Searchable atribute-based mechanism with efficiient data sharing for secure cloud storage

To date, the growth of electronic personal data leads to a trend that data owners prefer to remotely outsource their data to clouds for the enjoyment of the high-quality retrieval and storage service without worrying the burden of local data management and maintenance. However, secure share and search for the outsourced data is a formidable task, which may easily incur the leakage of sensitive personal information. Efficient data sharing and searching with security is of critical importance. This paper, for the first time, proposes a searchable attribute-based proxy re-encryption system. When compared to existing systems only supporting either searchable attribute-based functionality or attribute-based proxy re-encryption, our new primitive supports both abilities and provides flexible keyword update service. Specifically, the system enables a data owner to efficiently share his data to a specified group of users matching a sharing policy and meanwhile, the data will maintain its searchable property but also the corresponding search keyword(s) can be updated after the data sharing. The new mechanism is applicable to many real-world applications, such as electronic health record systems. It is also proved chosen ciphertext secure in the random oracle model

ROLE BASED SECURED ACCESS OF DATA IN CLOUDS

In mobile wireless sensor network, coverage and energyCloud computing is a type of internet-based computing that provides shared computer processing resources and data to computers and other devices on demand. It is a model for enabling ubiquitous, on-demand access to a shared pool of configurable computing resources e.g., computer networks, servers, storage, applications and services, which can be rapidly provisioned and released with minimal management effort. Attribute-based access control defines an access control paradigm whereby access rights are granted to users through the use of policies which combine attributes together. The policies can use any type of attributes such as user attributes, resource attributes, object and environment attributes etc. This model supports Boolean logic, in which rules contain "if-then" statements about who is making the request, the resource and the action. The main problem in attribute–based access control is not having user-centric approach for authorization rules. In ABAC model role hierarchy and object hierarchy is not achieved and restriction in level of expressiveness in access control rules.Secured role-based access control allows managing authorization based on rule-based approach where rules are under the control of data owner and provides enriched role-based expressiveness including role and object hierarchies. Data user without the knowledge of data owner cannot use the cloud server where privilege is provided to data user by data owner. Access control computations are delegated to the cloud service provider, being this not only unable to access the data, but also unable to release it to unauthorized parties. A identity-based proxy re-encryption scheme has been used in order to provide a comprehensive and feasible solution for data centric-approach. Semantic web technologies have been exposed for the representation and evaluation of the authorization model

Recolha de dados em veículos conectados para aplicações de segurança rodoviária

The increasing growth of the automobile industry and the need of overusing personal vehicles amplifies problems directly related to road safety, such as the degradation of the quality of the roads, the increase in volume of the automobile flow, and through the addition of dangerous weather events caused by climate change. To alleviate these emerging problems, intelligent cooperative communication systems (C-ITS) and Internet of Things (IoT) solutions emerge, allowing the overcome of human and local sensory systems limitations through the collection and distribution of relevant data in connected vehicles, which is fundamental in finding solutions that transform the concept of Smart Cities into reality. This dissertation implements an intra- and inter-vehicle sensory data collection system, starting with the acquisition of relevant data present on the CAN bus, collected through the vehicle’s OBD-II port and external sensors. Use is made of short-range communications such as Bluetooth-Low-Energy (BLE), Vehicle-to-Vehicle (V2V) and Vehicle-to-Infrastructure (V2I) in conjunction with long-range cellular communications (LTE/5G). Data access endpoints are provided through an API and a MQTT broker. At last, logging methods are developed to allow conscious debugging of these systems, as well as to evaluate timing restrictions. The results of the experimental tests carried out reveal the usefulness of the acquired data, which allows the realization of detailed longitudinal analyzes of dangerous roads, as well as notifying, in near real-time, adverse road conditions to drivers. Therefore, the data collection system developed reveals itself as a potentially valuable tool for providing useful information both to competent authorities and to the common population, as a method to improve road safety.O constante crescimento da indústria automóvel e a necessidade do sobreuso do veículo pessoal amplificam problemas diretamente relacionados com a segurança rodoviária, tais como a degradação da qualidade das estradas, o aumento do volume de fluxo automóvel e o acréscimo de eventos metereológicos perigosos causados pelas alterações climáticas. Como forma de atenuar estes problemas emergentes, surgem os sistemas inteligentes de comunicação cooperativos (C-ITS) e de internet das coisas (IoT), que permitem ultrapassar limitações humanas e de sistemas sensoriais locais através da recolha e distribuição de dados em veículos conectados, algo fundamental para encontrar soluções que transformem o conceito de Smart City em realidade. A presente dissertação implementa um sistema de recolha de dados sensoriais intra- e inter-veículares, começando pela aquisição de dados relavantes presentes no barramento CAN, coletados através da porta OBD-II do veículo e de sensores externos. É feito uso de comunicações de curto alcance tais como Bluetooth-Low-Energy (BLE), Veículo-a-Veículo (V2V), e Veículo-a-Infrastrutura (V2I) em conjunto com comunicações celulares de longo alcance (LTE/5G). São fornecido endpoints de acesso aos dados através duma API e de um broker MQTT. Por fim métodos de logging são desenvolvidos para permitir depuração consciente destes sistemas e avalição de requisitos temporais. Os resultados dos testes experimentais efetuados revelam a utilidade forte que os dados adquiridos contém, por permitirem a realização de análises longitudinais detalhadas a estradas de perigo, assim como para fornecimento, em quase tempo-real, de condições adversas da estrada a condutores. Deste modo, o sistema de recolha de dados desenvolvido revela-se como ferramenta potencialmente valiosa para o fornecimento de informação útil tanto a autoridades competentes como à população comum, como meio de melhoria da segurança rodoviária.Mestrado em Engenharia de Computadores e Telemátic

