Frauen in der jüdischen Reformliturgie: das israelische Beispiel

"Die Geschlechterthematik wird seit den 1970er Jahren im liberalen Judentum in Nordamerika diskutiert. Es handelt sich dabei wahrscheinlich um die meist umstrittenen Debatten bezogen auf aktuelle jüdische Liturgie und Gottesdienst. Der vorliegende Beitrag diskutiert die besonderen Herausforderungen einer geschlechtergerechten Sprache in der jüdischen Reformliturgie innerhalb der letzten 20 Jahre. Er befasst sich mit einer inkludierenden Sprache, die sich auf die Gemeinde bezieht, maßgebliche weibliche Figuren hinzufügt, sich auf alte Rituale rückbesinnt und sie wieder annimmt, neue Rituale entwirft und geschlechtergerechte Metaphern für Gott findet. Dabei ist wohl die größte Herausforderung der ausgeprägte Bezug der hebräischen Sprache auf Geschlecht. Der Beitrag beschreibt die Parameter einer geschlechtergerechten Sprache in der jüdischen Liturgie, in der die Umgangssprache gleichzeitig auch heilige Sprache und Sprache des Gebets ist." (Autorenreferat)"Gender related issues have been discussed in liberal Judaism in North America since the 1970s, and are probably the most heated topics in contemporary Jewish liturgy and worship. This article discusses the unique challenges of gender language in Israeli Reform liturgy over the last two decades. The article addresses: inclusive language when referring to the congregation; adding representative female characters; reclaiming and adapting old rituals; creating new rituals; and gender-balanced metaphors for God. Arguably the greatest challenge is addressing the pronounced gender specification of the Hebrew language. The article delineates the parameters of gender language in Israeli liturgy, where the vernacular is also the Holy language and the language of the prayer." (author's abstract

Immer in Bewegung. Migration als Faktor, der … bewegt. Eine Sicht aus der Perspektive des interreligiösen Dialogs

Migrations of the population causes not only external changes in the form of cultural and religious diversity. They also contribute to the transformation of human thought about a “becoming” reality. The article is an attempt to present changes in the intellectual dimension from the perspective of interreligious dialogue. The so-called “internal migrations” have been shown as “movements” in several areas: in the (human) understanding of God, in the theological reflection of the Catholic Church on non-Christian monotheistic religions, in the pedagogical view at religiously and culturally different people and in the official interrelation of Christianity, Judaism and Islam. The last of the “internal migrations” presented in the article, in the mentality of man, is the most difficult one. It will not be implemented by any document or intellectually (theologically, pedagogically etc.), though important and motivating, but by a personal critical look at oneself (the so-called “self-refl ection”) of everyone who deals with preaching, bringing up and educating.Migracje ludności powodują nie tylko zewnętrzne zmiany w postaci pojawiającej się różnorodności kulturowej i religijnej. Przyczyniają się także do przemiany ludzkiej myśli – spojrzenia, na „stającą się” rzeczywistość – czy też to wymuszają. Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia zaistniałych zmian w wymiarze intelektualnym z perspektywy dialogu międzyreligijnego. Tak zwane „wewnętrzne migracje” zostały ukazane jako „poruszenia” w kilku dziedzinach: w (ludzkim) pojmowaniu Boga, w teologicznej refl eksji Kościoła katolickiego o niechrześcijańskich religiach monoteistycznych, w pedagogicznym spojrzeniu na ludzi innych pod względem religijnym i kulturowym oraz w ofi cjalnym odniesieniu chrześcijaństwa, judaizmu i islamu do siebie nawzajem. Ostatnia z przedstawionych w artykule „wewnętrznych migracji”, w mentalności człowieka, jest najtrudniejsza. Nie zrealizuje jej żaden dokument czy też naukowa dywagacja (które są istotne i mobilizujące), lecz osobiste krytyczne spojrzenie na siebie samego (tzw. autorefl eksja) każdego, kto zajmuje się przepowiadaniem, wychowywaniem i kształceniem