The Genesis and Definition of a Literary Composition: The Dah-nama "Ten Love-Letters"

Vis u Ramin a masnavi of Fahraddin Gurgani written in "ten love letters" style has been the example for six masnavis in Persian Literature. Known literary works written in "ten love letters" style in Eastern Turkish (Chagatai) Literature are "Muhabbat-nama" of Horazmi, "Latafat-nama" of Hocendi, "Dah-nama" of Amiri and "Ta'aşşuk-nama" of Saydi Ahmad Mirza

Klasik Türk şiirinde haberleşme

Klasik Türk şiirine sosyal hayatın yansıması konulu tezlerde haberleşme bahsinin yeterince incelenmemesi ve var olan zengin malzemenin kullanılmaması tezimizin hareket noktasını oluşturmuştur. Bu maksatla çalışmamızda, XIII-XIX. yüzyıllar arasında yaşamış 105 şairin şiirleri incelenmiştir. Metinlerde “haber” ve “haberci” anlamına gelen kelimeler taranarak haberleşmeye dair kavramlar tespit edilmiştir. Daha sonra bu kavramlar tasnif edilerek haberleşme vasıtaları, haberciler, âşık ile sevgilinin haberleşmesi, din ve tasavvuf kavramlarıyla haberleşme olmak üzere dört ana bölüm altında toplanmıştır. İncelediğimiz metinler, klasik Türk şiirinde haberleşmeye dair kavramların gerek gerçek anlamda gerekse mecazlar yoluyla oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olduğunu göstermiştir. Klasik Türk şiirinin sosyal hayatla bağlantısı incelendiğinde muhteva olarak başta âşık ve sevgilinin birbiriyle iletişimi ve toplumla ilişkileri olmak üzere; klasik şiirin kültürel zeminini oluşturan din, tasavvuf ve mitolojide de haberleşme kavramlarının mühim bir yere sahip olduğu gözlemlenmiştir

Ahmed Emrî Yetkin’in Nazireleri

Son dönem Amasya ulemasından şâir Ahmed Emrî Yetkin, sadece Amasya’da değil başta İstanbul gelmek üzere Anadolu’nun pek çok ilim ve kültür merkezindeki âlim, mütefekkir ve entelektüelleri ile tanışan ve onlar üzerinde olumlu tesirler bırakan bir şahsiyettir. Âlim kişiliğinin yanında şairliği ve eğitimciliği ile de tanınan Ahmed Emrî Yetkin, son iki asırdır Amasya’nın ilim, kültür ve sosyal hayatına yön veren Mecdîzâde ailesine mensuptur. Çok yönlü bir kişiliği olan Ahmed Emrî Yetkin, devrin mühim simaları ile yakın dostluklar kurmuştur. Üç dilde şiir yazabilen bir istidada sahip olan müellifin yayımlanan şiirleri yanında henüz yayına hazırlanmamış şiir ve mektupları bulunmaktadır. Şiirleri arasında, manzum tercüme, nazire ve tazmin gibi türler de yer alır. Bu çalışmada Ahmed Emrî Yetkin’in yayımlanmamış şiirleri arasında bulunan nazire ve tazmin türündeki manzumeleri yayına hazırlanmıştır. Çalışmanın giriş kısmından sonra Ahmed Emrî Yetkin’in ilmî ve edebî çevresi üzerinde durulmuş ve müellifin devrin âlim, mütefekkir ve şairleriyle olan mektuplaşma ve münasebetleri ele alınmıştır. Diğer başlık altında ise Ahmed Emrî Yetkin’in nazire ve tazmin türünde yazdığı manzumelerinin metni verilmiştir

