Niezmienność nauczania Kościoła Katolickiego o wolności religijnej

The purpose of the article is to embed the twentieth-century teaching of the Church's Magisterium on the right to religious freedom in the Church's Tradition, showing clear evidence for the continuity of this teaching. Religious freedom is not a law that existed in the teaching of the Church fifty years ago, but one of its traditional elements, which may not have been strongly realized for centuries. It is, however, one of the elements of science about the relationship between the Church and the state that does not contradict any other elements.Celem artykułu jest osadzenie dwudziestowiecznego nauczania Magisterium Kościoła na temat prawa do wolności religijnej w Tradycji Kościoła, ukazując niezbite dowody przemawiające za ciągłością tej nauki. Wolność religijna nie jest prawem, które zaistniało w nauce Kościoła pięćdziesiąt lat temu, lecz jednym z jej tradycyjnych elementów, który być może nie był przez wieki mocno uświadomiony, to jednak stanowi jeden z elementów nauki na temat relacji Kościoła z państwem, które nie pozostaje w sprzeczności z żadnymi innymi elementami

Responsibility for Others in the Context of Category ordo caritatis (Including the Problem of Migration)

Artykuł analizuje, obecną w tradycji chrześcijańskiej od św. Augustyna, kategorię ordo caritatis. Przedstawia ją z perspektywy historycznej i podejmuje próbę wykazania jej aktualności, a także możliwości odniesienia jej do współczesnych problemów migracyjnych. W artykule zauważa się bowiem, że kategorię ordo caritatis przywoływało się zawsze wtedy, gdy trzeba było znaleźć odpowiedź na pytanie: Jak i komu pomóc w sytuacji, kiedy nie można pomóc wszystkim? Autor przekonuje, że kategoria ordo caritatis jest stale aktualna (także w duchu soborowej odnowy) i może być odnoszona do współczesnych problemów migracyjnych. Kategoria ta zabezpiecza przed kierowaniem się w procesie pomagania jedynie emocjami i przypomina o konieczności racjonalności działań i konieczności zachowania w nich logiki oraz porządku.The article analyzes, present in the Christian tradition from St. Augustine, category ordo caritatis. Presents it from a historical perspective and makes an attempt to show that it is current, as well as shows the possibility of referring it to problems of migration in the contemporary world. The article emphasizes that category ordo caritatis was invoked whenever it was necessary to answer the question: how and who we should help in a situation when we cannot help them all? The author argues that the category ordo caritatis is still current (in a spirit of the conciliar reform) and can be related to contemporary problems of migration. This category prevents from being driven in the process of helping by only emotions, recalls the need for rational actions and the need for logic and order

Ks. prof. Michał Marian Grzybowski - kapłan, uczony i wychowawca

Projekt Operacyjny Polska Cyfrowa POPC.02.03.01-00-0039/1

Rola książki religijnej i książki o tematyce religijnej w życiu Polaków na obczyźnie