Secure privacy-preserving computing applications on cloud using homomorphic cryptography

The advancement of cloud computing technologies has provided users and business organisations with various cloud-based options to store and access information externally, across multiple platforms and geographic locations. The cloud also has the ability to deliver scalable and high-performance computing services on demand and in a cost-effective manner while helping users to avoid the trouble of maintaining large data centres and complex computing facilities. The economies of scale increase revenue for cloud providers and lower costs for cloud users. The resulting on-demand model of computing allows providers to achieve better resource utilization through statistical multiplexing, and enables users to avoid the costs of resource over-provisioning through dynamic scaling. However, there are major security and privacy concerns when data is stored in external cloud storage systems. For example, when personal information is stored in unencrypted formats on the cloud, service providers can learn many details about the users such as their preferences, past behaviours and biometric identities. The widely distributed nature of cloud architectures means that server farms can be located in many countries or geographic locations that might be under different laws and regulations regarding user privacy. Furthermore, cloud service providers may encrypt data in-transit, but not while user data is stored on their servers, causing the reluctance of many business organisations to outsource the storage of their sensitive and valuable data, which can be major targets for attacks coming from both outside attackers and insiders. Therefore, encrypting the data when it is stored on the cloud is an important task to guarantee the confidentiality and privacy of users data. However, traditional cryptographic techniques make it difficult for processing tasks such as searching, updating or checking the integrity of encrypted data without asking clients to download and decrypt large amounts of data from the cloud. To realise the full potential of cloud computing, better cryptographic schemes are required. They should enable the cloud to perform various computing operations on encrypted data and return encrypted results to customers. Another desirable feature is how a cryptographic scheme can allow different parties to combine their encrypted data and perform some computing tasks on the cloud without compromising the confidentiality and privacy of the data of each party. Recently, homomorphic cryptography has increasingly been the focus of researchers because this technology has a great potential to provide the desirable features described above. Homomorphic encryption can be implemented either as a symmetric or a public-private asymmetric key paradigm. This technique allows many types of computing operations to be performed on ciphertext and output encrypted results which, when decrypted, are found to be identical to the results of the same operations performed on plaintext data. With a homomorphic cryptosystem, many computational circuits can now be homomorphically evaluated, producing programs that might be run on encryptions of their inputs to produce an encryption of their output. Since the inputs of such programs are encrypted, a computation task can be performed on an untrusted cloud without revealing any inputs and internal states. In this thesis, we focus the design and implementation of various application models of homomorphic cryptography so that the cloud can be used more effective and securely to store and process sensitive customer data. Our research works throughout many chapters of this thesis also provide valuable information regarding the security of homomorphic cryptography in many use case scenarios. We illustrate how homomorphic cryptography can be applied effectively with all of its flexibility, power and usefulness in many applications ranging from smart grid, e-commerce to secret sharing. In this thesis, we also propose approaches to enhance the efficiency and effectiveness of homomorphic cryptography, so that these cryptographic schemes can be applied not only in current cloud-based application, but also in larger, more mission-critical applications in the future

MPEG21 DI Browser : an MPEG-21 based architecture for the consumption of digital items

Um exemplar tem a paginação em folhas e o outro exemplar tem a paginação em folhas, mas ambos têm 125 (folhas ou páginas)Tese de mestrado. tecnologia Multimédia, Perfil Engenharia. 2006. Faculdade de Engenharia. Universidade do Port