Ali Şir Nevâî’nin Fevâidü’l-Kiber Divanı’nda (gazeller) sosyal hayat izleri

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Nizamüddin Mîr Ali Şir Nevâyî (ö. 1501) Klasik Türk Edebiyatı'nın Çağatay sahasında yetişmiş edip, şair, tarihçi, yazar, devlet ve siyaset adamıdır. Onun kaleme almış olduğu tarihî ve edebî eserlerinin hemen hemen hepsi Horasan havzasındaki Türk-İslam kültür ve medeniyetinin oluşmasına katkı sağlamıştır. Dil ve sanat açısından değerli bir âlim olan Ali Şir Nevâyî'nin hemen hemen tüm eserleri tenkitli neşir olarak hazırlanıp Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanmıştır. Bununla birlikte Nevâyî'nin eserleri, edebiyattan daha çok dil hususiyetleri yönüyle çalışılmıştır. Nitekim klasik eserleri özellikle Nevâyî'nin dili klasik Çağatayca olduğu için günümüz okuru, onun eserlerini anlamada zorluk çektiği düşünülmektedir. Bu çalışmamızda Nevâyî'nin Fevâidü'l-Kiber adlı Divanı'ndaki sosyal hayat unsurlarını ortaya koymaya ve bu suretle onun daha anlaşılır olmasına katkıda bulunmaya çalıştık. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birincisi Giriş bölümü olup bu bölümde Nevâyî'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında geniş bilgi verilmektedir. Bu bölümde mevcut literatürdeki bilgilerden yararlanılmış buna ilaveten şairin kendi döneminde kaleme alınmış olan Hüseyin Baykara'nın Çağatayca Risâle eseri; Babür Şah'ın Babür-Nâme eserinde yeralan Nevâyî ile ilgili bilgiler ve Devlet Şah Semerkandî'nin Tezkeresi'ndeki Farsça "Nevâyî" maddesi, onun kişiliği daha yakından tanınması amacıyla orijinal dillerinden günümüz Türkçesine çevrilerek verilmiştir. İkinci bölüm çalışmamızın konusunun işlendiği bölüm olup bu bölümde Nevâyî'nin Fevâidü'l-Kiber Divanı'ndaki gazellerinde sosyal hayata ait unsurlar yer almktadır. Osmanlı sahasında divan şiirine yönelik bazı olumsuz bakışların mevcudiyeti gibi Çağatay sahasında da aynı görüşlerin var olduğunu belirtmek isteriz. Yapılan bu çalışma, eleştirilerin çok yerinde olmadığını ve şiirin sosyal hayat ile iç içe olduğunu ortaya koymaktadır. Fevâidü'l-Kiber'de yer alan 680 gazel taranarak sosyal hayat unsurlarını içeren beyitler Tipler, Giyim Kuşam, Davranış Biçimleri, Gelenekler, İnanç ve ibadetler, Diğer İnançlar, Tababet, Suç ve Ceza, Eğlence Hayatı ve Haberleşme gibi başlıklar altında toplandı. Ayrıca ilgili beyitler nesre çevrilerek şerhi yapıldı.Nizamuddin Mir Ali Shir Nevâyî (d. 1501) is a poet, a historian, a writer, a state and a politician. He had grown up in Chagatai area of Classical Turkish Literature and almost all of his historical and literary works contributed to the formation of Turkish-Islamic culture and civilization in the old Khorasan zone. Ali Şir Nevâyî with his distinguished works and arts is considered as a significant scholar. Almost all his works were prepared in critical edition and published by Turkish Language Association. However, Nevâyî's works have been studied in terms of dialect characteristics rather than literature. Thus classic works, in particular Nevâyî's books are widely in old Chagatai language. Therefore, it is considered that today's readers have difficulties in understanding his works. In this thesis we worked on social aspects of Nevâyî's Divan of Fawa'id al-Kibar. So, we hope his works would be more and more understandable. SUMMARY Our study consists of two parts. The first one is introduction. In this part its given extensive information about Nevâyî's life, literary personality and his works. In addition, in despite of using current sources, we have used old ones too. Particularly Baykara's Risâle, Devlet Shah Semerkandî's Tezkere and Babur Shah's Babur-Nâme. We translated related parts in toTurkish for the reason of getting original information about his life story. Therefore, it has given as a separate section in this study. The second part is subject of our study, which is social aspects in the ghazals of the Divan of Fawa'id al-Kibar. There heve been some negative perspectives on the Ottoman Divan literature, those perspectives have been on Chagatai literature too. This study reveals that, those negative criticism are not very reasonable and just the opposite of that, it had been intertwined with social life. 680 ghazals of the Divan of Fevâidü'l-Kiber were analyzed. Couplets that contain elements of social life gather up under the titles of Characters, Clothings, Behaviors, Traditions, Beliefs and Worships, Other Beliefs, Treatments, Crimes and Punishments, Entertainments and Communications. In addition, the specified couplets were interpreted into nowadays Turkish to