Podjęcie problematyki, mającej na względzie zobrazowanie roli książki religijnej i książki o tematyce religijnej w środowiskach wychodźczych wytyczyło wiele nurtów badawczo-analitycznych, a tym samym postawiło szereg nowych pytań. Rozprawa bazująca na dotychczasowym stanie wiedzy, odnoszącej się chociażby do kwestii terminologicznych i organizacyjnych oraz do dokumentów kościelnych, czerpiąca z cennego gruntu źródłowego (wskazane w bibliografii periodyki, zasoby internetowe, autentyczne opinie przedstawicieli środowisk polonijnych) otwiera się na „nową perspektywę” badawczą. W kontekście już istniejących, bądź w jakimś stopniu poruszonych kwestii eksponuje problemy, na które dać należy odpowiedź, ustosunkować się z perspektywy aktualnej sytuacji, dotychczasowego stanu badań. We wstępie do niniejszej rozprawy zaproponowane zostały następujące problemy, mające formę otwartych pytań: Czym jest migracja w kontekście duszpasterskim i jakie czynniki warunkują ją współcześnie, zwłaszcza w epoce globalizacji? Czy w sytuacji zjednoczonej Europy zmianie ulegają zadania Kościoła ukierunkowane na środowiska wychodźcze ? W jaki sposób zjawisko migracji regulowane jest przez dokumenty kościelne ? - Jaki obraz emigracji polskiej i jaka wizja duszpasterstwa polonijnego wyłania się z analizy wykorzystanych źródeł oraz jak w sytuacji emigracyjnej zachować wartości utożsamiane z polskością ? - Czy książka religijna (książka o tematyce religijnej) ma szansę być dla nowej emigracji duchowym i intelektualnym vademecum ? Powszechne rozumienie terminu migracja, definiowane jako przemieszczenie terytorialne, któremu towarzyszy czasowa lub stała zmiana miejsca zamieszkania zyskuje w sensie teologiczno-duszpasterskim nowe konteksty, w konsekwencji precyzujące nowe potrzeby i wynikające z nich zadania na przyszłość. Wyalienowany w ten sposób duszpasterski wymiar migracji jawi się jako nobilitowany i uświęcony wizją „ziemskiego pielgrzymowania”. Migracja staje się więc czynnikiem formującym, czasem kształtowania migranta jako „homo viator - człowieka w drodze”, szczególnego świadka nadziei, człowieka dwóch kultur i ambasadora własnej kultury ojczystej. Powszechnie dostrzegane dziś zjawisko globalizacji wkracza w sferę duszpasterstwa, staje się to wyraziste z uwagi na potrzebę „podążania za powierzonymi duszpasterskiej pieczy”, którym przysługuje prawo do opieki duszpasterza własnej narodowości. Znamienne i adekwatne do ww. kwestii wydają się być słowa Ojca Świętego Benedykta XVI, skierowane do duchowieństwa polskiego, w Archikatedrze św. Jana w Warszawie w dniu 25 maja 2006 r.: „Dzisiaj Kościół polski stoi przed wielkim wyzwaniem, jakim jest duszpasterska troska o wiernych, którzy Polskę opuścili. Plaga bezrobocia zmusza wiele osób do wyjazdu za granicę. Jest to zjawisko 0 ogromnej skali. Gdy rodziny są przez to rozdzielone, gdy rwą się więzi społeczne, Kościół nie może być obojętny. Trzeba, aby wyjeżdżającym towarzyszyli kapłani, którzy w łączności z lokalnymi Kościołami podejmą pracę duszpasterską wśród emigracji. Kościół w Polsce dał już wielu księży i wiele sióstr, którzy posługują, nie tylko Polakom poza granicami kraju, ale również na misjach, nieraz w bardzo trudnych warunkach, w Afryce, w Azji, w Ameryce Łacińskiej i innych regionach. Nie zapominajcie, drodzy kapłani, o tych misjonarzach. Dar licznych powołań, jakim Bóg pobłogosławił wasz Kościół, powinien być przyjmowany w duchu prawdziwie katolickim. Kapłani polscy, nie bójcie się opuścić wasz bezpieczny i znany świat, by służyć tam, gdzie brak kapłanów i gdzie wasza wielkoduszność przyniesie wielokrotne owoce”. Nowa rzeczywistość społeczno-duszpasterska wyzwala aktualne priorytety: jednoczenie migrantów w duchu ekumenizmu, tolerancji i dialogu, uczestnictwo duszpasterstwa w problemach społecznych, wzmacnianie relacji międzyludzkich oraz obronę praw osoby ludzkiej (wszędzie tam, gdzie są one naruszane lub gdzie istnieje takie niebezpieczeństwo). Współczesne - a więc najczęściej materialno-ekonomiczne czynniki warunkujące migrację wymagają bardziej niż kiedykolwiek duszpasterskiej troski i pastoralnego wsparcia. Potrzeba „obrony przed wykorzenieniem”, czytelna zwłaszcza w wypowiedziach migrantów determinuje do podejmowania nowych inicjatyw ewangelizacyjnych, m. in. ewangelizacja przez środki masowego przekazu, w szczególności przez Internet. W