PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA REFORMY EUROPEJSKIEGO PRAWA FINANSOWEGO SŁUŻĄCE OGRANICZANIU WZROSTU DŁUGU I DEFICYTU PUBLICZNEGO

The aim of this paper is to analyze the planned changes in European financial law, whose purpose is to restore balance and control over public finances of Member States of the European Union. The problem of rising debt among EU countries made it necessary to review existing and new regulations seeking to strengthen control over the level of public debt, the pace of its growth and the causes of this phenomenon. Accordingly, at EU level, particularly in the countries of the Economic and Monetary Union is to be implemented reform of economic governance, whose elements are also covered related to the strengthening of supervision of EU budgetary policy (e.g. strengthening Stability and Growth Pact, measures taken to detect, prevent and correct macroeconomic imbalance.W opracowaniu analizie poddano projektowane zmiany w europejskim prawie finansowym, których celem jest przywrócenie i kontrola nad równowagą finansów publicznych państw Unii Europejskiej. Problem narastającego długu i deficytu publicznego w poszczególnych państwach UE, spowodował konieczność zrewidowania dotychczasowych oraz poszukiwania nowych regulacji, służących wzmocnieniu kontroli nad poziomem deficytu i długu publicznego, tempem ich wzrostu i przyczynami tego zjawiska. W związku z tym na szczeblu UE, w tym szczególnie w państwach Unii Gospodarczej i Walutowej (dalej: UGW) ma zostać wdrożona reforma zarządzania gospodarczego, której elementem są także unormowania związane z wzmocnieniem środków nadzoru nad polityką budżetową państw UE. Należą do nich m. in. rygorystyczna konsolidacja budżetowa, wzmocnienie Paktu Stabilności i Wzrostu (dalej: PSW), wprowadzenie tzw. Semestru Europejskiego, doprecyzowanie kryterium fiskalnego długu publicznego ujętego w Traktacie o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej: TofUE), uwzględnianie w większym zakresie czynników wpływających na poziom kwoty długu publicznego, w tym szczególnie deficytu publicznego

Instrumenty nowego zarządzania finansami publicznymi w wybranych krajach Unii Europejskiej