CONECTAREA ÎNTREPRINDERII LA MEDIUL PRODUCTIV MODERN

Managementul, marketingul, calitatea resurselor de intrare, sistemul informatic si cel informational pot fi perfectionate însa viitorul performant al productiei este asigurat de transformarile (schimbarile) tehnologice, a caror infuzie modifica parametrii finali ai modelului productiv-economic. Mediul exterior întreprinderii poate fi a) stabil (evolutii „linistite”, adaptabilitate facila, b) instabil (cu frecvente modificari în componentele sale sau c) turbulent (ostil întreprinderii).mediul productiv modern; modelul productiv-economic

An energy-aware mobile gateway for Bluetooth low energy-powered Internet of Things devices

The term of Internet of Things (IoT) has currently become a novelty in the Internet as an innovation to connect things from all around the world where various sensors are connected using gateways. However, it is not a straightforward task to design such gateways owing to several problems. For instance, there typically exist severe energy consumption constraints due to the limited power source. In most cases, a gateway has to spend an amount of energy for processing the collected data in the network. Additionally, there are myriad of different user interface functions for various services, which in turn raises the question about the reliability and scalability of such gateways. To support the IoT vision, many people have recently used smart mobile devices, e.g., smartphones, tablets, PDA, and laptops, as a gateway for data acquisition in IoT so that these IoT devices can be used in a broader scope. This concept of exploiting our smart devices emerges thanks to their ability to connect things to the cloud via the Internet. In fact, there exist a communication gap between the things implemented with limited power sources to sense the environmental data and the cloud services. Fortunately, this gap can be bridged by adopting smartphones for forwarding the collected data using their wireless connection technologies. One of the critical technologies that can be used to bridge this communication gap while also still maintaining low energy consumption is Bluetooth Low Energy (BLE). As leverage from the original Bluetooth technology, BLE or known as Bluetooth Smart was initially designed as a power-friendly wireless technology aimed for some novel applications in many industries. To save energy, BLE can be set in a sleep mode and wake up only to receive or send possible packet periodically. By the usage of BLE in modern smartphones, a mobile gateway system can be made in a way that data from the sensors can be passed to the cloud while also considering the energy efficiency in the mobile gateway itself. In this thesis, we propose a software architecture of energy-aware mobile gateways for IoT applications. The proposed architecture makes continual and efficient data transmission from a set of predefined devices. Moreover, the gateway architecture implements several scheduling algorithms used to efficiently control the sleep mode operations besides handle the simultaneous connection to several BLE sensors. The presented scheduling algorithms comprise Semaphore, Round Robin, Exhaustive Polling and Fair Exhaustive Polling algorithms. To implement the BLE device priority-based approach, several multi-criteria decision making (MCDM) algorithms are also implemented to prioritize the device based on several criteria, such as device power usage, received signal strength indication and the device state. Examples of such MCDM algorithms that have been implemented in this work are the Analytic Hierarchy Process and the Weighted Sum Model. Furthermore, the algorithms implemented are then evaluated based on two quality of service(QoS) metrics, including the power consumption of the mobile gateway and the throughput defined regarding the number of packets received per second. The evaluation results showed that Fair Exhaustive Polling (FEP) consumes the lowest energy consumption compared to all other scheduling algorithms with only 12,79 mW. On the other hand, Exhaustive Polling with Analytical Hierarchy Process (EPAHP) has the worst energy consumption among the examined algorithms with 49,14 mW. Concerning the throughput, the Exhaustive Polling combined with Weighted Sum Model (EPWSM) has the most prominent data throughput compared to all other algorithms with 101.18 packets/s while Fair Exhaustive Polling (FEP) has the lowest throughput value with 50.98 packets/s. To sum up, the proposed mobile gateway architecture is exceptionally efficient for handling data forwarding from multiple BLE sensors to the cloud services with energy awareness