sytuacji globalizacyjnej - w kontekście rzeczywistości wspólnej, zjednoczonej Europy zadania Kościoła ukierunkowane na środowiska wychodźcze pozostają te same, jednakże być one powinny bardziej zintensyfikowane. Wspólnota i jedność, realizowana zgodnie z prawem nadprzyrodzonym nigdy nie może mieć charakteru destrukcyjnego, co więcej, może być ona jedynie czynnikiem ubogacającym. Poszanowanie zaś odrębności, świadomość tożsamości narodowej i wyznaniowej czyni dotąd rozproszonych - społecznością. Odosobnienie bowiem jednostki z pierwotnego środowiska prowadzić może do negacji nowego układu, nowych warunków życia lub do ich bezkrytycznego przyjmowania. Warto przytoczyć w tym miejscu znamienne słowa ks. Zdzisława Turka, sekretarza Rektoratu Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech, iż: „[Duszpasterstwo polonijne, Polska Misja Katolicka - MP to namiastka ojczystego domu i swoisty zwornik tożsamości religijnej i narodowej Polaków. Narodowość ta nie jest budowana w opozycji do niemieckości, ale jako integralna składowa podwójnej lojalności społecznej emigranta. [...]. Duszpasterstwo polonijne jest więc ludziom naprawdę potrzebne, aby zyskując materialnie nie zatracili duszy”. Rozprawa miała w swym założeniu wskazanie na podstawowe dokumenty kościelne, regulujące zjawisko migracji. Szczególna uwaga skupiona została na Konstytucji Apostolskiej papieża Piusa XII Exsul Familia (1952), której priorytetowym wezwaniem jest konieczność przystosowania struktury opieki duszpasterskiej do sytuacji wychodźczej migrantów. Ważną kwestią było także nakreślenie zmian w strukturach i metodach duszpasterskich Kościoła ukierunkowanych na środowiska wychodźcze według wskazań Soboru Watykańskiego II. Wskazania te zostały zawarte w komentarzu do Listu Apostolskiego Pastoralis migratorum cum (1969) oraz Instrukcji Kongregacji Biskupów De Pastorali Migratorum Cura (1969). Dokumenty te wyznaczają drogę organicznemu procesowi integracji emigranta.Problematyka duszpasterska środowiska migrantów wyeksponowana została także dzięki pozostałym dokumentom Soboru Watykańskiego II. W szczególności zwrócona została uwaga na prawo migranta do podtrzymywania kultury rodzimej. Ważną - bo kategoryzującą rolę pełni — jak już zostało to zasygnalizowane - przybliżenie roli Kodeksu Prawa Kanonicznego dla szczególnej grupy duszpasterskiej „ludzi w drodze”. Potrzebę coraz to nowych rozwiązań, dostosowanych do obecnych uwarunkowań społecznych wyraża obecne prawodawstwo kościelne, które wskazuje na możliwość tworzenia misji dla migrantów oraz łączenia duszpasterstwa migrantów z duszpasterstwem ogółu wiernych. Mamy tu na względzie parafie mieszane, w których parafia terytorialna połączona zostaje z parafią personalną lub organizowanie duszpasterstwa polonijnego w ramach jednej lub wielu parafii terytorialnych. Prawo kościelne dopuszcza także mianowanie wikariuszy migrantów przy parafiach terytorialnych, którym powierzana jest opieka nad migrantami w jednej lub wielu parafiach. W ten sposób wszyscy opuszczający stare polskie parafie, objęci zostają duszpasterstwem polonijnym w nowym miejscu zamieszkania, bez konieczności tworzenia nowej polskiej parafii. Podejmując refleksję na temat zachowania wartości utożsamianych z polskością w środowisku emigracyjnym należy przywołać czynniki, utrudniające działalność duszpasterską i narodową w polskich środowiskach wychodźczych. Na podstawie szczegółowej analizy DPZ oraz pozostałych, wymienionych w wykazie bibliograficznym źródeł (w tym zasobów internetowych) wskazać należy m. in. na: kryzys społeczny, rozproszenie i brak wzajemnych kontaktów między migrantami - anonimowość w nowym społeczeństwie, szybkie tempo życia, rozpadanie się zwartych dotychczas skupisk polskich, wchodzenie w nowe, mieszane zbiorowości, szybko postępujący proces asymilacji, utrudnianie przez pracodawców w kraju osiedlenia praktyk religijnych (praca w niedzielę i święta), rozluźnianie więzi młodego pokolenia z krajem (np. poprzez wstępowanie w związki małżeńskie z obywatelami kraju osiedlenia) oraz traktowanie tego faktu jako oczywistą konsekwencję egzystencji w nowych warunkach emigracyjnych, słabą znajomość języka polskiego i polskiej kultury wśród młodego pokolenia, szczególnie urodzonego na obczyźnie. Jak już wspomniane zostało wcześniej za czynnik sprzyjający „wykorzenieniu” uważa się „przepaść międzypokoleniową w ocenie wartości moralnych i kontynuacji praktyk religijnych”, zgubną szczególnie w warunkach wychodźczych, rozkład „starej rodziny”, pozbawianie rodziny jej roli kulturotwórczej. Zwraca się również uwagę ma nieznajomość przykazań Bożych i prawd wiary lub na ich wybiórczą znajomość, na zderzenie z tradycyjnym antyklerykalizmem kraju osiedlenia, laickim charakterem edukacji oraz na traktowanie duszpasterstwa polonijnego przez Kościół lokalny jako zamkniętego religijnego getta. Wśród innych przyczyn osłabienia tożsamości narodowej i katolickiej wyszczególnia się długoletnie zaniedbania spowodowane okazjonalnym lub zakrzepłym w niedoskonałej formie charakterem duszpasterstwa, brak duszpasterzy ze znajomością socjologiczną kraju i jego problemów, duszpasterzyautorytetów, stanowiących przeciwwagę dla trudności i spraw występujących w środowiskach społecznych. Zwraca się uwagę na obojętność wspólnoty polonijnej na inicjowane dzieła duszpasterskie i patriotyczne, na utylitarne traktowanie parafii i duszpasterstwa, a co się z tym także wiąże i na niechęć do wszelkich form promocji języka i kultury ojczystej. W celu zapobieżenia stanowi „wyalienowania z narodowej i katolickiej tożsamości” oraz dla zachowania wartości utożsamianych z polskością inicjowane są przedsięwzięcia wyszczególnione w rozdziale czwartym: Elementy opieki duszpasterskiej w środowiskach wychodźczych oraz przedsięwzięcia inicjowane i koordynowane przez kapłanów polskich; Ważniejsze inicjatywy patriotyczno-narodowe w środowiskach wychodźczych; Ponadto podkreśla się potrzebę śledzenia i analizy zjawisk społecznych oraz postaw obecnych w środowiskach polonijnych, opracowywania atrakcyjnych dla tych środowisk formuł kontaktowych, przystosowanych do rzeczywistości kościelnej, niezbędność inspirowania historiografii w kierunku myślenia historycznego Wychodźstwa. Eksponowana jest potrzeba opracowywania prostych w odbiorze oraz przystosowanych środowiskowo wzorców kultywowania tradycji polskiej, propagowania przydatnych w parafiach polonijnych pomocy duszpasterskich, opracowywania i wdrażania odrębnego dla księży polonijnych programu tzw. Szkoły Letniej Języka i Kultury Polskiej, a także propagowania idei tzw. parafii partnerskich i propagowanie kontaktów na tej płaszczyźnie. Podejmując kwestię wydawnictw religijnych (książki o tematyce religijnej) w kontekście pełnienia przez nie roli duchowego i intelektualnego vademécum dla środowisk wychodźczych warto - dla szerszego nieco spojrzenia — odnieść się do samej kultury religijnej. Łaciński termin kultura oznacza ulepszenie, uszlachetnienie ludzkiego życia lub jakiejś jego dziedziny. Kultura ma charakter społeczny i historyczny. Społeczny - gdyż odzwierciedla ludzkie działanie, które samo w sobie ma wymiar społeczny. Historyczny - bo przekazywana jest przez tradycję (rodzinną, narodową, ogólnoludzką). W ujęciu teologicznym człowiek, jako twórca kultury - przez kulturę sam się rozwija, a podejmując właściwą sobie kulturotwórczą działalność tworzy siebie. Andrzej Zuberbier, uściśla termin kultura chrześcijańska. Wyjaśnia, że termin ten „wskazuje jedynie na obecność i rolę wiary chrześcijańskiej w formowaniu [kultury - MP] i na względną choć istotną zgodność społecznie uznawanej hierarchii wartości z wartościami głoszonymi przez Ewangelię. W tym znaczeniu - [podkreśla] - chrześcijańską jest kultura polska”. Zaprezentowane w niniejszej pracy dzieła (m. in. Jerzego Mirewicza. Zofii Kossak-Szczuckiej, poetów: Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Stanisława Balińskiego, Jerzego Pietrkiewicza), reprezentujące nurt literatury religijnej na obczyźnie oraz wydawnictwa (Katolicki Ośrodek Wydawniczy Veritas, Oficyna Poetów i Malarzy, Pallotyńskie Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego) są jedynie skromnym fragmentem rzeczywistego dorobku emigracyjnego. Ograniczoność ta - podyktowana jest głównie różnorodnością tematyki usytuowanej w rejonach teologiczno-duszpasterskich, czy społecznych z drugiej strony kulturalno - literackich. Warto przy tej okazji dodać, iż prace badawcze, dotyczące duszpastersko-społecznego obrazu Wychodźstwa z konieczności także ograniczają się głównie do Europy Zachodniej w okresie po II wojnie światowej. Mam nadzieję, że dalsza praca badawcza umożliwi poszerzenie analizy na rejony w tej pracy pominięte

