Summer eczema in exported Icelandic horses: influence of environmental and genetic factors

A cross sectional study was designed to estimate the prevalence of summer eczema (a chronic, recurrent seasonal dermatitis) in exported Icelandic horses and the influence of environmental and genetic factors on the development of the disease. Among 330 horses, which had been exported to Germany, Denmark and Sweden, 114 (34.5%) were found to have clinical signs of summer eczema. The prevalence was highest 2 years after export and the exposure to the biting midges Culicoides spp., was found to be the main risk factor for developing the disease. Genetic influence on the sensitivity for the disease was not established. It was concluded that exported Icelandic horses are predisposed for summer dermatitis and the fact that they are not introduced to the antigens of the biting midges early in live, due to it's absence in Iceland, is likely to explain the high prevalence of the disease after export

Forkaupsréttur. Takmörkun á samningsfrelsi

Í ritgerðinni er fjallað um forkaupsrétt sem takmörkun á heimild manna til að velja sér viðsemjanda. Fjallað er um almennt um meginregluna um samningsfrelsi og forkaupsrétt. Vikið að grundvelli forkaupsréttar, þ.e. samnings- eða lagaákvæði. fjallað er um við hvað forkaupsréttur virkjast og að lokum þá er dómaframkvæmd skoðuð með það fyrir augum að sjá þau atriði sem dómstólar horfa til við mat á forkaupsrétti

Vaktavinna : gömul og ný viðhorf [ritstjórnargrein]

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenÞjóðararfurinn - Hetjur þurfa ekki að sofa, kvarta aldrei og ganga óhaltar meðan báðir fætur eru jafnlangir. Íslendingar dýrkuðu þessi hraustmenni og flestir áttu að tileinka sér þessa eiginleika. „Meðan ein vindsnýta er eftir í nasablæstrinum á mér skal ég aldrei verða afvelta, hvernig sem blæs" sagði til dæmis Bjartur í Sumarhúsum forðum (Sjálfstætt folk eftir Halldór Laxnes). Það má vera að þessi lífsviðhorf hafi verið nauðsynleg hér áður fyrr til að bjarga mörlandanum í brauðstritinu. Hins vegar varð þessi hugsunarháttur að verulegu vandamáli á síðutogurunum í upphafi þessarar aldar. Sjómenn þurftu þá að vinna störf sem voru alls ekki hættulaus og kröfðust vissrar einbeitingar. Langvarandi vökur gátu því verið varhugaverðar eða hættulegar. Árið 1921 voru vökulögin sett (nr. 53/1921), en þar segir að hver háseti skuli hafa að minnsta kosti 12 klukkustundir á sólarhring hverjum til hvíldar og matar (1). Þetta voru fyrstu lagaákvæði hér á landi sem kváðu á um réttindi vinnandi fólks til þess að fá að sofa, en þessi lög giltu eingöngu um sjómenn

Vaktavinna : gömul og ný viðhorf [ritstjórnargrein]

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenÞjóðararfurinn - Hetjur þurfa ekki að sofa, kvarta aldrei og ganga óhaltar meðan báðir fætur eru jafnlangir. Íslendingar dýrkuðu þessi hraustmenni og flestir áttu að tileinka sér þessa eiginleika. „Meðan ein vindsnýta er eftir í nasablæstrinum á mér skal ég aldrei verða afvelta, hvernig sem blæs" sagði til dæmis Bjartur í Sumarhúsum forðum (Sjálfstætt folk eftir Halldór Laxnes). Það má vera að þessi lífsviðhorf hafi verið nauðsynleg hér áður fyrr til að bjarga mörlandanum í brauðstritinu. Hins vegar varð þessi hugsunarháttur að verulegu vandamáli á síðutogurunum í upphafi þessarar aldar. Sjómenn þurftu þá að vinna störf sem voru alls ekki hættulaus og kröfðust vissrar einbeitingar. Langvarandi vökur gátu því verið varhugaverðar eða hættulegar. Árið 1921 voru vökulögin sett (nr. 53/1921), en þar segir að hver háseti skuli hafa að minnsta kosti 12 klukkustundir á sólarhring hverjum til hvíldar og matar (1). Þetta voru fyrstu lagaákvæði hér á landi sem kváðu á um réttindi vinnandi fólks til þess að fá að sofa, en þessi lög giltu eingöngu um sjómenn

