Standardy metodologiczne w zbieraniu i analizie danych. Pracownia Narzędzi Badawczych Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN

The article refers methodological problems of construction of a research tools in a social sciences. The author especially concerns to the discrimination analysis, reliability, accuracy and the normalization of a research tools

Diagnoza pozytywna w resocjalizacji : warsztat diagnostyczny pedagoga praktyka

The present publication constitutes a theoretical, methodological and practical suggestion of an approach to resocializing diagnosis in a positive perspective. Departing from the theoretical tenets of positive diagnosis in resocialization and the established model of methodological cognition of a socially maladjusted individual, the author suggests a particular diagnostic workshop, possible to be employed in positive resocialization (creative, based on a salutogenetic model). This forms a basis for projecting resocializaing activities, which directly and primarily refer to the individual’s potential (creative resocialization; creative actions), and only additionally to its developmental deficits (resocialization in the traditional, pathogenetic perspective; corrective actions.) [fragm. tekstu

Uczeń zdolny – analiza dostępnych narzędzi diagnostycznych

Publikacja powstała w ramach projektu "Opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu pracy z uczniem zdolnym"Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społeczneg

Diagnoza pozytywna w resocjalizacji : model teoretyczny i metodologiczny

This book proposes a theoretical-methodological approach to resocialization diagnosis from a positive perspective. The author presents theoretical assumptions of positive diagnosis in resocialization and creates its methodological model. Her starting point is the belief that a well-conducted diagnostic process, inherently linked with the process of resocialization, belongs to the most important factors which determine the effectiveness of the latter. Her standpoint is that both processes should be carried out within the same theoretical-methodological paradigm; she points out that diagnosis serves as the basis for planning resocialization activities, which are directly tied to its results. Moreover, diagnosis is further developed in the course of resocialization, while methods used are subject to modification during the whole process. In the conceptualisation of the area, scope and object of resocialization diagnosis, the author took into consideration assumptions which follow from: a) the concept of personality as a system of interdependencies, where individual development is treated as an unstable process, influenced by many contradictory internal and external forces; b) the idea of a dynamic “system of attitudes towards the world,” which implies a psychological perspective on the subject of its interest, that is a human being in the process of self-development; c) the concept of resilience, which refers to the processes and mechanisms conducive to a proper (positive) functioning of an individual — despite life’s adversities, risk factors, developmental hazards, and traumatic past experiences; and d) the concept of salutogenesis, which harks back to the transactional theory of stress. This view calls for an interdisciplinary approach to diagnosis in resocialization, which would encompass data from the field of psychology and social pedagogy, developmental psychology and health, special needs education and biosciences. From this perspective the object of resocialization diagnosis are multifarious conditions which determine the process of “shaping” the human being or, more specifically, problems in his or her development throughout the life cycle, including environmental, cultural and personal factors. In the positive approach to resocialization diagnosis proposed by the author, various categories of diagnostic description of an individual are important, such as multidimensionality (various areas of activity), continuity (development throughout the life cycle), orientation of individual development (prosocial, prodevelopmental vs. antisocial, destructive) and, most importantly, necessity to discover individual resources (potential). The proposed approach situates the diagnostic process in the paradigm of positive psychology and positive resocialization, basic to human cognition, which focus on autocreation and creative resocialization, at the same time pointing out the necessity to identify the unique potential of an individual (positive diagnosis). The book comprises two chapters. The first one presents the theoretical assumptions of resocialization diagnosis; the second chapter explains its methodological premises. The models presented by the author (so called complementary approach) assume the priority of positive diagnosis (focused on resources and potential) and a supplementary role of negative diagnosis (focused on deficits and disorders). Chapter One (“Positive and negative diagnosis in resocialization — general theoretical assumptions”) comprises: a) a description of the main approaches in resocialization diagnosis — pathogenic and salutogenic — with their specific ways of explaining adaptive disorders; and b) a description of the major factors and problems in diagnosis for resocialization. On the whole, the author adopts the approach typical of salutogenesis to explain adaptive disorders. She also provides evidence that it is possible to implement the concepts of positive psychology in resocialization diagnosis. She presents resocialization models which refer to resilience and salutogenesis, using them as the theoretical foundation of positive diagnosis in resocialization: the risk model, the well being model and models which support development. As a result, she creates a complementary model of supporting development. In Chapter Two (“Positive and negative diagnosis in resocialization — narrowing down on the theoretical and methodological assumptions), the reader is introduced to the theoretical problems of social maladaptation and to the specific objects of positive and negative diagnosis. The author describes adaptive disorders in the context of basic markers, dimensions and mechanisms of human development on the one hand and developmental disorders on the other, focusing mainly on the cognitive mechanisms of development and psychopathology of developmental disorders (cognitive distortions). She analyses the environmental and sociocultural context of development and demonstrates a risk factor model and a protective factor model. It is against this background that she creates a complementary methodological model of resocialization diagnosis, in which positive diagnosis (salutogenic approach) is treated as primary, and negative diagnosis (pathogenic approach) as supplementary. A discussion of the model of resocialization diagnosis closes with remarks on the markers and characteristic features of a resocialization pedagogue’s ethics of conduct — the teacher acting both as a diagnostician and a tutor who fosters the process of inner transformation of a socially maladapted individual