Płocka prasa regionalistyczna w latach 1989-2014

Książka pt. Płocka prasa regionalistyczna w latach 1989-2014 autorstwa Andrzeja Kansego wpisuje się w dyskusję na temat miejsca Polski w jednoczącej się Europie oraz na temat roli regionów oraz subregionów w jej rozwoju. W pracy podjęto temat dziedzictwa kulturowego małych ojczyzn, ich teraźniejszości i przyszłości, a także lokalnej tożsamości oraz ruchu regionalistycznego. Zasadniczym tematem pracy jest forma aktywności, wynikająca z zainteresowań regionalistycznych, a przejawiająca się w wydawaniu prasy regionalistycznej jako specyficznego typu prasy lokalnej. Ramy czasowe pracy obejmują 25-letni okres wolnej Polski, który został rozpoczęty w 1989 r. w wyniku transformacji ustrojowej. Praca składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy poświęcono objaśnianiom regionu i subregionu płockiego z perspektywy administracyjno-politycznej, a następnie zobrazowano wchodzące w jego skład powiaty. W drugim zaprezentowano aktualne ujęcia regionalizmu jako istotnego odniesienia prasy regionalistycznej. Trzeci rozdział zawiera charakterystykę jej specyfiki rozwojowej na tle dziedzictwa przeszłości. Na podstawie literatury przedstawiono tu pojęcie i tradycje prasy regionalistycznej. Zaprezentowano także usytuowanie w systemie prasy lokalnej oraz klasyfikację prasy regionalistycznej. Rozdziały IV i V są zasadniczą, badawczą częścią pracy. W rozdziale IV przedstawiono rzeczywistość prasy regionalistycznej z uwzględnieniem tradycji regionalistycznych w Płockiem. Omówiono tu wyniki badań nad rozwojem prasy regionalistycznej w subregionie płockim w latach 1989-2014. Przedstawiono m.in. przyczyny, dla których zakładano czasopisma regionalistyczne. Scharakteryzowano też związanych z nimi redaktorów i autorów. Następnie zostały omówione formuły wydawnicze czasopism. Zaprezentowano także wydawców prasy regionalistycznej. Ponadto omówiono struktury poszczególnych czasopism, tematykę wypowiedzi zamieszczanych na ich łamach. Poddano je też klasyfikacji. Przeanalizowano również czasopisma pod kątem występowania idei regionalistycznej. Zbadano stosowane przez autorów rodzaje i gatunki dziennikarskie. Rozdział V poświęcony jest charakterystyce półrocznika „Nasze Korzenie” jako pisma regionalistycznego o największej stabilności. Na zakończenie przedstawiono podsumowanie i wnioski z badań. Dodatkowo zamieszczono bibliografię, spis ilustracji, map, wykresów i tabel oraz aneksy. Całości dopełniają indeks nazwisk i indeks czasopism regionalistycznych subregionu płockiego. Podczas przeprowadzonych badań zidentyfikowano i scharakteryzowano czasopisma regionalistyczne wydawane w latach 1989-2014 r. na obszarze subregionu płockiego. Tradycje prasy regionalistycznej w subregionie płockim sięgają dwudziestolecia międzywojennego. Wówczas prasa tego typu wydawana była w Płocku jako stolicy Mazowsza Płockiego i głównym ośrodku myśli regionalistycznej oraz w mniejszym zakresie w Sierpcu. Rolę ośrodka regionalistycznego pełnił Płock także w latach 1945-1989. Był też wówczas głównym ośrodkiem wydawniczym. Jednakże idea regionalizmu w tym okresie objawiała się przede wszystkim w inicjatywach o charakterze folklorystycznym. Największy rozwój prasy