Patrimonij Sv. Petra u Dalmaciji

In the correspondence between two Roman bishops Vigilius (537-555) and Gregory I the Great (590-604) one can find information about the Patrimony of St. Peter in Dalmatia. In the letter addressed to his deacons Sebastian and Rusticus, dating from year 548/549, Pope Vigilius has mentioned the Patrimony of St. Peter in Dalmatia four times (Dalmatiarum patrimonium, patrimonium in Dalmatia). Pope Gregory I the Great in his letters, dating from years 592, 593 and 594, also speaks about the Patrimony of St. Peter in Dalmatia (patrimonium in Dalmatia) and about the Patrimony of Holy Church (patrimonium Sanctae ecclesiae). Administrators of the Patrimony of St. Peter in Dalmatia (rectores) were also papal legates in the diocese of Salona (i.e. Dalmatia). As papal representatives, although they were in the rank with minor Church orders, they had extraordinary authority in Dalmatian clerics. They could handle investigations concerning Arhbishops of Salona, and they could deny bishops’ right to palium and they could excomunicate them from the Church. The available sources, unfortunately, cannot tell us much about the origin of this papal Dalmatian Patrimony, as well as they are silent about its exact location.Papinski posjedi u Dalmaciji predstavljali su važnu kariku u lancu posjeda rimskih biskupa koje su imali diljem Italije, po Siciliji, Korzici, Sardiniji, Galiji, sjevernoj Africi i dr. Unatoč Činjenici da se papinski dalmatinski patrimonij spominje u više pisama papâ Vigilija (537.-555.) i Grugura I. Velikog (590.-604.), u znanosti je ipak ostao gotovo nezapažen. Vigilije u pismu upućenom svojim đakonima Sebastijanu i Rustiku 548./549. g. dalmatinski patrimonij (Dalmatiarum patrimonium, patrimonium in Dalmatia) spomeninje četiri puta. Grgur I. Veliki patrimonij u Dalmaciji ( patrimonium in Dalmatia), odnosno patrimonij Svete crkve ( patrimonium Sanctae ecclesiae) spominje u pismima iz 592., 593. i 594. g. Upavitelji papinskog dalmatinskog patrimonija (rectores) kao izravni papini činovnici bili su ujedno i njegovi predstavnici u salonitanskoj odnosno dalmatinskoj crkvi. Kao papini opunomoćenici, unatoč činjenici da su bili s nižim crkvenim redovima, posjedovali su izrazito visoke ovlasti spram dalmatinskog klera. One su uključivale mogućnost sprovođenja istrage nad salonitanskim nadbiskupima i drugim dalmatinskim biskupima, pravo uskrate nošenja palija salonitanskim nadbiskupima, a u krajnjem slučaju, i pravo ekskomuniciranja iz Crkve. Papinskim dalmatinskim patrimonijem upravljali su đakoni, biskupi i podđakoni. Gdje je bilo njihovo oficijelno sjedište nije jasno. Međutim ako je suditi po njihovim aktivnostima nedvojbeno proizilazi da je u pitanju bila ili Salona ili njena okolina. S obzirom na činjenicu da je u vrijeme obnašanja papinske službe od strane pape Vigilija i za vladavine cara Justinijana (527.-565.) u Gatima u Poljicima bio podignut jedinstveni sakralni kompleks, autor ne isključuje mogućnost da su upravitelji papinskog dalmatinskog patrimonija svoje službeno sjediπte imali upravo u tom mjestu ili u kasnoantičkoj palači u nedalekoj Ostrvici. Kad se pak začeo papinski dalmatinski patrimonij, kakva mu je bila forma i gdje se on nalazio iz dostupnih se vrela ne može utvrditi, kao što se uostalom ne može doznati ni vrijeme njegovog nestanka. Nije isključeno da je rimski biskup do zemljiπnih posjeda u Dalmaciji doπao na sličan način kao i mjesna dalmatinska, ponajprije salonitanska, crkva - dakle darivanjem. U suton antike odnosno u osvit srednjeg vijeka posjedi salonitanske crkve, kao i posjedi pojedinih vladara, visokih državnih dužnosnika i dr., nisu bili monolitni. činilo ih je više zemljišnih posjeda, sakralnih odnosno stambeno-gospodarskih objekata i dr. Njihovi vlasnici od njih su ponajprije izvlačili materijalnu dobit, odnosno ubirali novac. Nije isključeno da je slična situacija bila i s papinskim dalmatinskim patrimonijem, ponajprije zbog činjenice da pape uglavnom i inzistiraju na prikupljanju prihoda koje su oni donosili

De brevissimis loculis patrimonium grande profertur (Tert. cult. fem. 1, 91, 19): i salvadanai

In questo contributo si presentano i salvadanai in ceramica destinati ad un uso domestico con particolare riguardo ai pezzi iscritti.Dieser Beitrag ist den Sparbüchsen aus Tohn gewidmet, besonders den Exemplaren die Inschriften aufweisen

Osservazioni su Gai 2.14 e le res incorporales

Through a critical review of some issues concerning the content of Gai 2.14 and the systematic and conceptual meaning of the res incorporales in the Gaius’ Institutes, the author defends the integration ‘ea quae iure consistunt’ (§§ 2-3) – which expresses a subjective perspective of ius (§ 3) – with new topics; it is particularly stressed that the two terms of the classification ‘res corporales / res incorporales’ – which is not possible to determine if it has been adopted first by Gaius (§ 4) – are considered by the jurist as elements of the patrimonium, more specifically from the point of view of the ways in which they enter into the patrimonium or come out from it, in accordance with a general methodic approach fixed in Gai 2.1 (§ 5); moreover, in connection with this systematic scheme, the author also sheds light on the absence of the dominium in the Gaius’ list of the res incorporales (§ 6); finally, an explanation is proposed for the ending and marginal position of the iura praediorum in Gai 2.14 (§ 7)

Le Proprietà imperiali della <i>Sardinia</i>

Ettore Pais nella sua Storia della Sardegna e della Corsica del 1923 pose per primo, con chiarezza, il problema della nascità delle proprietà imperiali della Sardinia, sulla base di una scarna documentazione epigrafica e letteraria. Questo studio presenta un'analisi delle proprietà imperiali della Sardinia, i praedia Caesaris, i metalla e le proprietà imperiali in età tardo antica

Raízes do "património": a dupla herança

A noção contemporânea de “património”, em lugar de ser a herdeira directa da Antiguidade clássica, o seu prolongamento sem mais que os ajustamentos exigidos pelos novos tempos, apresenta-se como uma imagem que em muitas dimensões inverte as valências da sua suposta antepassada, como se o trabalho de elaboração simbólica levado a cabo por dois milénios de cristianização tivesse, entre sincretismo e reformulação, resultado na inversão sistemática das posições simbólicas. Examina-se a relação de “património” com o sacrifício, e procura-se determinar o lugar que ocupam os processos e os objectos patrimoniais no ritual de sacralização, nomeadamente enquanto objectos votados a entidades que se encontram para além deles. Trata-se de um "working paper" com a primeira parte da comunicação dada no congresso da APA. Versão definitiva e segunda parte em elaboração