Multidimenzionalan i multiperspektivan pristup praćenja e-uključenosti

Information and communication technologies (ICT) play an important role in the development of knowledge societies which, on the whole, constitute priority for governments worldwide. For a long time, measurement of unequal access to exploiting the potential of ICT used to be based on the digital divide concept. However, due to a strong relationship between ICT use and social inclusion/exclusion confirmed in current research, this concept has lately become inadequate. Such a complex issue also requires a much more complex approach, which explains why the concept of e-inclusion is more adequate. Insufficient operationalisation of the e-inclusion concept, which implies an insufficient number of identified indicators as well as the quantity of collected data, represents a major problem in the existing research on e-inclusion. A multiperspective, multimethodological and multidimensional approach is therefore proposed to overcome this problem.Provedba glavnog dijela istraživanja izvršena je na reprezentativnom uzorku punoljetnih građana Hrvatske u Međimurskoj i Varaždinskoj županiji u prosincu 2014. i u siječnju 2015. godine. Za kreiranje uzorka angažiran je Državni statistički zavod Republike Hrvatske istraživanje je financirano sredstvima potpore Sveučilišta u Zagrebu pod vodstvom doc.dr.sc. Renate Mekovec i suradnika prof.dr.sc. Gorana Bubaša i a.o.Univ.Prof. Dr. Alexander Prossera. U anketiranju je bilo angažirano 11 osposobljenih anketarki i anketara. U istraživanju je dobrovoljno sudjelovalo 427 ispitanika. Nakon prikupljanja i unosa i dodatne provjere unesenih podataka krenulo se sa analizom podataka. Prvotno sa deskriptivnom analizom podataka, zatim analizom signifikantnih razlika između podgrupa ispitanika po identificiranim demografskim, socijalnim, ekonomskim i kulturnim varijablama uz pomoć metode analize varijance (ANOVA) i post hoc komparacijskih analiza. Analiza je završila validacijom mjernog i strukturnog modela i testiranjem postavljenih hipoteza uz pomoć metode strukturalnog modeliranja na temelju parcijalnih najmanjih kvadrata čime je potvrđena prva hipoteza. Kod validacije mjernog dijela modela validacija je provedena posebno za formativno definirani konstrukt pristupai posebno za reflektivno definirane konstrukte korištenja, utjecaja ICT-a i Interneta na kvalitetu životai osnaživanja. Nakon što se potvrdila konvergentna valjanost, ispitala kolinearnost između indikatora i signifikantnost veza formativnog konstrukta pristupa, te potvrdila kompozitna pouzdanost, pouzdanost indikatora, konvergentna i diskriminantna valjanost reflektivnih konstrukata krenulo se u validaciju strukturnog dijela modela. Validacijom strukturnog dijela modela potvrđena je signifikantnost svih postavljenih veza u modelu, pozitivna veza između kategorije pristupai kategorije korištenja, pri tome se utvrdilo da latentna kategorija pristupa objašnjava 80,09% varijance latentne kategorije korištenja. Potvrđena je pozitivna veza između latentne kategorije korištenjai osnaživanja te da kategorija korištenja objašnjava 55,20% varijance kategorije osnaživanja. Također je potvrđena pozitivna veza latentne kategorije korištenja kao i latentne kategorije osnaživanja sa latentnom kategorijom utjecaja ICT-a i Interneta na kvalitetu životasa objašnjenom varijancom od 78,70%. Dokazivanjem postojanja pozitivne povezanosti između latentne kategorije osnaživanjai latentne kategorije utjecaja ICT-a i Interneta na kvalitetu životakako metodom strukturalnog modeliranja na temelju parcijalnih najmanjih kvadratatako i dodatno provedenom korelacijskom analizom rezultiralo je potvrdom treće postavljene hipoteze. Nakon empirijske validacije mjernog i strukturnog dijela modela i potvrđivanja značajnosti svih teoretski pretpostavljenih veza između glavnih kategorija i atributa u modelu, konačni model e-uključenosti sastoji se od 4 latentne varijable na drugoj razini (kategorije), 20 latentnih varijabli na prvoj razini (atributi) te 84 manifestne varijable koje direktno mjere latentne varijable prve razine (atribute). Identificirane latentne varijable prve razine multidimenzionalnog modela e-uključenosti (kategorije) su: pristup, korištenje, osnaživanjei utjecaj ICT-a i Interneta na kvalitetu života. Latentna varijabla druge razine pristupmjerena je latentnim varijablama prve razine: materijalnim pristupomi mrežom, zadovoljstvo sa mrežomi mjestom pristupa. Latentna varijabla druge razine korištenje mjerena je atributima: intenzitet korištenja, vještinama, motivacija/stavovi, društvena potpora/prisilate digitalnim angažmanom. Latentna varijabla utjecaj ICT-a i Interneta na kvalitetu života mjerna je atributima e-obrazovanje, e-zapošljavanje, digitalna ekonomija, e-zdravstvo-učestalost, e-zdravstvo-percepcija, e-upravai e-kultura. Konačno latentna varijabla osnaživanja mjerena je latentnim varijablama prve razine e-demokracija, e-participacijai kreiranje korisničkih sadržaja i umrežavanje.Iz analize rezultata glavnog dijela istraživanja moguće je bilo izvesti temeljne zaključke i odgovoriti na istraživačka pitanja postavljena na početku ovog rada vezana uz pristup i korištenje ICT-a i Interneta, utjecaja ICT-a i Interneta na kvalitetu života kao i uloga ICT-a i Interneta u osnaživanju pojedinaca/grupa/zajednica te identificirati ciljane skupine kojima bi se trebala posvetiti posebna pozornost kod kreiranja daljnjih strategija vezani uz razvoj informacijskog društva. Rezultati vezani uz kategoriju pristupaukazuju na zadovoljavajuću strukturu pristupa ICT-a i Internetske mreže. Tako se 50% ispitanika izjasnilo da kod kuće posjeduje stolno računalo, 51,29% posjeduje prijenosno računalo, a najviše od njih čak 353 od ukupnog broja (N=427) posjeduje neke od mobilnih uređaja s mogućnošću pristupa Internetu. Fiksnu Internetsku mrežu kod kuće ima 70,02% ispitanika, a mobilnu najčešće koristi njih 179 odnosno 41,92%. No bez obzira što im je omogućen pristup samo nešto više od 30% ispitanika se izjasnilo da te uređaje koristi kako bi pristupali digitalnim sadržajima, dok se od ukupnog broja ispitanika (N=427) njih više od 55,00%, da te uređaje uopće ne koristi ili koristi vrlo rijetko za pristup digitalnim sadržajima. Percepcija zadovoljstva kvalitetom Internetske mreže kao i dostupnošću internetske mreže ispitanika pokazala se kao osrednja s obzirom da se manje od 50,00% ispitanika izjasnilo da je zadovoljno. Učestalost pristupa prema mjestu pristupa ukazuje na dominantnost pristupa od kuće, svega nešto više od 25,00% ispitanika čestoodnosno vrlo čestopristupa ICT-u i Internetu na radnom mjestu dok je najmanji pristup iz javnih institucija u kojima je pristup besplatan. Značajne razlike između podgrupa ispitanika unutar kategorije pristupidentificirane su prema demografskim varijablamaprema godinama, strukturi kućanstvate bračnom statusu. Jedino prema varijabli spolau kategoriji pristupempirijski nije potvrđena značajna razlika. Prema ekonomskim faktorima za kategoriju pristupaempirijski su potvrđene značajne razlike prema zaposlenosti, razini dohotka i imovinskog stanja obitelji. Prema kulturnim pokazateljima značajna razlika u kategoriji pristupaempirijski je potvrđena prema članstvu u religioznim organizacijama i znanju engleskog jezika. Kod kulturnih varijabliu kategoriji pristupnije potvrđena signifikantna razlika prema članstvu u političkimorganizacijamaičlanstvu u jednoj/više neprofitnih organizacija. Prema socijalnim faktorimaza kategoriju pristup,signifikantna je razlika empirijski dokazana kod razine obrazovanja i invaliditeta, dok se mjesto stanovanja(ruralno, urbano) nije pokazalo kao signifikantno. Kako bi povećale pristup ICT-u i Internetu od kuće mnoge europske zemlje poput Poljske, Rumunjske, Belgije, Slovačke, Portugala, Velika Britanija, Grčka, Italija, Njemačka nudile su posebne pogodnosti kupnje za kućanstva niskog imovinskog statusa, ljude sa invaliditetom, umirovljenike, studente(vidi prilog 3). U kategoriji korištenjaprema učestalosti korištenjaanalizapodataka pokazuje da je najveća učestalost korištenja od kuće dok je kao i kod kategorije pristupanajmanja u javnim institucijama gdje je pristup i korištenje besplatan. Razlog je tome što u Hrvatskoj kako u urbanim tako i u ruralnim područjima takva mjesta u javnim institucijama ne postoje. Za razliku od drugih Europskih zemalja kao što su Španjolska, Latvija, Belgija, Cipar, Bugarska, Mađarska, Poljska, Litva, Portugal, Njemačka, Austrija.. otvoreno