regionalistycznej w subregionie płockim nastąpił po 1989 r. Potwierdza to przyjętą tezę, że nowy okres w dziejach Polski wyzwolił liczne inicjatywy obywatelskie o charakterze regionalistycznym, przejawiające się w wydawaniu prasy. Do rozwoju prasy regionalistycznej przyczyniły się zmiany polityczne, administracyjne, ekonomiczne i społeczne, jakie zaszły w Polsce. Wyzwoliły one aktywność regionalistów m.in. związanych z placówkami samorządowymi, organizacjami gospodarczymi i pozarządowymi. Włączyli się oni w dyskurs dotyczący regionalnego dziedzictwa kulturowego w rzeczywistości Unii Europejskiej. Wydawcy, redaktorzy oraz współpracownicy czasopism regionalistycznych upowszechniali i utrwalali historię i przyrodę subregionu, przedstawiali miejscowe zabytki, przypominali znaczniejsze postacie. Na rozwój regionalizmu, a także prasy regionalistycznej duży wpływ miało umocnienie się ruchu regionalistycznego oraz wprowadzenie edukacji regionalnej do szkół. Największe jednak znaczenie miało wprowadzenie w 1999 r. trójstopniowego podziału administracyjnego i utworzenie powiatów płockiego, gostynińskiego i sierpeckiego oraz miasta na prawach powiatu Płock. Konsekwencją zmian było pojawienie się głębszej refleksji nad elementami tożsamości, której emanacją było wydawanie prasy regionalistycznej. Jedną z najważniejszych przesłanek do jej zakładania i wydawania była wolna przestrzeń, w której funkcjonowały bardzo nieliczne czasopisma poświęcone małym ojczyznom. Do przyczyn wydawania prasy regionalistycznej należała też potrzeba informowania o życiu i tradycjach lokalnej społeczności, chęć kontrolowania władz samorządowych, integrowania lokalnej społeczności, utrwalania więzi, a także wspomagania kształtowania się tożsamości lokalnej. Wśród najważniejszych celów prasy regionalistycznej subregionu płockiego znajdowało się upowszechnianie wiadomości na temat małych ojczyzn oraz utrwalanie ich dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz aktywizowanie członków lokalnej społeczności. Przeprowadzone badania uprawniają do stwierdzenia, że prasa regionalistyczna subregionu płockiego odegrała w okresie 25-lecia tzw. „wolnej Polski” znaczną rolę. Najlepiej widoczna była ona z perspektywy małych ojczyzn. Albowiem to one były obiektem szczególnego zainteresowania entuzjastów tworzących poszczególne pisma. W poczuciu obywatelskiej wolności dostarczano informacji na temat życia społecznego. Z odpowiedzialnością za przyszłe pokolenia przypominano oraz utrwalano dorobek kulturowy wsi, miasteczek, miast, gmin, powiatów i regionu, a także wzmacniano tożsamość lokalną, co nabrało szczególnej wartości w sytuacji wycofania ze szkół ścieżki przedmiotowej wychowania regionalnego. Prasa regionalistyczna była podstawowym i najbardziej aktualnym źródłem wiedzy o historii i kulturze subregionu płockiego, zbiorowo pełniąc rolę jego monografii. Wydawcy i redakcje regionalistycznych pism mają duże zasługi dla promowania aktywności obywatelskiej oraz dla podtrzymywania więzi społecznych, a są one równie istotne jak kapitał ludzki. Należy zatem uznać, że prasa regionalistyczna przynosi pożytek przede wszystkim lokalnym społecznościom, ale w szerszej perspektywie także całemu społeczeństwu Polski.Andrzej Kans