"Edebiyat, hayat bilgisine dahildir"

Taha Toros Arşivi, Dosya No: 24-Attila İlhan. Not: Attila İlhan'ın 70. yaşı dolayısıyla Milliyet Sanat Dergisi tarafından çıkarılan Attila İlhan özel sayısıdır

Yazıya adanmış ömür

Taha Toros Arşivi, Dosya No: 24-Attila İlhan. Not: Attila İlhan'ın 70. yaşı dolayısıyla Milliyet Sanat Dergisi tarafından çıkarılan Attila İlhan özel sayısıdır.Ekte Attila İlhan'a ait şiirler de yer almaktadır

Modern Türk Edebiyatı içinde Nuri Pakdil’in edebiyat dergisinin yeri ve rolü

Sadıkoğlu, İlhan, Modern Türk Edebiyatı İçinde Nuri Pakdil’in Edebiyat Dergisinin Yeri ve Rolü, Yüksek Lisans, İstanbul, 2013. Tez çalışmamızda İslâmcı düşüncenin farklı sesi olarak dikkat çeken Nuri Pakdil’in önderliğinde çıkan “Edebiyat” dergisini konu edindik. 1969-1984 yılları arasında çıkan derginin modern Türk edebiyatı içindeki yeri ve önemini belirlemeye çalıştık. Beş ana bölümden oluşan çalışmamız, dergi-edebiyat ilişkisinin anlatıldığı ve Edebiyat’ın düşünce olarak aynı çizgide yürüdüğü Sırât-ı Müstâkim (Sebîlürreşâd), Büyük Doğu ve Diriliş dergilerinin tanıtıldığı bir girişle başlamaktadır. Birinci bölümde, Edebiyat’ın şekil ve içerik özellikleri açıklanmıştır. İkinci bölümde dergide yer alan edebî türler sınıflandırılmıştır. Üçüncü bölümde edebî metinler temalarına göre ayrılmıştır. Dördüncü bölümde edebî mesele ve konular değerlendirilirken, beşinci bölümde ise edebiyat dışındaki diğer konular ele alınmıştır

Türk halk bilimi içinde Erzurum manilerinin yeri

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Türk Halk Bilimi çinde Erzurum Manilerinin Yeri çalışması, üç bölümde ele alınmıştır.Çalışmanın giriş bölümünde; konu, çalışmanın amacı, kapsamı, metodu üzerindedurulmuştur. Çalışmanın amacı: Erzurum manilerini konularına göre sınıflandırmak,Erzurum Manilerinin Türk Halk Bilimi içindeki yerini göstermek, Türklerin, Erzuruminsanın sınıflandırılan konularda duygularını maniler yoluyla ifade edişini ortayakoymaktır.Çalışmanın kapsamına, Türk Halk Biliminde mani, Erzurum'un tarihi,coğrafyası, halkbilimi ürünleri, konularına göre sınıflandırılan Erzurum manileri girmektedir.Çalışmada, yüzyüze konuşma, aracı-elçi kullanma, mektuplaşma metodlarıkullanılmıştır.Çalışmanın birinci bölümünde; araştırma alanın, Erzurum'un Aşkale, Hasankale,Pasinler, Köprüköy, Ilıca ilçeleri ve Sakarya-Arifiye olduğu belirtilmiş, Erzurum'untarihinden, coğrafyasından, tarihi eserlerinden bahsedilmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde; kısaca Erzurum halk bilimi ürünlerinden bahsedilmiş vekonularına göre Erzurum manileri sınıflandırılmıştır.Çalışmanın üçüncü bölümünde; Türk Halk Biliminde mani, mani söyleme geleneğiüzerinde durularak, konularına göre sınıflandırılan Erzurum Manilerini yorumlamayoluna gidilmiş, bazıları da metinler halinde verilmiştir.Erzurum manileri çalışmada yorumlama yoluna gidilerek Erzurum insanın aşka,sevgiye, dine, anneye duyulan hürmete verdiği değerler ortaya konulmuş, ayrılık, hasretkarşısındaki hisleri verilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mani, Halk Bilimi Ürünleri, Erzurum ManileriThe study of the place of Erzurum's Manis in Turkish Folks was evaluated into threeparts.In the introduction part of the study; the theme, the aim, the content and themethod of the study were focused on. The aim of the study: To classify theErzurum's Manis according to their themes, to point out the place of the Erzurum'sManis in Turkish Folks, to reveal how Turks and Erzurum's people show theirfeelings with classified themes by manis.In the study; mani, the history, the geography and the products of Folks ofErzurum, theclassified manis according to their themes were included. In the study, talking faceto face, using go-between, writing to each other methods were used.In the first part of the study, the areas to search were declared such as the towns ofErzurum, Aşkale, Hasankale, Pasinler, Koprüköy, Ilıca and Arifiye, one of the townsof Sakarya; and the history, the geography and the historical works of Erzurum werementioned.In the second part of the study; the products of Folks of Erzurum were brieflymentioned and Erzurum's Manis according to their themes were classified.In the third part of the study; by emphasizing telling the mani tradition and mani inTurkish Folks, the Erzurum's Manis classified according to their themes wereinterpreted and some of the manis were given without changing.By interpreting Erzurum's Manis in the study, the importance given to love, toRamadan, to motherhood by Erzurum people were revealed and also feelingsof those people about seperation, longing and marriage were tried to be given.Keywords : Mani, The Products of Folks, Erzurum's Mani