je u urbanim kao i ruralnim područjima niz javnih mjesta gdje je građanima omogućen besplatan pristup ICT-u I Internetu (vidi prilog3). Po pitanju vještina prema vlastitoj procijeni ispitanika uočena je slaba razina poznavanja rada na računalu što je povezano i sa jednako tako slabim digitalnim angažmanomodnosno učestalošću korištenja ICT-a i Interneta za različite kako poslovne tako i privatne aktivnosti. Dok je iznenađujući podatak da se više od 25% ispitanika njih 108 od ukupnog broja (N=427) izjasnilo da nema potrebne vještine za korištenje ICT-a i Interneta. Razlog tome leži u obrazovnom sustavu u Republici Hrvatskoj gdje još uvijek primjerice u osnovnim školama predmet Informatika ne spada pod obavezne već izborne predmete, kao i izostanak besplatnih tečajeva koji bi omogućili svim građanima koji to žele da steknu vještine korištenja ICT-a i Interneta. Primjeri drugih zemalja Europska Unije također pokazuju suprotno,tako su se u zemljama kao što su Estonija, Irska, Litva, Austrija, Češka, Poljska, Latvija, Italija... (vidi prilog... str...) organizirali besplatni tečajevi za usvajanje digitalnih vještina u koje su bile uključene različite ciljane skupine. Percepcija ispitanika vezana uz korisnost ICT-a i Interneta pokazala se kao pozitivna s obzirom da se sa tom tvrdnjom složilo više od 75,00% ispitanika. Po pitanju potporei pomoći u korištenju ICT-a i Interneta najviše se ispitanika izjasnilo da ima potporu od članova obitelji i rodbine. U kategoriji korištenjavezano uz demografske faktore koji su identificirani kao značajni za e-uključenost empirijski su potvrđene signifikantne razlike prema spolu, bračnom statusu, dobnoj strukturite strukturi kućanstva. Vezano uz ekonomske pokazatelje u kategoriji korištenjaempirijski su potvrđene razlike prema faktorima: zaposlenosti, razini dohotka i imovinskog stanja obitelji. U kategoriji korištenjavezano uz kulturne faktore koji utječu na e-uključenost samo varijabla poznavanje engleskog jezika u govoru i pismu pokazala se signifikantnom, dok kod varijabli pripadnosti ispitanika pojedinim političkim, religioznim ili neprofitnim organizacijamanisu se pokazale značajnima. Za socijalni faktor mjesto stanovanjau kategoriji korištenjakao i kod prethodne kategorije pristupanije potvrđena signifikantna razlika između urbanih i ruralnih područja, ali jedokazana kod varijabli vezanih uz razinu obrazovanjai varijablu invaliditeta. Za kategoriju utjecaja ICT-a i Interneta na kvalitetu životaidentificirani su atributi vezani uz korištenje e-usluga. Iz analize rezultata vezanih uz atribut e-učenje, e-posao, e-zdravstvoi e-kulturauočava se da ispitanici koji su sudjelovali u istraživanju u vrlo maloj mjeri koriste ICT i Internet za navedene svrhe to možemo povezati s nedostatkom vještina koje su nužne za korištenje ICT-a i Interneta. Za atribut digitalneekonomijeu koju je uvrštena e-trgovina, e-bankarstvo, e-komunikacijaie-zabavaICT i Internet najveću učestalost korištenja ispitanici su izrazili za tvrdnju koja se odnosi na traženje informacija o željenim proizvodima i uslugama. Iz rezultata po pitanju kupnje proizvoda i usluga putem Internet trgovine vidljivo je da ispitanici to ne preferiraju obzirom da se 78,00% ispitanika izjasnilo da to uopće ne radiodnosno radi rijetko, rezultati istraživanja se gotovo u potpunosti slažu sa podacima EUROST-a za 2014. godinukoji su prikazani u osmom poglavljuovog rada. Po pitanju korištenja e-bankarstva može se uočiti neznatna razlika u odnosu napodatke izEUROSTAT bazegdje se 19% ispitanika za 2014 godinu izjasnilo da koristi internet bankarstvo dok se u ovom istraživanju 4,45% izjasnilo da koristi vrlo rijetko, 5,85% koristi rijetko,16,63% čestoi 14,32% vrlo često,a da uopće ne koristiizjasnilo se 58,78% od ukupnog broja ispitanika. U zabavne svrhe uočava se osrednja XVučestalost korištenja ( slušanje/preuzimanje glazbečesto ili vrlo čestoICT i Internet koristi 34,66% ispitanika, za gledanje/preuzimanje filmova 28,57%, dok za i slušanje radijskih postaja kao i gledanje televizijskih emisijamanje od 15,00% od ukupnog broja ispitanika). Komunikacija putem ICT-a i Internet-a također nije izražena kod većine ispitanika, to potvrđuju i rezultati analize