Kilka uwag krytycznych o ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 1994 r.

The article contains critical remarks regarding copyright law of 1994 and identifies deficiencies of the regulation of basic questions, such as the scope of copyright. The author focuses on the requirements upon which protection of a copyrighted work depends, including in particular, the requirement that every manifestation of a creative activity having individual character be treated as subject to copyright. The functioning of creativity requirement in jurisprudence and legal literature is then criticized as being contrary to Directive 2009/24/EC of the European Parliament and the Council on the protection of computer programs. In the author’s opinion the definition of work in copyright law of 1926 was more accurate. He further claims that also the provisions of Articles 5 and 7 copyright law of 1994 are contrary to Article 46 of international private law of 2011 and Article 91 of the Polish Constitution. Consequently, those two articles, as well as Article 14.2 should be deleted from copyright law of 1994.Artykuł zawiera krytyczne uwagi do ustawy o prawie o autorskim i prawach pokrewnych z 1994 r., wskazuje na braki uregulowania podstawowych kwestii, jak np. przedmiotowego zakresu ochrony autorskoprawnej. Autor koncentruje się na zagadnieniach przesłanek ochrony utworu, w tym wymogu, że przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Autor krytycznie ocenia funkcjonowanie przesłanki twórczości zarówno w orzecznictwie, jak i w literaturze przedmiotu. Wskazuje, że obecne uregulowanie jest sprzeczne z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2009/24/WE w sprawie ochrony programów komputerowych. Zdaniem autora definicja utworu zawarta w ustawie z 1926 r. prawo autorskie była lepsza.Autor wskazuje, że przepisy art. 5 i 7 ustawy o prawie autorskim z 1994 r. są sprzeczne z art. 46 prawa międzynarodowego prywatnego z 2011 r., jak również naruszają art. 91 Konstytucji RP. Autor jest zdania, że przepisy art. 5 i 7 oraz art. 14 ust. 2 powinny być one usunięte z ustawy o prawie autorskim

Polish copyright 20 years after the adoption of the Act on Copyright and Neighbouring Rights of 4 February 1994

