Krytyczna analiza dyskursu – podstawowe założenia, implikacje, zastosowanie

Numerous examples of research in the field of pedagogics which are using critical approach to discourse analysis show the diversity in theoretical background and methodology. An example of a group of critical approaches is Critical Discourse Analysis. The general framework of Critical Discourse Analysis is important both for maintaining the identity of CDA, thereby highlighting the reasonableness of this group of approaches, and for dissemination of knowledge concerning it, especially among less experienced researchers. The paper presents the basic assumptions of Critical Discourse Analysis and their implications for educational research as well as practical guidelines to apply to the CDA approach, which is represented by Ruth Wodak.Liczne przykłady badań prowadzonych w obszarze pedagogiki, w których zastosowano krytyczne podejścia do analizy dyskursu, wykazują zróżnicowanie pod względem przyjmowanego zaplecza teoretycznego oraz metodologii. Przykładem grupy podejść zorientowanych krytycznie jest krytyczna analiza dyskursu. Ogólne ramy krytycznej analizy dyskursu mają znaczenie zarówno dla zachowania odrębności KAD, a przez to sensowności wyróżniania tej grupy podejść, jak i upowszechnienia wiedzy na ten temat, zwłaszcza wśród mniej doświadczonych badaczy i badaczek. W artykule przedstawiono założenia bazowe krytycznej analizy dyskursu wraz z ich implikacjami dla badań pedagogicznych. Skonstruowano również praktyczne wskazówki do zastosowania podejścia do KAD reprezentowanego przez Ruth Wodak

Koncepcja czteropoziomowego kontekstu Ruth Wodak jako wyraz interdyscyplinarności w analizie dyskursu

The concept of four-level context by Ruth Wodak is to provide triangulation and minimize the risk of being biased. Simultaneously the analysis of this concept in combination with the research programme of HDA is an expression of interdisciplinarity’s importance in this approach. One should notice that interdisciplinarity is not an aim itself and it is a subject to limitations. The most specific limitations are those which result from triangulation on the interdiscursive level

Teoria reprezentacji społecznych w interdyscyplinarnych badaniach nad dyskursem edukacyjnym – potencjał zbiorowego pisania biografii

The aim of the article is to present the theory of social representations which is not well-known in the Polish pedagogy and which may constitute an interesting theoretical and methodological perspective for the study of the educational discourse. The theory itself is interdisciplinary and therefore may be useful in research carried out within various academic disciplines both in the humanities and social sciences. Theoretical analyses will also concern the possibilities of conducting research of educational discourse within the framework of the social representation theory with the application of the collective biography writing which may be perceived as the critical discourse analysis

[Współczesne teorie społeczne. W kręgu ujęć paradygmatycznych. Red. Marek S. Szczepański, Anna Śliz. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2014 - recenzja]

Recenzja książki : Współczesne teorie społeczne. W kręgu ujęć paradygmatycznych. Red. Marek S. Szczepański, Anna Śliz. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 201

Humanistyczna etyka lektury

THE HUMANISTIC ETHICS OF READINGThe author presents the context in which the ethical turn has taken place and provides examples of traditions in criticism which exerted an infl uence on ethial criticism, putting emphasis on Wayne C. Booth’s book The Rhetoric of Fiction. The author quotes the most important concepts which form the basis of ethical criticism as well as its main principles – the link between a literary work and the outlook of its author, the shaping of a bond between a literary work and the reader in the process of reading, the subjective nature of each reading of a literary work and the consequences that follow this fact. Schwarz suggests distinguishing the ethics while reading (analysis of the moral consequences that follow reading a literary work) from the ethics of reading and presents five different phases of an ethical reading of a literary work

The image of the Siberian healer in the light of critical discourse analysis

The aim of the article is to present the way in which the Siberian Healer (Natal’ya Ivanova Stepanova), in her publications, creates her own image and, at the same time, encourages to use magic practices proposed by her-self. Magic handbooks and compilations of charms written by Stepanova served as the empirical material. They were the basis to describe manipulative and persuasive linguistic activities used to affect the recipient. The most common of those activities is argumentation, which is usually described as ‘a set of actions taken to justify some view’. The healer – in order to sway recipients to her views – mainly uses the so-called fallacious argu-ments, such as e.g. argumentum ad populum or argumentum ad metum. She also uses specific lexical and stylistic means