Gönguhæfi umhverfis : forsendur gönguhæfis og tilviksathugun á Skeifunni

Aukin áhersla er á vistvænar samgöngur í Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-2030 og vilji til að gefa almenningssamgöngum, hjólandi og gangandi vegfarendum meira vægi. Til að gera sér grein fyrir gæðum og aðstöðu gangandi vegfarenda eru hér teknir saman þættir til mats á hugtakinu gönguhæfi (e. walkability). Helstu heimildir þeirra eru Life Between Buildings e. Jan Gehl, Shaping Neighbourhoods e. Hugh Barton, Aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2013 og listi frá bandaríska samgöngumálaráðuneytinu, FHWA – Fedral Highway Administration. Út frá þessum þáttum var tekin tilviksathugun á Skeifunni, þar sem hún var metin með áherslum á almenningssamgöngur og gönguhæfi. Umhverfið var metið út frá heimsóknum á staðinn, kortum og loftmyndum. Skeifan kkom nokkuð vel út þegar hugað var að hversu langt þarf að fara til að sækja í almenningsgarða, almenningssamgöngur eða þjónustu. Hins vegar eru margvíslegir þættir í umhverfi Skeifunnar sem gera upplifun gangandi vegfarenda þar ekki jafn góða og óska mætti. Svæði innan Skeifunnar sem eru ekki almennilega skipulögð og einkennast af óreiðukenndu skipulagi, eru þar sérstaklega slæm og þyrftu aðhlynningar. Sé verið að gera lista til að meta gönguhæfi svæða, kom í ljós að mjög mismunandi niðurstöður geta komið úr könnun eftir því hvaða forsendur eru gefnar. Þannig segja fjarlægðir í þjónustu bara hálfa söguna ef ferðin að þeim er ekki ánægjuleg

Úrbótaréttur í verktakarétti

Í þessari ritgerð þá hefur verið fjallað almennt um úrbótarétt í mannvirkjaframkvæmdum þar sem lítið hefur verið fjallað um úrbótarétt í íslenskri lögfræði og þá sérílagi á sviði verktakaréttar. Þó verður gengið út frá því að algengt sé í framkvæmd að það reyni á úrbótaréttinn, þó svo að ekki liggji fyrir mikill fjöldi dómsúrlausna. Í ritgerðinni hefur verið leitast við að skýra nánara inntak úrbótaréttarins með hliðsjón af kenningum fræðimanna og dómaframkvæmdar. Í ritgerðinni er fjallað almennt um úrbótaréttinn, tengsl réttarins við meginregluna um efndir in natura og réttarheimildarlegan grundvöll úrræðisins. Í ritgerðinni er inntak og markmið úrbótaréttarins skoðað og í því samhengi úrbótahugtakið skýrt og fjallað um tilkynningarskyldu verkkaupa sem og hvenær verktaki telst hafa unnið fullnægjandi úrbót. Í umfjöllun um úrbótakröfuna sem og hvenær úrbótarétturinn er fyrir hendi þá var komist að því að mikilvægt sé að verkkaupi haldi uppi rétti sínum til úrbóta sem og vandi til úrbótakröfunnar. Vanræksla getur leitt til brottfalls á rétti verkkaupa, ekki aðeins til úrbóta heldur almennt á hendur verktaka. Þá er fjallað um ytri mörk úrbótaréttarins og það gert í aðgreindri umfjöllun um úrbótaskylduna annars vegar og úrbótaheimildina hins vegar. Meðal þess sem er tekið fyrir er ábyrgðargrundvöllur úrbótaskyldunnar, réttur verkkaupa til að þvinga fram úrbætur, helstu takmarkanir á úrbótaskyldunni, nánara inntak úrbótaheimildarinnar, ytri mörk hennar sem og brot á úrbótaheimild verktaka