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r. powstała w nowych warunkach ustrojowych, krótko po pierwszym okresie transformacji gospodarczo-politycznej oraz w przeddzień przystąpienia przez Polskę do Unii Europejskiej. Przesądzało to konieczność jej dostosowania do nowych założeń ustrojowych oraz do standardów unijnychCechą charakterystyczną tej ustawy jest nawiązanie do bogatej polskiej tradycji szeroko ujętej ochrony autorskiej przyjętej na gruncie międzywojennej ustawy o prawie autorskim z 1926 r. Nawiązanie to odnosiło się przede wszystkim do ujęcia przedmiotu ochrony autorskiej oraz treści prawa autorskiego. Obejmuje ono autorskie prawa osobiste, nieograniczone w czasie, ujęte jako uniwersalne i niezbywalne oraz realizowane, po śmierci twórcy, przez jego bliskich. Na prawo autorskie składają się również autorskie prawa majątkowe, powstające w następstwie faktu stworzenia utworu. Prawa majątkowe ujęte zostały w nawiązaniu do treści prawa własności i służą twórcy na wszystkich znanych i powstałych w przyszłości polach eksploatacji, ujęte erga omnes, z uwzględnieniem konsekwencji niematerialnego charakteru utworu. Obejmują one wyłączność korzystania i rozporządzania utworem wszelkimi sposobami, o ile ustawa nie wprowadziła ograniczeń na rzecz dozwolonego użytku. Ochrona ta ma charakter czasowy; początkowo trwała 50 lat post mortem auctoris, obecnie – 70 lat. Cechą nowej regulacji jest wyłączenie pełnej rozporządzalności autorskimi prawami majątkowymi. W określonych przypadkach twórcy służy niezbywalne prawo do wynagrodzenia oraz przymusowe pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi. Novum jest uregulowanie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, w tym przyjęcie systemu zatwierdzania tabel wynagrodzeń dochodzonych przez organizację zbiorowego zarządzania (OZZ) w ramach zbiorowego zarządzania, a także powołanie Komisji Prawa Autorskiego z zadaniem zatwierdzania tabel wynagrodzeń przedkładanych przez OZZ. Znamienną cechą ustawy jest wprowadzenie szeroko ujętej odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich, zarówno osobistych, jak i majątkowych, środkami cywilnymi i karnymi.Ustawa była wielokrotnie nowelizowana. W odróżnieniu jednak od gruntownych prac nad tekstem pierwotnym i szeroko zakrojonymi pracami nad ustawą w pierwszym okresie jej obowiązywania, poczynając od roku 2003, proces legislacyjny, którego efektem były kolejne nowelizacje, w tym ostatnia z 2010, nasuwa szereg zastrzeżeń co do zachowania proporcjonalności, legislacyjnej poprawności i społecznej sprawiedliwości, zwłaszcza w należytym zabezpieczeniu praw twórców i artystów, jako strony słabszej na rynku autorskim. Również ostatnie projekty zmian uzasadniają poważne zastrzeżenia, co do zachowania niezbędnej równowagi, jak również co do legislacyjnej poprawności. Znajduje to wyraz w wadliwej regulacji problematyki audiowizualnej, błędów i luk w regulacji dotyczącej działania Komisji Prawa Autorskiego, systemu zatwierdzania tabel wynagrodzeń, a w szczególności zasad szczególnych dotyczących opłat rekompensujących skutki kopiowania utworów w ramach własnego użytku osobistego.Istotne zastrzeżenia budzą ostatnio opublikowane propozycje zmian, w szczególności dotyczące dzieł tzw. osieroconych. Szczególnie dotkliwe jest niepodejmowania w pracach legislacyjnych zagadnień spornych pomiędzy organizacjami użytkowników i twórców oraz artystów z obszarów od wielu lat wymagających regulacji, takich jak problematyka tantiem audiowizualnych oraz reemisji.The Act on Copyright and Neighbouring Rights of 4 February 1994 had been drafted in a new regime, shortly after the first steps in the political and economic transformation and the day before Poland joined the European Union. All this determined the necessity to adjust the law on copyright to the requirements of the new regime and to the EU standards.The characteristic feature of this Act is a frequent and ample reference to Polish rich tradition of wide interpretation of authors’ protection present in the Act on Copyright and Neighbouring Rights of 1926. This reference was made first and foremost to the interpretation of the subject of copyright protection and the essence of copyright law which includes authors’ moral rights, unlimited in time, universal, non-transferable and executed by author’s heirs after his death. Authors’ rights also encompass property rights originating from the fact of a creation of a work. The Act regards copyright economic rights as a reflection of ownership, while at the same time the author may enjoy these rights within all known as well as future fields of exploitation, erga omnes, taking into account the consequences of the intangible character of the work. These rights include the exclusivity regarding the use and disposal of a work by any means, unless the Act provides for a limitation with regard to the allowed use. The protection is also limited in time: originally it used to be 50 years following the author’s death, being extended to 70 years nowadays. An important feature of this new regulation is exclusion of the unlimited disposal of a copyright economic right. In specified cases, the author is vested with a non-transferable right to remuneration andcompulsory intermediation of society for collective management of copyright or related rights. Regulating collective management of copyright is a novum of the Act, especially in creating a system of approval with regard to the tariffs used by collective management societies for collection of remunerations and for appointment of the Copyright Commission – a body approving tariffs presented by collective management societies. A characteristic feature of the Act is provision of widely understood liability for an infringement of a copyright, both moral and economic, by civil and criminal means.The Act has been amended many times. And yet, notwithstanding the merit of the extensive works on the first original text as well as the major works on the act during the first period of its existence, as of 2003 the legislative process has brought up subsequent novelties to the existing law, including the last one made in 2010, which in consequence raises objections as to the proportionality, legislative correctness and social justice, in particular with regard to proper protection of the rights of authors and artists, being a weaker party to a market contract. Recent drafts of amendments also raise major objections with regard to maintaining the necessary balance, as well as with regard to legislative correctness. Its reflection can be seen in a defective regulation of audiovisual works, defects and gaps in regulations on the Copyright Commission, in the system of approval of tariffs and, in particular, the specific rules on levies compensating consequences of copying for own private use.Major objections also arise with regard to the recently published draft proposal of changes, covering in particular orphan works. Particularly severe is avoidance, in the course of the legislative works, of controversial issues between organisations of users and authors or artists, within the fields requiring regulations for some time now, such as issues related to the audiovisual remunerations and reemission