Zmiany edukacji nauczycieli: wiedza, bieg\u142o\u15b\u107, refleksyjno\u15b\u107

Klasyfikacja tematyczna: Polityka o\u15bwiatowa; Dydaktyka; Andragogika. O\u15bwiata doros\u142ych; Szkolnictwo wy\u17csze; Historia najnowsza (od 1914r.); Historia Polski; Socjologia rozwoju i zmian spo\u142ecznych; Socjologia o\u15bwiaty i wychowani

Od przekonywania do współdecydowania : zarządzanie konfliktami wokół ryzyka i technologii

Nowe technologie mogą wywoływać kontrowersje społeczne: po pierwsze, ich rozwój i stosowanie mogą bezpośrednio skutkować oporem społecznym i konfliktami, jak dzieje się na przykład w przypadku biotechnologii, energii atomowej, technologii in vitro, nanotechnologii; po drugie, mogą one wywoływać niepożądane skutki, takie jak zanieczyszczenie środowiska, globalne ocieplenie klimatu, rozpowszechnienie się nowych epidemii (BSE, świńska i ptasia grypa). U źródeł konfliktów społecznych powstających wokół tych problemów – nazywanych tutaj konfliktami technologicznymi – leży postrzeganie przez część społeczeństwa niektórych technologii jako ryzykownych bądź wprost niebezpiecznych, przy jednoczesnym uznawaniu ich przez innych aktorów społecznych za bezpieczne i niegroźne. Celem tego tekstu jest prezentacja i próba oceny wypracowanych w społecznych badaniach nad nauką i technologią strategii zarządzania konfl iktami technologicznymi.New technologies may bring about social controversies in two ways at least. First, their development and implementation may directly result in social protests, as it is the case of biotechnology, nuclear energy, in-vitro, nanotechnologies; second, new technologies may cause unwanted consequences, such as pollution, global climate change, spreading of new epidemics (BSE, swine or bird fl u). At the bottom of social conflicts which arise around those problems – which we call here ‘technological conflicts’ – is the perception of some technologies as risky or dangerous, whereas other social actors consider them safe and harmless. The fact that most of those controversies focus on technological safety requires a specifi c approach to managing this type of confl icts. The goal of this article is to present and assess strategies of technological confl icts’ management, which have been proposed within social studies on science and technology

The hunting grounds of metaphor. Between an ornament of discourse and a mirror of the soul