tako primjerice, komunikaciju putem e-maila uopće ne koristiodnosno koristi vrlo rijetko54,10% ispitanika dok socijalne mreže (npr. Facebook, Twitter...), njih čak 60,66%. Najmanje od svih ponuđenih aktivnosti ICT i Internet ispitanici koriste za kupnju odnosno rezervaciju ulaznica za primjerice koncerte ili predstave jer se samo 7,50% se izjasnilo da to radi često ilivrlo često. Što se tiče percepcije o korisnosti e-zdravstva rezultati ukazuju da po svim ponuđenim tvrdnjama gotovo više od 50,00% ispitanika nema niti pozitivno niti negativno mišljenje, odnosno nema stav, a to se može objasniti zbog prethodno spomenute slabe učestalosti korištenja. Ispitivanje stavova vezanih uz atribut e-upraveo potrebama za kreiranjem novih e-usluga od strane vladinih institucija pokazalo se kod većine ispitanika pozitivnim,iz čega se može zaključiti da su ispitanici uglavnom zainteresirani za kreiranje novih vladinih e-usluga što je prema informacijama objavljenim na centralnom e-portalu dugoročni plan odjela za e-Hrvatsku koje djeluje u sklopu Ministarstva uprave. U kategoriji utjecaj ICT-a i Interneta na kvalitetu života značajne razlike prema demografskim pokazateljimauočene su prema dobnoj strukturi, strukturi kućanstvate bračnom status, dok za varijablu spolau ovoj kategoriji kao i u kategoriji pristupaempirijski nije potvrđena značajna razlika. Prema ekonomskim faktorimaza kategoriju utjecaj ICT-a i Interneta na kvalitetu života empirijski su potvrđene značajne razlike prema zaposlenosti kao i za razinu dohotkadok za varijablu imovinsko stanje obiteljiempirijski nije potvrđena signifikantna razlika. Prema kulturnim pokazateljimaznačajna razlika u kategoriji utjecaj ICT-a i Interneta na kvalitetu života empirijski je potvrđena prema poznavanju engleskog jezika u govoru i pismu(vidi prilog 2). Kod kulturnih faktoranije potvrđena signifikantna razlika premavarijablama koja se odnose na članstva u pojedinim političkim, religioznim ili neprofitnim organizacijama.Prema socijalnim faktorimaza kategoriju utjecaj ICT-a i Interneta na kvalitetu životaza koje su kao značajni identificirani: razina obrazovanja, invaliditet te mjesto stanovanja, signifikantna je razlika empirijski dokazana kod razine obrazovanja i invaliditeta (vidi prilog 2)Dok sevarijablamjesto stanovanja(urbano, ruralno) za ovu kategoriju nije pokazala signifikantnom.U kategoriji osnaživanje atributom e-participacijepokušala se ispitati frekvencija korištenja ICT-a i Interneta u svrhu aktivnog uključivanja građana u različite procese javnog i političkog djelovanja, komunikacije građana sa javnim vlastima, te aktivno uključivanje građana u procese donošenja odluka. Rezultati dobiveni istraživanjem ukazuju na veoma nisku razinu korištenja ICT-a i Interneta u prethodno navedene svrhe što je sukladno i sa rezultatima indeksa e-participacijeprema kojem je Hrvatska u periodu od 2012 do 2014 sa 53 pozicije pala na 97 između 193 zemlje11. Rezultati provedenog istraživanja vezani uz atribut e-demokracijekoji je strukturiran od čestica koje mjere preferencije ispitanika u praćenju aktivnosti vlade i participacije u procesima donošenja odluka kao i dostupnost relevantnih dokumenata i informacija putem ICT-a i Interneta, pokazuju da građani po određenim tvrdnjama ne izražavaju ni pozitivan ni negativan stav dok po drugima imaju uglavnom pozitivan stav u vezi 1http://unpan3.un.org/egovkb/en-us/Data/Country-Information/id/42-CroatiaXVIkorištenja ICT-a I Internetau takve svrhe. To se može objasniti i činjenicom da određene e-usluge u Hrvatskoj nisu još ni zaživjele, kao što je primjerice mogućnost glasovanja na izborima i referendumima elektroničkim putem. Primjerice tvrdnju da bi svako zasjedanje sabora odnosno javnih vlasti trebalo biti popraćeno videokonferencijom podržava manje od 50,00% ispitanika, dok 37,23% o tome nema stav. Zainteresiranost više od 55,00% ispitanika ogleda se u komunikaciji lokalnih vlasti sa građanima putemInternet stranica i socijalnih mreža. Iz rezultata vezanih uz tvrdnje koje se odnose na dostupnost informacija u digitalnom obliku na Internetstranicama vidljiv je jasno pozitivan stav ispitanika. Da pronalazi sve dokumente i informacije vezane uz donošenje zakona i regulativa slaže se više od 