Vindorka og veðuraðstæður á hálendi Íslands

Í þessu verkefni var sjálfsvipgerðar líkönum Monin-Obukhov beitt á veðurfarsleg gögn með það að markmiði að ákvarða aðstæður í yfirborðslaginu í Búrfellshrauni þar sem Landsvirkjun áformar að að reisa allt að 80 vinhverfla í fyrirhuguðum Búrfellslundi til að framleiða allt að 200MW. Aðstæður í yfirborðslagi ákvarðast af því skriðþunga og framaflæði sem á sér stað hverju sinni. Aðstæður er ýmist sagðar stöðugar, óstöðugar eða hlutlausar. Vindraði er breytilegur með hæð og vex eftir lógaritmískum ferli. Aðstæður í yfirborðslagi hverju sinni og yfirborðshrýfi hafa mikil áhrif á það hversu mikil vindhraðabreyting á sér stað. Vindafl vindhverfils er háð vindhraðanum í þriðja veldi og því er mikilvægt að vindhraði sé mikill en einnig er ákjósanlegt að hann sé sem jafnastur yfir vænghaf vindmillunnar. Vitneskja um þann vindhraða og þær vindhraðabreytingar sem eiga sér stað við mismunandi aðstæður eru því mjög mikilvægar frá sjónarhóli vindorkubúskapar. Vindhraða og hitastigsmælingar frá 80m háu mælimastri og vindhraða mælingar frá Lidar sem framkvæmdar voru í maí, júlí og október árið 2014 voru skoðaðar. Yfirborðhrýfi svæðisins var ákvarðað fyrir hvern mánuð. Eininga-lausu vind og hitaskurðirnir voru ákvarðaðir og bornir saman við þau líkön sem notuð voru. Notast var við aðferð minnstu ferninga (e. least square method) til að forma þau líkön sem notuð voru að gögnunum. Kennistærðin R^2 (e. coefficient of determination) var reiknuð og notuð við mat á hversu vel viðkomandi líkan formaðist að gögnunum. Vindhraðaferlarnir eru góðir og formast ágætlega við tilsvarandi líkön í þeim mánuðum sem skoðaðir voru. Vindhraðaferlar sem áttu sér stað við stöðugar og hlutlausar aðstæður voru ráðandi í öllum mánuðunum sem voru skoðaðir. Vindáttir frá norðaustri voru ráðandi í Október og var meðalvindhraði mestur í þeim þeim mánuði. Hátt hlutfall vindhraðamælinga sem ekki skiluðu sér frá Lidar varð til þess að ekki var hægt að greina stóran hluta gagnanna. Mismunur milli vindhraða mælinga frá Lidar og þeirra bolla vindhraða mæla sem notaðir voru á 80m mastrinu orsakaði einnig að ekki var hægt að segja til um aðstæður viðkomandi vindhraðaferla. Þessi mismunur endurspeglar fyrst og fremst vond meðaltöl vegna flökts í vindi.In this study, the Monin-Obukhov similarity models were applied to meteorological data. The objective was to indicate the stability conditions in the surface layer in the Búrfellshraun area where Landsvirkjun plans to install up to 80 wind turbines, for a production of up to 200MW. The stability conditions in the surface layer are determined by the momentum and heat flux occurring at each time and classified as stable, unstable or neutral. Wind speed varies with height and increases logarithmically. The stability conditions in the surface layer along with the surface roughness influences the change in the wind speed at given time. Wind power is function of the cube of the wind speed so the importance of strong wind is clear, furthermore it is important that the wind speed over the wind turbine rotor is as uniform as possible. The knowledge of the wind speed and changes caused by stability changes is very important from the wind energy farming point of view. Wind speed and temperature data from an 80m height mast and wind speed data from Lidar (light detection and ranging) during the months May, July and October in 2014 were examined. The surface roughness length in the area was estimated for each month as well s the non-dimensional wind shear and temperature gradients and compared to respective models. The least square method was used to fit the models which were used to the data. The R^2 parameter (coefficient of determination) was calculated and used to assess the quality of each fit. Wind speed profiles fitted respective models quite well in all the months which were examined. Wind speed profiles occurring at stable and neutral state were dominant in all the months examined. Wind coming from the northeast sector was dominant in October and the average wind speed was highest in that month. High rate of missing data from the Lidar caused that large amount of data could not be analyzed. Wind speed measurement difference between the Lidar and the cup anemometers on the 80m mast caused that stability state of the corresponding wind speed profiles could not be determined. This difference reflects mainly the poor average caused by fluctuation in the wind.Orkurannsóknasjóður Landsvirkjuna