Opłaty od urządzeń kopiujących i czystych nośników w prawie autorskim

The paper deals with copyright levies in copyright law. Copyright levies are intended to compensate subjects entitled to works protected under copyright law for any loss arising from reproduction of such works for private use. It is claimed that the assumptions that underlined the imposition of copyright levies in Germany in the sixties of the last century are now largely outdated, while the very model of copyright levies contains many faults which cannot be repaired within the existing system. Judgments delivered by the CJEU with regards to the provisions of Directive 2001/29/EC on compensating losses caused by reproduction of work protected under copyright law for private use have been analysed to establish the requirements specified in EU law regarding compensation for losses arising from private use (of reproduced protected works), including models alternative to those currently binding in the EU. Concluding, the author postulates replacement of copyright levies with a common fee.Autor zajmuje się problematyką opłat od urządzeń kopiujących i czystych nośników w prawie autorskim. Mają one na celu zrekompensowanie uprawnionym do dóbr chronionych w prawie autorskim strat wynikających z zwielokrotniania tych dóbr w ramach użytku prywatnego. W tekście wskazano, że założenia przyjęte przy wprowadzaniu opłat w latach sześćdziesiątych XX w. w Niemczech, są w dużej mierze obecnie nieaktualne, a model opłat ma wiele wad, których w ramach tego systemu nie da się usunąć. Autor analizuje również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odnoszące się do postanowień dyrektywy 29/2001, dotyczących rekompensowania uprawnionym strat wynikających ze zwielokrotniania dóbr chronionych w prawie autorskim w ramach użytku prywatnego. Analiza ta ma na celu ustalenie wymogów wynikających z prawa unijnego dla modeli rekompensowania strat związanych z użytkiem prywatnym, w tym modeli alternatywnych wobec modelu obecnie dominującego w Unii Europejskiej. W ostatniej części autor proponuje odejście od opłat pobieranych od urządzeń oraz czystych nośników i zastąpienie ich opłatą powszechną

Taste as an Example of a Non-Standard Subject of Protection in Polish Intellectual Property Law

