most women. Three heroines article – Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka and Paulina Kuczalska-Reinschmit – their lives of the women denied the stereotypical image of the “Polish mother”. Leading life other than the most exemplary housewives, they were the inspiration for the show possible ways of crossing social barriers in the nineteenth century. Rebelling against the standards and demanding a different way of being, fighting for equal rights for women, their activities in a floodplain literary, educational and social, and above all his life choices showed that the nineteenth-century barrier can be overcome.Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

The Life of Women in Heavy Industry Łódź in 1908–1914 – Selected Issues, pp. 199

Autoreferat prezentuje główne założenia rozprawy doktorskiej. Pokazuje przyczyny podjęcia tego tematu badawczego przez Autorkę. Zarysowuje stan badań historii kobiet oraz omawia źródła, jakie zostały wykorzystane w pracy: prasa codzienna z Łodzi z okresu 1908–1914: „Kurier Łódzki”, „Nowy Kurier Łódzki”, „Gazeta Łódzka”, „Nowa Gazeta Łódzka”, „Rozwój”, „Lodzer Zeitung” i „Neue Lodzer Zeitung”, a także prasa feministyczna: „Nowe Słowo” i „Ster”, ponadto materiały archiwalne z Archiwum Państwowego w Łodzi (Akta Łódzkiej Dyrekcji Szkolnej, Kancelarii Prezydialnej, a także Policmajstra miasta Łodzi i Akta miasta Łodzi). Dzięki bogatej bazie źródłowej powstała praca doktorska złożona z trzech rozdziałów, krótko omówionych w autoreferacie. Autorka przedstawiła też ogólne rozważania nad historią kobiet oraz najważniejsze wnioski odnoszące się do ich życia w Łodzi zawarte w dysertacji.The following article is a doctoral dissertation abstract and depicts the main theses of the work. It discusses the reasons why the Author has decided to take up the research topic and evaluates the state of the scientific study on the history of women. The Author of the article comments on the information-rich sources used in the dissertation: daily newspapers issued in Łódź between 1908 and 1914 – “Kurier Łódzki”, “Nowy Kurier Łódzki”, “Gazeta Łódzka”, “Nowa Gazeta Łódzka”, “Rozwój”, “Lodzer Zeitung”, “Neue Lodzer Zeitung”, as well as the feminist press such as “Nowe Słowo” and “Ster”, and selected archival materials available in the State Archive in Łódź. The doctoral dissertation consists of three chapters which are briefly discussed in this article along with the Author’s general reflections on the history of women, and some important conclusions about their lives in Łódź of the early 20th [email protected] Borszyńska – doktor nauk humanistycznych, absolwentka Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania badawcze skupia na historii społecznej XIX w., historii kobiet, marginesie społecznym, zjawisku prostytucji i innych problemach społecznych, a także historii życia prywatnego i codziennego. Autorka wielu publikacji książkowych i artykułów poświęconych kobietom w wielkoprzemysłowej Łodzi początków XX w., uwarunkowaniom zjawiska prostytucji kobiet na ziemiach polskich w pierwszej dekadzie XX w., przestępczości kobiet w Łodzi w czasie rewolucji 1905–1907, przyczynom męskiej samotności w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w.Uniwersytet ŁódzkiKusiak Alicja, O historii kobiet [w:] Humanistyka i płeć. Kobiety w poznaniu naukowym wczoraj i dziś, red. Elżbieta Pakszys, Danuta Sobczyńska, Poznań : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1997, t. 2, s. 197–218.Myśliński Jerzy, Uwagi o prasie polskiej przełomu XIX i XX wieku jako źródle historycznym, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1974, t. 14, s. 5–25, ISSN 0035-7669.2(3)17318

Życie kobiet w wielkoprzemysłowej Łodzi w latach 1908-1914 - wybrane aspekty

Powyższy temat został podjęty z chęci wypełnienia luki badawczej nad historią kobiet w Łodzi w okresie 1908–1914, a także ukazania relacji łączących łodzianki z miastem i ich najbliższym otoczeniem. Znaczenie miała także chęć wzbogacenia wiedzy historycznej o Łodzi i społeczeństwie. W dysertacji podjęłam się próby spojrzenia na życie wszystkich kobiet w Łodzi, stawiając sobie za cel znalezienie odpowiedzi na to, jak radziły sobie nie tylko robotnice, czy przedstawicielki rodów burżuazyjnych, ale też inteligentki, czy zarządzające swoimi interesami, a także nauczycielki, proste szwaczki, praczki, czy służące. Z tego też powodu temat pracy został zarysowany dość ogólnie, tak by pokazać wszystkie możliwe aspekty życia wspomnianych kobiet. Możliwości te były limitowane przez źródła. W pracy wykorzystałam prasę łódzką oraz akta z Archiwum Miasta Łodzi. Praca ukazuje specyfikę życia kobiet w układzie binarnym - zagrożeń i szans wynikających z mieszkania w wielkoprzemysłowym mieście