The Introduction of the monograph emphasizes that its objective is to present new instruments used in public finance management in selected countries of the European Union, to show trends in the evolution of such instruments, and, in more detailed deliberations, to bring the reader’s attention to the opportunities and problems in their development in different countries. The monograph focuses on three EU memberstates, namely the United Kingdom, France, and Poland, and on topics related to performance budget and multi-year planning in those states. Chapter 1 of the monograph is a theoretical introduction to more detailed deliberations presented in further parts of the work. In the chapter, K. Piotrowska-Marczak presents the Contemporary directions of public finance management. The starting point for the discussion is a demonstration of constructive reasons for identifying public finances as a phenomenon and as a scientific feld. The author discusses the unique characteristics of public finance management. A separate part of the chapter focuses on public finance management centers and on the general principles of fiscal federalism. The motives for changing the public finance system, which can be divided into exogenous and endogenous, lead to changes in financial planning methods, which are a must in the contemporary world. One of such changes is the New Public Management whose most visible aspect is introduction of a performance budget. This type of budget has certain advantages, but its introduction is associated with some barriers. Nevertheless, it is the best known instrument to enhance public finance management and to streamline budget planning. In Chapter 2, M. Bouvier presents the problem of Constitutionalization of multi-year public finance programming in France. The chapter starts with remarks concerning the need for introducing multiyear finance planning in contemporary France. The author concludes 216 that introduction of multi-year financial planning constitutes an important reform of public finance management. In France, a new category of statutes, acts on multi-year programming of public finances, was adopted for this purpose. This required amending the Constitution of the French Republic. The amendments adopted a new intellectual approach of both the broadly-defined government (the cabinet, the president, and the parliament) and the French society. The final part of the discussion focuses on the importance of political determination to expanding multi-year financial planning to cover the whole public finance sector and the revenue side (as opposed to limiting it to the expense side, as has been the case so far). This is connected with the author’s general thesis that “Once again ‘global thinking,’ which goes beyond the public finance system and perhaps even beyond intellectual habits, becomes the fundamental condition of success of the system’s reform and of establishing an intelligent state able to meet the challenges of the 21st century, and of defining the framework of the new social contract.” In Chapter 3, M.-Ch. Esclassan presents The logic of performance planning and the evolution of public finance control in France. The first part of the chapter focuses on the global movement for change in control of public finances. It highlights the fact that all types of traditional control undergo significant changes as a result of introduction of performance budgets. In the second part of the chapter, the author discusses the evolution of administrative and judicial controls in France. This pertains to both traditional administrative controls (ex ante) and subsequent controls (ex post). The former involves replacement of financial control with budgetary control, a partner’s control of administrators by public accountants, and new types of subsequent administrative controls: management control, certification, evaluation, and audit. The chapter ends with remarks concerning the evolution of judicial control which has lead to a significant strengthening of the role of the Accounting Tribunal, based on the recent amendments to the Constitution of France. In Chapter 4 of the monograph, K. Godek-Brunel and S. Carpentier discuss Selected problems of elaboration and implementation of gauges in the French performance budget. As the authors demonstrate, 217 the French budget uses a unique methodology of measures, which appears to be less complicated but is more politicized than in other developed countries. The French way of defining gauges has some advantages, but is not free of shortcomings. Their presentation is the main objective of the chapter. In the first part of the chapter, the authors present and analyze the methodology of gauges in the French national budget. The second part focuses on the difficulties in implementation of the gauges and illustrates them using the example of the gauge used in one of the programs of the “Research and higher education” mission. In the conclusion, the authors recommend introducing new types of performance budget gauges which would also account for the social and sociological effects of public management. The next three chapters of the monograph focus on selected instruments of new public finance management in Poland. In Chapter 5 M. Postuła discusses The performance budget in Poland – achievements and future challenges. The author discusses the stages of the works on the performance budget in Poland, the current structure of the performance budget, the objectives of the performance budget for the years 2008-2012, and the development of the performance budgeting methodology using selected examples in the areas of financing of science and administration of justice. The author concludes that the current level of the methodology concerning identification of objectives in Poland corresponds to that experienced in the past by countries that have been using performance budgets for many years and that Poland has a little more problems with defining and using the gauges. The chapter ends with remarks concerning the actions that must be taken before a performance budget is fully implemented in Poland. The actions include improving the reporting system, which would require a prior introduction of a performance accounting system. In Chapter 6 J. Stankiewicz presents The Multi-Year Financial Plan of the State in Poland in the light of the first experiences with its functioning. The chapter discusses the connections between the Multi-Year Financial Plan of the State (MYFPS) and the European and national development strategies and the legal instruments that the EU can use to influence the implementation of national strategies to avoid ex218 cessive deficits, as factors that affect the creation and the form of the MYFPS. After presenting the internal structure and the form of the MYFPS, the author presents a thesis that the Plan cannot be considered to be a financial plan of the national public finance sector or a multiyear national budget. In the part concerning the performance classification of expenditures in the MYFPS, the author points at the high degree of discretion. What the author finds realistic is the bases for evaluation of the durability and the forecasts of the MYFPS concerning the size of the budget deficit. The author approves the idea of creating the MYFPS, but finds it very important to elaborate the detailed legal principles of the Plan. In Chapter 7, J. M. Salachn focuses on The current status and the prospects for changes in the multi-year financial forecast of local and regional government units in Poland. In the remarks concerning the multi-year financial planning in the local and regional government, which focus on the essence of management and the evolution of regulations, the author concludes that to evaluate the nature and the role of the multi-year financial plan, one must consider both its structure and the planning methodology. Of particular importance to local and regional government are regulations, as the role of the market in regulating the local and regional government’s activities is limited. In further parts of the chapter, the author discusses the legal requirements regarding the structure of multi-year financial forecasts (MYFF) of local and regional government units, the multi-year project plan, and the debt forecast as the elements forming the MYFF, as well as the status of the MYFF in the context of budget resolutions. In her presentation of the MYFF and the prospects for potential changes, the author concludes that, in general, the idea of the MYFF is good, but the current regulations make it not as much a modern marketing tool as a tool for further bureaucratization of the financial management of units of local and regional government. In Chapter 8 of the monograph, U.K. Zawadzka-Pąk presents The instruments of the new public fi nance management in the United Kingdom. The author demonstrates that the new public finance management in the UK is an element of a broader reform aimed to enhance the effectiveness of the public sector. The main instruments of the new 219 public finance management discussed in the chapter are: fiscal policy instruments, expenditure policy instruments (with focus on Spending Reviews, i.e. multi-year financial plans), and the performance budget. The discussion of the performance budget includes a detailed analysis of the Public Service Agreements and the Departamental Business Plans which are to replace the Public Service Agreements in the future. In the conclusion, the author highlights the fact that the public finance management system in the United Kingdom, despite the many years of experience, is still being improved, uses various management solutions from the private sector, is quite transparent, and involves a high degree of public participation. The last chapter of the monograph, written by E. Ruśkowski and titled On the need to conduct comparative research on the public finance management reform in the European Union, with particular focus on the financial planning reform, demonstrates the importance of comparative research aimed to identify and explain the basic trends and occurrences concerning new public finance management methods, with particular focus on performance budgets and multi-year financial planning. Based on the information presented in the monograph, concerning the United Kingdom, France, and Poland, one can conclude that introduction of performance budgets and multi-year financial planning is very important to the aforementioned countries and to the European Union. The particular solutions regarding these instruments demonstrate both the differences resulting from the historical backgrounds and the systems of government in the aforementioned countries and the various legal and organizational concepts and solutions which may be used by other countries to implement their own solutions in the future. Comparison of the aforementioned solutions also demonstrates new objectives for the scientists, which involve analyzing and explaining these phenomena which are currently shaped mostly by practitioners.Wydane przy współpracy i wsparciu finansowym Wydziału Prawa Uniwersytetu w BiałymstokuBarilari A., Bouvier M., La LOLF: une nouvelle gouvernance financière de l’État, Paris 2010Bernoux P., La sociologie des entreprises, Paris 1999.Bouvier M., Esclassan M.