Niniejszy tekst jest efektem także mojej późniejszej refleksji na temat zagadnień, które podejmowałam w pracy magisterskiej z filozofii pt. Filozofia języka a poezja. Teorie interpretacji, metafory i gier językowych w zastosowaniu do wybranych wierszy (obrona w 2013 r.).The purpose of the text is to make some reconnaissance in the area of title "districts of metaphor" (or hunting grounds of metaphor) as well as reference to the unsolvable problems which are implied by a metaphorical mystery of metaphysical expressions. Thy are the order of the day in the main currents of philosophy. Starting from the rhetorical tradition of metaphor (the Aristotelian attempts of definition of metaphor as such) and of terms additional related with it (Max Black), I gradually illustrate what involves its post-rhetorical tradition. I show that philosophical symbolism derives from Aristotle’s hermeneutics, which becomes a gateway for understanding the mystery of metaphor. Like browsing in themselves mirrors, it grows also from simple phrases in complex sentences. In semantic sense, while the symbol has many meanings, the metaphor has a double meaning. It is not however limited by this matter, because in some sense, it has broader content than a symbol, as it introduces into language meanings that in the symbol are only internal (Paul Ricoeur). We also encounter reflective metaphors in our everyday speech and in the attempts of associative penetration into other people's expression. Conceptual decoding of metaphors is common for users of language (George Lakoff, Mark Johnson). On the other hand, there are specific districts of metaphorical expressions, which are reserved for poetic metaphors (Donald Davidson). Noteworthy are also the very unobvious contexts of metaphor in which the authors do not talk about this linguistic phenomenon directly (eg. Gottlob Frege, Ernst Cassirer). Declarative answer to the question whether the metaphor is a simply ornament of discourse or rather a mirror of the soul, is not possible too. Perhaps the metaphor as such includes the both variants. One must consider that being an ornament of speech or writing does not rule out it is also something more than just decoration. It wonders, bothers, disquiet, returning us into our souls. It is also like the unifying soul of all people – in cognitive sense.Katarzyna Popek - dr n. hum. w zakresie filozofii, absolwentka Uniwersytetu ŁódzkiegoArystoteles, Kategorie i Hermeneutyka, przeł. Kazimierz Leśniak, Warszawa 1975.Arystoteles, Retoryka. Poetyka, przeł. Henryk Podbielski, Warszawa 1988.Black Max, Metafora (Metaphor in 1962), przeł. Józef Japola, [w:] „Pamiętnik Literacki” 62, z. 3., Wrocław 1971, ss. 217-233.Cassirer Ernst, Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, przeł. Anna Staniewska, Warszawa 1977.Davidson Donald, What Metaphors Mean (1978), [w:] tenże, Inquiries into Truth and Interpretation, Oxford 1984/2001, ss. 245-264.Evans Vyvyan, Green Malanie, Metaphor and metonymy, [w:] Cognitive linguistics. An introduction, Edinburgh 2006.Feldman Jerome A., From Molecule to Metaphor. A Neural Theory of Language, MIT Press 2006.Frege Gottlob, Sens i znaczenie (Über Sinn und Bedeutung in 1892), [w:] tegoż, Pisma semantyczne, przeł. Bogusław Wolniewicz, Warszawa 1977, ss. 60-80.Gadamer Hans-Georg, Aktualność piękna, przeł. Krystyna Krzemieniowa, Warszawa 1993.Grice H. Paul, Logika a konwersacja (Logic and Conversation in 1975), przeł. Barbara Stanosz, [w:] B. Stanosz (red.), Język w świetle nauki, Warszawa 1980, ss. 91 – 114.Gomringer Eugen, ***, [w:] Poezja XX wieku, Austria, NRD, RFN, Szwajcaria 1980.Krzemień-Ojak Sław, Taine, Warszawa 1996.Kwintylian Marek Fabiusz, Kształcenie mówcy, Księgi VIII 6 – XII, przeł.: Stanisław Śnieżewski, Kraków 2012.Lakoff George, Johnson Mark, Metafory w naszym życiu (Metaphors We Live by in 1980), przeł. Tomasz Krzeszowski, Warszawa 1988.Maciaszek Janusz, Znaczenie, prawda, przekonania. Problematyka znaczenia w filozofii języka, Łódź 2008.Pelc Jerzy, Zastosowanie Funkcji Semantycznych do Analizy Pojęcia Metafory, [w:] tenże, Rozprawy Logiczne: Księga Pamiątkowa ku Czci Profesora Kazimierza Ajdukiewicza, [aut.: Tadeusz Kotarbiński i inni], Warszawa 1964, ss. 123-153.Przełęcki Marian, O metaforze w filozofii, [w:] Moralność i społeczeństwo, Księga Jubileuszowa dla Marii Ossowskiej, Warszawa 1969, ss. 9-26.Raube Sławomir, Kultura jako ekwilibrium. Krytyczna filozofia Ernsta Cassirera, „Idea. Studia nad Strukturą i Rozwojem Pojęć Filozoficznych”, 26, Białystok 2014, ss. 143-155.Raube Sławomir, Sztuka jako symboliczna interpretacja świata w filozofii Ernsta Cassirera, „Idea. Studia nad Strukturą i Rozwojem Pojęć Filozoficznych”, 27, Białystok 2015, ss. 105-115.Ricoeur Paul, The rule of metaphor, London and New York 1978.Ricoeur Paul, Metafora i symbol (Metaphor and symbol in 1975-1976), przeł. Katarzyna Rosner, [w:] tenże, Język, tekst, interpretacja, Warszawa 1989, ss. 123-155.Searle John, Metaphor, [w:] Andrew Ortony (red.), Metaphor and thought, London, New York, New Rochelle, Melbourne, Sydney 1979, ss. 83-111.Valtorta Maria, Poemat Boga-Człowieka, Księga I, przeł. Michał Kaszowski, Anna MintowtCzyż, Ewa Bromboszcz, Katowice.31466

Obrazy młodzieży polskiej w dyskursie prasowym. Młodzież o sobie i rzeczywistości społecznej

Publikacja pozwoliła na odtworzenie poglądów młodzieży dotyczących otaczającego świata, własnego w nim miejsca, oraz tego, co stanowi przedmiot ich obaw, lęków, niepokojów, marzeń, celów życiowych, wartości itp.Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00