Constantability of Catholic Church Teaching Religious Freedom

The purpose of the article is to embed the twentieth-century teaching of the Church's Magisterium on the right to religious freedom in the Church's Tradition, showing clear evidence for the continuity of this teaching. Religious freedom is not a law that existed in the teaching of the Church fifty years ago, but one of its traditional elements, which may not have been strongly realized for centuries. It is, however, one of the elements of science about the relationship between the Church and the state that does not contradict any other elements

Od izolacji do wspólnoty: Kilka uwag o Polakach z Krainy Wielokulturowości w Brazylii

The article remains in line with the trend of interdisciplinary research on multiculturalism and community building, as set in the context of ethnic communities in Brazil in general and focused on the activities of the Ethnic Union in the Ijuí region in southern Brazil in specific. Particular attention is paid to the history of the Polish settlement, which allows drawing conclusions with regard to the status of the Polish community in as a multi-ethnic and multi-cultural society as that of Brazil. The observations make it possible to conclude that in the process of shaping ethnic communities, the Polish one included, these social groups have come their long way from isolation and closure to openness and cooperation. It is noted that the Church has played a major role in the process of preserving and fostering the national and cultural identities of Polish emigrants, both in the early period of the Polish settlement as much as today. In its current policy, the Brazilian government implements the idea of supporting a multicultural and multiethnic society. Poles in Brazil signal the need for contact with the country of their ancestors, their language and culture, which is the reason why what proves to be extremely valuable includes all kinds of initiatives aimed at preserving national identity, improving the ability to use the Polish language, and building a sense of bond with the Polish culture (past and contemporary).Problematyka artykułu wpisuje się w nurt badań interdyscyplinarnych nad wielokulturowością i budowaniem wspólnoty w kontekście środowisk etnicznych w Brazylii. Przedmiotem obserwacji uczyniono działania Związku Etnicznego w regionie Ijuí w południowej Brazylii. Szczególną uwagę poświęcono historii polskiego osadnictwa w tym kraju, co pozwoliło na wyciągnięcie wniosków dotyczących statusu Polonii w tym wieloetnicznym i wielokulturowym społeczeństwie. Poczynione obserwacje uprawniają do stwierdzenia, iż w procesie kształtowania wspólnot etnicznych, w tym polskiej, grupy te przeszły drogę od izolacji i zamknięcia do otwarcia się i współpracy. Zauważono, iż dużą rolę w procesie zachowania tożsamości narodowej i kulturowej polskich emigrantów odegrał Kościół, zarówno w początkowym okresie osadnictwa polskiego, jak i współcześnie. Obecna polityka rządu brazylijskiego realizuje ideę wspierania wielokulturowego i wieloetnicznego społeczeństwa. Polacy w Brazylii sygnalizują konieczność kontaktu z krajem przodków, jego językiem i kulturą, dlatego niezwykle cenne są wszelkie inicjatywy mające na celu pomoc w zachowaniu tożsamości narodowej, doskonaleniu umiejętności posługiwania się językiem polskim i budowaniu poczucia więzi z polską kulturą (dawną i współczesną)