–C., Lassale J.–P., Finances publiques, Paris 2010.Bouvier M., La révision générale des politiques publiques et la métamorphose de l’État, Actualite Juridique – Droit Administratif, 2008.Bouvier M., Prévision et programmation pluriannuelles dans un contexte d’incertitude, Revue Française de Finances Publiques 1992, nr 39.Bridgeman J.M., Planning–Programming–Budgeting in the United Kingdom Central Government, (w:) Novick D. (red.) Current Practice in Program Budgeting (PPBS). Analysis and Case Studies, London 1973.Carpentier S., Pratiques de régulation des activités commerciales en entreprises industrielles et rôle du système d’information. Une contribution à la gestion des ressources humaines des commerciaux, Thèse de doctorat, Lyon 2004.Cazes–Milano P., Mazars–Chapelon A., Techniques et outils de gestion: un même concept?, Centre de Recherche DMSP, nr 281, marzec 2000.Chabrillat J., Les nouveaux enjeux budgétaires, Paris 2007.Clarkson M.B., A stakeholder framework for analysing and evaluating corporate social performance, Academy of Management Review 1995, nr 20.Conan M., Doyelle A., Poujade B., Vachia J.–P., Code des juridictions fi nancières. Annotations, commentaries, jurisprudence, Paris 2001.Shand D., Reformy budżetowe w krajach OECD, (w:) Rola służb parlamentarnych w uchwalaniu budżetu państwa, Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, Warszawa 1997.Słownik Petit Larousse, Paris 2008.Spending Rewiew 2010, HM Treasury, czerwiec 2010.Stankiewicz J., Problemy racjonalizacji wydatków publicznych i wieloletniego planowania finansowego w aspekcie budżetu zadaniowego i wieloletnich planów finansowych, (w:) Ruśkowski E. (red.), System prawa finansowego. Prawo finansowe sektora finansów publicznych, t. II, Warszawa 2010.Szewczuk A., Zioło M., Zarys ekonomiki sektora publicznego, Szczecin 2008.Trykozko R., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz dla jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2010.Wildavsky A., Political implications of budget reform: a retrospective, Public Administration Review 1992, nr 52.Wilson J.Q., Bureaucracy: what government agencies do and why they do it, Basic Book, USA 1989.Wood J., Corporate social performance revisited, Academy of Management Review 1991, nr 16.Wzorce budżetów zadaniowych, rozwiązania zagraniczne na przykładzie Wielkiej Brytanii, Informacja dotycząca wyjazdu studyjnego przedstawicieli Ministerstwa Finansów do Wielkiej Brytanii, Warszawa 2009.Zawadzka U.K., Zasada roczności a programowanie wieloletnie we francuskim prawie budżetowym, (w:) Lewkowicz P., Stankiewicz J. (red.), Konstytucyjne uwarunkowania tworzenia i stosowania prawa finansowego i podatkowego, Białystok 2010.Zieleniewski J., Organizacja i zarządzanie, Warszawa 1969.Crowther D.E.A., Corporate performance operates in three dimensions, Managerial Auditing Journal 1996, nr 11.Crozier M., Friedberg E., L’acteur et le système, Paris 1977.Curristine T., Lonti Z., Joumard I., Improving public sector efficiency: challenges and opportunities, OECD Journal on Budgeting 2007, nr 7.David A., L’aide à la décision entre outils et organisation,Entreprise et Histoire 1996,nr 13.Denek E., Sobiech J., Wolniak J., Finanse publiczne, Warszawa 2001.Dizambourg B., Universités et pilotage par les résultats: performance ou qualité ?, inMons N., Emin J.C. et Santana P., Le pilotage par les résultats. Un défi pour demain, Paris 2009.Domaszewicz R., Finanse w gospodarce rynkowej, Kraków 1993.Duda J., Jeżowski A., Misiąg W., Nowak B., Szlachta J. ,Zaleski J., Mierzenie ilości i jakości usług publicznych jako element programu rozwoju instytucjonalnego, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa 2004.Duda J., Kociński C., Skiba W., Solecki A., Szarycz A., Tomaszewski P., Turowski B., Wysocki S., Zalewski J., Efektywne metody zarządzania w administracji publicznej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2000.Dylewski M., Filipiak B., Szewczuk A., Finanse publiczne. Instrumenty struktury procesy, Szczecin 2004.Fedorowicz Z., Podstawy teorii finansów, Warszawa 1991.Filipiak B., Dylewski M., Kontrowersje związane ze sporządzeniem wieloletniej prognozy finansowej JST w związku z wdrożeniem budżetu zadaniowego, Finanse Komunalne 2010, nr 12.Flejterski S., Podstawy metodologii finansów. Elementy komparatystyki, Szczecin 2006.Friedberg E., Le pouvoir et la règle. Dynamiques de l’action organisée, Paris 1997.Guillard A., Roussel J., Valorisation du capital humain, contrôle et gouvernementd’entreprise: le cas des holdings d’investissement, Maroc 2008.Gaudemet P.M., Molinier J., Finanse publiczne,Warszawa 2000.Gilbert P., L’instrumentation de gestion. La technologie de gestion, science humaine?, Paris 1998.M. Hallerberg M., von Hagen J., Organizacja procesu budżetowego w Polsce. Reguły budżetowe a stabilność fiskalna i gospodarcza, Sprawne Państwo, Program Ernst&Young, Warszawa 2006.Harrison G., Performance–Based Budgeting in California State Government: a blue print for effective reform, USA 2003.Hatchuel A., Weil B., L’expert et le système, Paris 1992.Hopwood A.G., An empirical study of the role of accounting data in performance evaluation, Journal of Accounting Research 1972, supplement.Hughes R., La pluriannualité budgétaire au Royaume–Uni, Revue Française de Finances Publiques 2008, nr 102.Kaplan R.S., Norton D.P., The balance scorecard,problems, prospects and performance information markets, Human Resource Management 1998, nr 8.Karlikowska M., Miemiec W., Ofiarski Z., Sawicka K., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Wrocław 2010.Klase K.A., Dougherty M.J., The impact of performance budgeting on state budget outcomes, Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial management 2008, nr 20.Kosikowski C., Naprawa finansów publicznych w Polsce, Białystok 2011.Kosikowski C., Wieloletni Plan Finansowy Państwa, (w:) Dobaczewska A., Juchniewicz E., Sowiński T. (red.), System finansów publicznych. Prawo finansowe wobec wyzwań XXI w., t. 1, Warszawa 2010.Kosikowski C., Ruśkowski E. (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, Warszawa 2008.Kosikowski C., Ruśkowski E. (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe,Warszawa 2003.Kożuch B., Zarządzanie publiczne w teorii i praktyce polskich organizacji, Warszawa 2004.la Greniere R., Le budget, Paris 1976.Lambert A., Migaud D., La mise en eouvre de la LOLF, raport sporządzony na potrzeby rządu, październik 2006.Le Berre M., Matmati M., La contribution des pratiques de GRH à la performance de l’entreprise, Paris 2007.Liouville J., Bayad M., Human resource management and performances: propositions and test of a casual model, Human Systems Management 1998, nr 17.Livian Y.F., Jean–Daniel Reynaud: la théorie de la régulation conjointe, (w:) Allouche J., Encyclopédie de gestion, Paris 2003.Lubińska T., Budżet a finanse publiczne, Warszawa 2010.Lubińska T., (red.) Nowe zarządzanie publiczne – skuteczność i efektywność. Budżet zadaniowy w Polsce, Warszawa 2009.Lubińska T., Frank S., Będziaszek M., Potencjał dochodowy samorządu w Polsce, Warszawa 2007.Lubińska T. (red.), Budżet zadaniowy w Polsce. Reorientacja z wydatkowania na zarządzanie pieniędzmi publicznymi, Warszawa 2007.Lubińska T., Lozano Platonoff A., Strąk T., Budżet zadaniowy – racjonalność – przejrzystość – skuteczność, Ekonomista 2006, nr 5.Miller G.J., Productivity and the Budget Process, (w:) Rabin J.W., Hildreth B., Miller G.J., Budgeting: Formulation and Execution, USA 1976.Modernising government, The Stationery Office Limited, London 1999.Morin E.M., Savoie A., Beaudin G., L’efficacité de l’organisation: théories, représentations et mesures, Boucherville 1994.Moussa P., La roue de la fortune: Souvenies d’un financier, Paris 1989.OCDE, La budgétisation axée sur la performance dans les pays de l’OCDE, Paris 2007.Owsiak S., Opinia ogólna o projekcie ustawy budżet państwa na 2011 r., (w:) Biuro Analiz Sejmowych i Kancelarii Sejmu, Budżet państwa na 2011 r. Ekspertyzy wstępne, Druk Sejmowy Nr 3429, Warszawa 2010.Owsiak S. (red.), Planowanie budżetowe a alokacja zasobów, Warszawa 2008.Owsiak S. (red.), Budżet władz lokalnych, Warszawa 2003.Owsiak S. (red.), Budżet władz lokalnych. Narzędzie zarządzania, Warszawa 2002.Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Warszawa 1999.Performance Budgeting in OECD Countries, OECD 2007.Piotrowska–Marczak K., Uryszek T., Zarządzanie finansami publicznymi, Warszawa 2009.Piotrowska–Marczak K. (red.), Federalizm fiskalny w teorii i praktyce, Warszawa 2009.Piotrowska–Marczak K., Metody budżetowania a proces racjonalizacji finansów publicznych, (w:) T. Juja, J. Kotlińska (red.), Stan i kierunki rozwoju finansów publicznych, Poznań 2007.Polska wobec światowego kryzysu gospodarki, Raport NBP, Warszawa 2009.Poniatowicz M., Salachna J.M., Perło D., Efektywne zarządzanie długiem w jednostce samorządu terytorialnego, Warszawa 2010.Postuła M., Perczyński P. (red.), Performance Budget in Poland, Ministry of Finance, Warszawa 2010.Postuła M.,Perczyński P. (red.), Budżet zadaniowy w administracji publicznej, Warszawa 2010.Postuła M., Perczyński P. (red.), Wdrożenie budżetu zadaniowego, Warszawa 2009.Postuła M., Perczyński P., Budżet zadaniowy, Warszawa 2008.Preston L., O’Bannon D., The corporate social– financial performance relationship: a typology and analysis, Business and Society 1997, nr 36.Program Konwergencji. Aktualizacja 2009, Warszawa 2010.PSA Targets: Performance Information, Survey Report 2006, National Audit Office.Puchta R., Ustawy programujące we francuskim porządku konstytucyjnym, Zeszyty Prawnicze BAS 2010, nr 3.Razouk A.A., Bayad M., Gestion stratégique des ressources humaines: une relecture de la perfomance en relation avec l’audit social et la gouvernance des entreprises, Maroc 2008.Reynaud J.D., Les règles du jeu. Action collective et régulation sociale, Paris 1997.Reynaud J.D., Le conflit, la négociation et la règle, Toulouse 1999.Reisman C., Le point de vue d’un trésorier– payeur général sur la gestion des crédits déconcentrés de l’État en mode LOLF, Revue Française de Finances Publiques 2008, nr 103.Rubin I., Budget Theory and Budget Practice: How Good the Fit?, Public Administration Review 1990, nr 50.Ruśkowski E., Salachna J.M. (red.), Nowa ustawa o finansach publicznych wraz z ustawą wprowadzająca. Komentarz praktyczny, Gdańsk 2010.Ruśkowski E., Dyskusyjne elementy koncepcji budżetu zadaniowego w Polsce w świetle doświadczeń francuskich, (w:) Dobaczewska A., Juchniewicz E., Sowiński T. (red.), System finansów publicznych. Pra