Ávísanir á sýklalyf : könnun á ávísanavenjum heimilislækna á sýklalyf á Suðurnesjum og í Hafnarfirði 1.-15. apríl 1986

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn Skoða/Opna(view/open)In this study we analyze the ambulatory use of antibiotics and chemotherapeutics in the districts of Sudurnes and Hafnarfjördur in Iceland. Special attention was focused on prescriptions habits by the individual general practioner (GP), and possible relation to his age or education. All prescriptions during the period from April 1st to 15th 1986 were collected and computerized. Defined daily dose (DDD) was calculated according to the methods described by Nordic Council on Medicines. The total amount of antimicrobial agents prescribed in Sudurnes was 25,0 DDD/1000 inhab/day compared with 23,4 DDD/1000 inhab/day in Hafnarfjördur (p< 0,001, RR 1,16). This is a higher prescriptions rate than reported from other parts of Iceland. Ampicillins were the most commonly prescribed antimicrobial in the district of Sudurnes. This is probably best explained by the prescription habits of two of the GPs. The choice of antibiotics prescribed to patients 15 years and older were quite different among the GPs, one using mainly ampicillins, another used tetracyclins in about 50% of the cases and the third one used mostly penicillins. The study supports the view that explanations for the high use of antimicrobials in Iceland should be sought and analysed at regional levels, especially among the doctors themselves. Study like this is a part of a medical audit and should hopefully stimulate further discussion as to the appropriate changes in pre- and postgraduate education in general practice.Íslenskir læknar hafa um árabil ávísað hlutfallslega meira af sýklalyfjum (1) en gert er á hinum Norðurlöndunum. Þeir skera sig einnig úr með mikilli notkun breiðvirkra sýklalyfja og þá aðallega úr flokki ampisillína. Ýmsar tilgátur hafa verið settar fram sem skýring á þessu (2, 3) svo sem að: * bakteríusýkingar séu algengari hér á landi en erlendis, * fjöldi ávísana á sýklalyf sé hugsanlega háður menntun læknisins, starfsálagi, starfsaðstöðu, aldri, kennslu í grunnnámi, framhaldsnámi eða endurmenntun, * verðlagning lyfja og hlutur sjúklinga í þeim kostnaði hafi áhrif á neysluna, * þekkingu lækna og kennslu hérlendis á þessu sviði sé ábótavant, * auðvelt sé að ná til læknis. Heimilislæknar ávísa flestum lyfjum utan sjúkrahúsa (4). Erlendis er talið að hlutur þeirra hvað varðar sýklalyfjaávísanir eingöngu sé um 85% (5). Tilgangur þessarar könnunar var að athuga ávísanir á sýklalyf á Suðurnesjum og í Hafnarfirði og ávísanavenjur einstakra heimilislækna á þessu svæði