In this text, I put forward the thesis that the taste of a dish or food product may be protected under intellectual property law. As is known, intellectual property law protects the creations of human intellect. Culinary, perceived by recipients mainly through the prism of taste, is undoubtedly one of the many areas in which human ingenuity is manifested. Therefore it is not surprising that the protection covers various intangible goods related to the taste of dishes and culinary products, such as quality labels, trademarks, works and legally protected secrets; one can and should ask about the ‘saturation’ of culinary issues with intellectual property. This study is an attempt to indicate the legal institutions applicable to the protection of culinary arts. It is disputed whether taste can be considered an object of copyright protection (in a work). This is due to the difficulty in identifying the elements of creativity in cooking. These elements can be indicated in the taste as being a derivative of the composition of the ingredients of the dish, their proportions and the harmony between them. There is no doubt that taste can be protected under the Protected Designation of Origin, Protected Geographical Indication and Traditional Speciality Guaranteed institutions, and as a sign of secrecy, be it by a cook or an entrepreneur employing a cook. On the other hand, the possibility of registering a taste as a trademark should be [email protected] Ślęzak – profesor zwyczajny, pracownik Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, arbiter Sądu Polubownego ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji, radca prawnyUniwersytet Śląski, PolskaDoliński J.M., Smak oraz jego receptura jako przedmiot praw własności intelektualnej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej”Duchnowska E., Ochrona tajemnicy w restauracji, https://prawowrestauracji.pl/informacje-dotyczace-funkcjonownia-restauracji-sa-tajemnica-przedsiebiorstwa-nalezy-je-chronic.Jak działa zmysł smaku i dlaczego wigilijne potrawy nam smakują, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1732580,1,jak-dziala-zmysl-smaku-i-dlaczego-wigilijne-potrawy-nam-smakuja.read.Jakie czynniki wpływają na to, jak odbieramy smak potrawy? Czyli wpływ zapachu, koloru i temperatury potraw na ich smakowitość, https://dietly.pl/blog/czynniki-wplywajace-na-smak.Kowalczyk-Kędzierska M., Nowa definicja znaku towarowego – nowelizacja polskiej ustawy w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2019, nr 146.Kuźmiński M., Przez żołądek do człowieka, https://www.tygodnikpowszechny.pl/przez-zoladek-do-czlowieka-35942.Michalak A. (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2019.Namysłowska M., Szampan a kwestia smaku. Kilka uwag o chronionych nazwach pochodzenia w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 20.12.2017 r. w sprawie C–393/16, Comité Interprofessionnel du vin de Champagne, (w:) A. Adamczak (red.), 100 lat ochrony własności przemysłowej w Polsce. Księga jubileuszowa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2018.Nowińska E., Promińska U., du Vall M., Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2007.Ogólne wytyczne Prezesa Urzędu Patentowego RP w zakresie znaków towarowych, s. 29, https://uprp.gov.pl/sites/default/files/inline-files/Og%C3%B3lne%20wytyczne%20Prezesa%20Urz%C4%99du%20Patentowego%20RP%20w%20zakresie%20znak%C3%B3w%20towarowych_0.pdf.Popczyk M., Przeżycie estetyczne a struktura dzieła sztuki w ujęciu Mikela Dufrenne’a i Romana Ingardena, „Folia Filosofi ca” 1992, nr 10.Skąd się bierze smak, czyli dlaczego jedne potrawy nam smakują, a inne nie, https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-nerwowy/skad-sie-bierze-smak-czyli-dlaczego-jedne-potrawy-nam-smakuja-inne-nie-aa-4Ett-5iNY-nrN8.html.Skąd się bierze smak i jak się zmienia z wiekiem, https://ouichef.pl/artykuly/215463,skad-sie-bierze-smak-i-jak-sie-zmienia-z-wiekiem.Skubisz R., Ochrona geograficznych oznaczeń pochodzenia w prawie wspólnotowym (rozporządzenie Rady EWG nr 2081/92) a prawo polskie, „Europejski Przegląd Sądowy” 2006, nr 2.Skubisz R., Prawo z rejestracji znaku towarowego i jego ochrona, Lublin 2018.Skubisz R. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 14 B: Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2017.Skubisz R. (red.) System Prawa Prywatnego, t. 14 C: Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2017.Sztobryn K., Niekonwencjonalne znaki towarowe, część 1 – zapach i smak, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017, nr 10.Ślęzak P., Czy kulinaria mogą być utworami w rozumieniu prawa autorskiego? „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2021, nr 151.Ślęzak P., Rozważania o wolności twórczości i jej ograniczeniach, „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 2019, nr 3.Tannahill R., Historia kuchni, Warszawa 2014.Wojcieszko-Gluszko E., (w:) R. Skubisz (red.), System Prawa Prywatnego, t. 14 B: Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2017.25 potraw regionalnych, dla których warto przejechać kilkaset km!, https://www.tasteaway.pl/25-potraw-regionalnych-dla-ktorych-warto-przejechac-pol-polski/http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=207682&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=14853166.http://www.sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Baza_orzeczen.aspx?DataWDniu=2002–12=04-&SygnaturaIII%20RN%20218/01.https://divinebox.fr/formule-secrete-liqueurs-grande-chartreuse.https://www.chartreuse.fr/histoire/histoire-des-liqueurs.http://delachartreuse.blogspot.com/2010/08/le-secret-de-la-chartreuse.html.271759