Prawnofinansowe instrumenty ograniczania deficytu i długu publicznego w Polsce na tle doświadczeń europejskich

Publikacja została sfinansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/05/N/HS5/02527Adamiak J., Działalność inwestycyjna a deficyt budżetowy i dług publiczny samorządów terytorialnych, w: W. Kosiedowski (red.), Samorząd terytorialny w procesie rozwoju regionalnego i lokalnego, Toruń 2005.Albiński P. (red.), Kryzys a polityka stabilizacyjna w Unii Europejskiej, Warszawa 2014.Anderson B., Minarik J.J., Design choices for fiscal policy rules, w: Fiscal Policy: current issues and challenges, Research Department Public Finance Workshop, Banca d’Italia 2007.Awadzi E.A., Designing Legal Frameworks for Public Debt Management, „IMF Working Paper WP” 2015, nr 15.Ayuso-i-Casals J., Deroose S., Flores E., Moulin L., Policy Instruments for Sound Fiscal Policies. Fiscal Rules and Institutions, Brussels, Basingstoke 2009.Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa 2009.Banaszewska M., Determinanty zmian długu publicznego państw strefy euro w latach 2006-2010, w: T. Famulska, A. Walasik (red.), Finanse w niestabilnym otoczeniu – dylematy i wyzwania, Katowice 2012.Banaś M., Dobre prawo o ustroju administracji skarbowej fundamentem demokratycznego państwa prawa, w: Z. Gilowska, H. Izdebski, K. Raczkowski (red.), Efektywna Administracja Skarbowa, Warszawa 2007.Beljean T., Geier A., The Swiss debt brake – Has it been a success, „The Swiss Journal of Economics and Statistic” 2013, nr 2.Bitner M., Cichocki K.S., Finanse podsektora samorządowego w wybranych krajach OECD w latach 1999-2010, „Samorząd Terytorialny” 2012, nr 1-2.Bitner M. i inni, Prawo finansowe. T. I. Finanse publiczne, Warszawa 2011.Sawicka K., Założenia reformy finansów samorządowych i ich realizacja w ustawie o fi nansach publicznych, „Finanse Komunalne” 2012, nr 1-2.Lotko E., Propozycje Ministerstwa Finansów w aspekcie reglamentacji deficytu i długu sektora samorządowego, w: M. Poniatowicz (red.), Finanse samorządu terytorialnego w niestabilnym otoczeniu, Białystok 2013.Shah A. (red.), Local Budgeting, The World Bank 2007.Ciak J., Źródła finansowania deficytu budżetu państwa w Polsce, Warszawa 2011.Siwińska-Gorzelak J., Dług publiczny a wzrost gospodarczy, Warszawa 2015.Kyobe A., Danninger S., Revenus Forecasting: How It Is Done? Results from a Survey of Low-Income Countries, „IMF Working Paper”, WP/05/24, Washington, DC: International Monetary Fund.Skarbek F., Dykcyonarz ekonomii polityczney z francuskiego dzieła K. Ganilh na polski język przełożony i własnemi uwagami znacznie pomnożony przez Fryderyka Hrab. Skarbka, Warszawa 1828.Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001.Skarbek F., Rys ogólny nauki finansów, Warszawa 1824.Gołębiowski G., Marchewka-Bartkowiak K., Modele instytucji i audytu zarządzania długiem publicznym – ocena polskich rozwiązań, „Studia i Prace KZIF SGH. Zeszyt Naukowy” 2005, nr 60.Mazurkiewicz M., Konstytucyjne problemy deficytu budżetowego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, w: A. Sylwestrzak (red.), Prawo wyborcze Rzeczypospolitej Polskiej i problemy akcesji Polski do Unii Europejskiej: materiały XLIV Ogólnopolskiej Konferencji Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Olsztyn 25-27 kwietnia 2002 r., Olsztyn 2003.Smoleń P. (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2012.Sokolewicz W., Komentarz do art. 216 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2005.Sokolewicz W., Komentarz do art. 216 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2005.Sokolewicz W., Komentarz do art. 220 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2005.Jędrzejko R., Nowoczesna administracja skarbowa, w: Z. Gilowska, R. Tadeusiewicz, J. Tchórzewski (red.), Nowoczesna administracja skarbowa, Warszawa 2007.Krzyżanowski A., Nauka skarbowości, Poznań 1923.Sowiński R., Reguły fi skalne jako narzędzie naprawy finansów publicznych, w: J. Szołno-Koguc, A. Pomorska (red.), Ekonomiczne i prawne uwarunkowania i bariery redukcji deficytu i długu publicznego, Warszawa 2011.Trykozko R., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz dla jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2010.Stankiewicz J., Ewolucja Wieloletniego Planu Finansowego Państwa w Polsce, w: Z. Ofiarski (red.), XXV lat przeobrażeń w prawie finansowym i prawie podatkowym – ocena dokonań i wnioski na przyszłość, Szczecin 2014.Stankiewicz J., Komentarz do art. 103 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, w: E. Ruśkowski, J.M. Salachna (red.), Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, Gdańsk 2014.Czekaj M., Wieloletnia prognoza finansowa – fikcja czy instrument stabilizacji finansowej samorządu?, „Finanse Komunalne” 2015, nr 11.Owsiak S., Opinia merytoryczna na temat Paktu Europa Plus, Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu gospodarczym w Unii Gospodarczej i Walutowej, Europejskim Mechanizmie Stabilizacyjnym i tzw. sześciopaku, „Zeszyty Prawnicze BAS” 2012, nr 1.Ciak J., Głuchowski J., O potrzebie powołania rady fi skalnej w Polsce, w: J. Ostaszewski (red.), O nowy ład finansowy w Polsce. Rekomendacje dla animatorów życia gospodarczego, Warszawa 2015.Wójtowicz K., Problem konstrukcji optymalnej reguły fiskalnej w warunkach kryzysu finansowego, „Zeszyty Naukowe. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne” 2011, nr 10.Stankiewicz J., Komentarz do art. 113 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, w: E. Ruśkowski, J.M. Salachna (red.), Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, Gdańsk 2014.Stankiewicz J., Problemy racjonalizacji wydatków publicznych i wieloletniego planowania finansowego w aspekcie budżetu zadaniowego i wieloletnich planów finansowych w Polsce, w: E. Ruśkowski (red.), System prawa finansowego. T. II. Prawo finansowe sektora finansów publicznych, Warszawa 2010.Stankiewicz J., Stan finansów publicznych Polski jako państwa objętego derogacją, w: C. Kosikowski (red.), Przyszłość Unii Europejskiej w świetle jej ustroju walutowego i finansowego, Białystok 2013.Stankiewicz J., Wieloletnie planowanie finansowe państwa w Polsce na tle wybranych krajów europejskich, w: E. Ruśkowski (red.), J. Stankiewicz, M. Tyniewicki, U.K. Zawadzka-Pąk, Roczność i wieloletniość w finansach publicznych, Warszawa 2014.Józefiak C., Krajewski P., Mackiewicz M., Deficyt budżetowy. Przyczyny i metody ograniczania, Warszawa 2006.Stiglitz J.E., Ekonomia sektora publicznego, Warszawa 2013.Tyniewicki M., Dyrektywa Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych – jej rola w upowszechnianiu zasady wieloletniości w finansach publicznych oraz problemy interpretacyjne i praktyczne, w: E. Ruśkowski (red.), J. Stankiewicz, M. Tyniewicki, U.K. Zawadzka-Pąk, Roczność i wieloletniość w finansach publicznych, Warszawa 2014Miemiec W., Kategoria kredytu i pożyczki jako tytułów zaliczanych do państwowego długu publicznego w ustawie o finansach publicznych i w rozporządzeniu wydanym na jej podstawie, w: J. Szołno-Koguc, A. Pomorska (red.), Ekonomiczne i prawne uwarunkowania i bariery redukcji defi cytu i długu publicznego, Warszawa 2011.Wren-Lewis S., Aggregate fiscal policy under the Labour government 1997-2010, „Oxford Review of Economic Policy” 2013, nr 1.Swianiewicz P., Finanse lokalne – teoria