Bosnalı Aleaddin Sâbit Dîvânı’nın tahlili

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.Bu çalışma, XVII. yüzyılın ikinci yarısı ile XVIII. yüzyılın başlarında yaşamış olan Bosnalı Aleaddin Sâbit'in, Dîvânı'ndaki tüm şiirlerin beş ana başlık altında genel bir tahlili olarak hazırlanmıştır. Daha çok Bosnalı oluşu ve kendine has üslûbu ile araştırmacıların dikkatini çeken, aynı zamanda döneminin güçlü şairlerinden biri kabul edilen Sâbit'in şiirlerinden hareketle, çoğu makale olmak üzere birçok çalışma yapılmışsa da genel bir tahlil çalışmasının varlığı tespit edilememiştir. Bu çalışmada, Sâbit'in Divanı'nda yer alan tüm şiirleri incelenmek sûretiyle, içinde yaşadığı dönem ve topluma âit inanç, duygu, düşünce, tabiat, âşık-sevgili-rakip tipleri ve diğer şahsiyetler, sosyal ve siyasî hayattaki gelişmeler, sanat ve spor faaliyetleri, hastalıklar ve tedaviler, yiyecek ve içecek, kullanılan para, ticaret hayatı, ulaşım, kullanılan eşyalar, haberleşme, rezm ve bezm, davranış biçimleri, âdet, gelenek ve inanışlar, inşaî unsurlar vs. türlü hususlar ile ilgili unsurlar tespit edilmek sûretiyle ele alınmıştır. Sâbit'in Dîvânı'nın bu şekilde incelenmesiyle ortaya konulan bu çalışma, dönemin dinî, tasavvufî, sosyal, kültürel vd. birçok özelliğinin yanı sıra, kişiliği ve özel hayatıyla ilgili bilgileri de yansıtması açısından önemli olmakla birlikte; gerek sahayla, gerekse başta tarih ve folklor olmak üzere, farklı disiplinlerle ilgili yapılacak olan çalışmalara katkı sağlayacak olması bakımından da mühimdir.This study is prepared, under five main headings, as a general analysis of whole poets contained in the Dîvân of Bosnian Aleaddin Sâbit who lived in second half of XVII century and in the early XVIII century. Although many studies, most of them being the articles, have been made with reference to the poems of Sâbit, who caught researchers attention due to his Bosnian origin and his hallmarks, and has been considered as one of the substantial poets of his era, existence of a general analysis study has not been detected. In this study, through reviewing all of the poets contained in Sâbit's Divan, we have identified the era he lived in and the believing of the society, feelings, thoughts, nature, âşık-beloved-rival types and other personalities, developments in social and political life, art and sport activities, illnesses and therapies, food and beverages, currency in force, trade life, transport, furniture used, communication, rezm and bezm (rivalry and festivity), behaviour types, custom, tradition and believing, constructional elements etc., and we discussed other elements concerning various issues. This study, having introduced by this kind of review of Sâbit's Dîvân, has significance in terms of reflecting the religious, sufistic, social, cultural and many other characteristics of the era as well as the information regarding his personality and private life, it is also important in the sense that it will make contribution to the studies to be made involving to both the field and different disciplines, mainly the history and folklore