Rozpoznać, wspierać, rozwijać. Poradnia psychologiczno-pedagogiczna i szkoła a uczeń zdolny.

Publikacja powstała w ramach projektu "Opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu pracy z uczniem zdolnym"Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społeczneg

Diagnoza specjalnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i młodzieży

Publikacja składa się z trzech części. Dwie pierwsze mają na celu zapoznanie czytelnika z ogólnymi założeniami rzetelnej diagnozy funkcjonalnej oraz ideą tworzenia narzędzi diagnostycznych dostosowanych w swej strukturze i procedurze do specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży . Część trzecia zawiera szczegółowe wytyczne odnoszące się do poszczególnych rodzajów zaburzeń i niepełnosprawności. Wszystkie zamieszczone w publikacji standardy i wskazówki mają posłużyć specjalistom do przygotowania nowych narzędzi oraz do tworzenia adaptacji narzędzi przeznaczonych do rzetelnej diagnozy dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wskazówki te będą pomocne pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznych, którzy na co dzień zajmują się przeprowadzaniem diagnozy dzieci i młodzieży o bardzo zróżnicowanych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych

Modele psychometryczne w pomiarze diagnostycznym

W artykule przedstawione zostały podstawowe kategorie modeli psychometrycznych, które mogą zostać zastosowane w diagnostycznym pomiarze edukacyjnym. Szczególną uwagę poświęcono nowej dla polskiego pomiaru edukacyjnego kategorii modeli określanej mianem „statystycznych modeli diagnostycznych” lub „kognitywnych modeli diagnostycznych”. W artykule szczegółowo opisany został jeden z modeli diagnostycznych: DINA, a następnie pokazano jego zastosowanie na polskich danych uzyskanych na egzaminie gimnazjalnym w części matematyczno-przyrodniczej. Artykuł pokazuje korzyści płynące z nowego podejścia, jak również problemy związane z jego implementacją dla diagnozy edukacyjnej

Proces twórczy w resocjalizacji nieletnich w środowisku otwartym na przykładzie technik teatralizacyjnych

This study concentrates on the use and development of creative potential of the minors from the Attendance Centre. The main inspiration for the reflection on the creative social rehabilitation work was the concept of creative resocialization. The research performed for the needs of the study was a pedagogical individualizing experiment and is also described in the present paper. It consisted in the introduction of an experimental factor in the form of drama workshops into the existing education process and made it possible to observe changes occurring as a result of this experiment. The author tried to find the answer to the question of whether and how the creative process will influence the self-perception, self-creation, self-reflection, social functioning and emotional competencies of minors. Initial and final measurements, performed in the experimental group and in the control group, demonstrated that the application of theatricalization techniques and the activation of creative process were justified. The results of these activities are considered in an individual dimension and show a certain progress and pedagogical profits. A satisfying result of the theater work was the performance with the participation of minors. It constituted an important part of the study