i praktyka, Warszawa 2004.Tyniewicki M., Komentarz do art. 79 ustawy o finansach publicznych z 2005 r., w: E. Ruśkowski, J.M. Salachna (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz praktyczny, Gdańsk 2007.Tyniewicki M., Komentarz do art. 72 ustawy o finansach publicznych, w: E. Ruśkowski, J.M. Salachna (red.), Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, Gdańsk 2014.Bundesminsterium der Finanzen, Accountability and Control. Federal Republic of Germany, Berlin 2004.Rada Ministrów, Przedsiębiorczość-Rozwój-Praca. Strategia gospodarcza rządu SLD-UPPSL, „Przegląd Rządowy” 2002, nr 3.Tyniewicki M., Komentarz do art. 86 ustawy o finansach publicznych, w: E. Ruśkowski, J.M. Salachna (red.), Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, Gdańsk 2014.Corbacho A., Ter-Minssian T., Public Financial Management Requirements for Effective Implementation of Fiscal Rules, w: R. Allen, R. Hemming, B. Potter (red.), The International Handbook of Public Financial Management, London 2013.Tyniewicki M., Prawna ocena wyłączenia obowiązywania I progu ostrożnościowego w ustawie o finansach publicznych, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu” 2014, nr 1.Uryszek T., Dług Skarbu Państwa jako źródło finansowania deficytu budżetowego, Warszawa 2010.Miemiec W., Sawicka K., Miemiec M., Prawo finansów publicznych sektora samorządowego, Warszawa 2013.Vandenabeete W., van Loon N.M., Motivating Employees Using Public Service, w: J.L. Perry, R.K. Christensen (red.), Handbook of Public Administration, San Francisco 2015.Wagschal U., Obinger H., Der Efinfluss der Direktdemokratie auf die Sozialpolitik, „Politische Vierteljahresschrift” 2000, vol. 41, no.3.Gradoń W., Deficyt budżetowy i źródła jego finansowania w Polsce, Katowice 2004.Lenio P., Procedury ostrożnościowe i sanacyjne w budżecie jednostek samorządu terytorialnego, w: W. Miemiec, K. Sawicka (red.), Instytucje prawnofinansowe w warunkach kryzysu gospodarczego, Warszawa 2014.Waśniewski K., Czy dług publiczny musi rosnąć? Analiza instytucjonalnych uwarunkowań polityki fiskalnej, Warszawa 2014.Zawadzka-Pąk U.K., Budżet zadaniowy w jednostkach sektora finansów publicznych, Gdańsk 2013.Owsiak S. (red.), Jakość planowania budżetowego w Polsce – próba oceny, strona internetowa: Najwyższej Izby Kontroli, www.nik.gov.pl.Czołpińska E., Wieloletnia prognoza finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego, „Finanse Komunalne” 2010, nr 5.Weinfeld I., Skarbowość polska, Warszawa 1931.Zawadzka-Pąk U.K., Instrumenty prawne ograniczania deficytu budżetowego i długu publicznego w Szwajcarii na szczeblu federalnym i wybranych kantonów, „Finanse Komunalne” 2016, nr 4.Ministerstwo Finansów, Monitor konwergencji nominalnej, „Analizy i Statystyki” 2013, nr 11.Zawadzka-Pąk U.K., Konstrukcja prawna, wdrażanie i realizacja budżetu zadaniowego we Francji i Polsce, Kraków 2014.Postuła M., Instrumenty zarządzania finansami publicznymi, Warszawa 2015.Lewkowicz P.J., Problemy prawne finansowania szkolnictwa wyższego ze środków publicznych w Polsce, rozprawa doktorska, maszynopis, Białystok 2004.Grodyński T., Zasady gospodarstwa budżetowego w Polsce na tle porównawczym, Kraków 1932.Zawadzka-Pąk U.K., Stabilność współczesnych finansów publicznych w świetle doświadczeń europejskich – odpowiedzialność prawna czy moralna?, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2016, t. 17, z. 8, cz. 1.Zawadzka-Pąk U.K., Lotko E., Wpływ polityki publicznej na ograniczanie deficytu i długu publicznego w wybranych państwach europejskich, w: A. Jurkowska-Gomułka (red.), Administracje a strategie i polityki publiczne, Rzeszów 2016.Zawiślińska I., Problem długu publicznego w państwach unii gospodarczej i walutowej, w: I. Zawiślińska (red.), Współczesne państwo a dług publiczny. Dylematy i mity, Warszawa 2014.Ziółkowska W., Finanse publiczne. Teoria i zastosowanie, Poznań 2005.Owsiak S. (red.), Planowanie budżetowe a alokacja zasobów, Warszawa 2008.Ziółkowska W., Finanse publiczne. Teoria i zastosowanie. Poznań 2012.Chojna-Duch E., Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2010.Ziółkowska W., Kryzys a sektor general government w Polsce na tle Unii Europejskiej, w: T. Famulska, A. Walasik (red.), Finanse w niestabilnym otoczeniu – dylematy i wyzwania, Katowice 2012.Kaleta J., Planowanie budżetowe, Warszawa 1982.Zubik M., Budżet państwa w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2001.Zubik M., Problem deficytu budżetowego w Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 2000, nr 6.Gronkiewicz-Waltz H., Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa, Warszawa 2009.Czuma I., Równowaga budżetu na tle prawa budżetowego różnych państw, Lublin 1924.Postuła M., Reguły fiskalne na świecie i w Polsce, „Master of Business Administration” 2011, nr 5.Dalton H., Zasady skarbowości, Łódź 1948.Bogdanowicz P., Opinia prawna na temat Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej, „Zeszyty Prawnicze BAS” 2012, nr 1.de Grauwe P., Unia walutowa, Warszawa 2003.Misiak M., Pakt Stabilności i Wzrostu w dobie kryzysu fiskalnego w Unii Europejskiej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2010, nr 238.Owsiak S., Dylematy interpretacyjne przy ocenie sytuacji finansowej państwa, w: S. Owsiak (red.), Determinanty rozwoju Polski. Finanse publiczne, Warszawa 2015.Departament Rachunków Narodowych, Europejski System Rachunków Narodowych i Regionalnych (ESA 2010) a polskie rachunki narodowe. Wstępny szacunek wpływu zmian na poziom nominalny produktu krajowego brutto, Warszawa 2014.Dębowska-Romanowska T., Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa 2010.Dobrowolski M., W sprawie trybu ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską traktatu fi skalnego, „Państwo i Prawo” 2013, nr 6.Kargol-Wasiluk A., Procedura unikania nadmiernego deficytu budżetowego w Unii Europejskiej – próba oceny sytuacji w Polsce, w: A. Pomorska, J. Szołno-Koguc (red.), Ekonomiczne i prawne uwarunkowania i bariery redukcji deficytu i długu, Warszawa 2012.Gruszecki T., Światowy problem zadłużenia: stan, struktura, konsekwencje, w: T. Gruszecki (red.), Kryzys a dług publiczny w krajach rozwiniętych, Lublin 2014.Domaszewicz R., Finanse w gospodarce rynkowej, Kraków 1995.Drwiłło A. (red.), Podstawy finansów i prawa finansowego, Warszawa 2014.Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 1, Warszawa 1993.Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 3, Warszawa 1993.Ruśkowski E., Co z tym deficytem?, „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2012, nr 5.Postuła M., Skutki finansowe projektów ustaw przyjętych przez Radę Ministrów, „Kontrola Państwowa” 2012, nr 1.Dylewski M., Limity zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego – koncepcje i rozwiązania, w: S. Wieteska, M. Wypych (red.), W poszukiwaniu efektywności finansów publicznych, Łódź 2009.Ruśkowski E., Główne problemy reformy administracji skarbowej (z uwzględnieniem projektów ustaw o KAS i ustawy wprowadzającej), w: Z. Gilowska, H. Izdebski, K. Raczkowski (red.), Efektywna Administracja Skarbowa, Warszawa 2007.Dylewski M., Potencjał finansowy jednostek samorządu terytorialnego u progu nowej perspektywy finansowej, „Finanse Komunalne” 2015, nr 1-2.Linde S.B., Słownik języka polskiego. T. 1, Warszawa 1994.Dylewski M., Prognoza kwoty długu jako prawny i ekonomiczny instrument oddziaływania na długoterminowe decyzje w jednostkach samorządu terytorialnego, w: K. Święch, A. Zalcewicz (red.), Sanacja finansów publicznych w Polsce. Aspekty prawne i ekonomiczne, Szczecin 2005.Poterba J.M., Do Budget Rules Work?, Working Paper nr 5550, National Bureau of Economic Research, Cambridge, MA 1996.Dzwonkowski H., Gołębiowski G. (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz prawnofinansowy, Warszawa 2014.Keynes J.M., Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, Warszawa 2003.Fabbrini F., Economic Governance in Europe. Comparative Paradoxes and Constitutional Challenges, Oxford 2016.Misiąg W. (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2015.Federal Ministry of Finance, Compendium on the Federation’s Budget Rule as set out in Article 115 of the Basic Law, Berlin 2013.Fedorowicz M., Nowe podejście do problemu równowagi makroekonomicznej oraz deficytu i długu publicznego państw członkowskich UE w świetle modyfikacji Paktu Stabilności i Wzrostu oraz Paktu Fiskalnego, w: C. Kosikowski (red.), Przyszłość Unii Europejskiej w świetle jej ustroju walutowego i finansowego, Białystok 2013.Filipiak B., Dylewski M., Prognoza kwoty długu publicznego w jednostkach samorządu terytorialnego, „Finanse Komunalne” 2005, nr 11.Fiscal Rules Dataset 1985-2015, IMF 2016.Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Warszawa 2005.Postuła M., Wybrane elementy polityki fiskalnej w krajach Unii Europejskiej wpływające na wzrost gospodarczy, „Zeszyty Naukowe Polskie Towarzystwo Ekonomiczne” 2011, nr 10.Fiscal Sustainability Report, „European Economy” 2012, nr 8.Grygierzec J., Ku dobrej administracji skarbowej, w: Z. Gilowska, H. Izdebski, K. Raczkowski (red.), Efektywna Administracja Skarbowa, Warszawa 2007.Franek S., Reguły fiskalne w przemianach instytucjonalnych finansów publicznych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2010, nr 39.Franek S., Wieloletni Plan Finansowy Państwa – odchylenia od wzorca wieloletniego planowania budżetowego, w: S. Franek, M. Będzieszak (red.), Zarządzanie finansami publicznymi. Planowanie wieloletnie, efektywność zadań publicznych, benchmarking, Warszawa 2014.Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego. T. 1. Warszawa 1998.Lotko E., Ewolucja prawno-finansowych instrumentów ograniczania długu publicznego podsektora samorządowego, w: D. Wyszkowska (red.), Instrumenty zarządzania finansami jednostek samorządu terytorialnego, Białystok 2013.Komisja Europejska, Assessment of the 2016 Convergence Programme for Croatia, Eurostat, 2016.Franek S., Wieloletnie planowanie budżetowe w podsektorze rządowym, Warszawa 2013.Gajl N., Finanse i prawo finansowe, Warszawa 1980.Gaudemet P.M., Molinier J., Finanse publiczne, Warszawa 2000.Gemmell N., Hasseldine J., The Tax Gap: A Methodological Review, „Advances in Taxation” 2012, nr 20.Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Warszawa 2013.German Stability Programme, 2012 Update 2012.Grygorowicz W., Wpływ przepisów Konstytucji RP na możliwość ograniczenia wydatków publicznych, „Przegląd Sejmowy” 2009, nr 5.Kopits G., Independent Fiscal Institutions, „Developing Good Practices”, OECD Journal on Budgeting, listopad 2011.Głąbiński S., Nauka skarbowości z dodatkiem o skarbowości Austryi i Galicyi, Lwów 1911.Grzesiak S., Metody ilościowe w badaniu efektywności ekonomicznej przedsiębiorstw, „Rozprawy i Studia” 1997, nr 226.Gutkowski M., Nauka skarbowości. Skrypt zaaprobowany przez p. prof. M. Gutkowskiego, Wilno 1936.Kurowski L., Weralski M., Prawo finansowe, Warszawa 1961.Wierzbicki J., Rozwój ustrojowych regulacji polskich finansów publicznych, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace/Szkoła Główna Handlowa” 2014, nr 1.Gutkowski M., Prawo skarbowe. Skrypt zaaprobowany przez p. prof. M. Gutkowskiego. Z. I, Wilno 1936.Lotko E., Prawo do dobrej administracji skarbowej, w: E. Wójcicka (red.), Jednostka wobec władczej ingerencji administracji publicznej, Częstochowa 2013.Guziejewska B., Finanse publiczne wobec wyzwań globalizacji, Warszawa 2012.Harasimowicz J., Prawo finansowe, Warszawa 1955.IMF and World Bank, Guidelines for Public Debt Management, Washington, DC 2001.Jabłoński M., Opinia na temat zgodności postanowień Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej z prawem Unii Europejskiej oraz trybu jego ratyfikacji na podstawie Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., „Zeszyty Prawnicze BAS” 2012, nr 1.Moździerz A., Nierównowaga finansów publicznych, Warszawa 2009.Raczkowski K., Mróz B., Luka podatkowa w gospodarce światowej, „Przeciwdziałanie szarej strefie w Polsce”, Raport EY Building a better working world, Warszawa 2015/2016.Jajko B., Dług publiczny a równowaga fiskalna, Warszawa 2008.Kopits G., Symansky S., Fiscal policy rules, Occasional Paper 162, IMF 1998.Swianiewicz P., Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja polityki lokalne, Warszawa 2011.Lotko E., Strategy of public sector debt management as an instrument of long term public debt planning, w: E. Ruśkowski, J. Stankiewicz, M. Tyniewicki, U. ZawadzkaPąk (red.), Annual and Long Term Public Finances in Central and Eastern European Countries, Białystok 2013.Jastrzębska M., Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2012.Korolewska M., Marchewka-Bartkowiak K., Indywidualny wskaźnik zadłużenia samorządów terytorialnych, „Infos BAS” 2011, nr 21.Kosikowski C., Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej, Warszawa 2014.Weralski M., Finanse publiczne i prawo finansowe, Warszawa 1984.Chojna-Duch E., Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, Warszawa 2004.Mroczkowski R., Numeryczne reguły wydatkowe jako instrumenty wzmacniające stabilność fi skalną, w: W. Miemiec, K. Sawicka (red.), Instytucje prawnofinansowe w warunkach kryzysu gospodarczego, Warszawa 2014.Kosikowski C., Naprawa finansów publicznych w Polsce (przyczyny, metodologia, kierunki i propozycje), Białystok 2011.Kosikowski C., Nowa ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2010.Kosikowski C., Prawo Unii Europejskiej w systemie polskiego prawa finansowego, Białystok 2010.Kosikowski C., Reforma finansów w Polsce w świetle nowej ustawy o finansach publicznych, „Państwo i Prawo” 2009, z. 12.Swianiewicz P., Zdolność samorządów do zadłużania się, „Wspólnota” 2011, nr 9.Kosikowski C., Sektor finansów publicznych, Warszawa 2006.Kosikowski C., Ruśkowski E. (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, Warszawa 2006.Owsiak S., Opinia o projekcie ustawy o finansach publicznych, druk sejmowy nr 342, numer IP-80P.Kosikowski C., Ruśkowski E. (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, Warszawa 2008.Kosikowski C., Szpringer Z., Finanse publiczne. Komentarz do ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku, Zielona Góra 2000.Nieborak T., Problematyka prawna reformy Paktu Stabilności i Wzrostu – w stronę konsolidacji finansów Unii Europejskiej, w: J. Szołno-Koguc, A. Pomorska (red.), Ekonomiczne i prawne uwarunkowania i bariery redukcji deficytu i długu publicznego, Warszawa 2011.Lotko E., Wybrane aspekty państwowego długu publicznego w Polsce w świetle ostatnich zmian ustawy o finansach publicznych, w: Z. Ofiarski (red.), XXV lat przeobrażeń w prawie finansowym i prawie podatkowym – ocena dokonań i