Players’ perspectives on locker room culture in Icelandic football

The main goal of this study was to get the perspective of football players from the top league in Iceland on the so-called "locker room culture". Through the emergence of the #metoo movement and reports of sexual scandals connected to the Icelandic national team in 2021, locker room culture has been widely discussed although studies disagree on definitions of the term. Participants completed qualitative unstandardized interviews, then analyzed by the researcher. Findings revealed five main results. That "locker room culture" can be negative but also positive. Leaders strongly affect the culture in each team. Locker room culture has progressed fast in the last few years in a positive way. Football is a homogenous culture with women and minorities still on the fringes, but individual footballers do not conform to one stereotype. Players feel they do not have the space to share emotions that might go against the norm and are afraid of being not accepted. Changes need to be made and educating and guiding athletes can construct a more inclusive type of leaders and culture. Everybody should be supported in football, also those who experience weakness and being low at times. Keywords: football, locker room culture, toxic jock, athlete, masculinity, leadershipMarkmið þessarar rannsóknar var að fá sjónarhorn íslenskra knattspyrnumanna úr efstu deild á „klefamenningu“. Með tilkomu #metoo hreyfingarinnar og skýrslum um kynlífshneyksli tengd íslenska landsliðinu árið 2021 hefur klefamenning verið mikið rædd þó rannsóknir séu ekki sammála um skilgreiningar á hugtakinu. Þátttakendur luku eigindlegum óstöðluðum viðtölum sem rannsakandi greindi síðan. Niðurstöður leiddu í ljós fimm megin niðurstöður. Sú „klefamenning“ getur verið neikvæð en líka jákvæð. Leiðtogar hafa mikil áhrif á menninguna í hverju liði. Búningsklefamenning hefur þróast hratt á síðustu árum á jákvæðan hátt. Fótbolti er einsleit menning með konur og minnihlutahópa enn á jaðrinum, en einstakir knattspyrnumenn falla ekki að einni staðalímynd. Leikmönnum finnst þeir ekki hafa svigrúm til að deila tilfinningum sem gætu farið gegn venju og eru hræddir við að vera ekki samþykktir. Breytingar þarf að gera og að fræða og leiðbeina íþróttamönnum getur byggt upp tegund leiðtoga og menningar án aðgreiningar. Það á að styðja alla í fótbolta, líka þeir sem upplifa á köflum slæma tíma eða veiklyndi. Lykilorð: fótbolti, klefamenning, eitraði íþróttamaðurinn, íþróttamaður, karlmennska, leiðtogahæfileika

Ávísanir á sýklalyf : könnun á ávísanavenjum heimilislækna á sýklalyf á Suðurnesjum og í Hafnarfirði 1.-15. apríl 1986

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn Skoða/Opna(view/open)In this study we analyze the ambulatory use of antibiotics and chemotherapeutics in the districts of Sudurnes and Hafnarfjördur in Iceland. Special attention was focused on prescriptions habits by the individual general practioner (GP), and possible relation to his age or education. All prescriptions during the period from April 1st to 15th 1986 were collected and computerized. Defined daily dose (DDD) was calculated according to the methods described by Nordic Council on Medicines. The total amount of antimicrobial agents prescribed in Sudurnes was 25,0 DDD/1000 inhab/day compared with 23,4 DDD/1000 inhab/day in Hafnarfjördur (p< 0,001, RR 1,16). This is a higher prescriptions rate than reported from other parts of Iceland. Ampicillins were the most commonly prescribed antimicrobial in the district of Sudurnes. This is probably best explained by the prescription habits of two of the GPs. The choice of antibiotics prescribed to patients 15 years and older were quite different among the GPs, one using mainly ampicillins, another used tetracyclins in about 50% of the cases and the third one used mostly penicillins. The study supports the view that explanations for the high use of antimicrobials in Iceland should be sought and analysed at regional levels, especially among the doctors themselves. Study like this is a part of a medical audit and should hopefully stimulate further discussion as to the appropriate changes in pre- and postgraduate education in general practice.Íslenskir læknar hafa um árabil ávísað hlutfallslega meira af sýklalyfjum (1) en gert er á hinum Norðurlöndunum. Þeir skera sig einnig úr með mikilli notkun breiðvirkra sýklalyfja og þá aðallega úr flokki ampisillína. Ýmsar tilgátur hafa verið settar fram sem skýring á þessu (2, 3) svo sem að: * bakteríusýkingar séu algengari hér á landi en erlendis, * fjöldi ávísana á sýklalyf sé hugsanlega háður menntun læknisins, starfsálagi, starfsaðstöðu, aldri, kennslu í grunnnámi, framhaldsnámi eða endurmenntun, * verðlagning lyfja og hlutur sjúklinga í þeim kostnaði hafi áhrif á neysluna, * þekkingu lækna og kennslu hérlendis á þessu sviði sé ábótavant, * auðvelt sé að ná til læknis. Heimilislæknar ávísa flestum lyfjum utan sjúkrahúsa (4). Erlendis er talið að hlutur þeirra hvað varðar sýklalyfjaávísanir eingöngu sé um 85% (5). Tilgangur þessarar könnunar var að athuga ávísanir á sýklalyf á Suðurnesjum og í Hafnarfirði og ávísanavenjur einstakra heimilislækna á þessu svæði