Ustalenie kwoty stosownego wynagrodzenia za naruszenie autorskich praw majątkowych

Publikacja współfinansowana przez Uniwersytet Śląski w Katowicach"Prawidłowe ustalenie wysokości stosownego wynagrodzenia nie jest zadaniem łatwym, a niejednokrotnie stanowi dla orzekającego sądu prawdziwe wyzwanie. Dzieje się tak, ponieważ co do zasady każda wycena dóbr o charakterze niematerialnym jest działaniem skomplikowanym. Nawet wyspecjalizowany podmiot (biegły), kierujący się z pozoru wyłącznie kryteriami obiektywnymi (rynkowymi), próbując oszacować wartość chronionego utworu, mimowolnie musi odwołać się również do przesłanek subiektywnych o charakterze ocennym. Jaka okoliczność ma bowiem decydujący wpływ na (potencjalny) „ekonomiczny sukces” dzieła – jego wysokie walory artystyczne (docenione przez krytyków) czy też wyłącznie pozytywne reakcje odbiorców, choćby były to osoby na co dzień niezwiązane z szeroko rozumianą sztuką?" (fragm.

Biblioskan. Monitoring i ewaluacja w bibliotekach publicznych

Książka będąca podsumowaniem projektu “Biblioskan - kontrola obywatelska w łódzkich bibliotekach publicznych” finansowanego z Funduszy EOG w ramach programu Obywatele dla Demokracji. Publikacja na licencji CC BY 4.0Fundusze EOG w ramach programu Obywatele dla Demokracji

Aksjologiczne i prawne aspekty niepełnosprawności

Publikacja powstała pod patronatem Legal Centre for Research on Education – LCRE (Prawnicze Centrum Badań nad Edukacją) oraz Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego i Europejskiego Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku

Konstytucyjna wolność badań naukowych a ochrona pracy naukowej : studium przypadków z nauk ścisłych eksperymentalnych

In the context of the Polish constitution, the monograph analyses the framework of the freedom of engaging and conducting research (Art. 73). By formulating this freedom, the constitutional legislator at the same time sanctioned the principle of equal legal protection of the scholarly output of the researcher, and that regardless of the dissimilarity of the subject and the nature of research work in various departments of knowledge/scholarship (Art. 32 in reference to Art. 64 Para. 1 and 2). However, the realisation of the indicated constitutional maxim at the level of the act of law and implementing acts necessitates the diversification - due to the nature of scholarly research in various disciplines of scholarship - of the principles of legal protection of intellectual copyright. Meanwhile, the legislator does not address this problem directly. In order to elucidate the scholarly problem which was formulated in this manner, the first part of the work was devoted to an analysis of the freedom of scholarly research as a category which is constitutionally protected. The second part is devoted to the problems of the legal bases of the protection of scholarly work, and to be more precise - of the right of the researcher to indicate authorship of a scholarly publication from the perspective of the regulation(s) of the constitution and other regulations, which develop and particularise its ordinances, including the provisions of the codices of ethics to which scholars are bound. Thus, one indicated the principles of reliable attribution of the authorship of research works, with special reference to research conducted in research teams of multiple people, including teams of interdisciplinary nature. In order to illustrate the theses which were put forward, one described the object of scholarly research realised in the domain of experimental exact sciences, and subsequently the principles of the publication of the results of the said research, along with the regulations of the attribution of the authorship of scholarly works which are published. The diagnoses which are formulated in this manner may contribute, in the opinion of the authors, to the raising of the awareness of the legislator and as a result they may influence favourably the direction(s) of the scholarship-related policy of the state in the course of the reform of scholarship which is being realised in Poland