Sektor finansów publicznych a rozwój gospodarczy. Problemy i dylematy

Monografia poświęcona pamięci Pani Profesor Zyty Gilowskiej.Monografia poświęcona pamięci Pani Profesor Zyty Gilowskiej.Narodowy Bank Polsk

Współczesne zabezpieczenia emerytalne. Wybrane aspekty ekonomiczne, finansowe i demograficzne.

Red. nauk. Wydziału Organizacji i Zarządzania: Lewandowski, Jerzy.Mająca międzynarodowy wymiar dyskusja na temat modelów systemów emerytalnych, trwa nieprzerwanie od ponad 30 lat, kiedy w krajach Ameryki Łacińskiej rozpoczęto na szeroką skalę reformy emerytalne. Model finansowy (zwany również kapitałowym) zyskał wówczas wielu zwolenników, dlatego systemy emerytalne zaczęły ewoluować od czystych modeli niefinansowych (pay-as-you-go, zwanych również repartycyjnymi), poprzez mieszane modele niefinansowo-finansowe (repartycyjno-kapita-łowe), nawet do modeli finansowych w czystej formie (np. w Chile). Reformy zmierzające w kierunku hybrydowych systemów emerytalnych przeprowadziły również kraje Europy Środkowowschodniej. Jednak kryzys finansowy, trwający od 2008 roku sprawił, że w krajach naszego regionu nastąpił odwrót od tych reform. Systemy emerytalne zaczęły się ponownie stawać bardziej publiczne, mniej prywatne. Państwo w coraz większym stopniu przejmuje na siebie przyszłe zobowiązania emerytalne. Podobnie dzieje się w Polsce. Składkę do OFE obniżono w 2011 roku, natomiast w 2013 roku, w momencie, gdy przekazujemy tę książkę do recenzji, rząd publikuje raport z przeglądu systemu emerytalnego, w którym sugeruje dalsze ograniczanie roli zarządzanego przez prywatne podmioty i mającego charakter finansowy II filaru systemu emerytalnego. OFE są coraz bardziej marginalizowane. Rodzi się wiele pytań o to: w jakim kierunku powinny być w najbliższej przyszłości reformowane systemy emerytalne, w jakich uwarunkowaniach ekonomicznych, demograficznych i prawnych te reformy są przeprowadzane, kto jest lepszym gwarantem wypłaty przyszłych emerytur – państwo czy rynek, w jakim zakresie w systemie emerytalnym powinny być wykorzystywane rynki finansowe, czy lepsze są zaopatrzeniowe systemy emerytalne, finansowane z podatków, czy też systemy ubezpieczeniowe, finansowane ze składek, czy powinny być oparte na modelu zdefiniowanego świadczenia, czy też na modelu zdefiniowanej składki. Mnogość tych pytań obrazuje, jak bardzo skomplikowanymi konstrukcjami – pod względem ekonomicznym i finansowym – są współczesne systemy emerytalne, których sprawność działania tak bardzo zależy od demografii. Dlatego w monografii zaprezentowano wieloaspektowe podejście do problematyki emerytalnej i zgodnie z tym jej treść podzielono na trzy części.The financial crisis, which began in 2008, induced changes in long-term social and economic policies. Many European countries have gradually been withdrawing from reforms aimed at the financial character of their pension systems. Pension systems have begun to become again more public and less private. Countries increasingly take on the future pension obligations. This is also the case of Poland. Contribution to pension funds has been decreased and further reducing the role of open pension funds (OPF), managed by private entities and having a financial nature, is considered. Pension funds as the main element of the second pillar of Polish pension system, are becoming increasingly marginalized. The purpose of the monograph is a discussion on many questions emerging due to these tendencies, such as: what direction reformed pension systems should have in the near future; in what economic, demographic and legal conditions these reforms are carried out; who is a better guarantee of future pension payments – the state or the market; to what extent the financial markets should be used in the pension system, which system is better – financed by taxes or financed by contributions, and which model is better – of defined benefit or of defined contribution. A multitude of these questions illustrates how complex constructions – in economic and financial terms –modern pension systems are, and how much their efficiency depends on demographics. Therefore, in the monograph, a multi-faceted approach to the pension issues is presented and according to this the content is divided into three parts. In the first part, entitled "Economic aspects of pension security", there are chapters on both foreign and Polish pension systems and their reforms. Among others, problems of measuring the effectiveness of pension systems are discussed, as well as the issues of the evolution of employee pension schemes as the effect of the global financial crisis, and the results the pension reform in Poland and its future, or the desired direction of change. The second part entitled "The financial aspects of pension security” is mainly subjected to the problems of pension funds in Poland, including their portfolios and investment efficiency, their impact on the finances of the state, OPFs’ reporting requirements in respect of their members etc. This section also discusses the investment policy of voluntary pension funds and pension savings issues. Finally, the third part of the monograph – "Age and demographics and retirement security" – is devoted to the demographic problems. It includes chapters on the relationship between age and economic activity of population and the impact of demographic trends on the social and health security system, especially in the context of population aging