Zdolny, ale jak? (Auto) diagnoza zdolności i uzdolnień uczniów

W książce przedstawiono opracowane narzędzie do diagnozy zdolności i uzdolnień uczniów, składające się z trzech podskal: identyfikowania poziomu zdolności i uzdolnień ucznia; badania kontekstu (uwarunkowań) rozwoju tych zdolności oraz uczniowskiej samooceny poziomu posiadanych zdolności i uzdolnień. Ponadto udokumentowano „krok po kroku” proces standaryzacji (walidacji i normalizacji) tych skal. W ten sposób książka ta zyskała charakter podręcznika, w którym Czytelnik pozna charakterystykę opracowanego narzędzia badań, szczegółowo opisywanego zarówno pod kątem teoretycznym, jak i psychometrycznym. Książka może pełnić funkcję przewodnika do wystandaryzowanych skal. Dodatkowo w publikacji zaprezentowano raport z badań diagnostycznych obejmujących niemal wszystkich uczniów klas pierwszych białostockich szkół: gimnazjów, liceów ogólnokształcących i techników. Tak więc, dla nauczycieli, dyrektorów, władz oświatowych Białegostoku, ale także, a może przede wszystkim dla uczniów objętych badaniami i ich rodziców, raport ten może stanowić rzetelną informację, nie tylko na temat aktualnego poziomu i profilu uzdolnień, ale także ich możliwych uwarunkowań. Książka składa się z siedmiu rozdziałów, zakończenia, bibliografii oraz aneksu. W rozdziale pierwszym Czytelnik pozna teoretyczne podstawy badań własnych prowadzonych nad zdolnościami i uzdolnieniami uczniów. Przedstawiono w nim rozumienie pojęć kluczowych przyjętych w tej książce. Następnie dokonano analizy literatury dotyczącej wybranych modeli zdolności i uzdolnień oraz ich klasyfikacji. W konsekwencji scharakteryzowano tylko te ich rodzaje, które stanowiły podstawę konstruowania skali do autodiagnozy (zdolności i uzdolnień) oraz skali samooceny zdolności i uzdolnień. W rozdziale drugim rozpatrzono różnorodne koncepcje uwarunkowań rozwoju zdolności i uzdolnień opisane w literaturze naukowej. Trzeci rozdział zawiera metodologiczną koncepcję badań własnych. Opisano w nim przedmiot i cele oraz zastosowaną procedurę badań: dobór próby badanych osób, etapy, organizację i przebieg badań. W rozdziale czwartym przedstawiono efekty badania właściwości psychometrycznych autorskiego narzędzia do diagnozy zdolności i uzdolnień uczniów. Zaprezentowano proces jego standaryzacji w ramach trzyetapowych badań (etap pierwszy – testowanie rzetelności skal; etap drugi – testowanie trafności wewnętrznej i zewnętrznej skal; etap trzeci – testowanie stabilności czasowej wyników). W rozdziale piątym opisano normy opracowane w wyniku analiz statystycznych. Natomiast w rozdziale szóstym podano efekty sprawdzenia, czy hipotetycznie wyróżnione czynniki można uznać za rzeczywiście współwarunkujące poziom zdolności i uzdolnień ucznia. W rozdziale siódmym dokonano podsumowania i interpretacji wyników badań. Przedstawiono w nim instrukcję, a także klucz do opracowanego i wystandaryzowanego narzędzia do diagnozy zdolności i uzdolnień. W efekcie syntezy wyników badań zaprezentowano także obraz zdolności i uzdolnień uczniów białostockich szkół. Całość książki zamyka bibliografia oraz aneks, w którym zamieszczono ostatecznie opracowaną, pełną i spójną wewnętrznie, trzyczęściową skalę do diagnozy zdolności i uzdolnień oraz klucz do oceny jej wyników.sfinansowano z budżetu Miasta Białegostok