70,00% ispitanika kao i vezano uz tvrdnju Mišljenja sam da bi prilikom izbora za predsjednika/parlament/ tijela lokalne i regionalne razine popis kandidata trebao biti dostupan na internet stranicama s kontakt informacijama svakog kandidata. Ispitanici su također zainteresirani i za dobivanje informacija o različitim društvenim organizacijama i njihovim inicijativama putem ICT-a I Interneta, s obzirom da se 69,31% od ukupnog broja ispitanika izjasnilo da se slaže odnosno u potpunosti se slažesa tvrdnjom da dobiva na taj način sve željene informacije. Vezano uz atribute umrežavanjai kreiranja korisničkih sadržajarezultati pokazuju da bez obzira na rastući trend korištenja društvenih mreža, foruma, portala u svijetu, u Hrvatskoj rezultati pokazuju suprotno, više od 60,00% od ukupnog broja ispitanika izjasnilo da nije kreiralo i da ne uređuje svoj profil na društvenim mrežama, prijenos svojih digitalno kreiranih sadržaja često odnosno vrlo čestoradi samo 12,18% ispitanika, dok se više od 65,00% izjasnilo da to uopće ne radi. Korištenje foruma kao i portala za komunikaciju i traženje i dijeljenje informacija također nijezastupljeno kod velikog broja ispitanika s obzirom da se na obje tvrdnje više od 75,00% ispitanika izjasnilo da to ne koristi odnosno koristi rijetko. Po pitanju kreiranja blogova, web stranica za sebe ili za druge rezultati pokazuju gotovo da takve aktivnosti ispitanici gotovo da i ne poduzimaju jer se od ukupnog broja ispitanika samo 2,35% izjasnilo da često odnosno vrlo čestokreira i uređuje vlastiti online blog odnosno časopis, da je kreiralo i uređuje svoju Internet stranicu često odnosno vrlo čestoizjasnilo se svega 4,45%, odnosno da to radi i za prijatelje, rodbinu njih 3,74%. U kategoriji osnaživanjaznačajne razlike prema demografskim pokazateljimauočene su prema strukturi kućanstva, dobnoj strukturi, prema spolu, te bračnom statusu. Prema ekonomskim faktorima za kategoriju osnaživanja empirijski su potvrđene značajne razlike prema varijablama zaposlenost, razina dohotka kao i za varijablu imovinsko stanje obitelji. Prema kulturnim pokazateljimaznačajna razlika u kategoriji osnaživanjaempirijski je potvrđena prema varijablama poznavanje engleskog jezika u govoru i pismu, članstva u religioznim organizacijama kao i kod varijable članstva u jednoj/više neprofitnih organizacija, dok za varijablu članstva u političkim organizacija manije potvrđena signifikantna razlika. Prema socijalnim faktorima za kategoriju osnaživanjaza koje su kao značajni identificirane varijable: razina obrazovanja, invaliditet te mjesto stanovanja, signifikantna je razlika empirijski dokazana kod svih navedenih varijabli.Iz sažetog opisa rezultata analize glavnog dijela istraživanja uočenesu značajne razlike u komponentama e-uključenosti između podgrupa ispitanika prema demografskim, socijalnim, ekonomskim i kulturnim varijablamaempirijski dokazane čime je i empirijski potvrđena druga hipoteza.Shodno tome može se zaključiti da rezultati provedenih analiza potvrđuju važnost identificiranih demografskih, ekonomskih, XVIIkulturnih i socijalnih faktora na prihvaćanje i korištenje kao i percepciju i stavove vezaneuz ICT i Internet, korištenje e-usluga i aktivne participacije pojedinaca/grupa/zajednica u svim aspektima informacijskog društva. Kao ciljane skupine na koje bi se trebalo staviti naglasak u strategijama vezanim uz e-uključenost prema empirijski dokazanim značajnim razlikama identificirane su za demografske faktore dobne skupine ispitanika (građana) iznad 55 godina starosti, prema strukturi kućanstvakao ciljane skupine identificirana su jednočlana kućanstvakao i kućanstva bez uzdržavane djece, dok prema bračnom statusuposebice se izdvaja skupina ispitanika koja se izjasnila kao udovice/udovci. Prema ekonomskim faktorimaza varijablu zaposlenostskupine ispitanika (građana) koji su se izjasnili kao umirovljenici. Prema razini dohotka oni građani koji suse izjasnili da im je u posljednje tri godine dohodak ostao isti odnosno da se smanjio, te za varijablu imovinsko stanje obiteljione skupine koje su se izjasnile da im je imovinsko stanje lošije od većine. Prema kulturnim pokazateljimapo svim komponentama uočena je značajna razlika između ispitanika prema varijablizna