Zmieniający się świat. Perspektywa demograficzna, społeczna i gospodarcza

Debata naukowa nad różnymi wymiarami zmian społecznych, gospodarczych, politycznych i kulturowych, jakie zachodzą lub będą zachodzić w najbliższych latach XXI w., ma zasadnicze znaczenie dla budowania samoświadomości społeczeństw z uwagi na krajowe, regionalne i globalne konsekwencje zmian oraz wpływ na perspektywy rozwoju tychże społeczeństw. W szczegółowych rozważaniach wiele problemów, np. gospodarczych lub kulturowych, analizuje się przez pryzmat uwarunkowań demograficznych, co z łatwością można dostrzec szczególnie w europejskiej literaturze naukowej z zakresu ekonomii, socjologii, politologii czy prawa. Podejście takie najczęściej występuje, kiedy analizuje się sektorowe polityki wewnętrzne prowadzone w poszczególnych państwach oraz politykę międzynarodową. Skuteczna realizacja przez państwa europejskie polityk publicznych (public policy) nakazuje bacznie przyglądać się zjawiskom i trendom demograficznym, jakie występują na Starym Kontynencie. Niepokojące sygnały dotyczące „starzenia się Europy”, spadku liczby osób pracujących, pogłębiających się braków specjalistów z różnych branż na rynkach pracy czy rosnącej migracji w poszukiwaniu pracy i lepszego życia w zestawieniu z problemami bezrobocia ludzi młodych, z trudnościami z integracją imigrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu, ograniczania systemów zabezpieczenia społecznego, niestabilnością gospodarek i problemami strefy euro budzą niepokój większości społeczeństw państw europejskich. Stąd różne propozycje i programy przeciwdziałania negatywnym tendencjom zarówno na poziomie państw narodowych, jak i Unii Europejskiej. W zdecydowanej większości z nich uwzględnia się różne przejawy „demograficzności”, traktując je jako wyzwania dla rządów państw europejskich i instytucji UE oraz społeczeństw europejskich. Wspomniana problematyka wymaga analizy zarówno od strony teorii naukowej, jak i realizacji przez państwa poszczególnych polityk (public policy making), uwzględniających pierwiastek demograficzny. Dlatego z powodzeniem może być punktem wyjścia do rozważań w zakresie m.in. polityki społecznej i polityki gospodarczej państwa, ze szczególnym akcentem na politykę zabezpieczenia społecznego i politykę rynku pracy, oraz polityki migracji i polityki integracyjnej imigrantów, polityki pieniężnej i fiskalnej czy polityki regionalnej. Ze względu na regulacje krajowe i uwzględnianie wspólnych polityk europejskich wspomniane analizy powinny odnosić się również do sfery instytucjonalno-prawnej. Rok 2012 był Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, co niewątpliwie spowodowało wzrost zainteresowania różnorodnymi aspektami problemów demograficznych, czego wyrazem w Polsce były m.in. obrady II Kongresu Demograficznego. Wskazany zakres problemów stał się treścią niniejszego multidyscyplinarnego opracowania przygotowanego przez doktorantów i młodych pracowników nauki reprezentujących ośrodki akademickie z całej Polski, którzy w codziennej pracy badawczej zajmują się zagadnieniami z zakresu ekonomii, demografii, socjologii, socjologii ekonomicznej, polityki społecznej, polityki gospodarczej, finansów, zarządzania, stosunków międzynarodowych, psychologii i prawa. Strukturalnie niniejsza publikacja składa się z pięciu zasadniczych części poświęconych różnym aspektom przemian demograficzno-społecznych i gospodarczych zachodzących w Polsce, Europie i na świecie w XXI w. Rozdział I opracowania zawiera analizę niektórych zjawisk i procesów demograficznych w Polsce. Podobnej problematyce w odniesieniu do Europy oraz w perspektywie globalnej poświęcony jest rozdział II, w którym uwypuklono, iż wyzwania europejskie nie są podobne czy zbliżone do problemów występujących w innych częściach świata. Zagadnienia rozwoju społeczno-gospodarczego przez pryzmat i z uwzględnieniem aspektu demograficznego zawiera rozdział III, który wskazuje na ważność obecnie i w przyszłości tego aspektu, jako uwarunkowania dla rozwoju gospodarczego. Próby analizy wybranych rozwiązań instytucjonalno-prawnych w zakresie dokonujących się przemian gospodarczych, politycznych i kulturowych we współczesnym świecie – w odniesieniu do państw i ugrupowań integracyjnych – odnajdziemy w rozdziale IV. Zwieńczeniem niniejszego opracowania są analizy wybranych zagadnień dotyczących procesu starzenia się ludności oraz różnorodnych skutków i konsekwencji tych procesów zawarte w rozdziale V.Marta PachockaŹródło finansowania: dotacja MNiSW na „Finansowanie działalności polegającej na prowadzeniu badań naukowych lub prac rozwojowych oraz zadań z nimi związanych, służących rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich”

Polski obszar europejskich rynków finansowo- ubezpieczeniowych Anno Domini 2017

Praktyka gospodarczo-społeczna spełnianego obecnie w większej części Europy modelu gospodarki neoliberalnej, uwolniona poprzez procesy globalizacyjne od obowiązku stosowania zasady zysku sprawiedliwego, niebezpiecznie zmierza w kierunku maksymalizacji zysku bogatych kosztem biedniejszych. Prowadzi to nieuchronnie do kryzysów – także społecznych i migracyjnych. Procesom tym towarzyszy z reguły odstępowanie strony silniejszej stosunków społeczno gospodarczych od wypracowanych przez wieki umów społecznych zabezpieczających system świadczeń socjalnych w zamian za nierówny podział wypracowanych w procesach produkcji dóbr i usług – zysków. Dotyczy to również rynków kapitałowych oraz ich historycznie ukształtowanych zasad spełniania usług. Dla sfery rynku ubezpieczeń oznacza to również uchylenie się od stosowania obowiązków wypływających z funkcji i zasad ubezpieczeniowych, co prowadzi do powstawania i potęgowania się sprzeczności interesów stron stosunków ubezpieczenia. Te sprzeczności ujawniły się również w polskim modelu ubezpieczeń gospodarczych i społecznych, realizowanych w ostatnim ćwierćwieczu panowania zasad gospodarki neoliberalnej (także w zakresie ubezpieczeń rentowych i emerytalnych). Postępująca globalizacja rynków finansowo-ubezpieczeniowych, której towarzyszy nierówny podział dochodów wypracowanych, jest tu niestety wyraźnie wiodąca

Rozwój zielonej gospodarki w Polsce – ujęcie regionalne

Współczesny świat mierzy się nie tylko z kryzysem środowiskowym, ale punktów zapalnych diagnozuje się znacznie więcej. Kryzys społeczno-gospodarczy, polityczny i energetyczny pogłębiły nieprzewidziane wydarzenia, takie jak globalna pandemia COVID-19 oraz agresja Rosji na Ukrainę, które nie tylko zachwiały już naruszoną równowagę, ale unaoczniły słabość państw w radzeniu sobie w sytuacjach kryzysowych. Aby sprostać aktualnym wyzwaniom, niezbędne jest określenie odpowiednich ram teoretycznych i praktycznych, które powinny wyznaczać prawidłową ścieżkę transformacji w stronę bardziej zrównoważonej i sprawiedliwej gospodarki. Generuje to również konieczność systematycznej kontroli nad postępem wdrażania nowych zasad rozwoju, aby skutecznie i efektywnie realizować cele ukierunkowane na poprawę jakości życia społeczeństw oraz niwelowanie dotychczasowych strat. Niniejsza monografia w sposób wielowymiarowy eksploruje pojęcie rozwoju zrównoważonego i zielonej gospodarki, systematyzuje wiedzę, ale również ułatwia zrozumienie ich istoty oraz rozstrzyga pewne kwestie sporne

Współczesne problemy finansów, marketingu i transportu z perspektywy młodych uczonych

Marta Musia