Koncepcja zjednoczenia Europy w polskiej myśli politycznej

"Koncepcje integracyjne i federalistyczne stanowią nieodłączny element polskiej myśli politycznej. Wśród luminarzy polskiej doktryny politycznej spotkać można wielu myślicieli tworzących koncepcje integracji Europy w imię najczęściej porządku, ładu między narodami i zapewnienia im poczucia bezpieczeństwa. Co prawda samo pojęcie Europa pojawiło się w piśmiennictwie już za czasów Karola Wielkiego, zaś spopularyzowane zostało przez Erazma z Rotterdamu, to pewna rola w jego upowszechnieniu przypada także i Polakom."(...

Artykuł recenzyjny książki Andrzeja Maksymiliana Fredro Scriptorum Seu Togae et Belli Notationum Fragmenta. Accesserunt Peristromata Regnum. Symbolis Expressa

Published in 2014 (first ed. 1660) the treatise by Andrzej Maksymilian Fredro was a significant editorial event. It was the first time that Polish readers had been presented with a Polish translation of the originally Latin work by this author. This edition of Scriptorum combines the original Latin text and its Polish translation in one book. What is also significant, it is preceded by a comprehensive and detailed introduction and supplemented with very meticulous footnotes. The whole work is followed by an index of characters referred to in Scriptorum. In its introduction by Marek Tracz Tryniecki, the present work provides an extensive and very erudite presentation of the figure and intellectual achievements of Andrzej Maksymilian Fredro (p. 19–114). In fact, this is not so much a typical introduction as a scientific analysis which actually meets the requirements of a study. Not only does the author reconstruct the ideas, but also argues with some published interpretative theses concerning both the activities and the ideas of Aleksander Fredro.In his text Andrzej Maksymilian Fredro introduces and justifies the universal idea of self-limited power of the monarch. He justifies it with moral, political, psychological, legal and religious arguments, as well as with the historical experience and a comparative approach. A.M. Fredro’s work offers a commendation of republicanism and the mixed regime. According to Fredro, and many other political writers of the 16th and 17th centuries, the mixed regime continued to be the basis of the political regime of the Republic of Poland, where it was institutionally reflected in three estates: the Chamber of Deputies, the Senate and the King (p. 65). A.M. Fredro argues that such a regime enables the best control of conflicts and ensures freedom in the country. Another political postulate by this author is the commendation of the rule of law in the State. The work also discusses Fredro’s military ideas.Autor omawia idee polityczne Andrzeja Maksymiliana Fredry. Ocenie podlega obszerny wstęp napisany współcześnie przez Marka Tracza Trynieckiego. Wskazuje się na prezentowanie przez Fredrę modelu monarchii umiarkowanej. Podkreśla się zerwanie komentatora z dotychczasowymi stereotypami i analizami piśmiennictwa A.M. Fredry dokonanymi w okresie wcześniejszym. Odrębnym problemem jest ukazanie poglądów pisarza na temat relacji państwo – kościół, zadań edukacji patriotycznej czy problemu wojska i wojny